Lập trình Web vơi visual Basic

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 1

PHAÀN I :

CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ NGOÂN NGÖÕ VISUAL BASIC

I. Tìm hieåu ngoân ngöõ laäp trình Visual Basic

1. Toång quan veà ngoân ngöõ laäp trình Visual Basic

Visual Basic, con ñöôøng nhanh nhaát vaø ñôn giaûn nhaát ñeå taïo nhöõng öùng duïng cho

Microsoft Windows. Baát keå baïn laø moät nhaø chuyeân nghieäp hay laø moät ngöôøi môùi laäp

trình Windows, Visual Basic cung caáp cho baïn moät taäp hôïp caùc coâng cuï hoaøn chænh ñeå

nhanh choùng phaùt trieån caùc öùng duïng.

Vaäy Visual Basic laø gì ? Thaønh phaàn ‚Visual‛ noùi ñeán caùc phöông thöùc duøng ñeå taïo

giao dieän ñoà hoïa ngöôøi söû duïng (GUI). Thay vì vieát nhöõng doøng maõ ñeå moâ taû söï xuaát

hieän vaø vò trí cuûa nhöõng thaønh phaàn giao dieän, ta chæ caàn theâm vaøo nhöõng ñoái töôïng ñaõ

ñöôïc ñònh nghóa tröôùc ôû vò trí naøo ñoù treân maøn hình.

Thaønh phaàn ‚Basic‛ noùi ñeán ngoân ngöõ ‚BASIC‛ (Beginners All-Purpose Symbolic

Instruction Code) moät ngoân ngöõ ñöôïc duøng bôûi nhieàu nhaø laäp trình hôn baát cöù moät

ngoân ngöõ naøo khaùc trong lòch söû maùy tính. Visual Basic ñöôïc phaùt trieån daàn daàn döïa

treân ngoân ngöõ BASIC, vaø baây giôø chöùa ñöïng haøng traêm ñieàu leänh, haøm, vaø töø khoùa… coù

quan heä tröïc tieáp vôùi giao dieän ñoà hoïa cuûa Windows.

Ngoân ngöõ laäp trình Visual Basic khoâng chæ laø Visual Basic. Heä thoáng laäp trình

Visual Basic, nhöõng öùng duïng bao goàm Microsoft Excel, Microsoft Access, vaø nhieàu

öùng duïng Windows khaùc ñeàu duøng cuøng moät ngoân ngöõ.

Maëc duø muïc ñích cuûa chuùng ta laø taïo ra nhöõng öùng duïng nhoû cho baûn thaân hay moät

nhoùm, moät heä thoáng caùc coâng ty lôùn, hoaëc thaäm chí phaân phoái nhöõng öùng duïng ra toaøn

caàu qua Internet. Visual Basic laø cung cuï maø baïn caàn.

 Nhöõng chöùc naêng truy xuaát döõ lieäu cho pheùp ta taïo ra nhöõng cô sôû döõ lieäu,

nhöõng öùng duïng front-end, vaø nhöõng thaønh phaàn phaïm vi server-side cho haàu

heát caùc daïng thöùc cô sôû döõ lieäu phoå bieán, bao goàm Microsoft SQL Server vaø

nhöõng cô sôû döõ lieäu möùc enterprise khaùc.

 Nhöõng kyõ thuaät ActiveX cho pheùp ta duøng nhöõng chöùc naêng ñöôïc cung caáp töø

nhöõng öùng duïng khaùc, nhö laø chöông trình xöû lyù vaên baûn Microsoft Word, baûng

tính Microsoft Excel vaø nhöõng öùng duïng Windows khaùc.

 Khaû naêng Internet laøm cho noù deã daøng cung caáp cho vieäc theâm vaøo nhöõng taøi

lieäu vaø öùng duïng qua Internet hoaëc intranet töø beân trong öùng duïng cuûa baïn, hoaëc

taïo nhöõng öùng duïng Internet server.

 Öùng duïng cuûa baïn keát thuùc laø moät file .exe thaät söï. Noù duøng moät maùy aûo Visual

Basic ñeå baïn töï do phaân phoái öùng duïng.

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 2

2. Caáu truùc cuûa moät öùng duïng Visual Basic

Moät öùng duïng thaät ra laø moät taäp hôïp caùc chæ daãn tröïc tieáp ñeán maùy tính ñeå thi haønh

moät hay nhieàu taùc vuï. Caáu truùc cuûa moät öùng duïng laø phöông phaùp trong ñoù caùc chæ daãn

ñöôïc toå chöùc, ñoù laø nôi chæ daãn ñöôïc löu giöõ vaø thi haønh nhöõng chæ daãn trong moät trình

töï nhaát ñònh.

Vì moät öùng duïng Visual Basic, treân cô baûn laø nhöõng ñoái töôïng, caáu truùc maõ ñoùng ñeå

töôïng tröng cho nhöõng moâ hình vaät lyù treân maøn hình. Baèng vieäc ñònh nghóa, nhöõng ñoái

töôïng chöùa maõ vaø döõ lieäu. Form, caùi maø chuùng ta nhìn thaáy treân maøn hình laø töôïng

tröng cho nhöõng thuoäc tính, quy ñònh caùch xuaát hieän vaø caùch cö xöû. Cho moãi form

trong moät öùng duïng, coù moät quan heä module form (vôùi teân file môû roäng laø .frm) duøng

ñeå chöùa ñöïng maõ cuûa noù.

Moãi module chöùa nhöõng thuû tuïc söï kieän – nhöõng ñoaïn maõ, nôi ñaët nhöõng chæ daãn,

caùi seõ ñöôïc thi haønh trong vieäc ñaùp öùng nhöõng söï kieän chæ ñònh. Form coù theå chöùa

nhöõng ñieàu khieån. Töông öùng vôùi moãi ñieàu khieån treân form, coù moät taäp hôïp nhöõng thuû

tuïc söï kieän trong module form ñoù.

