Lập trình web với php và MySQL

LAÄP TRÌNH WEB ĐỘNG VÔÙI

PHP / MySQL

1 �GUESTBOOK

2 �CATALOG

3 �FORUM

4 �SHOPPING CART

PHAÀN 1

Toáng Phöôùc Khaûi (toång hôïp& bieân dòch)

Giôùi thieäu

Chuùng ta haõy thöïc hieän moät chuyeán ñi thaàn thoaïi, trong chuyeán ñi naøy chuùng ta

seõ khaùm phaù ngoaïi hình cuõng nhö noäi taïi cuûa MySQL vaø PHP moät caùch thaät tæ

mæ. Ñaây laø moät cuoäc haønh trình ñaày nhöõng thuù vò vaø baát ngôø.

Okie, coù leõ toâi coù veû hôi laïc quan phaûi khoâng caùc baïn. Neáu nhö baïn ñoàng quan

ñieåm vôùi toâi treân moät phöông dieän naøo ñoù, trong cuoäc haønh trình naøy baïn seõ coù

ngay söï giuùp ñôõ moãi khi gaëp phaûi nhöõng söï nhaøm chaùn. Haõy ñoái maët söï thaät

ngay nheù: Troø chôi laäp trình öùng duïng khoâng phaûi luùc naøo cuõng deã nuoát ñaâu.

Trong baát kyø cuoäc thaùm hieåm naøo thì chaéc chaén caùc baïn seõ phaûi coù nhöõng giaây

phuùt naûn loøng, ñoù laø luùc gaëp phaûi söï coá loãi cuù phaùp hoaëc ñoâi khi laø nhöõng ñoaïn

maõ khoâng cho keát quaû nhö mong muoán. Nhöng ngoaøi nhöõng vieäc ñoù ra, toâi nghó

laø coù moät lyù do thaät chính ñaùng ñeán caùc baïn ñeán vôùi chuùng toâi ôû ñaây. Laäp trình

Web ñang laø moät cuoäc chôi ñaày höùa heïn hieän nay cuõng nhö töông lai. Baát keå

baïn coù kieán thöùc cô sôû laäp trình cho baát kyø loaïi ngoân ngöõ naøo nhö Visual Basic,

Cobol, hay baïn chæ bieát veà HTML vaø JavaScript, thì hoâm nay baïn vaãn coù cô hoäi

ñeå naém baét caùc kinh nghieäm môùi meû veà laäp trình öùng duïng Web. Toâi nghó laø

khoâng coù söï keát hôïp naøo toát hôn giöõa PHP vaø MySQL. Soá löôïng ngöôøi söû

duïng ngoân ngöõ naøy caøng gia taêng, PHP vaø MySQL ñaõ trôû thaønh raát thoâng duïng,

nhöõng ñoøi hoûi löôïng ngöôøi bieát caùc coâng cuï laäp trình naøy cuõng taêng theo. Moät

chuùt xíu nöõa toâi seõ noùi roõ cho baïn bieát taïi sao laïi phaûi söû duïng PHP vaø MySQL.

Nhöng tröôùc heát toâi muoán baïn haõy khaûo saùt qua kieán truùc sô boä cuûa öùng duïng

Web. Vì chæ khi baïn naém baét ñöôïc ñieàu naøy thì toâi môùi coù theå tieáp tuïc trình baøy

Lap trinh Web dong voi PHP / MySQL Page 1

chi tieát raèng taïi sao PHP vaø MySQL laø trung taâm cuûa moâi tröôøng phaùt trieån öùng

duïng Web.

Tröôùc khi tieáp tuïc, toâi nghó raèng baïn ñaõ ñoïc nhöõng gì toâi ñaõ giôùi thieäu vaø hieåu noù. Chuùng ta tieáp

tuïc ñi thoâi!

Kieán truùc cô baûn

Kieán truùc caên baûn nhaát ñeå trang Dynamic Web hoaït ñoäng ñöôïc laø noù phaûi laøm

vieäc treân moâ hình client/server. Noâm na laø moãi thöù client hay server ñeàu ñaûm

ñöông moät chöùc naêng rieâng ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc chung ñoù laø cho ra moät

trang Web ñoäng. Caùc baïn coù leõ ñaõ quen thuoäc vôùi chöông trình WinWord ñeå

soaïn vaên baûn, noù coù theå hoaït ñoäng ñoäc laäp treân baát kyø maùy tính naøo chaúng caàn

quan taâm tôùi caùi gì laø client hay caùi gì laø server. ÖÙng duïng Web thì khaùc haún,

phaûi coù moät moâ hình server coù theå laø moät maùy tính laøm server thoâi, nhaèm taäp

trung hoaù vieäc xöû lyù döõ lieäu. Coøn caùc client, coøn ñöôïc hieåu noâm na laø maùy tính

cuûa ngöôøi söû duïng phaûi ñöôïc noái maïng vôùi server, giaû söû caùc maùy naøy truy caäp

vaøo moät Website chaúng haïn, thì coù nghóa hoï ñaõ truy caäp vaøo server, sau ñoù laáy

döõ lieäu töø server veà theå hieän leân maùy mình. Cuøng moät luùc coù theå coù haøng traêm

ngöôøi (client) truy caäp vaøo cuøng moät Website ñöôïc xöû lyù taäp trung treân server,

töông töï nhö moät ñaùm treû xuùm nhau giaønh phaàn cuûa mình töø moät caùi baùnh.

