(Luận Án Tiến Sĩ) Nghiên Cứu Liên Kết Kinh Tế Trong Vùng Kinh Tế Trọng Điểm Miền Trung.pdf

Bé gi¸o dôc v ®o t¹oBé gi¸o dôc v ®o t¹o Bé gi¸o dôc v ®o t¹o Bé gi¸o dôc v ®o t¹o

Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©nTr−êng ®¹i häc kinh Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n tÕ quèc d©n

 





 
 

 







 

   

       

 62310105

Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:

 


H Néi  2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi

cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này là tôi tự thực hiện và không vi

phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Hà Nội, ngày tháng năm 2018

Nghiên cứu sinh

Phí Thị Hồng Linh

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành được luận án này, tôi đã được Ban Giám hiệu Trường Đại

học Kinh tế quốc dân, Ban lãnh đạo Khoa kế hoạch và Phát triển tạo mọi điều kiện

thuận lợi để tôi có thể tham gia và hoàn thành chương trình học tập; Viện Đào tạo Sau

đại học, các giảng viên, cán bộ các phòng ban chức năng của trường Đại học Kinh tế

Quốc dân đã hướng dẫn, giảng dạy, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu;

các nhà khoa học, các cán bộ chuyên viên Vụ Kinh tế địa phương và Vùng lãnh thổ Bộ

Kế hoạch và Đầu tư, Vụ Kế hoạch và Tài chính - Bộ Nông nghiệp, Sở Văn Hoá - Thể

Thao - Du lịch thành phố Đà Nẵng, Hội Lữ hành Đà Nẵng…giúp đỡ. Tôi xin bày tỏ

lòng cám ơn chân thành về tất cả sự giúp đỡ này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS Ngô Thắng Lợi đã trực tiếp

hướng dẫn và chỉ bảo tôi hoàn thành luận án này.

Tôi xin chân thành cám ơn các đồng nghiệp tại Khoa Kế hoạch và Phát triển -

Trường Đại học Kinh tế quốc dân đã ủng hộ, góp ý, hỗ trợ tôi trong quá trình thực hiện

và hoàn thành luận án.

Tôi xin cám ơn gia đình, bạn bè đã luôn động viên, khích lệ, tạo điều kiện giúp

đỡ tôi trong thời gian vừa qua.

Tác giả

Phí Thị Hồng Linh

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ LIÊN KẾT KINH TẾ VÙNG .. 13

1.1 Các nghiên cứu ngoài nước ............................................................................. 13

1.1.1 Về nội hàm liên kết kinh tế vùng .................................................................. 13

1.1.2 Tiêu chí đo lường liên kết kinh tế vùng ......................................................... 17

1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến liên kết kinh tế vùng ............................................ 20

1.2 Các nghiên cứu trong nước ............................................................................. 22

1.2.1 Nội hàm LKKT vùng .................................................................................... 22

1.2.2 Tiêu chí đánh giá liên kết kinh tế vùng.......................................................... 25

1.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến liên kết kinh tế vùng ............................................ 28

1.3 Đánh giá tổng quan các nghiên cứu và khoảng trống nghiên cứu ................ 30

Tiểu kết chương 1 .................................................................................................... 33

CHƯƠNG 2 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA LIÊN KẾT KINH TẾ TRONG VÙNG

KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM ....................................................................................... 34

2.1 Cơ sở lý luận liên kết kinh tế vùng ................................................................. 34

2.1.1 Vùng và liên kết kinh tế vùng ....................................................................... 34

2.1.2 Cơ sở lý luận về liên kết kinh tế vùng và phát triển vùng kinh tế trọng điểm ..... 41

2.2 Khung nghiên cứu liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm ......................... 51

2.2.1 Các yêu cầu đặt ra với liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm .................... 51

2.2.2. Nội dung và hình thức (mô hình) liên kết kinh tế trong vùng kinh tế trọng điểm . 52

2.2.3. Đánh giá liên kết kinh tế vùng ..................................................................... 58

2.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm ................... 63

2.3 Kinh nghiệm thực hiện liên kết kinh tế vùng của một số nước ..................... 66

2.3.1 Thực hiện liên kết kinh tế vùng dựa trên cụm liên kết ngành của Nhật Bản... 66

2.3.2 Thực hiện liên kết kinh tế vùng dựa trên cụm liên kết ngành của Hàn Quốc. ..... 69

2.3.3 Thực hiện liên kết kinh tế vùng dựa trên chuỗi giá trị của Thái Lan .............. 73

2.3.4 Những kết luận rút ra từ các mô hình liên kết kinh tế vùng trong thực tiễn .... 75

Tiểu kết chương 2 .................................................................................................... 76

