Luận án tiến sĩ: Tư tưởng của Đại tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người

` VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ THỊ HIỀN

TƯ TƯỞNG CỦA ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP

VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI

TRONG CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

HÀ NỘI - 2019

VIỆN HÀN LÂM

KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

LÊ THỊ HIỀN

TƯ TƯỞNG CỦA ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP

VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI

TRONG CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VIỆT NAM

Chuyên ngành: Triết học

Mã số: 9229001

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS NGUYỄN VĂN TÀI

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình do tôi nghiên cứu, dưới sự hướng dẫn của

GS.TS Nguyễn Văn Tài. Những kết luận khoa học của luận án là mới và chưa có

tác giả công bố ở bất cứ công trình khoa học nào. Các tài liệu sử dụng trong luận án

là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả luận án

Lê Thị Hiền

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện luận án tiến sĩ, tôi xin chân thành

cảm ơn sự giúp đỡ của Lãnh đạo Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm

Khoa học Xã hội Việt Nam, quý thầy, cô giáo Khoa Triết học và cán bộ, nhân

viên của Học viện đã giúp tôi hoàn thành chương trình khóa học.

Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn chân thành sâu sắc đến

GS.TS Nguyễn Văn Tài đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn cho tôi; quý thầy, cô

khác đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận án tiến sĩ triết học của mình.

Cho phép tôi xin gửi lời cảm tạ sâu sắc đến thân nhân, gia đình của

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình

khảo sát thực tế và tài liệu; Ban Giám đốc, cán bộ, viên chức Bảo tàng Quốc gia

Việt Nam; thư viện Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, thư viện Quốc gia Việt

Nam, thư viện Quân đội, thư viện Khoa học Xã hội nhân văn và các thư viện

khác đã hỗ trợ tôi trong quá trình khảo sát tài liệu phục vụ luận án.

Tôi chân thành cảm ơn lãnh đạo Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật

Thành phố Hồ Chí Minh, quý đồng nghiệp, gia đình, bạn bè đã tạo những điều

kiện thuận lợi tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận án

tiến sĩ.

Hà Nội, tháng 8 năm 2019

Tác giả luận án

Lê Thị Hiền

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

STT TỪ VIẾT TẮT NGHĨA

1. CNXH Chủ nghĩa xã hội

2. CNĐQ Chủ nghĩa đế quốc

3. CNTB Chủ nghĩa tư bản

4. DBHB Diễn biến hòa bình

5. Nxb Nhà xuất bản

6. TBCN Tư bản chủ nghĩa

7. XHCN Xã hội chủ nghĩa

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN

QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1 Các công trình nghiên cứu liên quan đến tư tưởng của Đại tướng

Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng

dân tộc Việt Nam

1.2 Khái quát kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài của luận án và

những vấn đề đặt ra cần bổ sung, phát triển trong luận án

Tiểu kết chương 1

6

6

24

28

Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ HÌNH

THÀNH, PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP

VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG CHIẾN TRANH

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VIỆT NAM

2.1 Những vấn đề lý luận về phát huy nhân tố con người trong chiến

tranh giải phóng dân tộc Việt Nam

2.2 Cơ sở khách quan của sự hình thành, phát triển tư tưởng Đại tướng

Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng

dân tộc Việt Nam

2.3 Nhân tố chủ quan của sự hình thành, phát triển tư tưởng Đại tướng

Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng

dân tộc Việt Nam

Tiểu kết chương 2

29

29

42

70

79

Chương 3: NỘI DUNG CƠ BẢN TƯ TƯỞNG CỦA

ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ

CON NGƯỜI TRONG CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

VIỆT NAM

81

3.1 Quan điểm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con

người trong chiến tranh nhân dân Việt Nam

3.2. Quan điểm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con

người trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam

3.3 Quan điểm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con

người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội

Tiểu kết chương 3

81

101

128

140

Chương 4: GIÁ TRỊ VÀ BÀI HỌC TỪ TƯ TƯỞNG CỦA ĐẠI

TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP VỀ PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI

ĐỐI VỚI SỰ NGHIỆP BẢO VỆ TỔ QUỐC VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1 Giá trị từ tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân

tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam

4.2 Bài học từ tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân

tố con người đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay

Tiểu kết chương 4

142

142

156

169

KẾT LUẬN

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ CÓ

LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

170

173

174

1

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta đã chứng minh rằng, mọi

thắng lợi của các cuộc chiến tranh giữ nước đều xuất phát từ vai trò quyết định của

nhân tố con người. Truyền thống lịch sử ấy đã được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí

Minh kế thừa, vận dụng và phát huy trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo các cuộc

chiến tranh cách mạng trong thời đại mới.

