lập kế hoạch pháp triển sản xuất kinh doanh của xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi tĩnh gia đến

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

LỜI MỞ ĐẦU

- Lý do chọn đề tài

Đất nước ta trong thời kỳ đổi mới và hoà nhập, thời kỳ công nghiệp hoá,

hiện đại hoá đất nước. Với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước xây

dựng nền kinh tế nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản

lý của Nhà nước. Vì vậy kế hoạch hoá phát triển, với tư cách là công cụ điều

tiết vĩ mô nền kinh tế quốc dân hiện nay, được khẳng định là yếu tố không thể

thiếu được, nhằm thực hiện có hiệu quả sự can thiệp của Chính phủ, vào nền

kinh tế thị trường.

Hoà chung với kế hoạch đổi mới của đất nước, ngành nông nghiệp và phát

triển nông thôn nói chung và các đơn vị khai thác công trình thủy lợi nói riêng,

cũng phải xác định cho mình một định hướng, vạch cho mình một kế hoạch cụ

thể, để hoạt động sát thực, hiệu quả góp phần vào phát triển chung của toàn xã

hội. Đặc thù nước ta là một nước nông nghiệp, do vậy tác động vào nông

nghiệp, cũng chính là tác động mạnh vào kinh tế xã hội, vào đời sống nhân dân.

Vì vậy nhiệm vụ của các đơn vị khai thác công trình thủy lợi là rất to lớn vì đây

là đơn vị phục vụ trực tiếp cho nông nghiệp cho nông dân và cho chính sách

công nghiệp hoá - hiện hoá nông nghiệp của Đảng và Nhà nước.

Sau khi hoàn thành chương trình học lý thuyết của trường Đại học kinh tế

quốc dân Hà Nội, về chuyên ngành Kế hoạch và phát triển, em đã được các

thầy giáo, cô giáo truyền đạt kiến thức và đi thực tập, tiếp cận với thực tế tại xí

nghiệp khai thác công trình thủy lợi Tĩnh Gia, trực thuộc công ty khai thác

công trình thủy lợi Sông Chu Thanh Hóa. Được sự đồng ý nội dung chuyên đề

và giúp đỡ tận tình của PGS, TS Phạm Ngọc Linh cùng với Ban lãnh đạo và tập

thể cán bộ, nhân viên phòng Kỹ thuật - kế hoạch xí nghiệp khai thác công trình

thủy lợi Tĩnh Gia, em đã chọn đề tài "Lập kế hoạch pháp triển sản xuất kinh

doanh của xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi Tĩnh Gia đến năm 2015"

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 4 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

- Nội dung nghiên cứu

Nội dung chính của chuyên đề này là: nghiên cứu quá trình lập và thực

hiện kế hoạch SXKD của xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi Tĩnh Gia.

- Phương pháp nghiên cứu

Sử dụng phương pháp tổng hợp, so sánh, thống kê và phân tích. Tổ chức

thu thập đầy đủ, thông tin về tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh

doanh của đơn vị. Từ đó nghiên cứu những ưu điểm và rút ra những tồn tại hạn

chế để lập kế hoạch sản xuất kinh doanh đến năm 2015, phù hợp với điều kiện

hiện tại và tiềm năng trong tương lai của đơn vị. Làm nổi bật vai trò định

hướng của kế hoạch ngày càng phát huy tác dụng và là công cụ không thể thiếu

được trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mọi doanh nghiệp.

- Kết cấu chuyên đề

Chuyên đề tốt nghiệp của em gồm 3 Chương

Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về kế hoạch hoá phát triển

Chương 2: Thực trạng của công tác lập kế hoạch ở đơn vị Khai thác

công trình thủy lợi Tĩnh Gia

Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác lập kế hoạch sản

xuất kinh doanh của xí nghiệp

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng trình độ bản thân còn nhiều hạn chế

và thời gian thực tập có hạn, nhất là tài liệu tham khảo còn ít nên trong đề tài

tốt nghiệp của em chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết.

Rất mong được sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của Ban giám đốc, cán bộ phòng

kỹ thuật - kế hoạch xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi Tĩnh Gia và các thầy

giáo, cô giáo trường Đại học kinh tế Quốc dân Hà Nội để đề tài của em được

hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và PGS-TS

Phạm Ngọc Linh đã trực tiếp giúp đỡ em trong học tập, cũng như trong việc

hoàn thành đề tài tốt nghiệp này.