Maõ khoâng chæ quan heä vôùi moät form chæ ñònh hay ñieàu khieån coù theå ñöôïc ñaët trong

moät loaïi module khaùc, moät module chuaån (.BAS). Moät thuû tuïc ñöôïc duøng ñeå ñaùp öùng

nhöõng söï kieän trong nhöõng ñoái töôïng khaùc nhau phaûi ñöôïc ñaët trong cuøng moät chuaån,

thay vì taïo nhöõng baûn sao maõ trong nhöõng thuû tuïc söï kieän cho moãi ñoái töôïng. Moät lôùp

module (.cls) ñöôïc duøng ñeå taïo nhöõng ñoái töôïng, caùi maø coù theå ñöôïc goïi töø nhöõng thuû

tuïc beân trong öùng duïng cuûa baïn. Trong khi moät module chuaån chæ chöùa maõ, moät lôùp

module chöùa ñöïng caû maõ vaø döõ lieäu. Ta coù theå nghó noù nhö moät ñieàu khieån.

3. Chuùng ta coù theå laøm gì vôùi Visual Basic

 Taïo giao dieän ngöôøi söû duïng

Giao dieän ngöôøi söû duïng coù leõ laø thaønh phaàn quan troïng nhaát cuûa moät öùng duïng. Ñoái

vôùi ngöôøi söû duïng, giao dieän chính laø öùng duïng ; hoï khoâng caàn chuù yù ñeán thaønh phaàn

maõ thöïc thi beân döôùi. ÖÙng duïng cuûa chuùng ta coù theå phoå bieán ñöôïc hay khoâng phuï

thuoäc vaøo giao dieän.

 Söû duïng nhöõng ñieàu khieån chuaån cuûa Visual Basic

Ta duøng nhöõng ñieàu khieån ñeå laáy thoâng tin maø ngöôøi söû duïng nhaäp vaøo, vaø ñeå hieån

thò keát xuaát. Nhöõng ñieàu khieån maø ta coù theå duøng trong öùng duïng bao goàm hoäp vaên

baûn, nuùt leänh, vaø hoäp danh saùch,…. Nhöõng ñieàu khieån khaùc cho ta truy xuaát nhöõng öùng

duïng khaùc, xöû lyù döõ lieäu cuûa noù nhö laø moät thaønh phaàn maõ trong öùng duïng cuûa baïn.

 Laäp trình vôùi nhöõng ñoái töôïng.

Nhöõng ñoái töôïng laø thaønh phaàn chuû yeáu ñeå laäp tình Visual Basic. Nhöõng ñoái töôïng

coù theå laø form, nhöõng ñieàu khieån hay cô sôû döõ lieäu.

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 3

 Laäp trình vôùi phaàn hôïp thaønh

Chuùng ta ñoâi khi caàn söû duïng khaû naêng tính toaùn cuûa Microsoft Excel trong öùng

duïng Visual Basic, hay ñònh daïng moät taøi lieäu söû duïng thanh coâng cuï ñònh daïng cuûa

Microsoft Word, hoaëc löu tröõ vaø xöû lyù döõ lieäu duøng Microsoft Jet… Taát caû nhöõng ñieàu

naøy coù theå thöïc hieän ñöôïc baèng caùch xaây döïng nhöõng öùng duïng cuûa chuùng ta söû duïng

nhöõng thaønh phaàn ActiveX. Theâm vaøo ñoù, Visual Basic coù theå giuùp chuùng ta taïo ra

nhöõng ñieàu khieån ActiveX rieâng.

 Ñaùp öùng nhöõng söï kieän chuoät vaø baøn phím

Nhöõng öùng duïng Visual Basic coù theå ñaùp öùng moät löôïng lôùn söï kieän chuoät vaø baøn

phím. Ví duï form, hoäp aûnh, vaø nhöõng ñieàu khieån aûnh coù theå phaùt hieän vò trí con troû

chuoät, coù theå quyeát ñònh phím traùi hay phím phaûi ñöôïc nhaán, vaø coù theå ñaùp öùng nhöõng

toå hôïp cuûa phím chuoät vôùi phím Shift, Ctrl, hay Alt. Söû duïng nhöõng ñieàu khieån phím, ta

coù theå laäp trình nhöõng ñieàu khieån vaø form ñeå ñaùp öùng caùc haønh ñoäng phím hoaëc phieân

dòch vaø xöû lyù maõ Ascii cuûa kyù töï.

Theâm vaøo ñoù, nhöõng öùng duïng Visual Basic coù theå hoã trôï söï kieän reâ vaø thaû cuõng nhö

tính naêng reâ vaø thaû OLE.

 Laøm vieäc vôùi vaên baûn vaø ñoà hoïa.

Visual Basic cung caáp khaû naêng ñoà hoïa vaø vaên baûn phöùc taïp trong öùng duïng. Nhöõng

thuoäc tính vaên baûn coù theå giuùp ta nhaán maïnh caùc khaùi nieäm quan troïng vaø caùc chi tieát

caàn quan taâm. Theâm vaøo ñoù, Visual Basic cung caáp khaû naêng ñoà hoïa cho pheùp ta linh

ñoäng trong thieát keá, bao haøm caùc hình aûnh ñoäng baèng caùch hieån thò moät loaït caùc hình

aûnh lieân tieáp nhau.

