Kinh tế nhà nước và vai trò chủ đạo của nó trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ

Lêi nãi ®Çu

Níc ta hiÖn nay ®ang ë trong giai ®o¹n ®Çu cho sù cÊt c¸nh cña nÒn kinh tÕ.

Lùa chän con ®êng m« h×nh kinh tÕ ®Ó b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo híng

c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸, ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ vÊn ®Ò kh«ng hÒ ®¬n

gi¶n.

Níc ta cßn cã nhiÒu h¹n chÕ trong qu¶n lý nhµ níc nãi chung vµ trong c¬

chÕ chÝnh s¸ch nãi riªng. ViÖc nhËn thøc ®óng vÒ vai trß, nhiÖm vô cña nhµ níc

trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i lµ viÖc ®Çu tiªn. Nghiªn cøu vai trß kinh tÕ nhµ níc

lµ viÖc cÇn thiÕt vµ quan träng.

Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi gåm cã 4 phÇn:

PhÇn 1 – Quan niÖm vÒ kinh tÕ nhµ níc

PhÇn 2 - Vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc

PhÇn 3 - §Æc trng kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt

Nam

PhÇn 4 - Ph¬ng híng c¶i c¸ch kinh tÕ nha níc

Víi t c¸ch lµ sinh viªn cña trêng §HKTQD, t«i xin ®a ra ®Ò ¸n cña m×nh víi néi

dung trªn. “Kinh tÕ nhµ níc vµ vai trß chñ ®¹o cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ” Tuy nhiªn do kinh nghiÖm nghiªn cøu cßn cha nhiÒu

nªn t«i kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o:

Mai H÷u Thùc ®· híng dÉn t«i hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.

1

i. Quan niÖm vÒ kinh tÕ nhµ níc

1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ nhµ níc

Nhµ níc lµ mét thiÕt chÕ quyÒn lùc chÝnh trÞ lµ c¬ quan thèng trÞ giai cÊp

cña mét nhãm giai cÊp víi c¸c giai cÊp kh¸c, b¶m ®iÓm quyÒn lîi cña giai cÊp thèng

trÞ. Tuy nhiªn lÞch sö c¸ch m¹ng c«ng nghÖ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc lu«n g¾n

liÒn víi chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh.

Chøc n¨ng c¶u nhµ níc ®îc ph«i thai ngay tõ lóc ban ®Çu nhµ níc xuÊt hiÖn

1.1. Trong giai ®o¹n tù do c¹nh tranh cña chñ nghÜa t b¶n: (Häc thuyÕt

cña c¸c trêng ph¸i cæ ®iÓn, d©n cæ ®iÓn).

Thêi kú CNTT híng (XV - XVII) vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc rÊt ®îc

coi träng. Nhµ níc t s¶n ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hÕt søc nghiªm ngÆt, hä t×m

mäi c¸ch tÝch luü tiÒn tÖ, kh«ng cho tiÒn ch¹y ra níc ngoµi, nhµ níc cßn quy ®Þnh

nh÷ng n¬i ®îc phÐp bu«n b¸n. Trong chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng hä dïng hµng rµo, thuÕ

quan b¶o hé, ®¸nh thuÕ nhËp khÈu cao vµ thuÕ xuÊt nhËp khÈu thÊp, quy ®Þnh

nghiªm ngÆt tØ gi¸ hèi ®o¸i.

ThuyÕt cña Adan Smith (726 - 1790) “ ThuyÕt bµn tay v« h×nh” l¹i cho r»ng

ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ lµ do c¸c quy luËt kh¸ch quan tù chi phèi, vµ ®a ra

nguyªn lý “Nhµ níc kh«ng can thiÕp” vµo ho¹t ®éng kinh tÕ nhng «ng kh«ng chèng

l¹i vai trß kinh tÕ nhµ níc mµ chØ chèng l¹i sù can thiÖp sai tr¸i cña nhµ níc mµ th«i.

ThuyÕt c©n b»ng tæng qu¸t “ cña Leon Wleas lêi khuyªn nghÞ nhµ níc cÇn

can thiÖp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh, h¹n chÕ ®Çu c¬, æn

®Þnh gi¸ phï hîp víi tiÒn l¬ng.

1.2. Trong giai ®o¹n cña chñ nghÜa t b¶n ®éc quyÒn nhµ níc.

2