kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty tnhh kiểm toán

i

LỜI CẢM ƠN

Sau 3 tháng thực tập tốt nghiệp, được sự giúp đỡ của gia đình, thầy cô, bạn

bè, ban lãnh đạo và các anh chị trong Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Phan

Dũng, em đã hoàn thành xong đề tài được giao.

Có được kết quả như ngày hôm nay, em xin cảm ơn các thầy cô giáo trong

Khoa Kinh tế - Tài chính trường Đại Học Nha Trang đã cung cấp và bổ sung cho

em những kiến thức vô cùng quý báu để em có thể hoàn thành tốt chuyên đề tốt

nghiệp này.

Em xin chân thành cảm ơn Th.S Phan Văn Dũng, người đã tận tình hướng

dẫn giúp em hoàn thành tốt đề tài được giao.

Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo Công ty đã tạo điều

kiện thuận lợi cho em trong quá trình thực tập tại đơn vị. Bên cạnh đó, là sự giúp đỡ

nhiệt tình của các anh chị đang công tác tại Công ty trong việc tìm kiếm, thu thập số

liệu một cách nhanh chóng và đầy đủ. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn đến các anh

chị trong phòng kiểm toán đã định hướng và giúp em hoàn thành tốt chuyên đề này.

Em xin chân thành cảm ơn

Sinh viên

Nguyễn Mai Phương

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ..........................................................................................................i

DANH MỤC SƠ ĐỒ..............................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG ..............................................................................................vi

LỜI MỞ ĐẦU .........................................................................................................1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÁC KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG

CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

1.1 BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN ......................................................................4

1.1.1 Khái niệm về bằng chứng kiểm toán........................................................4

1.1.2 Yêu cầu của bằng chứng kiểm toán..........................................................4

1.1.2.1 Sự đầy đủ ..........................................................................................5

1.1.2.2 Tính thích hợp...................................................................................7

1.1.3 Phân loại bằng chứng kiểm toán ..............................................................8

1.1.3.1 Phân loại bằng chứng kiểm toán theo nguồn gốc hình thành .............8

1.1.3.2 Phân loại bằng chứng kiểm toán theo loại hình .................................9

1.1.3.3 Ý kiến của chuyên gia .......................................................................9

1.1.3.4 Giải trình của giám đốc ...................................................................10

1.1.3.5 Tư liệu của kiểm toán viên nội bộ ...................................................10

1.1.3.6 Bằng chứng về các bên liên quan ....................................................10

1.2 Các kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài

chính ................................................................................................................11

1.2.1 Kiểm tra ................................................................................................11

1.2.1.1 Kiểm tra vật chất.............................................................................11

1.2.1.2 Kiểm tra tài liệu ..............................................................................12

1.2.2 Quan sát ................................................................................................12

1.2.3 Điều tra (phỏng vấn)..............................................................................13

1.2.4 Xác nhận ...............................................................................................14

iii

1.2.5 Tính toán ...............................................................................................15

1.2.6 Phân tích................................................................................................15

1.2.6.1 Kiểm tra tính hợp lý ........................................................................16

1.2.6.2 Phân tích xu hướng .........................................................................16

1.2.6.3 Phân tích tỷ suất..............................................................................17

CHƯƠNG 2: THỰC TẾ VẬN DỤNG CÁC KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG

CHỨNG KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI

CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN & TƯ VẤN PHAN DŨNG (PDAC)

2.1 Khái quát về Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn Phan Dũng (PDAC)......18

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển..........................................................18

2.1.1.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức......................................................................19

2.1.1.2 Phương pháp quản lý chất lượng .....................................................19

2.1.1.3 Chức năng và lĩnh vực hoạt động ....................................................20

2.1.1.4 Nguyên tắc và mục tiêu hoạt động...................................................21

2.1.1.5 Cam kết của PDAC .........................................................................22

2.1.1.6 Phương hướng phát triển.................................................................22

2.1.2 Giới thiệu chung về bộ phận kiểm toán..................................................23

2.1.2.1 Tổ chức bộ máy kiểm toán ..............................................................23

2.1.2.2 Chức năng và nhiệm vụ của bộ phận kiểm toán...............................23

2.1.2.3 Quy trình kiểm toán chung của công ty ...........................................24

2.2 Thực tế vận dụng các kỹ thuật thu thập bằng chứng trong quá trình kiểm

toán báo cáo tài chính do Công ty Kiểm toán & Tư vấn Phan Dũng (PDAC)

thực hiện............................................................................................................25