 Gôõ roái maõ vaø quaûn lyù loãi

Ñoâi khi coù nhöõng loãi xaûy ra beân trong maõ cuûa öùng duïng. Nhöõng loãi nghieâm troïng coù

theå laø nguyeân nhaân moät öùng duïng khoâng ñaùp öùng leänh, thoâng thöôøng yeâu caàu ngöôøi söû

duïng khôûi ñoäng laïi öùng duïng, vaø khoâng löu laïi nhöõng gì ta ñaõ laøm. Quaù trình tìm ra vaø

söûa loãi goïi laø gôõ roái. Visual Basic cung caáp nhieàu coâng cuï giuùp chuùng ta phaân tích öùng

duïng laøm vieäc nhö theá naøo. Nhöõng coâng cuï gôõ roái ñaët bieät höõu ích trong vieäc tìm ra

nguoàn goác loãi, nhöng chuùng ta cuõng coù theå duøng nhöõng coâng cuï naøy ñeå kieåm tra

chöông trình hoaëc tìm hieåu nhöõng öùng duïng khaùc nhau laøm vieäc nhö theá naøo.

 Xöû lyù oå ñóa, thö muïc vaø file

Khi laäp trình trong Windows, noù raát quan troïng ñeå coù khaû naêng theâm, di chuyeån, taïo

môùi hoaëc xoùa nhöõng thö muïc vaø file, laáy thoâng tin veà vaø xöû lyù oå ñóa. Visual Basic cho

pheùp chuùng ta xöû lyù oå ñóa, thö muïc vaø file baèng hai phöông phaùp : qua nhöõng phöông

htöùc cuõ nhö laø ñieàu leänh Open, Write#, vaø qua moät taäp hôïp caùc coâng cuï môùi nhö FSO

(File System Object)

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 4

 Thieát keá cho vieäc thi haønh vaø tính töông thích

Visual Basic chia xeû haàu heát nhöõng tính naêng ngoân ngöõ trong Visual Basic cho

nhöõng öùng duïng, bao goàm trong Microsoft Office vaø nhieàu öùng duïng khaùc. Visual

Basic, VBScript, moät ngoân ngöõ script Internet, ñeàu laø taäp hôïp con cuûa ngoân ngöõ Visual

Basic.

 Phaân phoái nhöõng öùng duïng

Sau khi taïo moät öùng duïng Visual Basic, ta coù theå töï do phaân phoái baát kyø öùng duïng

naøo ñaõ taïo baèng Visual Basic ñeán baát cöù ai duøng Microsoft Windows. Ta coù theå phaân

phoái öùng duïng treân ñóa, treân CD, qua maïng, treân intranet hoaëc Internet.

4. Toùm taét ngoân ngöõ

4.1. Bieán

Bieán ñöôïc duøng ñeå löu taïm thôøi caùc giaù trò tính toaùn trong quaù trình xöû lyù chöông

trình.

 Caùch khai baùo bieán

Visual Basic duøng caùch khai baùo bieán trong chöông trình nhö sau :

Dim <Teân bieán> As <Kieåu bieán>

Ta cuõng coù theå khoâng caàn khai baùo kieåu bieán (töùc boû meänh ñeà As <Kieåu bieán> phía

sau), trong tröôøng hôïp naøy, bieán coù theå ñöôïc duøng ñeå löu giöõ moät giaù trò baát kyø.

 Quy taéc ñaët teân bieán

 Teân bieán coù chieàu daøi toái ña 255 kyù töï.

 Phaûi baét ñaàu baèng moät chöõ caùi.

 Khoâng ñaët caùc khoaûng troáng vaø caùc kyù hieäu (+ - * /…) trong teân bieán.

 Khoâng ñöôïc truøng vôùi töø khoùa cuûa ngoân ngöõ.

 Traùnh ñaët teân truøng nhau.

 Phaïm vi söû duïng bieán

Phaïm vi söû duïng bieán tuøy thuoäc caùch ta khai baùo vaø choã ta ñaët doøng leänh khai baùo

bieán.

 Neáu ta khai baùo trong phaàn General, bieán coù theå ñöôïc duøng ôû baát kyø ñoaïn leänh

naøo trong from vaø cuõng chæ maát ñi khi from ñöôïc giaûi phoùng khoûi boä nhôù.

 Neáu ta khai baùo bieán trong phaàn vieát leänh cho moät söï kieän cuûa moät ñoái töôïng

(töùc khai baùo giöõa hai doøng Sub vaø End Sub cuûa maõ leänh ñoù) thì bieán chæ toàn taïi

vaø duøng ñöôïc trong phaïm vi hai doøng Sub vaø End Sub ñoù maø thoâi. Bieán nhö vaäy

goïi laø bieán rieâng hay bieán noäi boä.

 Neáu ta duøng töø khoùa Public thay cho Dim ñeå khai baùo bieán , bieán seõ toàn taïi trong

suoát thôøi gian thöïc hieän chöông trình vaø coù theå duøng ñöôïc trong baát cöù ñoaïn leänh

naøo cuûa chöông trình. Bieán nhö vaäy goïi laø bieán chung hay bieán toaøn cuïc.

4.2. Caùc kieåu döõ lieäu trong Visual Basic

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 5

Teân kieåu Kích thöôùc Khoaûng gía trò

Byte 1 byte 0 ñeán 255 (töùc coù theå gaùn cho bieán caùc giaù trò nhoû

nhaát laø 0 vaø lôùn nhaát laø 255)

Integer 2 byte -32768 ñeán 32767

Long 4 byte -2.147.483.648 ñeán 2.147.483.647

Single 4 byte -3,402823E38 ñeán –1,401298E-45 (caùc gía trò aâm)

1,401298E-45 ñeán 3,402823E38 (caùc gía trò döông)

Double 8 byte -1,79769E308 ñeán –4,94065E-324 (giaù trò aâm)

4,94065E-324 ñeán 1,79769E308 (giaù trò döông)

Currency 8 byte -922337203685477,5808 ñeán

922337203685477,5807

Boolean 2 byte True tôùi False

Date 2 byte 1 thaùng 1 naêm 100 ñeán 31 thaùng 12 naêm 9999 ;

Thôøi gian töø 0:00:00 ñeán 23:59:59:

String 1 byte cho coù theå leân ñeán 231 kyù töï

moãi kyù töï

Variant 16 byte + Null, Error, baát kyø kieåu soá naøo coù giaù trò trong khoaûng

1 byte cho Double hay baát kyø noäi dung text naøo

moãi kyù töï

Kyù hieäu Exx phía sau soá coù nghóa laø nhaân vôùi 10xx

.