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 5 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

CHƯƠNG I

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ HOẠCH HOÁ PHÁT TRIỂN

1. Khái niệm, bản chất, chức năng, vai trò của kế hoạch

1.1. Khái niệm, bản chất của kế hoạch

1.1.1. Khái niệm của kế hoạch

Kế hoạch là sự thể hiện mục đích, kết quả cũng như cách thức, giải pháp

thực hiện cho một hoạt động tương lai. Có thể là kế hoạch cho một hoạt động,

một công việc, một dự án, có thể là kế hoạch cho sự phát triển tương lai của

một cá nhân, một gia đình, hay của một tổ chức kinh tế, xã hội. Thì kế hoạch

thuộc chức năng đầu tiên và quan trọng nhất của quy trình quản lý, đó là sự thể

hiện ý đồ quản lý của chủ thể về sự phát triển trong tương lai của đối tượng

quản lý và các giải pháp để thực thi.

1.1.2. Bản chất của kế hoạch

Dù kế hoạt động, một công việc cụ thể hay kế hoạch phát triển thì bản chất

của kế hoạch chính là sự hướng tới tương lai, được xem như là nhịp cầu nối từ

hiện tại đến chỗ mà chúng ta muốn đến trong tương lai. Tĩnh chất hướng tới

tương lai trong kế hoạch thể hiện ở hai nội dung: một là, kế hoạch dự đoán

những gì sẽ xảy ra, đặt ra kết quả đạt được trong tương lai; hai là, kế hoạch

thực hiện việc sắp đặt hoạt động của tương lai, các công việc cần làm và thứ tự

thực hiện các công việc để đạt được kết quả đã định. Kế hoạch xác định xem

một quá trình phải làm gì? Làm thế nào? Khi nào làm? Ai sẽ làm? Và sâu hơn

nữa làm thế để làm gì. Kế hoạch hoá trong nền kinh tế thị trường và các nền

kinh tế hỗn hợp thể hiện tính thuyết phục gián tiếp là chủ yếu.

1.2. Chức năng, vai trò của kế hoạch

Kế hoạch hóa phát triển là kế hoạch ở tầm vĩ mô, kế hoạch mang tính

hướng dẫn và kế hoạch thể hiện dưới dạng các chính sách phát triển. Một kế

hoạch như vậy sẽ phải thực hiện được các chức năng cơ bản sau đây:

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 6 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

1.2.1. Chức năng điều tiết, phối hợp, ổn định kinh tế vĩ mô

Trên phương diện kinh tế vĩ mô, hoạt động kế hoạch hoá phải hướng tới

các mục tiêu chính luôn được tính tới là: ổn định giá cả, bảo đảm công ăn việc

làm, tăng trưởng và cân bằng cán cân thanh toán quốc tế. Các mục tiêu này có

liên quan chặt chẽ với nhau. Sự thiên lệch hay quá nhấn mạnh vào mục tiêu nào

sẽ ảnh hưởng xấu đến việc đạt được mục tiêu khác va cuối cùng sẽ ảnh hưởng

đến cân bằng tổng thể kinh tế. Vì vậy chức năng này của kế hoạch thể hiện ở:

Hoạch định kế hoạch chung tổng thể của nền kinh tế, đưa ra và thực thi

chính sách cần thiết bảo đảm các cân đối kinh tế nhằm sử dụng tổng hợp

nguồn lực, phát huy hiệu quả tổng thể kinh tế - xã hội, thúc đẩy tăng trưởng

nhanh theo phương thức thống nhất, bảo đảm tính chất xã hội của các hoạt

độnh kinh tế.

Bảo đảm môi trường kinh tế ổn định và cân đối. Tạo những điều kiện

thuận lợi về cơ sở hạ tầng kinh tế, kỹ thuật, xã hội, bảo vệ môi trường, tạo tiền

đề và hành lang pháp lý cho phát triển kinh tế lành mạnh.

Bảo đảm sự công bằng xã hội giữa các vùng, các tầng lớp dân cư bằng kế

hoạch sử dụng ngân sách và các chính sách điều tiết.

Kế hoạch hoá còn thể hiện chức năng điêu tiết nền kinh tế phù hợp với xu

thế hội nhập, toàn cầu hoá ngày càng tăng. Để thực hiện chức năng này kế

hoạch hoá phải xây dựng những chính sách chuyển giao công nghệ thuận lợi

tìm ra được hướng đi tắt đón đầu giúp cho nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng

cao, rút ngắn khoảng cách với các nước tiên tiến khác.

1.2.2. Chức năng định hướng phát triển

Đây có thể nói là chức năng thể hiện bản chất của kế hoạch trong nền kinh

tế thị trường và chính nó đã làm cho công tác kế hoạch hoá không bị lu mờ

trong cơ chế thị trường. Chức năng này thể hiện ở:

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 7 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

Công tác kế hoạch hóa phải xây dựng được các chiến lược và quy hoạch

phát triển toàn bộ nền kinh tế cũng như quy hoạch phát triển theo ngành, vùng,

lãnh thổ, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn. Kế hoạch đưa ra hệ thống mục

tiêu phát triển vĩ mô về kinh tế - xã hội, xây dựng các dự án, các chương trình,

tìm các giải pháp và các phương án thực hiện, dự báo khả năng, phương

hướng phát triển, xác định các cân đối lớn vv ... nhằm thực hiện chức năng

dẫn dắt, định hướng phát triển, xử lý kịp thời các mất cân đối xuất hiện nền

kinh tế thị trường.

