Lợi nhuận bất thường và cung cầu của cổ phiếu đối với thông báo mua cổ phiếu quỹ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

------oo0oo------

TRỊNH TẤN LỰC

LỢI NHUẬN BẤT THƯỜNG VÀ CUNG CẦU CỦA CỔ

PHIẾU ĐỐI VỚI THÔNG BÁO MUA CỔ PHIẾU QUỸ:

BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM TỪ THỊ TRƯỜNG CHỨNG

KHOÁN VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng

Mã số chuyên ngành : 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

Người hướng dẫn khoa học:

Tiến sỹ Võ Xuân Vinh

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2015

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Luận văn này là một nghiên cứu về sự phản ứng của thị trường khi doanh nghiệp

công bố thông tin mua cổ phiếu quỹ. Các thay đổi đột biến của giá và khối lượng

giao dịch là các hình thức thể hiện phản ứng của thị trường chứng khoán đã được

tìm hiểu và phân tích. Bên cạnh đó, luận văn cũng xem xét các tác động của cung

cầu cổ phiếu, khối lượng giao dịch bất thường, quy mô của đợt mua lại cổ phiếu

quỹ và các yếu đặc trưng của doanh nghiệp lên lợi nhuận bất thường mà đại diện là

lợi nhuận bất thường tích lũy từ ngày sự kiện và một ngày sau đó.

Dữ liệu được sử dụng bao gồm các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường

chứng khoán Việt Nam từ tháng 01/2008 đến tháng 12/2014. Áp dụng phương pháp

nghiên cứu sự kiện trong tài chính, kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng thị trường phản

ứng nhưng phản ứng chậm thông qua việc giá cổ phiếu tăng trong một giai đoạn sau

khi thông tin được công bố. Nghiên cứu cho thấy không tồn tại hiện tượng rò rỉ

thông tin hoặc nếu tồn tại thì nhà đầu tư dường như không phản ứng cho đến khi

thông tin được chính thức công bố. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy

thị trường có sự phản ứng thông qua khối lượng giao dịch và khối lượng giao dịch

đã tăng trong một giai đoạn. Nhà đầu tư thật sự phản ứng mạnh sau ngày doanh

nghiệp chính thức bắt đầu tiến hành mua cổ phiếu quỹ. Mặt khác, qua đây cũng hàm

ý sự hoài nghi của nhà đầu tư về thông tin công bố và dường như họ có động thái

quan sát đón chờ hành động thật sự của doanh nghiệp.

Ngoài ra, luận văn còn xem xét các tác động của cung cầu cổ phiếu, khối lượng giao

dịch bất thường, quy mô của đợt mua lại cổ phiếu quỹ và các yếu đặc trưng của

doanh nghiệp lên lợi nhuận bất thường mà đại diện là lợi nhuận bất thường tích lũy

từ ngày sự kiện và một ngày sau đó. Kết quả cho thấy sự chênh lệch cung cầu càng

cao thì kỳ vọng mang lại lợi nhuận bất thường cao. Kết quả cũng chỉ ra dường như

các yếu đặc trưng doanh nghiệp như chỉ số thư giá trên thị giá (BM), lợi nhuận trên

vốn chủ sở hữu (ROE) hay lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) của năm liền trước

năm xảy sự kiện không có ảnh hưởng đến giá cổ phiếu đối với việc mua cổ phiếu

quỹ mà các yếu tố thị trường có sự phản ánh rõ ràng hơn đối với hiện tượng này.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN.......................................................................................... iii

MỤC LỤC.................................................................................................................iv

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ............................................................................vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................ viii

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU..................................................................................1

1.1 Lý do nghiên cứu .......................................................................................1

1.2 Vấn đề nghiên cứu .....................................................................................3

1.3 Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................3

1.4 Câu hỏi nghiên cứu....................................................................................4

1.5 Dữ liệu nghiên cứu ....................................................................................4

1.6 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................5

1.7 Ý nghĩa và điểm mới của luận văn ............................................................5

1.8 Phương pháp nghiên cứu ...........................................................................6

1.9 Kết cấu luận văn ........................................................................................7

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT........................................................8