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG LIÊN KẾT KINH TẾ TRONG VÙNG KINH TẾ

TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG .............................................................................. 77

3.1 Tổng quan về vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ...................................... 77

3.1.1 Quá trình hình thành vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ............................ 77

3.1.2 Thực trạng phát triển kinh tế xã hội vùng kinh tế trọng điểm miền Trung giai

đoạn 2011-2016 ..................................................................................................... 78

3.2. Thực trạng liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ............... 82

3.2.1 Đo lường tổng quát mức độ liên kết kinh tế toàn vùng kinh tế trọng điểm miền

Trung..................................................................................................................... 82

3.2.2 Thực trạng mức độ thực hiện các nội dung liên kết kinh tế vùng trong một số

ngành của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ..................................................... 86

3.2.3 Thực trạng đảm bảo các yêu cầu của liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm

miền Trung ............................................................................................................ 99

3.3 Đánh giá liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và nguyên

nhân ..................................................................................................................... 105

3.3.1 Các kết quả đạt được trong liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ..... 105

3.3.2 Những hạn chế trong liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung . 105

3.3.3 Nguyên nhân của các hạn chế ..................................................................... 107

Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 122

CHƯƠNG 4 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG LIÊN KẾT KINH

TẾ VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG ........................................ 123

4.1 Các căn cứ định hướng tăng cường liên kết kinh tế vùng KTTĐ miền Trung ... 123

4.1.1 Bối cảnh quốc tế và trong nước ................................................................... 123

4.1.2. Mục tiêu phát triển vùng KTTĐ miền Trung đến 2020, tầm nhìn đến 2030 127

4.1.3 Mục tiêu liên kết vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ................................ 127

4.2 Quan điểm và định hướng tăng cường liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng

điểm miền Trung ................................................................................................. 128

4.2.1 Quan điểm tăng cường liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ... 128

4.2.2 Định hướng tăng cường liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung . 130

4.2.3 Đề xuất một số mô hình liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền Trung .... 132

4.3 Một số giải pháp tăng cường liên kết kinh tế vùng kinh tế trọng điểm miền

Trung ................................................................................................................... 134

4.3.1 Đổi mới tư duy và nhận thức về liên kết kinh tế vùng ................................. 135

4.3.2 Hoàn thiện các điều kiện thực hiện liên kết kinh tế vùng Kinh tế trọng điểm

miền Trung .......................................................................................................... 136

4.3.3 Hoàn thiện khung pháp lý thực hiện liên kết kinh tế vùng Kinh tế trọng điểm .... 140

4.3.4 Hoàn thiện bộ máy điều phối vùng .............................................................. 142

4.3.5 Tăng cường các chính sách khuyến khích liên kết kinh tế vùng .................. 146

4.4 Kiến nghị ........................................................................................................ 148

Tiểu kết chương 4 .................................................................................................. 150

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 151

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ............................................. 153

CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ...................................... 153

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................... 154

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BĐKH : Biến đổi khí hậu

BĐS : Bất động sản

CBCT : Chế biến chế tạo

CLKN : Cụm liên kết ngành

CNH : Công nghiệp hoá

ĐBSCL : Đồng bằng Sông Cửu Long

FDI : Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

KCN : Khu công nghiệp

KKT : Khu kinh tế

KPH : Khu phức hợp

KTTĐ : Kinh tế trọng điểm

LKKT : Liên kết kinh tế

NCS : Nghiên cứu sinh

NGTK : Niên giám thống kê

NSLĐ : Năng suất lao động

PTBV : Phát triển bền vững

TT Huế : Thừa Thiên Huế

VA : Giá trị gia tăng

VHTTDL : Văn hoá, Thể thao, du lịch

DANH MỤC BẢNG

Bảng 0.1: Phương pháp phỏng vấn chuyên gia và các nhà lãnh đạo địa phương ........ 8

Bảng 2.1: Các nội dung liên kết kinh tế ................................................................... 54

Bảng 2.2: Tổng hợp các chỉ tiêu đánh giá LKKT vùng KTTĐ................................. 62

Bảng 3.1: Diện tích, dân số và mật độ dân số của Vùng KTTĐ miền Trung phân theo

địa phương (năm 2016) ........................................................................... 78