Chức năng định hướng còn thể hiện ở việc chuyển từ cơ chế kế hoạch hoá

tậpt rung theo phương thức "giao-nhận" với hệ thống chằng chịt các chỉ tiêu

pháp lệnh của nhà nước sang cơ chế kế hoạch hóa gián tiếp, định hướng phát

triển. Các chỉ tiêu mà nhà nước cần giám sát và quản lý chủ yếu là những chỉ

tiêu giá trị ở tầm vĩ mô và tất nhiên nó mang tính chất tham khảo, không cứng

nhắc và không mang tính áp đặt.

1.2.3. Chức năng kiểm tra, giám sát

Nội dung chủ yếu của chức năng này bao gồm việc chính phủ thông qua các

cơ quan chức năng thường xuyên theo dõi, kiểm tra tình hình thực hiện các tiến độ

kế hoạch, thực hiện và tuân thủ các cơ chế, thể chế, chính sách hiện hành áp dụng

trong thời kỳ dài. Đánh giá kết quả của việc thực hiện các chính sách, các mục tiêu

đặt ra. Phân tích hiệu quả tài chính, hiệu quả kinh tế- xã hội bảo đảm các luận cứ

quan trọng cho việc xây dựng các kế hoạch của các thời kỳ tiếp sau.

Các chức năng và nguyên tắc của kế hoạch hoá phát triển nhấn mạnh những

nội dung khác biệt so với cơ chế kế hoạch hoá tập trung trước đây. Các nguyên

tắc: Thị trường nguyên tắc hiệu quả kinh tế xã hội, chức năng điều tiết, phối hợp

và ổn định kinh tế vĩ mô thể hiện sân chơi của kế hoạch hóa trong nền kinh tế thị

trường, nhấn mạnh vấn đề: kế hoạch điều tiết thị trường, khắc phục các khuyết

tật thị trường, hướng các hoạt động thị trường theo mục tiêu của xã hội.

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 8 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa kế hoạch và phát triển

2. Nội dung và sự cần thiết của công tác lập kế hoạch trong sản xuất

kinh doanh.

2.1. Nội dung của công tác lập kế hoạch

Nội dung của công tác lập kế hoạch sử dụng cơ sở lý luận và phương pháp

luận của kế hoạch phát triển. Nội dung này bao gồm các lập luận về cơ sở tồn

tại của kế hoạch trong nền kinh tế thị trường, các quan điểm, nguyên tắc và

phương pháp kế hoạch hóa phát triển, các bộ phận cấu thành hệ thống kế hoạch

hóa phát triển ở Việt Nam, nội dung và phương pháp thực hiện các bước trong

quá trình soạn lập, tổ chức thực hiện, theo dõi và đánh giá kế hoạch.

Nội dung và phương pháp lập các kế hoạch mang tính mục tiêu phát triển

lĩnh vực kinh tế, đó là kế hoạch tăng trưởng kinh tế, kế hoạch chuyển dịch cơ

cấu ngành kinh tế, kế hoạch phát triển công nghiệp và nông nghiệp. Hệ thống

các kế hoạch mang tính biện pháp nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế được trình

bày dựa trên những cân đối vĩ mô chủ yếu trong các bản kế hoạch của Việt

Nam, đó là: Kế hoạch vốn đầu tư, kế hoạch lao động - việc làm, kế hoạch ngoại

thương, kế hoạch ngân sách và kế hoạch tiền tệ. Nội dung và phương lập các kế

hoạch phát triển xã hội. Nó bao gồm kế hoạch về nâng cao phúc lợi xã hội của

tăng trưởng kinh tế và các kế hoạch phát triển các lĩnh vực xã hội chủ yếu như:

phát triển y tế, phát triển giáo dục vv ...

2.2. Sự cần thiết của công tác lập kế hoạch

Bởi vì kế hoạch phát triển là công cụ điều hành và quản lý vĩ mô, nó được

đặc trưng bằng hệ thống các chỉ tiêu định lượng cụ thể về mục tiêu và biện

pháp phát triển trong từng thời kỳ nhất định. Cho nên trong kế hoạch, một yêu

cầu mang tính nguyên tắc là phải có khung thời gian rõ ràng, có mốc thời gian

cụ thể thường là trong khoảng thời gian 1 năm, 3 năm hoặc 5 năm. Trong các

khoảng thời gian cụ thể ấy, chúng ta phải thực hiện được một số mục tiêu, chỉ

tiêu cụ thể nhằm thực hiện các bước đi của chiến lược và quy hoạch.

Sinh viên: Nguyễn Ngọc Chiến 9 Lớp: Kế hoạch K39 Thanh Hóa