Client

Caùc öùng duïng maø baïn phaùt trieåân treân neàn MySQL vaø PHP söû duïng tính naêng

single client ñoù laø trình duyeät Web. Tuy nhieân, khoâng phaûi ñaây chæ laø ngoân ngöõ

duy nhaát ñeå phaùt trieån öùng duïng Web. Ñoái vôùi nhöõng öùng duïng phöùc taïp ñoøi

hoûi multi-client hoaëc caàn caùc tính naêng baûo trì (chuùng ta seõ baøn tính naêng naøy

sau), thì öùng duïng Java applet seõ höõu duïng cho vieäc naøy. Chæ tröø tröôøng hôïp

baïn caàn söû duïng öùng duïng thôøi gian thöïc nhö öùng duïng chat chaúng haïn, thì baïn

Java Applet môùi caàn thieát. ÔÛ ñaây chuùng ta khoâng baøn tôùi laäp öùng duïng cho

chuyeän taùn gaãu maø chæ taäp trung vaøo öùng duïng duyeät Web neân khoâng ñuïng

chaïm gì tôùi Java Applet caû.

Nhö baïn ñaõ bieát ngoân ngöõ khôûi thuyû cho vieäc duyeät Web laø HTML. HTML

cung caáp haøng taù nhöõng theû leänh (Tag) cho pheùp theå hieän trang Web theo nhieàu

kieåu caùch khaùc nhau. Neáu baïn chöa coù kieán thöùc cô sôû veà HTML thì coù theå

chaïy ra ngoaøi mua ngay moät quyeån saùch hoaëc download treân internet xuoáng

caùc baøi hoïc höôùng daãn. Baïn khoâng neân boû ra quaù nhieàu thôøi gian ñeå hoïc veà

HTML. Ngoaøi HTML ra caùc trình duyeät Web coøn cho pheùp caùc add-in hoã trôï

nhieàu thöù khaùc nhö RealPlayer, Flash, Shockwave, hoaëc hoã trôï veà Javascript

Lap trinh Web dong voi PHP / MySQL Page 2

hoaëc XML. Nhöng ôû ñaây chuùng toâi chæ taäp trung treân nhöõng gì caàn thieát cho söï

hoäi nhaäp cuûa baïn – ñoù laø HTML.

Server

Haàu heát caùc öùng döïng Web ñeàu hoaït ñoäng taäp trung treân Server. Moät öùng duïng

ñaëc tröng goïi laø Web Server seõ ñaûm traùch vieäc giao tieáp vôùi caùc trình duyeät.

Moät Cô sôû döõ lieäu (CSDL) treân Server seõ löu tröõ taát caû nhöõng thoâng tin ñaùp öùng

yeâu caàu cho coâng vieäc cuûa öùng duïng Web. Keá tieáp, baïn caàn phaûi coù moät ngoân

ngöõ laøm vai troø "chuù beù lieân laïc" giöõa Web Server vaø CSDL treân server.

Ngoân ngöõ naøy cuõng thöïc hieän caùc coâng vieäc xöû lyù thoâng tin ñeán vaø ñi töø Web

Server.

Vaø dó nhieân laø caùc thöù naøy seõ chaúng hoaït ñoäng ñöôïc neáu nhö khoâng chaïy treân

moät Heä Ñieàu Haønh (HÑH). Caùc thöù nhö Web Server, Ngoân ngöõ laäp trình,

CSDL phaûi hoaït ñoäng toát treân moät HÑH naøo ñoù.

Heä ñieàu haønh

Coù raát nhieàu chuûng loaïi HÑH. Windows 98/XP vaø Linux coù leõ raát phoå bieán vôùi

taát caû moïi ngöôøi. Coù tröôøng hôïp baïn laøm vieäc treân HÑH maø ít ai bieát tôùi vaø baïn

chæ coù aán töôïng thích söû duïng noù maø thoâi. Haõy gaùc qua nhöõng yù töôûng ñoù neáu

nhö baïn thaät söï muoán ñi treân con ñöôøng thieát keá web. Haõy trang bò cho mình

kieán thöùc veà HÑH WinNT /2000 /2003 vaø Unix ñi. Vieäc laøm naøy seõ raát coù ích

hôn laø chuyeän baûo moïi ngöôøi neân ñi hoïc moät khoaù veà AS/400.

