KTNN và vai trò chủ đạo của KTNN trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam

§Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ

PhÇn më ®Çu

Sau n¨m 1991 cïng víi sù sôp ®æ cña Liªn X« vµ hÖ thèng c¸c níc x·

héi chñ nghÜa(XHCN) ë §«ng ¢u, nÒn kinh tÕ – chÝnh trÞ thÕ giíi ®· chuyÓn

tõ tr¹ng th¸i hai cùc ®èi ®Çu sang nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ ®a cùc, ®a ph¬ng ho¸,

®a d¹ng ho¸ theo xu híng hoµ b×nh, ®èi tho¹i, hîp t¸c ph¸t triÓn cïng cã lîi.

Trong bèi c¶nh ®ã, tõ viÖc nhËn thøc ®óng ®¾n trong thùc tiÔn vµ lý luËn

víi môc tiªu ®a níc ta ph¸t triÓn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. Ngay tõ ®¹i

héi §¶ng VI, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh “ChuyÓn ®æi m« h×nh kinh tÕ chØ huy mang

nÆng tÝnh b¶o thñ tr× trÖ sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vµ vËn

hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN ”.

HiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta bao gåm 6 thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã thµnh phÇn

kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o, cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ t¹o

nªn mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Sau 17 n¨m ®æi míi, níc ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu quan träng, nÒn

kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn rÊt s«i ®éng më ra cho níc ta nhiÒu vËn héi míi,

®ång thêi còng ph¸t sinh kh«ng Ýt khã kh¨n vµ th¸ch thøc. Trªn c¬ së nh÷ng

thµnh tùu ®· ®¹t ®îc vµ nh÷ng khã kh¨n tríc m¾t. B¸o c¸o chÝnh trÞ ®¹i héi

§¶ng IV mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m cña §¶ng vµ Nhµ Níc ta “thùc

hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn” vµ nãi râ thªm

“C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ®Òu lµ bé phËn cÊu thµnh

quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cïng ph¸t triÓn l©u dµi,

hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh, trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ

®¹o”.

Lµ nh÷ng nhµ kinh tÕ, lµ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ trong t¬ng lai th×

viÖc sinh viªn kinh tÕ t×m hiÓu vÒ kinh tÕ Nhµ níc (KTNN) vµ vai trß chñ ®¹o

cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam lµ hÕt søc

quan träng vµ cÇn thiÕt bëi qua ®ã sÏ n©ng cao ®îc tr×nh ®é vµ nhËn thøc vÒ

Tµi chÝnh doanh nghiÖp 43D 1

§Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ

KTNN ®ång thêi t¹o hµnh trang v÷ng ch¾c cho nh÷ng t duy vµ ho¹t ®éng kinh

tÕ cña m×nh sau nµy.

Víi t c¸ch lµ mét sinh viªn cña trêng ®¹i häc Kinh TÕ Quèc D©n t«i xin

®a ra ®Ò ¸n cña m×nh trong viÖc nghiªn cøu KTNN vµ vai trß chñ ®¹o cña

KTNN trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ViÖt Nam. Tuy nhiªn

do lÇn ®Çu tiªn tiÕp xóc víi mét vÊn ®Ò kinh tÕ cã tÝnh chÊt kh¸ réng vµ quy

m« nªn trong ®Ò ¸n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh.

T«i rÊt mong cã sù nhËn xÐt, ®ãng gãp ý kiÕn nhiÖt t×nh cña thµy c« bé m«n vµ

c¸c b¹n.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.

Tµi chÝnh doanh nghiÖp 43D 2

§Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ

PhÇn néi dung

I Kh¸i qu¸t chung vÒ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n – íc

1- Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc

HiÖn nay cã nhiÒu ý kiÕn vµ cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau quan niÖm

vÒ kinh tÕ nhµ níc (KTNN), tuy nhiªn chóng ta kh«ng thÓ ®ång nhÊt mét c¸ch

gi¶n ®¬n KTNN víi doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN). Bëi lÏ, ta biÕt r»ng khu

vùc KTNN bao gåm mäi ho¹t ®éng cña Nhµ níc mµ trong ®ã DNNN lµ bé

phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ ho¹t ®éng cña nã lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chñ

yÕu. §©y lµ lùc lîng vËt chÊt c¬ b¶n, ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu

kinh tÕ x· héi cña Nhµ níc.

1.1 Kh¸i niÖm thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc

Do tÝnh chÊt réng lín vµ ®a d¹ng cña thµnh phÇn KTNN bao chïm nÒn

kinh tÕ nªn kh¸i niÖm vÒ thµnh phÇn KTNN còng mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi.

Nªn xÐt vÒ khÝa c¹nh h×nh thøc tæ chøc, th× khu vùc KTNN bao gåm:

- C¸c DNNN ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých

- C¸c doanh nghiÖp cã cæ phÇn Nhµ níc chi phèi hoÆc cã cæ phÇn ®Æc

biÖt cña Nhµ níc (theo quy ®Þnh cña LuËt DNNN)

- C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®ãng gãp cña Nhµ níc

- C¸c tæ chøc sù nghiÖp kinh tÕ cña Nhµ níc

Cßn nÕu xÐt vÒ khÝa c¹nh cña lÜnh vùc ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ th× khu vùc

KTNN bao gåm c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ níc trong viÖc.

- Qu¶n lý vµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn

- §Çu t, qu¶n lý vµ khai th¸c c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt (®êng x¸ ,

bÕn b·i, c¶ng, c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung vv ) …

- C¸c tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng

nghiÖp, th¬ng m¹i, dÞch vô, trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tÝnh dông, ng©n hµng …

1.2 C¬ së h×nh thµnh kinh tÕ nhµ níc

Tµi chÝnh doanh nghiÖp 43D 3