Luận văn đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải khu công nghiệp nghiên cứu thí điểm tại khu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH T Ế QUỐC DÂN

BDBoOoaoa____ ________ ___________

ị DAIHỌCKTQD

I TT. THONG TIN THƯ VIỆN

°” ÕNG LUẬN ÁN-TưLIỆU

NGUYỄN THỊ HồNGTHƠM

ĐÁNH GIÁ THIỆT HẠI KINH TÊ DO ô NHIỄM Nước THẢI

KHU CÔNG NGHIỆP: NGHIÊN cứu THÍ ĐIỂM TẠI KHU CÔNG NGHIỆP

S0NADEZI - LONG THÀNH - DỒNG NAI

CHUYÊN NGÀNH: KINH TÊ VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ H N H DO ANH VÀ QUẢN LÝ>

Người hướng dẫn khoa học:

TS. NGUYỄN KIM HOÀNG

7 Hi.

HÀ NỘI - 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan luận văn do tự bản thân thực hiện và không sao chép các

công trình nghiên cứu của người khác để làm sản phẩm của riêng mình. Các thông tin

thứ cấp được sử dụng trong luận văn có nguồn gốc và ghi trích dẫn rõ ràng, đủ độ tin

cậy. Tác giả xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của Luận

văn thạc sỹ này.

Hà Nội, ngày tháng năm 2013

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Thơm

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô khoa Môi trường và

Đô thị và các chuyên gia đã nhiệt tình hướng dẫn và truyền đạt những kiến thức

chuyên môn cần thiết để tôi có thể hoàn thành Luận văn của mình. Đặc biệt, tôi xin

gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Tiến sỹ Nguyễn Kim Hoàng, người đã trực tiếp

hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn của mình.

Nhân đây, Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo Khoa Môi

trường và Đô thị và các đồng nghiệp đã tạo thuận lợi cho tôi về thời gian để tôi có thể

hoàn thành đúng tiến độ Luận văn.

Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng, song Luận văn vẫn không thể tránh khỏi thiếu

sót. Do vậy, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành từ các thầy

cô, các chuyên gia và các bạn học viên.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2013

Tác giả

Nguyễn Thị Hồng Thom

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU

LỜI MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

CHƯƠNG 1: C ơ SỎ LÝ LUẬN VÀ THựC TIỄN VÈ ĐÁNH GIÁ THIỆT

HẠI KINH TÉ DO Ô NHIẺM NƯỚC THẢI CÔNG NGHIỆP..............5

1.1. Khái niệm về thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải................................5

1.1.1. Ô nhiễm nước thải...........................................................................................5

1.1.2. Thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải.........................................................10

1.2. Khái niệm và các phưong pháp đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm

nước thải....................................................................................................... 11

1.2.1. Khái niệm về đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải..................... 11

1.2.2. Các phưcmg pháp đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải............... 14

1.3. Kinh nghiệm đánh giá thiệt hại do ô nhiễm nước thải công nghiệp

của một số nưóc trên thế giới.................................................................... 18

1.3.1. Kinh nghiệm đánh giá thiệt hại do ô nhiễm nước thải công nghiệp của

Ắn Độ.............................................................................................................18

1.3.2. Kinh nghiệm đánh giá thiệt hại do ô nhiễm nước thải công nghiệp của

Trung Quốc....................................................................................................19

1.3.3. Kinh nghiệm đánh giá thiệt hại do ô nhiễm nước thải CN của Thái Lan....21

1.3.4. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ, Nhật Bản và một số quốc gia phát triển.............23

1.3.5. Các bài học kinh nghiệm về lượng giá thiệt hại kinh tể do ô nhiễm nước

thải công nghiệp cho Việt Nam.............................................................. 25

Chưotig 2: THựC TRẠNG THIỆT HẠI KINH TÉ DO Ô NHIỄM NƯỚC

THẢI KHU CÔNG NGHIỆP: THỬ NGHIỆM ĐÁNH GIÁ THIỆT

HẠI KINH TÉ DO Ô NHIẺM NƯỚC THẢI TẠI KHU CÔNG

NGHIỆP SONADEZI, LONG THÀNH, ĐÒNG NAI.............................27

2.1. Tổng quan phát triển công nghiệp tại các khu công nghiệp Việt Nam..27

2.1.1. Sự hình thành và phát triển khu công nghiệp..............................................27

2.1.2. Vai trò của các KCN, KCX...........................................................................28

2.2. Thực trạng thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nưóc thải khu công nghiệp.....29

2.2.1. Thực trạng ô nhiễm nước thải khu công nghiệp...........................................29

2.3.2. Thực trạng thiệt hại do ô nhiễm môi trường nước thải KCN.......................34

2.3. Thụt trạng đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải khu công nghiệp...40

2.3.1. Thực tiễn xác định thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải khu công

nghiệp........................................................................................................... 40