Là một danh tướng Việt Nam trong lịch sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp -

Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, người học trò xuất sắc, gần gủi của

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú trọng đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật

“lấy ít địch nhiều”, “lấy nhỏ thắng lớn”, “lấy thô sơ thắng hiện đại”. Với Đại

tướng, con người bao giờ cũng là chủ thể có vai trò quyết định sự thành bại của các

cuộc chiến tranh cách mạng, phát huy nhân tố con người là một tất yếu trong bối

cảnh lịch sử của các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam. Bởi vậy, khi

được Đảng, Nhà nước tin cậy, giao trọng trách trực tiếp tổ chức, xây dựng, rèn

luyện quân đội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã không ngừng chăm lo công tác giáo

dục, bồi dưỡng, xây dựng, phát huy bản chất, truyền thống cách mạng, phẩm chất

chính trị - tư tưởng, nâng cao sức mạnh chiến đấu để đáp ứng yêu cầu ngày càng

cao của sự nghiệp chiến tranh giải phóng dân tộc.

Bên cạnh đó, nhằm khơi dậy sức mạnh của toàn dân đánh giặc, Đại tướng

Võ Nguyên Giáp không ngừng chăm lo giác ngộ, giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu

nước, ý chí chiến đấu cho toàn quân, toàn dân ta; xây dựng “khối đoàn kết toàn

dân”; “phát huy sức mạnh tinh thần” làm nền tảng chính trị vững chắc góp phần

thúc đẩy sự nghiệp giải phóng dân tộc đi đến thắng lợi. Từ bài học thực tiễn, Đại

tướng Võ Nguyên Giáp đã tổng kết thành những bài học kinh nghiệm hết sức sâu

sắc về phát huy nhân tố con người trong các tác phẩm, bài báo, tạp chí và huấn

lệnh để thực hiện nhiệm vụ cách mạng.

Nghiên cứu tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng Đại tướng Võ

Nguyên Giáp, cho thấy, ông đã để lại cho Đảng và dân tộc ta một di sản vô cùng

2

quý báu có giá trị, trong đó, tư tưởng phát huy nhân tố con người là bài học lớn

cho nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã góp phần xây dựng, phát triển quan

điểm và đường lối của Đảng trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam. Việc

nghiên cứu tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con

người có ý nghĩa thiết thực và là bài học bổ ích để chúng ta vận dụng, phát triển

trong sự nghiệp bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn mới.

Sức mạnh của con người chính là động lực to lớn của dân tộc ta trong mọi

thời đại để xây dựng và phát triển bền vững đất nước, bởi vậy, Đảng ta luôn quan

tâm sâu sắc đến nhân tố con người và phát huy nhân tố con người, tiếp tục khẳng

định tại Đại hội lần thứ XII: “Phát huy nhân tố con người trong mọi lĩnh vực của

đời sống xã hội; tập trung xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí

tuệ và năng lực làm việc; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh” [19, tr.219].

Phát huy nhân tố con người được Đảng ta xác định luôn gắn với việc xây dựng con

người về đạo đức, lối sống, nhân cách, trí tuệ và năng lực hoạt động, mà trọng tâm

là giải phóng con người, để con người có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đây là

nhiệm vụ được Đảng ta đặt ra cần phải quán triệt để vận dụng, triển khai một cách

toàn diện, hệ thống và hiệu quả.

Hơn nữa, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có những diễn biến

phức tạp và khó lường, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch trên mọi

lĩnh vực đời sống xã hội. Sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc nước ta hiện nay đứng trước

nhiều khó khăn và thách thức mới, Đảng ta xác định mục tiêu, nhiệm vụ là: “Phát

huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, tranh

thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế, kiên quyết, kiên trì đấu

tranh để bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của

Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa” [19,

tr.147]. Đồng thời, Đảng chỉ rõ phải tập trung xây dựng Quân đội nhân dân, Công

an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; “tích cực, chủ

động chuẩn bị lực lượng đủ mạnh và các kế hoạch, phương án tác chiến cụ thể,

khoa học, sẵn sàng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh

3

thổ và an ninh của Tổ quốc trong mọi tình huống” [19, tr.150]. Đây là nhiệm vụ

cực kỳ to lớn, nặng nề, là thách thức đối với toàn Đảng, toàn dân ta.

