Kinh tế làng nghề ở châu thổ sông Hồng - nhìn từ quá khứ đến hiện tại

Kinh t’ lµng ngh“ Î ch©u thÊ s´ng HÂng -

nh×n tı qu¸ kh¯ Æ’n hi÷n t¹i

VÚ Trung*

Kinh t’ lµng ngh“ trˆÌc n®m 1986

Trong thÍi k˙ Ph¸p thuÈc, do ch›nh

s¸ch cÒa ch›nh phÒ Ph¸p muËn bi’n nˆÌc

ta thµnh thfi trˆÍng ti™u thÙ hµng h„a n™n

mÈt sË ngµnh ngh“ thÒ c´ng vËn Æ· manh

mÛn, nh· lŒ, nay cµng bfi thu h—p s¶n

xu t, c„ khi d…n Æ’n ph¸ s¶n hµng lo¹t

nhˆ ngh“ d÷t, kh–o sÓi, t¨ lÙa, n u rˆÓu...

thay vµo Æ„ lµ c¸c c´ng ty ÆÈc quy“n. Tuy

nhi™n, c¸c lµng ngh“ s¶n xu t ra c¸c s¶n

ph»m thÒ c´ng mµ m¸y m„c kh´ng th”

thay th’ ƈÓc, v…n chi’m ˆu th’ tr™n thfi

trˆÍng, v× nh˜ng mÆt hµng nµy Ƹp ¯ng

nhu c«u thi’t y’u hµng ngµy cÒa ƹi bÈ

phÀn ngˆÍi d©n nhˆ: ngh“ gËm, Æan l¸t,

gÁ.... MÆt kh¸c, trong giai Æo¹n nµy, mÈt

sË ngh“ mÌi Æ· xu t hi÷n nhˆ: gi«y da,

lµm mÚ, lµm Æ®ng ten...

N®m 1954, hfla b×nh ƈÓc lÀp l¹i Î mi“n

Bæc, v n Æ“ ph¸t tri”n thÒ c´ng nghi÷p

ƈÓc nhµ nˆÌc ta r t chÛ tr‰ng. Sau khi

hoµn thµnh nhi÷m vÙ cÒa thÍi k˙ c¶i t¹o

vµ ph¸t tri”n kinh t’ mi“n Bæc (k’ ho¹ch

3 n®m 1954 - 1958) nhµ nˆÌc ta Æ· ƈa ra

chÒ trˆ¨ng vµ ch›nh s¸ch mÎ rÈng quy m´

hÓp t¸c x· Æ” ph¸t tri”n s¶n xu t, n©ng

cao ÆÍi sËng cÒa nh©n d©n. ChÒ trˆ¨ng

nµy Æ· t¸c ÆÈng mÈt c¸ch toµn di÷n l™n t t

c¶ m‰i mÆt cÒa ÆÍi sËng x· hÈi, s©u sæc

nh t lµ c¸c hÓp t¸c x· n´ng nghi÷p vµ hÓp

t¸c x· thÒ c´ng nghi÷p. Î ßÂng X©m,

huy÷n Ki’n Xˆ¨ng, tÿnh Th¸i B×nh, trong

giai Æo¹n tı n®m 1957 ngh“ ch¹m b¹c bæt

Æ«u ch n hˆng trÎ l¹i. VÌi m´ h×nh mÎ

rÈng quy m´ hÓp t¸c x·, x· HÂng Th¸i hÓp

nh t 4 hÓp t¸c x·: HÂng Th¸i, CÍ ß·, Sao

vµng, ThËng Nh t thµnh hÓp t¸c x· Vi÷t

HÂng vÌi sË lˆÓng x· vi™n l™n Æ’n 170

ngˆÍi. N®m 1960, gi¸ trfi tÊng s¶n lˆÓng

cÒa 3 x· L™ LÓi, HÂng Th¸i, Trµ Giang ƹt

2.962.000 ÆÂng. CÚng vµo thÍi gian nµy,

hÓp t¸c x· Vi÷t HÂng ti™u thÙ tı 5.000

Æ’n 7.000 kg b¹c mÁi n®m. ß«u nh˜ng

n®m 70, c¸c nˆÌc ß´ng ¢u t®ng cˆÍng

nhÀp kh»u hµng b¹c n™n Î ßÂng X©m x·

nµo cÚng c„ hÓp t¸c x· chuy™n s¶n xu t

vµng b¹c. ß©y cÚng lµ mÈt trong nh˜ng

Æi“u ki÷n Æ” hÓp t¸c x· mÎ rÈng quy m´

s¶n xu t vµ ngh“ ch¹m b¹c ƈÓc phÙc hÂi

mÈt c¸ch m¹nh mœ. CÚng trong giai Æo¹n

nµy, ngh“ gËm B¸t Trµng kh¸ ph¸t tri”n.

Th¸ng 8 n®m 1959 thµnh lÀp x› nghi÷p

gËm s¯ B¸t Trµng. N®m 1974, Î B¸t

Trµng c„ tÌi g«n 1.200 thÓ thÒ c´ng lµm

vi÷c. N®m 1963, hÓp t¸c x· HÓp Thµnh,

Hˆng Hµ, HÓp L˘c vµ sau nµy lµ ¸nh

HÂng ƈÓc h×nh thµnh Æ· ƈa sË lˆÓng thÓ

thÒ c´ng l™n Æ’n g«n 2000 ngˆÍi. Î Kim

S¨n, Ninh B×nh, mÈt sË hÓp t¸c x· nhˆ ¸i

* NCS . VÚ Trung, Vi÷n V®n h„a Ngh÷ thuÀt Vi÷t Nam