 Kieåu soá nguyeân döông (khoâng chaáp nhaän soá aâm) goàm kieåu Byte.

 Kieåu soá nguyeân (chaáp nhaän caû soá aâm nhöng khoâng chaáp nhaän phaàn leû thaäp

phaân) goàm caùc kieåu :Integer, Long.

 Kieåu soá thöïc goàm Single, Double, Currency.

 Kieåu Boolean goïi laø kieåu luaän lyù, noù chæ chaáp nhaän hai giaù trò True laø ñuùng vaø

False laø sai.

 Kieåu String duøng ñeå chöùa caùc giaù trò chuoãi. Moät chuoãi kyù töï coù theå coù nhieàu kyù

töï. Khi vieát moät giaù trò chuoãi, ta phaûi bao hai ñaàu noù baèng daáu nhaùy keùp.

 Kieåu ngaøy thaùng (Date) ñeå chöùa giaù trò thôøi gian. Khi vieát moät giaù trò kieåu Date,

ta coù theå vieát theo baát cöù kieåu ghi giôø naøo bao hai ñaàu baèng daáu #.

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 6

4.3. Caùc toaùn töû trong Visual Basic

4.3.1. Caùc toaùn töû tính toaùn

Toaùn töû YÙ nghóa Ví duï

+ Coäng hai soá haïng vôùi nhau X =Y + 1

coù theå duøng ñeå coäng hai chuoãi st= ‚Visual‛ + ‚Basic‛

- Tröø hai soá haïng X = Y - 1

* Nhaân hai soá haïng X = Y * 1

/ Chia, traû veà kieåu soá thöïc Y = 1 / 2

\ Chia laáy nguyeân X = 3 \ 2 ‘X seõ nhaän giaù trò 1

Mod Chia laáy dö X = 7 Mod 4 ‘X seõ nhaän giaù trò 3

^ Laáy luõy thöøa X = Y ^ 3

4.3.2. Caùc toaùn töû so saùnh

Toaùn töû YÙ nghóa

> So saùnh xem soá thöù nhaát coù lôùn hôn soá thöù hai khoâng.

< So saùnh xem soá thöù nhaát coù nhoû hôn soá thöù hai khoâng.

= So saùnh xem soá thöù nhaát coù baèng soá thöù hai khoâng.

< > So saùnh xem soá thöù nhaát coù khaùc hôn soá thöù hai khoâng.

>= So saùnh xem soá thöù nhaát coù lôùn hôn hay baèng soá thöù hai khoâng.

<= So saùnh xem soá thöù nhaát coù nhoû hôn hay baèng soá thöù hai khoâng.

4.3.3. Caùc toaùn töû luaän lyù

Toaùn töû YÙ nghóa

And Traû veà True neáu caû hai soá haïng ñeàu laø True, traû veà False neáu

moät trong hai soá haïng laø False.

Or Traû veà True neáu moät trong hai soá haïng laø True, traû veà False neáu

caû hai soá haïng laø False.

Not Traû veà True neáu soá haïng laø False, False neáu soá haïng laø True.

4.4. Caáu truùc tuyeån vaø caáu truùc laëp

4.4.1. Caáu truùc tuyeån

 Caáu truùc tuyeån If

Cuù phaùp 1 :

If <bieåu thöùc luaän lyù> Then

… ‘Neáu bieåu thöùc luaän lyù treân laø True

… ‘thì thöïc hieän ñoaïn leänh naøy

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 7

End If

Cuù phaùp 2 :

If <bieåu thöùc luaän lyù> Then

… ‘Neáu bieåu thöùc luaän lyù treân laø True

… ‘thì thöïc hieän ñoaïn leänh naøy

Else

… ‘Ngöôïc laïi neáu bieåu thöùc luaän lyù laø False

… ‘thì thöïc hieän ñoaïn leänh naøy.

End If

 Caáu truùc tuyeån Select Case

Cuù phaùp :

Select Case <bieán hay bieåu thöùc> ‘xeùt bieán hay bieåu thöùc naøy

Case <caùc giaù trò> ‘Neáu bieán hay bieåu thöùc baèng caùc giaù trò naøy

<caùc caâu leänh> ‘thì thöïc hieän ñoaïn leänh naøy

…

Case <caùc giaù trò>

…

‘coù theå coù nhieàu Case cho caùc ñieàu kieän caàn

xeùt.

[ Case Else ‘Neáu bieán hay bieåu thöùc khoâng baèng caùc giaù

trò cuûa caùc Case beân treân

<caùc caâu leänh> ] ‘thì thöïc hieän phaàn leänh naøy

…

End Select

4.4.2. Caùc caáu truùc laëp

 Caáu truùc Do…Loop

Cuù phaùp 1 :

Do While <bieåu thöùc ñieàu kieän> ‘trong khi bieåu thöùc ñieàu kieän ñuùng

<caùc caâu leänh> ‘thì thöïc hieän caùc caâu leänh naøy

Loop ‘Quay trôû veà doøng Do While ñeå kieåm tra laïi

Cuù phaùp 2 :

Do ‘thöïc hieän

<caùc caâu leänh> ‘caùc caâu leänh naøy

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 8

Loop Until <ñieàu kieän> ‘cho ñeán khi ñieàu kieän ñuùng

Cuù phaùp naøy khaùc cuù phaùp 1 ôû choã : trong cuù phaùp 1 ñieàu kieän ñöôïc xeùt tröôùc khi thöïc

hieän caùc caâu leänh, cuù phaùp 2 ñieàu kieän ñöôïc xeùt sau khi thöïc hieän caùc caâu leänh.