Về thực tiễn cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, việc phát huy nhân tố con

người Việt Nam trong những năm qua đã có những chuyển biến tích cực và đạt

được kết quả quan trọng, “bước đầu hình thành những giá trị mới về con người với

các phẩm chất về trách nhiệm xã hội, ý thức công dân, dân chủ, chủ động, sáng tạo,

khát vọng vươn lên” [19, tr.123]. Song, do sự biến đổi nhanh chóng và phức tạp của

tình hình quốc tế và trong nước đã tác động cả tích cực và tiêu cực đến vấn đề phát

huy nhân tố con người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới rất toàn diện và phức tạp.

Làm thế nào để phát huy nhân tố con người trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt

Nam hiện nay là vấn đề có ý nghĩa chiến lược đặt ra đòi hỏi phải nghiên cứu một

cách cơ bản, có hệ thống nhằm tìm kiếm những giải pháp phù hợp.

Về phương diện khoa học, từ trước tới nay, nhất là trong thời gian gần đây,

trên thế giới và ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học có giá trị

luận bàn trên nhiều phương diện khác nhau về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tuy

nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu tư tưởng Đại tướng Võ Nguyên Giáp về

phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam một

cách chuyên biệt, toàn diện dưới góc độ triết học. Với tinh thần và ý nghĩa đó, từ lý

luận và thực tiễn đặt ra, chúng tôi lựa chọn vấn đề “Tư tưởng của Đại tướng Võ

Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc

Việt Nam” làm đề tài luận án tiến sĩ Triết học.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

2.1 Mục đích nghiên cứu

Luận giải cơ sở hình thành, phát triển và nội dung cơ bản tư tưởng của Đại

tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng

dân tộc Việt Nam, từ đó rút ra giá trị và bài học phát huy nhân tố con người từ tư

tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam

hiện nay.

4

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích trên, luận án tập trung làm rõ những nội dung chủ yếu:

- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, khái quát kết

quả nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cho luận án tiếp tục nghiên cứu

- Phân tích, khái quát cơ sở hình thành, phát triển tư tưởng của Đại tướng Võ

Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc

Việt Nam

- Phân tích nội dung cơ bản tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về

phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam

- Rút ra những giá trị và bài học phát huy nhân tố con người từ tư tưởng của

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án

3.1 Đối tượng nghiên cứu

Tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người

trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam.

3.2 Phạm vi nghiên cứu

Dưới góc độ triết học, luận án tập trung nghiên cứu tư tưởng cơ bản của

Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong cuộc kháng chiến

chống Pháp xâm lược và cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước qua một số tác

phẩm, bài nói, bài viết, huấn lệnh, bài giảng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

4.1 Cơ sở lý luận

Luận án dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh và quan điểm đường lối của Đảng cộng sản Việt Nam về chiến tranh và

quân đội; về vai trò nhân tố con người, phát huy nhân tố con người trong chiến tranh

nhân dân và chiến tranh cách mạng.

4.2 Phương pháp nghiên cứu

Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, luận án

đã sử dụng tổng hợp và kết hợp một số phương pháp nghiên cứu khoa học như: lịch

5

sử - lôgic; hệ thống - cấu trúc; khái quát hoá - trừu tượng hóa; phân tích và tổng hợp;

quy nạp - diễn dịch, so sánh - đối chiếu; khảo chứng văn bản học để nghiên cứu.

5. Đóng góp mới về khoa học của luận án

Luận án góp phần làm rõ cơ sở khách quan và nhân tố chủ quan của sự

hình thành, phát triển tư tưởng Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố

con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam.

Góp phần làm rõ một số khái niệm: Nhân tố con người, nhân tố con người

trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam và phát huy nhân tố con người

trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam.

Góp phần làm rõ nội dung cơ bản tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp

về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam.

Luận án góp làm rõ những giá trị và bài học chủ yếu về phát huy nhân tố

con người từ tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp có thể kế thừa, vận dụng

trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

6.1 Ý nghĩa lý luận

Luận án là một công trình khoa học lần đầu tiên nghiên cứu tư tưởng Đại

tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải

phóng dân tộc Việt Nam một cách toàn diện và chuyên biệt dưới góc độ triết học.

6.2 Ý nghĩa thực tiễn

Luận án có thể làm cơ sở khoa học cho các nhà chỉ huy, lãnh đạo tham

khảo để hoạch định chính sách phát huy nhân tố con người trong bảo vệ Tổ quốc

nói chung và trong lĩnh vực quân sự nói riêng.