Lap trinh Web dong voi PHP / MySQL Page 3

Baïn seõ söû duïng loaïi naøo trong caùc thöù noùi treân ñaây? Okie, ñaây laø moät caâu hoûi

hôn raéc roái ñaáy. Caâu traû lôøi ôû ñaây laø tuyø thuoäc baïn laø "tín ñoà" cuûa HÑH naøo.

Neáu nhö baïn vaãn chöa roõ raøng veà ñieàu naøy, haõy ñeå toâi noùi cho baïn nghe veà

"chieán tranh giaùo phaùi HÑH".

Neáu baïn chöa hieåu ñöôïc toâi ñang noùi gì, thì ñaây laø caùc kieán thöùc cô baûn: PHP

vaø MySQL thuoäc nhoùm phaàn meàm öùng duïng coù teân goïi laø open source (nguoàn

môû). Vieäc naøy coù nghóa laø ngöôøi duøng seõ xem ñöôïc maõ nguoàn cuûa caùc öùng

duïng söû duïng PHP/MySQL. Chuùng taän duïng ñöôïc moâ hình phaùt trieån döïa vaøo

nguoàn môû, cho pheùp ngöôøi naøo caûm thaáy thích noù ñeàu coù theå goùp phaàn vaøo vieäc

phaùt trieån caùc döï aùn.

Trong tröôøng hôïp cuûa PHP, caùc laäp trình vieân treân toaøn theá giôùi tham gia vaøo

vieäc phaùt trieån ngoân ngöõ vaø khoâng troâng chôø moät khoaûn lôïi nhuaän naøo. Phaàn

lôùn nhöõng ngöôøi tham gia coâng vieäc ñeàu coù nieàm ñam meâ vieäc taïo ra moät saûn

phaåm phaàn meàm toát, hoï seõ caûm thaáy thích thuù khi thaáy ngöôøi khaùc söû duïng caùc

coâng cuï cuûa hoï nhö toâi vaø baïn chaúng haïn.

Phöông phaùp nguoàn môû naøy ban ñaàu chæ coøn laø nhöõng voøng laån quaån maø thoâi,

nhöng veà sau ñaõ trôû thaønh ñaày tieàm löïc khi coù söï ra ñôøi vaø trôû neân phoå bieán cuûa

boä nguoàn môû Linux. Haàu nhö caùc nguoàn môû ñeàu mieãn phí, baïn coù theå

download, caøi ñaët vaø söû duïng chuùng maø khoâng caàn phaûi ñôïi söï cho pheùp hay

phaûi traû tieàn cho baát kyø ai. Phöông thöùc naøy thì Microsoft, Oracle hay moät soá

caùc coâng ty laäp trình naøo khaùc khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc.

Neáu baïn khoâng phaûi laø tín ñoà cuûa phaùi nguoàn môû, thì haõy choïn coâng cuï ñöôïc

coi laø beùo bôû: NT/2000/2003. Neáu coâng ty cuûa baïn ñaõ söû duïng saûn phaåm cuûa

Microsoft nhieàu naêm roài thì moïi vieäc seõ trôû neân deã daøng neáu baïn muoán duy trì

laøm vieäc vôùi moâi tröôøng naøy. Neáu baïn laø thaønh vieân cuûa nhoùm laäp trình Visual

Basic, coù leõ baïn seõ gaén boù vôùi NT/2000/2003. Ngay caû trong tröôøng hôïp naøy,

khoâng coù trôû löïc naøo ngaên caûn baïn trong coâng vieäc phaùt trieån vôùi coâng cuï PHP

vaø MySQL. Baïn cuõng coù theå thöû nghieäm PHP/MySQL treân neàn HÑH Windows

95, 98, XP.

Web Server

Chöùc naêng cuûa Web Server coù veû khoâng phöùc taïp maáy. Noù chæ ôû taïi choã, chaïy

treân neàn cuûa HÑH, laéng nghe caùc yeâu caàu ai ñoù treân Web gôûi ñeán, sau ñoù traû

lôøi nhöõng yeâu caàu naøy, vaø caáp phaùt nhöõng trang Web thích öùng. Thöïc teá thì noù

khoâng quaù ñôn giaûn nhö vaäy, bôûi vì nhieäm vuï cuûa Web Server laø phaûi cung caáp

tính oån ñònh cho moâi tröôøng Web cho neân ñoøi hoûi naøy phaûi ñöôïc ñaùp öùng moät

caùch raát nghieâm tuùc.

Lap trinh Web dong voi PHP / MySQL Page 4