Bảng 3.2: Tổng sản phẩm trên địa bàn của các vùng KTTĐ .................................... 80

Bảng 3.3: Cơ cấu GTGT vùng KTTĐ miền Trung .................................................. 81

Bảng 3.4: GRDP/người các năm vùng KTTĐ miền Trung ...................................... 83

Bảng 3.5: Toạ độ địa lý các địa phương vùng KTTĐ miền Trung ........................... 83

Bảng 3.6: Chỉ số Moran (I) vùng KTTĐ miền Trung tính theo GRDP/người .......... 84

Bảng 3.7: Các đơn vị kinh doanh du lịch 3 địa phương ........................................... 88

Bảng 3.8: Tình hình thực hiện liên kết ngang của doanh nghiệp du lịch 3 địa phương .. 89

Bảng 3.9: Tổng hợp LKKT trong lĩnh vực du lịch ................................................... 91

Bảng 3.10: Nguyên nhân chưa thực hiện liên kết của các đơn vị kinh doanh dịch vụ

du lịch ..................................................................................................... 91

Bảng 3.11: Số tàu đánh bắt xa bờ tham gia tổ đội đoàn kết năm 2016 ....................... 93

Bảng 3.12: Tổng hợp thực hiện các nội dung liên kết của ngư dân ............................ 97

Bảng 3.13: Nguyên nhân tác động đến việc ngư dân tham gia liên kết ...................... 98

Bảng 3.14: Số dự án và lượng vốn FDI còn hiệu lực vủa vùng tính đến 31/12/2016 101

Bảng 3.15: Mật độ kinh tế các vùng KTTĐ Việt Nam (tính theo GRDP) ................ 102

Bảng 3.16: Năng suất lao động của vùng KTTĐ miền Trung theo giá hiện hành ..... 104

Bảng 3.17: Số doanh nghiệp đang hoạt động tại thời điểm 31/12/2015 phân theo quy

mô vốn .................................................................................................. 110

Bảng 3.18: Quy mô lao động và trình độ lao động vùng KTTĐ miền Trung ........... 112

DANH MỤC HÌNH

Hình 0.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................ 5

Hình 2.1: Chuỗi giá trị doanh nghiệp của M.Porter ................................................. 43

Hình 2.2: Chuỗi giá trị giản đơn .............................................................................. 44

Hình 2.3: Mô hình cụm nối mạng ........................................................................... 56

Hình 2.4: Mô hình cụm trung tâm ........................................................................... 57

Hình 2.5: Mô hình cụm vệ tinh ............................................................................... 57

Hình 2.6: Mô hình cụm nhà nước tổ chức ............................................................... 58

Hình 2.7: Bản đồ 5+2 vùng liên kết ngành của Hàn Quốc ....................................... 70

Hình 2.8: Cụm đóng tàu Gyeonanam, Hàn Quốc .................................................... 71

Hình 2.9: Khung nghiên cứu LKKT vùng KTTĐ .................................................... 76

Hình 3.1: Bản đồ địa lý vùng KTTĐ miền Trung .................................................... 77

Hình 3.2: Tăng trưởng kinh tế các vùng KTTĐ giai đoạn 2011-2016 ...................... 79

Hình 3.3: Thu nhập bình quân đầu người các vùng KTTĐ cả nước ......................... 82

Hình 3.4: Mô hình CLKN du lịch ........................................................................... 87

Hình 3.5: Chuỗi giá trị khai thác thuỷ sản ............................................................... 92

Hình 3.6: VA/GO của vùng và VA/GO công nghiệp vùng KTTĐ miền Trung ..... 103

Hình 3.7: Tốc độ tăng NSLĐ, GRDP và GRDP/người .......................................... 104

Hình 4.1: Mô hình thực hiện liên kết kinh tế vùng của doanh nghiệp .................... 133

Hình 4.2: Mô hình thực hiện liên kết kinh tế vùng trong sản xuất nông nghiệp ..... 134

Hình 4.3: Bộ máy tổ chức điều phối vùng KTTĐ .................................................. 144