 Caáu truùc For…Next

Cuù phaùp :

For bieán = giaù trò ñaàu To giaù trò cuoái [Step khoaûng taêng]

<caùc caâu leänh>

Next bieán

4.5. Thuû tuïc

 Caùch ñònh nghóa thuû tuïc

Moät thuû tuïc tröôùc khi muoán söû duïng noù phaûi ñònh nghóa noù. Duøng töø khoùa Sub ñeå

khai baùo thuû tuïc nhö theá naøy.

Private/Pulic Sub <Teân thuû tuïc>

… <Caùc maõ leänh maø thuû tuïc naøy thöïc hieän>

End Sub ‘Choã keát thuùc thuû tuïc.

 Neáu ta khai baùo baèng töø khoùa Public, thuû tuïc coù theå ñöôïc goïi ñeå söû duïng trong

baát kyø form naøo trong chöông trình.

 Neáu ta khai baùo baèng töø khoùa Private, thuû tuïc chæ coù theå duøng ñöôïc trong form

coù chöùa noù maø thoâi

 Thuû tuïc coù truyeàn tham soá

Khi moät thuû tuïc ñöôïc goïi maø coù truyeàn theâm moät soá giaù trò vaøo, caùc giaù trò naøy ñöôïc

goïi laø caùc tham soá cuûa thuû tuïc ñoù. Ñeå laøm ñieàu naøy, khi khai baùo thuû tuïc ta caàn ghi

theâm noù seõ nhaän bao nhieâu tham soá baèng cuù phaùp nhö sau :

Private/Public Sub <Teân thuû tuïc> (<Teân töôïng tröng cho tham soá> As <Kieåu>,…)

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 9

II. Nhöõng öùng duïng Internet Visual Basic

1. Caùc khaùi nieäm veà öùng duïng Internet

1.1. ÖÙng duïng Internet laø gì ?

Moät öùng duïng Internet laø moät öùng duïng töông taùc, moät öùng duïng ñaõ ñöôïc dòch coù

theå truy xuaát qua Internet. Öùng duïng Internet coù theå thi haønh nhöõng coâng vieäc phöùc

taïp treân caû client hay treân server. Trong moät öùng duïng Internet server – based, noù

duøng giao thöùc Internet HTTP ñeå laáy laïi nhöõng yeâu caàu töø moät client, ñaëc bieät laø moät

Web browser, xöû lyù maõ keát hôïp vôùi noù, vaø göûi traû döõ lieäu veà cho browser.

Trong laäp trình Internet Visual Basic, ta coù theå theâm noäi dung ñoäng vaøo nhöõng

trang Web deã daøng. Öùng duïng Internet Visual Basic lieân keát maõ Visual Basic ñeán moät

hoaëc nhieàu trang HTML vaø quaûn lyù söï kieän phaùt sinh trong nhöõng trang naøy bôûi vieäc

töông taùc vôùi chöông trình treân caû client hay treân server. Giao tieáp vôùi ngöôøi duøng

trong moät öùng duïng Internet Visual Basic coù theå laø moät chuoãi caùc trang HTML(Hyper

Text Markup Language), hay laø moät söï troän laãn cuûa trang HTML vaø Visual Basic

form. Tuy nhieân, vôùi loaïi giao dieän naøo thì öùng duïng cuõng quaûn lyù söï kieän, goïi nhöõng

phöông thöùc, thieát laäp vaø laáy laïi nhöõng thuoäc tính cô baûn treân nhöõng thaønh phaàn trong

trang HTML ñoù.

1.2. Nhöõng moâ hình ñoái töôïng Internet

Chuùng ta chæ duøng khaùi nieäm laäp trình höôùng ñoái töôïng trong öùng duïng Internet

Visual Basic chæ khi chuùng ta laøm trong öùng duïng Visual Basic form–based. Trong öùng

duïng Internet Visual Basic, chuùng ta duøng moâ hình ñoái töôïng quan heä ñeå truy xuaát vaø

xöû lyù thoâng tin vaø nhöõng ñieàu khieån treân trang HTML. Coù hai loaïi öùng

duïng Internet Visual Basic : öùng duïng IIS vaø öùng

duïng DHTML. Trong ñoù öùng duïng IIS (Internet

Information Server), ta duøng moâ hình ñoái töôïng

Active Server Pages (ASP) ñeå laáy laïi thoâng tin töø

ngöôøi söû duïng, göûi thoâng tin ñeán browse, vaø löu laïi

thoâng tin veà phieân laøm vieäc hieän taïi. Trong öùng

duïng DHTML, ta duøng moâ hình ñoái töôïng Dynamic

HTML (DHTML) ñeå xöû lyù nhöõng thaønh phaàn treân

moät trang HTML.

1.3. Lòch söû phaùt trieån treân Internet

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 10

 Noäi dung tónh

ÖÙng duïng ñaàu tieân treân Internet laø nhöõng

trang tónh, noù göûi noäi dung noù ñeán browser vaø

khoâng töï phaûn öùng vôùi baát kyø haønh ñoäng naøo

maø ngöôøi söû duïng ñaõ thi haønh. Maëc duø moâ hình

trình baøy vôùi ngöôøi söû duïng nhöõng trang thoâng

tin ñaõ ñöôïc format nhöng söï töông taùc ñoù laø coù

giôùi haïn giöõa ngöôøi söû duïng vaø Web server.