2.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán ..........................................................26

2.2.1.1 Thu thập thông tin cơ sở, thông tin về nghĩa vụ pháp lý ..................26

2.2.1.2 Đánh giá chung về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng ........28

2.2.1.3 Phân tích số liệu..............................................................................29

2.2.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán ...............................................................33

2.2.2.1 Thu thập bằng chứng kiểm toán với khoản mục tiền........................35

iv

2.2.2.2 Thu thập bằng chứng kiểm toán với khoản mục doanh thu ..............48

2.2.3 Giai đoạn kết thúc kiểm toán .................................................................56

CHƯƠNG 3 : NHẬN XÉT VÀ CÁC GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN

HOÀN THIỆN KỸ THUẬT THU THẬP BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁN

TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY KIỂM

TOÁN & TƯ VẤN PHAN DŨNG (PDAC)

3.1 Nhận xét về thực tế vận dụng các kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm

toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Phan Dũng (PDAC) ....................60

3.1.1 Nhận xét chung......................................................................................60

3.1.2 Nhận xét về thực tế vận dụng các kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm

toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư Vấn Phan Dũng (PDAC)................61

3.1.2.1 Những ưu điểm ...............................................................................61

3.1.2.2 Những tồn tại ..................................................................................63

3.1.3 Tính tất yếu của việc hoàn thiện các kỹ thuật thu thập bằng chứng

kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn Phan Dũng (PDAC) ........65

3.2 Các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện các kỹ thuật thu thập bằng

chứng kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm

toán & Tư vấn Phan Dũng (PDAC)......................................................................... 67

3.2.1 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua kiểm tra vật chất.....67

3.2.2 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua kiểm tra tài liệu

và tính toán.....................................................................................................67

3.2.3 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua quan sát..................68

3.2.4 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua phỏng vấn ..............68

3.2.5 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua xác nhận.................69

3.2.6 Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua phân tích ................69

3.2.7 Thực hiện việc thu thập, cập nhật thông tin từ bên ngoài .......................70

3.2.8 Đào tạo nhân viên..................................................................................71

KẾT LUẬN...........................................................................................................72

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................73

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Đầy đủ Viết tắt

1 BCKT Bằng chứng kiểm toán

2 BCTC Báo cáo tài chính

3 BCĐKT Bảng cân đối kế toán

4 BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

5 HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ

6 KTV Kiểm toán viên

7 VSA Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam

vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức ...........................................................................19

Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ phận kiểm toán của công ty .......................................23

Sơ đồ 2.3: Mối liên hệ giữa tiền và chu trình bán hàng và thu tiền.........................34

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Quan hệ giữa rủi ro và số lượng bằng chứng............................................6

Bảng 1.2: Các loại thông tin thường cần phải xác nhận.......................................... 15

Bảng 2.1: Biên bản kiểm kê do đơn vị khách hàng cung cấp.................................. 37

Bảng 2.2: Phiếu chứng kiến kiểm kê tiền mặt ........................................................ 38

Bảng 2.3: Trích giấy tờ làm việc của KTV ............................................................ 39

Bảng 2.4: Trích giấy tờ làm việc của KTV ............................................................ 42

Bảng 2.5: Thư xác nhận số dư tiền gửi do khách hàng cung cấp ............................ 44

Bảng 2.6: Thư trả lời của Ngân hàng ..................................................................... 45

Bảng 2.7: Trích giấy tờ làm việc của KTV ............................................................ 46

Bảng 2.8: Mức tăng giảm tiền qua các năm ........................................................... 47

Bảng 2.9: Trích giấy tờ làm việc của KTV ............................................................ 49

Bảng 2.10: Đánh giá HTKSNB đối với khoản mục doanh thu ............................... 51

Bảng 2.11: Phân tích sự biến động doanh thu của Công ty A................................. 53

Bảng 2.12: Trích giấy tờ làm việc của KT ............................................................. 55

Bảng 2.13: Thư giải trình của Ban Giám đốc......................................................... 56

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của khoá luận

Dịch vụ kiểm toán tuy mới ra đời và phát triển trong khoảng 15 năm trở lại

đây nhưng đang dần khẳng định vị trí quan trọng của mình trong nền kinh tế hội

nhập hiện nay. Với sự phát triển không ngừng của các doanh nghiệp về số lượng,

hình thức và qui mô hoạt động, đồng thời, trước đòi hỏi về sự minh bạch, lành mạnh

tài chính của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế thế giới

thì sự trợ giúp của các công ty kiểm toán là vô cùng cần thiết. Số lượng các công ty

kiểm toán đã ngày càng gia tăng, chứng tỏ nhu cầu đối với lĩnh vực này ngày càng cao.