Kết quả nghiên cứu của luận án có thể làm tài liệu tham khảo phục vụ

nghiên cứu, giảng dạy và học tập những vấn đề liên quan đến phát huy nhân tố con

người nói chung và trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nói riêng.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài các phần: Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ

lục, phần nội dung của luận án gồm 4 chương với 10 tiết.

6

Chương 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN

ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

Đại tướng Võ Nguyên Giáp “nhà quân sự lỗi lạc”, “vị tướng kiệt xuất”

trong thế kỷ XX, đồng thời là nhà văn hóa, nhà sử học nổi bật hàng đầu trong lịch

sử Việt Nam hiện đại. Cuộc đời ông gắn liền với cuộc hai cuộc kháng chiến trường

kỳ chống lại “hai đế quốc to” bảo vệ nền độc lập dân tộc và thống nhất nước nhà.

Bởi vậy, cho đến nay đã có rất nhiều công trình trong và ngoài nước nghiên cứu về

ông dưới nhiều góc độ và phương diện khác nhau, trong đó có nhiều công trình có

giá trị. Liên quan trực tiếp đến đề tài luận án, chúng tôi phân loại các công trình

nghiên cứu thành những chủ đề lớn.

1.1 Các công trình nghiên cứu liên quan đến tư tưởng của Đại tướng

Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong chiến tranh giải phóng

dân tộc Việt Nam

1.1.1 Các công trình nghiên cứu liên quan đến cơ sở hình thành, phát

triển tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người

trong chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam

Trên cơ sở tài liệu, công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan

đến cơ sở khách quan của sự hình thành, phát triển tư tưởng Đại tướng Võ

Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người, chúng tôi phân thành các nhóm

nghiên cứu chính.

- Nhóm các công trình nghiên cứu nước ngoài

Tác giả Peter Macdonald trong cuốn “Tướng Giáp qua hai cuộc chiến tranh

Đông Dương” ở các chương IV, V, VI đã trình bày khái quát điều kiện chính trị, kinh

tế, xã hội Việt Nam qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Qua tác phẩm, tác giả phân tích vai trò của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong hoạt động

thực tiễn xây dựng, huấn luyện, giáo dục quân đội cách mạng, nâng cao chất lượng sẵn

sàng cho cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ [17]. Mặc dù cuốn sách chưa trình bày

cụ thể về cơ sở khách quan của sự hình thành, phát triển tư tưởng của Đại tướng Võ

7

Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người, song, đây là công trình có giá trị giúp luận

án có nguồn tài liệu tham khảo, kế thừa, phát triển trong luận án.

Sử gia quân sự người Mỹ, Cecil B.Currey trong cuốn “Chiến thắng bằng mọi

giá - Thiên tài quân sự Việt Nam. Đại tướng Võ Nguyên Giáp” bằng nhiều nguồn tư

liệu phong phú, tác giả trình bày bối cảnh lịch sử cách mạng Việt Nam qua hai cuộc

kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược. Tác giả cho rằng: phát động cuộc chiến

chống kẻ thù bắt đầu từ một hoàn cảnh yếu kém trầm trọng thiếu vật tư, thiếu nguồn tài

chính, bắt đầu từ không có quân đội, vậy mà vẫn có thể đánh thắng liên tiếp từ bọn

quân phiệt Nhật đến quân đội của Pháp và Hoa Kỳ [10, tr.448]. Tướng Giáp không qua

một viện hàn lâm quân sự nào, ông từ kinh nghiệm thực tiễn tự đào tạo, “Ông đặt niềm

tin vào một sự luyện tập thường xuyên của quân đội”; “tin vào quá trình đào tạo rèn

luyện của quân sĩ, tin vào khả năng tự chủ và sáng tạo ứng phó với mọi tình huống của

sĩ quan cấp dưới”, từ đó, ông đã “đào tạo được một đội ngũ đông đảo cán bộ có trình độ

ngày càng cao, phù hợp với từng giai đoạn của sự phát triển” [10, tr.450].