Nhöõng trang tónh naøy phaûi ñöôïc hieäu chænh

baèng tay ñeå caäp nhaät nhöõng noäi dung cuûa noù.

 Trình baøy noäi dung ñoäng baèng caùch laäp trình Gateway

Söï phaùt trieån cuûa nhöõng giao tieáp Gateway nhö laø

Common Gateway Interface (CGI), öùng duïng

Internet Server Programming Interface (ISAPI), vaø

nhöõng caùi khaùc cho pheùp ngöôøi söû duïng theâm vaøo

nhöõng noäi dung ñoäng cho Web. Vôùi noäi dung ñoäng,

moät browser coù theå göûi moät yeâu caàu cho vieäc tìm

kieám thoâng tin. Server, thay vì traû veà moät trang

tónh, noù chaïy moät script hay moät öùng duïng vaø traû veà

trang HTML ñaõ ñöôïc caäp nhaät vaø thoâng tin chính

xaùc. Ñieàu baát thuaän lôïi cuûa chöông trình Gateway laø

khoù taïo vaø thay ñoåi noù.

 Scripting

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 11

Scripting cho pheùp noäi dung ñoäng baèng caùch keát

hôïp nhöõng Script coù theå thi haønh ñöôïc vaøo tröïc tieáp

trong moät trang HTML. Thay vì yeâu caàu Server,

browser coù theå söû lyù nhöõng Script khi noù taûi HTML

naøy. Nhuõng script coù theå ñöôïc söû lyù treân caû Client

hay treân Web server. Ngoân ngöõ chung cho script

Client – side laø VBScript vaø JavaScript. Rieâng vôùi

Script server – side, ngoân ngöõ chung cho noù laø

Active Server Pages (ASP).

Trong moâ hình ASP Script, phaùt trieån HTML vaø

phaùt trieån Script laø cuøng quaù trình. Noù cho pheùp nhaø

cung caáp Web cung caáp nhöõng öùng duïng töông taùc

thay vì chæ laø xuaát baûn noäi dung.

 ÖÙng dung Internet Visual Basic

Kyõ thuaät Internet Visual Basic cho pheùp ta lieân keát nhöõng maõ VB chuaån vôùi giao

tieáp ngöôøi söû duïng cuûa nhöõng trang HTML. Noù cung caáp chöùc naêng laäp trình keát hôïp

vôùi trang Web, cho pheùp ta taïo nhöõng trang ñoäng vaø töông taùc. Vôùi kyõ thuaät Internet

Visual Basic, ta coù theå thi haønh nhöõng hoaït ñoäng phöùc taïp maø khoâng caàn phaûi laäp trình

phöùc taïp nhö Gateway hay Scripting. Coù hai loaïi öùng duïng

Internet VB chính: öùng duïng IIS vaø öùng duïng

DHTML.

1.4. Nhöõng thuaän lôïi cuûa öùng duïng Internet Visual Basic

Coù nhieàu phöông phaùp ñeå phaùt trieån nhöõng öùng duïng cho Internet. Tröôùc khi coù

Visual Basic 6.0, nhöõng nhaø phaùt trieån thöôøng döïa treân chöông trình Gateway, treân

chöùc naêng ActiveX, hay treân Active Server Page ñeå taïo nhöõng öùng duïng Internet

ñoäng, töông taùc. Phaùt trieån öùng duïng Internet trong Visual Basic ñöa ra nhieàu khoùa

thuaän lôïi hôn nhöõng phöông phaùp treân.

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 12

 Ta coù theå laøm giaûm ñaùng keå chi phí cho vieäc trieån khai öùng duïng ñeán vôùi moãi

ngöôøi söû duïng. Ngöôøi söû duïng cuûa moät öùng duïng Internet IIS coù theå chaïy öùng duïng

naøy chæ vôùi duy nhaát moät browser thích hôïp vaø thôøi gian chaïy Visual Basic treân

maùy tính cuûa hoï. Nhöõng thaønh phaàn caàn thieát ñaõ ñöôïc thieát laäp töï ñoäng tröôùc ñoù.

 Ta coù theå söû duïng kieán thöùc cuûa mình veà Visual Basic vaø duøng moâi tröôøng laäp

trình Visual Basic, khoâng caàn phaûi hoïc Scripting hay nhöõng thao taùc xöû lyù nhöõng

tag HTML ñeå phaùt trieån moät öùng duïng coù chöùc naêng Web – base cao.

 Ta coù theå taùch bieät vieäc thieát keá giao dieän ngöôøi söû duïng töø vieäc vieát maõ cho moät

form hay moät trang. Trong nhöõng öùng duïng Web – base tröôùc, nhöõng ngöôøi phaùt

trieån phaûi cheøn nhöõng script cuûa hoï vaøo tröïc tieáp trong moät taøi lieäu HTML, caùi maø

haàu nhö duøng ñeå taïo giao dieän ngöôøi söû duïng. Noù laøm cho maõ trôû neân khoù ñoïc vaø

quaûn lyù.

 Trong öùng duïng IIS, ta coù theå duøng laïi nhöõng trang trong nhöõng ngöõ caûnh khaùc

nhau. Khoâng gioáng nhö HTML, nôi maø thoâng tin töø trang naøy sang trang khaùc phaûi

ñöôïc gaén chaët vaøo trong baûn thaân HTML, thì vieäc laùi thoâng tin cho moät trang trong

moät öùng duïng Internet Visual Basic ñöôïc löu tröõ taùch bieät töø baûn thaân moãi trang.