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Từ những năm 50 của thế kỷ XX, không gian kinh tế vùng và liên kết vùng đã

khá phát triển, được coi trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tại nhiều

nước châu Mỹ, châu Âu và châu Á. Hiện nay, chính sách phát triển kinh tế vùng, liên

kết kinh tế (LKKT) vùng được phát triển mạnh mẽ trên nhiều cấp độ: nội vùng, giữa

các vùng trong một nước, giữa các vùng của các nước nhau. Chủ thể tham gia LKKT

vùng cũng rất đa dạng: giữa chính quyền của các vùng để tạo ra khung khổ thể chế

chính sách chung; giữa nông dân với nhau nhằm tạo ra các tổ chức kinh tế hợp tác liên

vùng; giữa các doanh nghiệp để tạo ra sự kết nối các chuỗi giá trị vùng, khu vực và

toàn cầu… Liên kết mang lại cho các chủ thể những cơ hội phát huy lợi thế, sử dụng

hiệu quả các nguồn lực, từ đó tạo ra sự phát triển bền vững, ngược lại sự thiếu liên kết

có thể gây ra không ít khó khăn trong quá trình phát triển.

Ở Việt Nam, vấn đề LKKT vùng, đặc biệt là LKKT vùng kinh tế trọng điểm

(KTTĐ) cũng đã được quan tâm trong những năm gần đây. Rất nhiều các diễn đàn, các

hội thảo đã được tổ chức như Hội thảo về Liên kết phát triển kinh tế vùng Tây

Nguyên, liên kết vùng trong quá trình tái cơ cấu và đổi mới mô hình tăng trưởng ở

Việt Nam, Diễn đàn kinh tế miền Trung hàng năm… và có nhiều nghiên cứu đã được

thực hiện nhằm tìm ra giải pháp để tăng cường LKKT trong các vùng. Riêng với các

vùng KTTĐ, “Quy chế tổ chức hoạt động và phối hợp của Tổ chức điều phối phát

triển các vùng KTTĐ” đã được Chính phủ ban hành lần đầu từ năm 2004 và được điều

chỉnh nhiều lần. Tuy nhiên thực tế, LKKT ở các vùng nói chung và các vùng KTTĐ

nói riêng vẫn còn nhiều bất cập, dẫn tới sự phát triển của các vùng chưa tương xứng

với tiềm năng.

Đối với vùng KTTĐ miền Trung, là một trong ba vùng KTTĐ được hình thành

đầu tiên của cả nước, có nhiều tiềm năng để phát triển và được xác định là hạt nhân

tăng trưởng và là vùng động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội không chỉ cho

miền Trung mà còn lan toả tới vùng Tây Nguyên, song do sự hạn chế trong LKKT

nhất là LKKT nội vùng đã dẫn tới sau 20 năm hình thành và phát triển, vùng KTTĐ

miền Trung vẫn đang là vùng “trũng” về phát triển kinh tế, số liệu thống kê cho thấy:

(i) hiệu quả kinh tế của vùng thấp (mật độ kinh tế của vùng năm 2016 là 10,46 tỷ

đồng/km2

so với 13,59 tỷ đồng/km2

của cả nước, tỷ lệ VA/GO của vùng chưa đến

30%) do việc các tỉnh thành đều có những ưu thế như nhau lại không liên kết với nhau

dẫn tới các hoạt động kinh tế trên vùng không tận dụng được lợi thế so sánh làm cho

2

hiệu quả sử dụng nguồn lực thấp; (ii) việc chạy đua thu hút đầu tư tưởng như sẽ tăng

sự hấp dẫn của vùng nhưng thực tế lại làm cho thu hút đầu tư gặp nhiều khó khăn

(năm 2016 vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào vùng chỉ chiếm khoảng 6,12% so với

tổng FDI vào các vùng KTTĐ); (iii) sự thiếu liên kết giữa các chủ thể sản xuất kinh

doanh làm cho các ngành thiếu năng lực cạnh tranh, chưa hấp dẫn được các nhà đầu tư

(chỉ có ngành du lịch, kho bãi và xây dựng là có thương số vùng lớn hơn 1)… Chính vì

vậy, đến nay vùng KTTĐ miền Trung vẫn chưa đảm bảo được các yêu cầu của một

vùng KTTĐ: tổng sản phẩm của vùng mới chỉ đóng góp khoảng 6,51% tổng GDP của

cả nước, thấp nhất trong 4 vùng KTTĐ (vùng KTTĐ Bắc Bộ đóng góp khoảng 18,9%,

vùng KTTĐ phía Nam khoảng 43%, vùng KTTĐ vùng đồng bằng sông Sửu Long

(ĐBSCL) khoảng 7%). Năm 2016, thu nhập bình quân đầu người vùng KTTĐ miền

Trung cũng chỉ đạt 45,48 triệu đồng/người, trong khi đó vùng KTTĐ Bắc Bộ đạt 67,06

triệu đồng/người, vùng KTTĐ phía Nam đạt 99,1 triệu đồng/người.