2.1 Lý thuyết tài chính truyền thống (Modern Finance) .................................8

2.1.1 Thị trường hiệu quả ...................................................................................9

2.1.2 Mô hình CAPM .......................................................................................13

2.2 Lý thuyết tài chính hành vi (Behavioural Finance).................................15

2.3 Các vấn đề liên quan mua lại cổ phiếu ....................................................16

2.3.1 Cổ phiếu quỹ............................................................................................17

2.3.2 Nguồn vốn mua lại cổ phiếu....................................................................18

2.3.3 Các hình thức mua lại cổ phiếu ...............................................................18

2.3.4 Lý thuyết tín hiệu “dưới giá trị thực” và cung cầu cổ phiếu ...................20

2.4 Các công trình nghiên cứu về mua lại cổ phiếu ......................................20

v

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................25

3.1 Mô tả dữ liệu nghiên cứu.........................................................................25

3.2 Phương pháp nghiên cứu .........................................................................25

3.2.1 Ngày sự kiện ............................................................................................25

3.2.2 Cửa sổ nghiên cứu ...................................................................................26

3.2.3 Đo lường phản ứng của giá......................................................................26

3.2.4 Đo lường phản ứng của khối lượng giao dịch .........................................29

3.2.5 Tác động của cung cầu cổ phiếu, khối lượng giao dịch bất thường, tỷ lệ

dự kiến mua lại và một số yếu tố đặc thù doanh nghiệp lên lợi nhuận bất

thường xung quanh ngày thông báo mua cổ phiếu quỹ...........................31

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................................33

4.1 Phản ứng thị trường đối với giá chứng khoán .........................................33

4.2 Phản ứng thị trường đối với khối lượng giao dịch ..................................39

4.3 Mối quan hệ giữa lợi nhuận bất thường tích lũy với cung cầu cổ phiếu,

khối lượng giao dịch bất thường, tỷ lệ dự kiến mua lại và một số yếu tố

đặc thù doanh nghiệp xung quanh sự kiện mua cổ phiếu quỹ.................42

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý.............................................................50

5.1 Kết luận....................................................................................................50

5.2 Hàm ý.......................................................................................................51

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................52

PHỤ LỤC.................................................................................................................55

Phụ lục A1: Danh sách toàn bộ các đợt mua cổ phiếu quỹ của các Công ty từ

tháng 01/2008 đến tháng 12/2014. ..........................................................55

Phụ lục A2: Danh sách các cổ phiếu trong mẫu nghiên cứu ................................62

Phụ lục B: Mẫu công bố thông tin giao dịch cổ phiếu quỹ ..................................67

Phụ lục C: Kết quả xử lý từ phần mềm SPSS.......................................................69

vi

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ

Trang

Hình 1.1: Số đợt mua và khối lượng mua cổ phiếu quỹ từ 2008 đến 2014 .. [2]

Hình 2.1: Các cấp độ của thị trường hiệu quả............................................... [10]

Hình 4.1: Lợi nhuận bất thường trung bình xung quanh ngày thông báo..... [33]

Hình 4.2: Khối lượng giao dịch bất thường trung bình ................................ [40]

vii

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 4.1: Kết quả lợi nhuận bất thường cho toàn bộ mẫu nghiên cứu......... [35]

Bảng 4.2: Kết quả lợi nhuận bất thường cho nhóm có tỷ lệ đăng ký mua

lại trên tổng khối lượng cổ phiếu đang lưu hành cao nhất (INT > 4.96%)... [36]

Bảng 4.3: Kết quả lợi nhuận bất thường cho nhóm có tỷ lệ đăng ký mua

lại trên tổng khối lượng cổ phiếu đang lưu hành thấp nhất (INT < 1.27%) . [38]

Bảng 4.4: Kết quả khối lượng giao dịch bất thường cho toàn bộ mẫu

nghiên cứu ..................................................................................................... [41]

Bảng 4.5: Thống kê mô tả các biến trong mô hình ....................................... [42]

Bảng 4.6: Mối tương quan giữa các biến ...................................................... [44]

Bảng 4.7: Kiểm định phương sai thay đổi .................................................... [46]

Bảng 4.8: Kết quả hồi quy của mô hình........................................................ [46]

Bảng 4.9: Kết quả hồi quy của mô hình khi thay đổi biến ROE bằng biến

ROA .............................................................................................................. [47]