2.3.2. Thực tiễn giải quyết bồi thường thiệt hại do ô nhiễm nước thải KCN........41

2.4. Đánh giá thí điểm thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nưóc thải của Khu

công nghiệp Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai.......................................46

2.4.1. Giới thiệu về Khu công nghiệp Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai.............46

2.4.2. Thực trạng nước thải và ô nhiễm nước thải công nghiệp tại KCN Long

Thành............................................................... .............................................51

2.4.3. Tác động của ô nhiễm do nước thải khu công nghiệp Sonadezi, Long

Thành, Đồng N ai.......................................................................................... 53

2.2.4. Thử nghiệm lượng giá một số thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải tại

khu công nghiệp Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai..................................... 56

CHƯƠNG 3: MỘT SÓ GIẢI PHÁP HẠN CHÉ THIỆT HẠI KINH TÉ DO

Ô NHIỄM NƯỚC THẢI CỦA KHƯ CÔNG NGHIỆP............................ 68

3.1. Giải pháp bảo vệ môi trường khu công nghiệpViệt Nam....................... 68

3.1.1. Kiến nghị đối với các cơ quan quản lý Nhà nước........................................ 68

3.1.2. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng KCN.................... 72

3.1.3. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp sản xuất trong KCN............................ 73

3.2. Một số giải pháp tăng cường và nâng cao chất lượng đánh giá thiệt

hại kinh tế do ô nhiễm nước thải khu công nghiệp................................. 74

3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về đánh giá thiệt hại do ô nhiễm môi

trường..................................................................................................... 75

3.2.2. Hoàn thiện quy trình đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải

công nghiệp và đề xuất giải pháp.................................................................. 76

KÉT LUẬN............................................................................................................... 84

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................. 86

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BQL Ban quản lý

BVMT Bảo vệ môi trường

CP Chính phủ

CN Công nghiệp

COI Phương pháp chi phí y tế

CVM Phương pháp đánh giá ngẫu nhiên

CPD Chi phí điều trị

CSDL Cơ sở dữ liệu

KCN Khu công nghiệp

HCM Hồ Chí Minh

NĐ Nghị Định

QCVN Quy chuẩn Việt Nam

WHO Tổ chức y tế thế giới

TCCP Tiêu chuẩn cho phép

TP Thành phố

TN &MT Tài nguyên và Môi trường

TCMT Tổng cục môi trường

ON Ồ nhiễm

ONNT ô nhiễm nước thải

VSL Mức chi trả của xã hội

ƯBND ủy ban nhân dân

BẢNG

Bảng 1.1: Giá trị giới hạn các thông số nồng độ các chất ô nhiễm trong nước

thải công nghiệp ................................................................................... 8

Bảng 1.2: Ví dụ về tổn thất kinh tế do không xem xét tới các vấn đề ô nhiễm

môi trường tại Nhật Bản (năm 1991)..................................................25

Bảng 2 . 1 Đặc trưng thành phần nước thải của một số ngành công nghiệp (trước

xử lý).................................................................................................... 31

Bảng 2.2: Ước tính tổng lượng nước thải và thải lượng các chất ô nhiễm nước

thải từ các KCN thuộc các tỉnh của 4 vùng KTTĐ năm 2011 (**) ....32

Bảng 2.3: Thử nghiệm tính toán thiệt hại giá trị cây ăn quả tại khu vực nghiên

cứu năm 2013......................................................................................62

Bảng 2.4: Thử nghiệm tính toán thiệt hại giá trị cây ăn quả tại khu vực nghiên

cứu năm 2013...................................................................................„.63

Bảng 2.5: Thử nghiệm tính toán thiệt hại giá trị nuôi gia cầm tại khu vực

nehiên cứu năm 2013..........................................................................64

Bảng 2.6: Thử nghiệm tính toán thiệt hại đánh bắt thủy sản tự nhiên năm 2013....65

Bảng 2.7: Thử nghiệm tính toán thiệt hại nuôi trồng thủy sản năm 2013...........66

Bảng 2.8: Tống hợp về thiệt hại tại vùng ô nhiễm..............................................67

BIỂU ĐỎ

Biểu đồ 2.1: Phân bố khu công nghiệp, khu chế xuất ở Việt Nam..........................28

Biểu đồ 2.2: Lao động làm việc trong KCN, KCX ở Việt Nam..............................28

Biểu đồ 2.3. Tỷ lệ gia tăng lượng nước thải từ các KCN và tỷ lệ gia tăng tổng

lượng nước thải từ các lĩnh vực trong toàn quốc................................29

Biểu đồ 2.4: Ước tính tỷ lệ tổng lượng nước thải KCN của 6 vùng kinh tế............30

