Lịch sử và các bản phân phối HĐH Linux từ trước đến nay phần 5 ppsx

Chu’o’ng 3

Bash

Toˆ

´t goˆ

˜ ho’n toˆ

´t nu’o´’c so’n

– ca dao tu

˙

c ngu˜’Vieˆ

˙

t Nam

Trong phaˆ

`n này chúng ta se˜ d¯eˆ

` caˆ

˙

p d¯eˆ

´ n vaˆ

´ n d¯eˆ

` làm vieˆ

˙

c vo´’i Linux o’’ cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text, hay còn

d¯u’o

˙

’c go

˙

i là console hoa˘

˙

c terminal. Nhu˜’ng ngu’o`’i dùng Linux mo´’i (newbie) thu’o`’ng nghı˜ se˜

cha˘

’ng bao gio`’làm vieˆ

˙

c o’’ cheˆ

´ d¯oˆ

˙

này, vì d¯ã có giao dieˆ

˙

n d¯oˆ

` ho

˙

a. Tuy nhiên d¯ây là moˆ

˙

t ý kieˆ

´ n

sai laˆ

`m, bo’’i vì raˆ

´t nhieˆ

`u công vieˆ

˙

c có theˆ

’thu

˙

’c hieˆ

˙

n nhanh và thuaˆ

˙

n tieˆ

˙

n trong cheˆ

´ d¯oˆ

˙

này ho’n

là su’’ du

˙

ng giao dieˆ

˙

n d¯oˆ

` ho

˙

a. Và dù sao thì cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text cu’a HD¯ H Linux không pha’i là cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text moˆ

˙

t tieˆ

´ n trình cu’a MS-DOS. Vì Linux là HD¯ H d¯a tieˆ

´ n trình, nên ngay trong cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text

d¯ã có kha’ na˘ng làm vieˆ

˙

c trong vài cu’’a soˆ

’. Và d¯eˆ

’ soa

˙

n tha’o moˆ

˙

t taˆ

˙

p tin va˘n ba’n không nhaˆ

´t

thieˆ

´t pha’i cha

˙

y các trình soa

˙

n tha’o lo´’n và chaˆ

˙

m cha

˙

p (d¯a˘

˙

c bieˆ

˙

t trên các máy có caˆ

´ u hình phaˆ

`n

cu´’ng thaˆ

´ p) cu’a môi tru’o`’ng d¯oˆ

` ho

˙

a.

3.1 Heˆ

˙

vo

’ là gì?

Chúng ta thu’o`’ng nói "ngu’o`’i dùng làm vieˆ

˙

c vo´’i heˆ

˙

d¯ieˆ

`u hành". D¯ ieˆ

`u này không hoàn toàn

d¯úng, vì trên thu

˙

’c teˆ

´ "liên heˆ

˙

" vo´’i ngu’o`’i dùng d¯u’o

˙

’c thu

˙

’c hieˆ

˙

n bo’’i moˆ

˙

t chu’o’ng trình d¯a˘

˙

c bieˆ

˙

t.

Có hai da

˙

ng cu’a chu’o’ng trình d¯ã d¯eˆ

` caˆ

˙

p - heˆ

˙

vo’, hay shell, d¯eˆ

’ làm vieˆ

˙

c trong cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text

(giao dieˆ

˙

n dòng leˆ

˙

nh) và giao dieˆ

˙

n d¯oˆ

` ho

˙

a GUI (Graphical User Interface), thu

˙

’c hieˆ

˙

n "liên

heˆ

˙

" vo´’i ngu’o`’i dùng trong môi tru’o`’ng d¯oˆ

` ho

˙

a. Caˆ

`n nói ngay ra˘`ng, baˆ

´t ky` chu’o’ng trình nào

trong Linux có theˆ

’ kho’’i d¯oˆ

˙

ng tu`’ dòng leˆ

˙

nh cu’a heˆ

˙

vo’ (neˆ

´ u máy chu’ X d¯ã cha

˙

y), cu˜ng nhu’

qua giao dieˆ

˙

n d¯oˆ

` ho

˙

a. Cha

˙

y chu’o’ng trình tu`’ dòng leˆ

˙

nh cu’a heˆ

˙

vo’ tu’o’ng d¯u’o’ng vo´’i vieˆ

˙

c nháy

(d¯úp) chuoˆ

˙

t lên bieˆ

’u tu’o

˙

’ng cu’a chu’o’ng trình trong GUI. D¯ u’a các tham soˆ

´ cho chu’o’ng trình

trên dòng leˆ

˙

nh tu’o’ng d¯u’o’ng vo´’i vieˆ

˙

c chúng ta kéo và tha’ cái gì d¯ó lên bieˆ

’u tu’o

˙

’ng chu’o’ng trình

trong môi tru’o`’ng d¯oˆ

` ho

˙

a. Nhu’ng ma˘

˙

t khác, moˆ

˙

t soˆ

´ chu’o’ng trình không theˆ

’ cha

˙

y o’’GUI và chı’

có theˆ

’ thu

˙

’c hieˆ

˙

n tu`’ dòng leˆ

˙

nh. Nói ngoài leˆ

` moˆ

˙

t chút, tên go

˙

i "heˆ

˙

vo’" bi

˙

pha’n d¯oˆ

´i raˆ

´t nhieˆ

`u.

Theo ý kieˆ

´ n cu’a moˆ

˙

t soˆ

´ chuyên gia ngôn ngu˜’ cu˜ng nhu’ chuyên gia Linux thì nên go

˙

i chu’o’ng

trình này moˆ

˙

t cách d¯úng ho’n là "trình xu’’lý leˆ

˙

nh" hay "trình biên di

˙

ch leˆ

˙

nh". Tuy nhiên, tên

go

˙

i "heˆ

˙

vo’" (shell) d¯u’o

˙

’c dùng cho các chu’o’ng trình dùng d¯eˆ

’ biên di

˙

ch leˆ

˙

nh trong cheˆ

´ d¯oˆ

˙

text

trên mo

˙

i heˆ

˙

thoˆ

´ ng UNIX. Trên các heˆ

˙

thoˆ

´ ng UNIX d¯aˆ

`u tiên có moˆ

˙

t chu’o’ng trình, go

˙

i là sh,

vieˆ

´t ta˘´t cu’a shell. Sau d¯ó, vài bieˆ

´ n theˆ

’ cu’a sh d¯u’o

˙

’c phát trieˆ

’n và làm toˆ

´t ho’n, trong d¯ó có

Bourne shell - phiên ba’n mo’’ roˆ

˙

ng cu’a sh, vieˆ

´t bo’’i Steve Bourne. Du

˙

’ án GNU (du

˙

’ án

phát trieˆ

’n chu’o’ng trình u´’ng du

˙

ng cu’a Stollman, xem http://www.gnu.org/) sau d¯ó cho ra d¯o`’i

heˆ

˙

vo’ bash, tên go

˙

i cu’a nó d¯u’o

˙

’c gia’i mã ra là Bourne-again shell, tu´’c là "la

˙

i là heˆ

˙

vo’