Bên cạnh đó, thông qua tác phẩm, tác giả cũng phân tích sắc sảo, thấu đáo

những yếu tố giúp Đại tướng Võ Nguyên Giáp phát huy sức mạnh tổng hợp dân tộc,

phát huy nhân tố con người qua: giáo dục, bồi dưỡng, tổ chức, động viên tinh thần toàn

quân, toàn dân vượt qua những năm tháng của chiến tranh, qua các trận quyết chiến

lược. Mặt khác, tại chương III, tác giả đã phân tích và chỉ ra được những giá trị văn hóa

truyền thống Việt Nam mà Đại tướng Võ Nguyên Giáp kế thừa đó là truyền thống yêu

nước, nghệ thuật quân sự, phương thức và nghệ thuật tiến hành chiến tranh nhân dân từ

các vị anh hùng của dân tộc (Hai Bà Trưng, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi), chiến lược, chiến

thuật của các nhà quân sự trên thế giới như Napoleoon và T.E.Lawrence hay của

Clausewitz về mối quan hệ giữa các nhân tố chính trị và việc giải quyết mối quan hệ ấy

trong đấu tranh vũ trang; ảnh hưởng Chủ nghĩa Mác - Lênin về học thuyết quân sự [10,

tr.222-225;94;231,235]. Nhìn chung, cuốn sách có giá trị về mặt lịch sử, đã cung cấp

những luận cứ, luận chứng quan trọng góp phần lý giải điều kiện và tiền đề hình thành

tư tưởng - lý luận cho sự ra đời tư tưởng phát huy nhân tố con người Đại tướng Võ

Nguyên Giáp. Nghiên cứu sinh tham khảo, kế thừa, phân tích sâu trong luận án.

8

Cũng trong hướng tiếp cận này, trong cuốn“Võ Nguyên Giáp”[7], tác giả

Georges Boudarel đã biên niên và phân tích một cách khoa học xuyên suốt toàn bộ

lịch sử giải phóng dân tộc chống chủ nghĩa thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Trong bối cảnh lịch sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp hoạt động tích cực trong “tổ chức

các lớp huấn luyện đào tạo cán bộ”; thâm nhập vào lối sống của nhân dân để “tuyên

truyền, tổ chức, hoạt động vũ trang…” [7, tr.41]. Đồng thời, tác giả đã phân tích làm

nổi bật vai trò của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với cương vị Tổng tư lệnh lực lượng

vũ trang, không ngừng phát huy nhân tố con người, đoàn kết quân dân trong cuộc

chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ góp phần đánh thắng “quân đội nhà nghề” giành

lại thắng lợi vẻ vang. Cuốn sách tiếp cận dưới góc độ lịch sử chiến tranh nên không

nhằm phân tích cơ sở khách quan của sự hình thành, phát triển tư tưởng phát huy nhân

tố con người của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Song, cuốn sách đã cung cấp những

thông tin quý giá về bối cảnh lịch sử quan trọng thế kỷ XX và hoạt động thực tiễn

phát huy nhân tố con người giúp luận án có thêm những luận cứ để luận giải, khái

quát trong luận án.

Tác giả Gérard Le Quang trong cuốn “Võ Nguyên Giáp hay cuộc chiến tranh

nhân dân” đã sử dụng những thông tin, số liệu lịch sử trình bày lịch sử cách mạng Việt

Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Bối cảnh lịch

sử đặt ra nhiệm vụ phải tổ chức, xây dựng, giáo dục, bồi dưỡng lực lượng vũ trang nhân

dân, nâng cao sức mạnh tổng hợp để tiến hành chiến tranh nhân dân. “Nhiệm vụ cấp

bách nhất của ông lúc đó là tổ chức lại dân chúng lâu nay bị bỏ mặc thành đội ngũ, có

cán bộ dìu dắt và làm cách mạng” [123, tr.78]. Đặc biệt, tại chương II và VII với nhan

đề "Bắt liên lạc với Hồ Chí Minh”, “Nhà mác - xít và lịch sử” tác giả cho rằng, Đại

tướng Võ Nguyên Giáp ảnh hưởng của tư tưởng Hồ Chí Minh, nhất là quá trình huấn

luyện, giáo dục, rèn luyện, đào tạo con người trong xây dựng lực lượng vũ trang nhân

dân [123, tr.35 - 52]. Bên cạnh đó, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng nghiên cứu rất kỹ

chiến dịch của nhà Trần, nhất là tư tưởng quân sự “lấy ít địch nhiều”, “dĩ đoản chế

trường” hay luận văn quân sự của Lênin, tác phẩm của Clausewitz, của Mao Trạch

Đông, Chu Đức về chiến tranh nhân dân, về xây dựng lực lượng toàn dân đoàn kết đánh

giâc [123, tr.111-114]. Nhìn chung, ở các góc độ nghiên cứu, tác giả không nhằm tìm