Biểu đồ 2.5. Hàm Lượng Coliform trong nước thải một số KCN năm 2011...........33

HÌNH VẺ

Hình 1.1: Cách tiếp cận và các phương pháp đánh giá thiệt hại do ô nhiễm

nước thải công nghiệp tại Trung Quốc...............................................20

Hình 2.1. Bản đồ tỉnh Đồng N ai.............. 47

Hình 2.2. Bản đồ Khu công nghiệp Long Thành.............................................. 49

Hình 3.1: Sơ đồ qui trình lượng giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải......79

DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH T Ế Quốc DÃN

-----BDBoOcaoa----

NGUYỄN THỊ HÒNG THƠM

ĐÁNH GIÁ THIỆT HẠI KINH TÊ DO ô NHIỄM Nước THẢI

KHU CÔNG NGHIỆP: NGHIÊN cứu THÍ ĐIỂM TẠI KHU CỒNG NGHIỆP

S0NADEZI - LONG THÀNH - OỒNG NAI

CHUYÊN NGÀNH: KINH TÊ' VÀ QUẢN LÝ MÒI TRƯỜNG

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ

HÀ NỘI, NĂM 2013

1

TÓM TẮT KÉT QUẢ NGHIÊN c ứ u LUẬN VĂN

Những năm gần đây, hàng loạt các khu công nghiệp mới được thành

lập đáp ứng phần nào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy

nhiên, kinh tế phát triển cao đi đôi với hiện tượng ô nhiễm môi trường. Hiện

nay, đa sổ các doanh nghiệp Việt Nam không tuân thủ các qui định về

BVMT, đặc biệt là xử lý nước thải. Nhiều vụ việc gây ô nhiễm môi trường do

nước thải đã và đang bị phát giác gây tổn thất phúc lợi xã hội, ảnh hưởng đến

điều kiện sống của người dân.

Hệ thống pháp luật về đánh giá và ước tính thiệt hại do ô nhiễm nước

thải công nghiệp không đầy đủ và chi tiết, do vậy đã gây khó khăn cho công

tác quản lý.

Đã có nhiều nghiên cứu đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm môi

trường nhưng hầu hết các nghiên cứu đều đánh giá và lượng giá thiệt hại đến

sức khỏe người dân do ô nhiễm không khí

Từ những thực tế trên, tác giả nhận thấy rằng, cần thiết phải nhìn nhận

và đánh giá về thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải công nghiệp gây ra. Trên

cơ sở đó tác giả chọn đề tài nghiên cứu là: “Đánh giá thiệt hại kinh tế do ô

nhiễm nước thải khu công nghiệp: Nghiên cứu thí điểm tại khu công

nghiệp Sonadezi Long Thành, Đồng NaF.

Mục tiêu tồng quát của đề tài của đề tài là nghiên cứu cơ sở lý luận và

một số phương pháp xác định thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải công

nghiệp, vận dụng nghiên cứu cho trường hợp của KCN Sonadezi Long Thành,

Đồng Nai, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm bảo vệ môi trường

khu công nghiệp và nâng cao các bước đánh giá thiệt hại kinh tể do ô nhiễm

nước thải công nghiệp

11

Mục tiêu cụ thể của đề tài là:

- Tổng quan có chọn lọc các vấn đề lý luận và thực tiễn về đánh giá

thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải gây ra.

- Vận dụng mô hình và phương pháp đánh giá thiệt hại kinh tế do ô

nhiễm nước thải gây ra để đánh giá thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước thải

công nghiệp của khu công nghiệp Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai.

- Đe xuất các giải pháp nhằm hạn chế thiệt hại kinh tế do ô nhiễm nước

thải công nghiệp.

Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các thiệt hại kinh tế do ô nhiễm

nước thải tại các khu công nghiệp Việt Nam nói chung và khu công nghiệp

Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai nói riêng.

Phạm vi nghiên cứu:

- Vê nội dung: Đe tài tập trung đánh giá các thiệt hại do nước thải công

nghiệp tại các khu công nghiệp nói chung và khu công nghiệp Sonadezi, Long

Thành nói riêng gây ra đổi vói các hoạt động trồng cây ăn quả, chăn nuôi,

nuôi trồng và đánh bắt thủy sản.

- về không gian: Nghiên cứu ảnh hưởng của nước thải công nghiệp

gây ra tại các khu công nghiệp Việt Nam nói chung và Sonadezi, Long Thành,

Đông Nai vào lưu vực Rạch Bà Chèo

- Vê thời gian: thiệt hại kinh tế do nước thải công nghiệp của KCN

Sonadezi, Long Thành, Đồng Nai được đánh giá trong giai đoạn năm 2007-

2011; các giải pháp hạn chế thiệt hại do ô nhiễm được đề xuất cho giai đoạn

đến năm 2015.

Phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp kế thừa: Luận văn sử dụng kế thừa các tài liệu, tư liệu,

kết quả của các công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế để khái quát và