Từ những lý do trên, tác giả lựa chọn chủ đề “Nghiên cứu liên kết kinh tế

trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung” là đề tài luận án tiến sỹ với nội dung: hệ

thống hoá những vấn đề lý luận liên quan đến LKKT vùng KTTĐ và xây dựng khung

nghiên cứu của luận án; đánh giá một cách đầy đủ, chính xác những điểm đạt được,

những vấn đề còn hạn chế trong LKKT vùng KTTĐ miền Trung; tìm ra nguyên nhân

của những hạn chế, vướng mắc trong LKKT của vùng trong thời gian qua; trên cơ sở

đó đưa ra hệ thống quan điểm, định hướng cũng như giải pháp cần thực hiện để tăng

cường LKKT trong vùng KTTĐ miền Trung.

2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án

Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận cơ bản của LKKT

vùng KTTĐ, luận án vận dụng vào nghiên cứu LKKT vùng KTTĐ miền Trung từ đó

tìm ra những giải pháp để tăng cường LKKT trong vùng.

Từ mục tiêu tổng quát nêu trên, các mục tiêu nghiên cứu cụ thể của luận án là:

1. Xây dựng được khung lý thuyết nghiên cứu LKKT vùng KTTĐ gồm: nội

hàm của LKKT vùng, các yêu cầu đặt ra đối với LKKT vùng KTTĐ, các tiêu chí đánh

giá LKKT vùng KTTĐ và các yếu tố ảnh hưởng đến LKKT vùng KTTĐ.

2. Chỉ ra được những kết quả đạt được và những hạn chế trong LKKT vùng

KTTĐ miền Trung thời gian qua và những nguyên nhân dẫn tới những hạn chế đó.

3. Đưa ra được quan điểm, định hướng tăng cường LKKT vùng KTTĐ miền

Trung và các giải pháp cần được thực hiện để tăng cường LKKT trong vùng KTTĐ

miền Trung thời gian tới.

3

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận án nghiên cứu LKKT trong vùng KTTĐ miền Trung

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Về không gian:

Luận án nghiên cứu vùng KTTĐ miền Trung theo quyết định số 148/2004/QĐ￾TTg và 1874/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, gồm 5 địa phương là Thừa Thiên

Huế (TT Huế), Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

LKKT vùng không chỉ diễn ra trong phạm vi một vùng (LKKT nội vùng) mà có

thể vượt ra khỏi ranh giới vùng tạo nên sự gắn kết giữa vùng với bên ngoài (LKKT

liên vùng). Tuy nhiên, theo quan điểm của NCS, LKKT nội vùng là nền tảng, khi

LKKT nội vùng được đẩy mạnh sẽ tạo điều kiện cho LKKT liên vùng, đặc biệt thực tế

LKKT nội vùng KTTĐ miền Trung vẫn còn nhiều hạn chế, vì vậy, trong luận án này,

NCS xác định phạm vi nghiên cứu LKKT trong nội vùng KTTĐ miền Trung, LKKT

liên vùng sẽ là những nghiên cứu tiếp theo.

Về thời gian: Phần thực trạng luận án nghiên cứu LKKT vùng KTTĐ miền

Trung tập trung vào giai đoạn từ năm 2010 đến nay và đề xuất định hướng giải pháp

đến năm 2030.

Về nội dung:

LKKT có nhiều nội dung như liên kết phát triển cơ sở hạ tầng, liên kết thu hút

đầu tư, liên kết trong hoạt động kinh tế… trong đó có thể thấy liên kết trong hoạt động

kinh tế của các chủ thể sản xuất kinh doanh đóng vai trò cốt lõi của LKKT vùng, là nội

dung đảm bảo cho LKKT vùng chặt chẽ và bền vững. Vì vậy, luận án đi sâu nghiên

cứu LKKT vùng từ góc độ là liên kết các hoạt động kinh tế của các chủ thể sản xuất

kinh doanh (các doanh nghiệp, các cá nhân) trên địa bàn vùng, xuất phát từ các nhu

cầu phát sinh trong quá trình hoạt động. Các nội dung liên kết từ phía nhà nước được

nghiên cứu dưới góc độ là các yếu tố ảnh hưởng.