Noù cho pheùp ta duøng trang naøy ôû nhieàu nôi trong moät öùng duïng, vieäc thay ñoåi

höôùng tuøy thuoäc vaøo ngöõ caûnh.

 Ta coù theå giaûm thôøi gian taûi vaø do ñoù giaûm thôøi gian taûi maïng cuûa chuùng ta, bôûi

vì heä thoáng khoâng caàn phaûi taûi xuoáng nhöõng thaønh phaàn khaùc ñeå chaïy öùng duïng .

 Ta coù theå deã daøng löu giöõ traïng thaùi öùng duïng, nhö laø teân cuûa ngöôøi söû duïng hoaëc

soá account giöõa nhöõng yeâu caàu client. Tuøy thuoäc vaøo loaïi öùng duïng, ta coù theå löu

giöõ traïng thaùi treân client, treân server hay caû hai.

 Ta coù theå gôõ roái nhöõng öùng duïng IIS vaø DHTML baèng nhöõng coâng cuï gôõ roái

chuaån cuûa Visual Basic.

2. ÖÙng duïng Internet vaø nhöõng kyõ thuaät Internet trong Visual Basic

2.1. ÖÙng duïng Internet Visual Basic

2.1.1. ÖÙng duïng IIS

Nhöõng öùng duïng IIS thöôøng truù treân Web Server vaø xöû lyù nhöõng yeâu caàu ñeán töø

moät browser. ÖÙng duïng IIS xöû lyù yeâu caàu ñoù, chaïy maõ VB keát hôïp vôùi noù vaø traû veà

nhöõng ñaùp öùng cho ngöôøi söû duïng. Caùc quaù trình xöû lyù cho moät öùng duïng IIS ñeàu xaûy

ra treân server.

2.1.2. ÖÙng duïng DHTML

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 13

Öùng duïng DHTML cho pheùp ta vieát maõ Visual Basic ñeå quaûn lyù nhöõng söï kieän treân

baát cöù thaønh phaàn naøo cuûa moät trang HTML. Haàu heát quaù trình xöû lyù trong moät öùng

duïng DHTML coù theå xaûy ra treân maùy browser, maëc duø öùng duïng coù theå goïi server neáu

thaáy caàn thieát.

2.1.3. Söï khaùc nhau giöõa öùng duïng IIS vaø öùng duïng DHTML

ÖÙng duïng IIS vaø öùng duïng DHTML laø hai loaïi öùng duïng Internet maø ta coù theå taïo

treân Visual Basic. Chuùng ta ñeàu coù theå ñaùp öùng nhöõng söï kieän trong moät trang HTML,

tuy nhieân cuõng coù söï khaùc giöõa hai loaïi öùng duïng :

 Söï phuï thuoäc – ÖÙng duïng DHTML ñöôïc duøng cho intranet, vaø phuï thuoäc vaøo

Internet Explorer 4.0, trong khi IIS öùng duïng coù theå ñöôïc duøng treân Internet hoaëc

intranet. Ngöôøi söû duïng cuûa moät öùng duïng IIS khoâng caàn chæ ñònh heä ñieàu haønh hay

browser.

 Moâ hình ñoái töôïng – ÖÙng duïng DHTML duøng moâ hình ñoái töôïng khaùc vôùi öùng

duïng IIS ñeå truy xuaát vaø laøm vieäc vôùi nhöõng thaønh phaàn treân moät trang HTML.

Trong khi öùng duïng IIS duøng moâ hình ñoái töôïng Active Server Pages, DHTML

duøng moâ hình ñoái töôïng Dynamic HTML.

 Nôi xöû lyù caùc quaù trình - ÖÙng duïng IIS ñöôïc thieát keá ñeå thöïc thi haàu heát caùc

quaùtrình xöû lyù cuûa noù treân Web Server, coøn öùng duïng DHTML thöïc thi quaù trình xöû

lyù cuûa noù treân maùy browser. Ta khoâng theå taïo baát cöù thaønh phaàn Web Server naøo

khi ta taïo moät öùng duïng DHTML.

2.2. Caùc kyõ thuaät laäp trình Web maø Visual Basic hoã trôï

2.2.1. VBScript

Microsoft Visual Basic Scripting, thaønh phaàn môùi nhaát cuûa hoï ngoân ngöõ laäp trình

Visual Basic, mang nhöõng Script ñoäng vaøo nhöõng moâi tröôøng khaùc nhau, bao goàm

Script client Web trong Microsoft Internet Explorer vaø Script Server Web trong

Microsoft Internet Information Server.

Visual Basic Scripting ñöôïc thieát keá ñeå laøm chuû beân trong moät Internet browser,

nhö laø Microsoft Internet Explorer hay nhöõng browser khaùc. VBScript laø kyõ thuaät ngoân

ngöõ cöïc nhanh vaø maïnh daønh cho nhöõng moâi tröôøng gioáng nhö Internet, intranet, hay

Word Wide Web. Noù cho pheùp nhöõng nhaø phaùt trieån duøng Visual Basic ñeå nhanh

choùng taïo ra nhöõng giaûi phaùp cho Internet hay Word Wide Web.

Do VBScript laø moät ngoân ngöõ phaùt trieån qua platform, neân khoâng coù moät soá thaønh

phaàn cuûa ngoân ngöõ Visual Basic cho nhöõng öùng duïng. Chuùng bao goàm nhöõng haøm

xuaát nhaäp file, nhöõng haèng vaø loaïi döõ lieäu thuoäc beân trong. Ta coù theå vieát maõ VBScript

trong cöûa soå maõ cuûa Visual Basic, nhöng khoâng theå chaïy hay kieåm tra öùng duïng trong

Visual Basic IDE.