Với sự gia tăng số lượng các công ty kiểm toán như hiện nay, các công ty

kiểm toán thực sự cần nâng cao chất lượng dịch vụ của mình để có thể phát triển và

cạnh tranh. PDAC cũng không nằm ngoài vòng phát triển đó. Trong đó, kiểm toán

BCTC là dịch vụ truyền thống và chiếm chủ yếu doanh thu của một công ty kiểm

toán. Có thể nói, sự thành công của một cuộc kiểm toán phụ thuộc trước hết vào

việc thu thập và sau đó là đánh giá BCKT của KTV. Xuất phát từ mục tiêu đó, KTV

phải sử dụng các kỹ thuật để thu thập các BCKT thích hợp và đầy đủ trong suốt quá

trình thực hiện kiểm toán của mình. Tuy nhiên, những gì học được trên ghế nhà

trường chỉ là khung lí thuyết chung nhất về các kỹ thuật thu thập bằng chứng. Thực

tế, mỗi công ty kiểm toán lại vận dụng các kỹ thuật này rất khác nhau. Để hiểu rõ

việc vận dụng các kỹ thuật thu thập bằng chứng, từ đó có sự so sánh, làm rõ giữa lí

thuyết và thực tế, em đã chọn đề tài “Kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán

trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn

Phan Dũng (PDAC)”.

2. Mục đích nghiên cứu của khóa luận

Khóa luận tốt nghiệp nhằm các mục đích sau:

- Thứ nhất: Hệ thống hóa về mặt lý luận về bản chất của BCKT và các kỹ

thuật thu thập BCKT trong kiểm toán BCTC.

- Thứ hai: Tìm hiểu thực tế việc vận dụng các kỹ thuật thu thập BCKT của

2

Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn Phan Dũng tại khách hàng của Công ty.

- Thứ ba: Nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm khắc phục các hạn chế góp

phần hoàn thiện các kỹ thuật thu thập BCKT tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư

vấn Phan Dũng.

3. Đối tượng nghiên cứu của khóa luận

Là kỹ thuật kiểm tra vật chất, kỹ thuật kiểm tra tài liệu, kỹ thuật quan sát, kỹ

thuật điều tra-phỏng vấn, kỹ thuật xác nhận, kỹ thuật tính toán, kỹ thuật phân tích.

4. Phương pháp nghiên cứu của khóa luận

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

- Phương pháp tiếp xúc và trao đổi ý kiến

- Phương pháp thu thập số liệu

- Phương pháp xử lý số liệu

5. Phạm vi nghiên cứu của khóa luận

- Nội dung thực hiện: Do giới hạn về thời gian và không gian nên khóa luận

chỉ nghiên cứu việc sử dụng kỹ thuật thu thập BCKT do các KTV của Công ty

TNHH Kiểm toán và Tư vấn Phan Dũng đang áp dụng tại khách hàng là Công ty A.

- Không gian: Khóa luận được thực hiện tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư

vấn Phan Dũng (PDAC).

- Thời gian: Số liệu thực hiện tại Công ty A cho năm tài chính bắt đầu từ

01/01/2010, kết thúc vào ngày 31/12/2011. Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ ngày

01/03/2012 đến ngày 15/05/2012.

6. Những đóng góp khoa học của khóa luận

Đề tài đã hệ thống hóa và làm rõ lý luận về BCKT và các kỹ thuật thu thập

BCKT trong kiểm toán BCTC. Bên cạnh đó, đề tài đã mô tả được thực tế vận dụng

các kỹ thuật thu thập BCKT trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán

& Tư vấn Phan Dũng (PDAC). Từ đó, đưa ra được nhận xét cho những vấn đề còn

tồn tại và giải pháp nhằm hoàn thiện việc vận dụng các kỹ thuật thu thập BCKT tại

Công ty TNHH Kiểm toán & Tư vấn Phan Dũng.