Luận án sử dụng liên kết trong các ngành du lịch, khai thác thuỷ sản và công

nghiệp chế tạo làm điển hình nghiên cứu vì đặc điểm sản xuất của ba lĩnh vực này thể

hiện rõ tổ chức liên kết, đồng thời đây cũng là các lĩnh vực chi phối mạnh đến phát

triển kinh tế của vùng.

4

4. Phương pháp nghiên cứu

4.1 Giả thuyết của đề tài luận án

Nếu LKKT vùng được tăng cường sẽ giúp tăng năng lực cạnh tranh, tăng hiệu

quả sử dụng nguồn lực của các chủ thể cũng như của toàn vùng từ đó thúc đẩy sự phát

triển của vùng và ngược lại.

4.2 Phương pháp tiếp cận

Luận án tiếp cận nghiên cứu từ lý luận đến thực tiễn. Dựa trên tổng quan các

nghiên cứu về lý luận và nghiên cứu thực tiễn thực hiện LKKT vùng ở một số quốc

gia, luận án sẽ xây dựng khung nghiên cứu về LKKT vùng trong vùng KTTĐ.

Luận án kết hợp giữa nghiên cứu định tính và định lượng để phân tích và đánh

giá thực trạng LKKT vùng KTTĐ miền Trung. Trong đó, nghiên cứu định tính được

sử dụng trong các nội dung: phân tích thực hiện các nội dung LKKT vùng trong ba

trường hợp điển hình gồm: cụm liên kết ngành (CLKN) ngành du lịch (trường hợp

cụm du lịch 3 địa phương TT Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam), chuỗi giá trị thuỷ sản

khai thác và CLKN chế tạo (THACO Chu Lai) và trong phân tích thực hiện các yêu

cầu LKKT vùng KTTĐ. Nghiên cứu định lượng được sử dụng trong tính toán chỉ số

tổng hợp đo lường mức độ LKKT vùng bằng chỉ số Moran (I) (cụ thể được trình bày ở

chương 2 của luận án).

4.3 Quy trình nghiên cứu

Dựa trên cách tiếp cận nghiên cứu LKKT vùng nêu trên trên, để đạt được các

mục tiêu đề ra quy trình nghiên cứu của luận án được tiến hành như sau:

Luận án tổng quan các nghiên cứu trước nhằm hình thành khung lý thuyết về

LKKT vùng KTTĐ. Dựa trên khung lý thuyết này, luận án sẽ phân tích thực trạng

LKKT ở vùng KTTĐ miền Trung. Trên cơ sở các phân tích thực trạng, luận án rút ra

các kết quả đạt được cũng như các hạn chế trong LKKT vùng KTTĐ miền Trung và

các nguyên nhân của các hạn chế. Từ đó luận án sẽ đề xuất các quan điểm, định hướng

và các giải pháp nhằm tăng cường LKKT vùng KTTĐ miền Trung. Quy trình nghiên

cứu này có thể được mô tả qua hình sau:

5

Hình 0.1: Quy trình nghiên cứu

Nguồn: NCS

4.4 Phương pháp thu thập thông tin/dữ liệu nghiên cứu

Để giải quyết được quy trình nghiên cứu ở trên, luận án sử dụng hai nguồn dữ

liệu là dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. Cụ thể như sau:

4.4.1 Dữ liệu thứ cấp

Luận án sử dụng các dữ liệu thứ cấp đã được công bố gồm: Dữ liệu thứ cấp

chính được khai thác sử dụng là số liệu thống kê được công bố trong Niên giám thống

kê của Tổng cục Thống kê và Niên giám Thống kê của 24 Cục Thống kê các địa

phương thuộc các vùng KTTĐ gồm: vùng KTTĐ Bắc bộ (Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc

Tổng quan nghiên cứu

Khung nghiên cứu LKKT vùng KTTĐ

Dữ liệu thứ cấp

Phân tích thực trạng LKKT vùng KTTĐ

miền Trung

Dữ liệu sơ cấp Dữ liệu thứ cấp

Kết quả đạt được, những hạn chế trong

LKKT vùng KTTĐ miền Trung và các

nguyên nhân của hạn chế

Đề xuất các quan điểm, định hướng và

các giải pháp tăng cường LKKT vùng

KTTĐ miền Trung