2.2.2. Dynamic HTML

GVHD : Nguyeãn Cao Trí

Trang 14

Dynamic HTML laø moät taäp hôïp caùc tính naêng coù tính chaát ñoåi môùi trong Microsoft

Internet Explorer 4.0 Dynamic HTML cho nhöõng nhaø saùng taùc khaû naêng taïo nhöõng taøi

lieäu HTML thaät noåi baät , caùi maø töông taùc vôùi ngöôøi söû duïng maø khoâng phaûi döïa treân

nhöõng chöông trình server – side hay taäp hôïp nhöõng trang HTML phöùc taïp ñeå taïo ra

nhöõng hieäu quaû ñaëc bieät.

Vôùi Dynamic HTML, ta coù theå deã daøng theâm vaøo nhöõng hieäu öùng, ví duï:

 Laøm aån ñi vaên baûn vaø hình aûnh vaøo trong taøi lieäu vaø giöõ noäi dung aån cho ñeán khi

qua moät khoaûng thôøi gian ñaõ chæ ñònh hay ngöôøi söû duïng töông taùc vôùi trang naøy.

 Laøm cho vaên baûn vaø hình aûnh trong taøi lieäu cuûa trôû neân soáng ñoäng. Moãi thaønh

phaàn hoaït ñoäng ñoäc laäp töø baát kyø ñieåm baát ñaàu naøo cho ñeán baát cöù ñieåm keát thuùc

naøo, theo moät ñöôøng daãn ta choïn hay ngöôøi söû duïng ñaõ choïn .

 Taïo moät ñoàng hoà ñeå töï ñoäng caäp nhaät noäi dung môùi nhaát, kho trích daãn, hay döõ

lieäu khaùc

 Taïo moät form sau ñoù ñoïc, xöû lyù, vaø ñaùp öùng cho döõ lieäu maø ngöôøi söû duïng nhaäp

vaøo trong form.

Dynamic HTML laøm vieäc raát toát vôùi nhöõng öùng duïng, nhöõng ñieàu khieån Active X,

vaø nhöõng caùi khaùc chaáp nhaän nhöõng ñoái töôïng. Ta coù theå duøng nhöõng öùng duïng vaø ñieàu

khieån ñang toàn taïi hay taïo ra moät thaønh phaàn môùi. Nhöõng öùng duïng vaø ñieàu khieån laøm

vieäc raát toát khi noù döïa vaøo ñoù ñeå xöû lyù nhöõng taùc vuï khoù khaên , vaø duøng Dynamic

HTML ñeå hieån thò keát xuaát vaø xöû lyù thoâng tin ngöôøi söû duïng nhaäp vaøo.

2.2.3. Nhöõng thaønh phaàn ActiveX

Nhöõng thaønh phaàn ActiveX cho ta khaû naêng taïo ra öùng duïng baèng caùch keát hôïp

nhöõng öùng duïng tinh vi töø nhöõng caùi ñaõ coù saün. ActiveX laø moät ñoái töôïng, nhöng khoâng

phaûi baát cöù ñoái töôïng naøo cuõng laø ActiveX maø noù phaûi tuaân theo 2 tieâu chuaån chính :

ñoù laø ñoái töôïng COM (Component Object Model), vaø coù khaû naêng töï ñaêng kyù. Ñoù laø

nhöõng ñoaïn chöông trình ñoäc laäp thöïc hieän moät chöùc naêng naøo ñoù maø coù theå ñöôïc goïi

bôûi nhöõng öùng duïng baát kyø khaùc. Khi baïn xaây döïng nhöõng trang Web thì ActiveX

Control seõ laøm cho trang Web cuûa baïn soáng ñoäng vôùi nhöõng tính naêng phong phuù, vaø

töông taùc cao vôùi ngöôøi söû duïng. ÖÙng duïng Visual Basic coù bao haøm nhieàu loaïi thaønh

phaàn ActiveX

 Nhöõng öùng duïng hoã trôï kyõ thuaät ActiveX, nhö laø Microsoft Excel, Microsoft

Word, vaø Microsoft Access, cung caáp nhöõng ñoái töôïng maø ta coù theå thao taùc laäp

trình töø beân trong öùng duïng Visual Basic cuûa chuùng ta. Ví duï ta coù theå duøng

nhöõng thuoäc tính, phöông thöùc vaø söï kieän cuûa Microsoft Excel, Microsoft Word,

vaø Microsoft Access trong öùng duïng cuûa ta.

 Nhöõng thaønh phaàn maõ cung caáp thö vieän cuûa nhöõng ñoái töôïng coù theå laäp trình .

Khoâng gioáng nhö moät ñoái töôïng trong öùng duïng cho pheùp ActiveX , moät ñoái

Laäp Trình Web Vôùi Visual Basic

Trang 15

töôïng trong moät thaønh maõ coù theå chaïy trong cuøng moät quaù trình vôùi öùng duïng

cuûa ta, cho pheùp nhanh choùng truy xuaát tôùi nhöõng ñoái töôïng naøy.

 Ta coù theå theâm nhöõng tính naêng maø khoâng phaûi taïo chuùng baèng caùch söû duïng

nhöõng ñieàu khieån ActiveX. Ví duï nhö hieån thò moät lòch coâng taùc treân moät form

hoaëc ñoïc döõ lieäu ñöôïc ñònh daïng ñaëc bieät.

 Nhöõng taøi lieäu Active X cho pheùp ta taïo nhöõng öùng duïng Internet töông taùc . Ta

coù theå taïo nhöõng form coù theå ñöôïc caát giöõ trong Internet Explorer. Nhöõng taøi

lieäu ActiveX coù theå hieån thò hoäp thoâng baùo , form vaø bao haøm nhöõng ñieàu khieån

Active X . Nhöõng taøi lieäu ActiveX coù theå coù chöùc naêng nhö laø nhöõng thaønh phaàn

maõ.