Kiểm tra và xử lý đối với văn bản quy phạm pháp luật của hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân trên

Kiểm tra và xử lý đối với văn bản quy phạm

pháp luật của Hội đồng nhân dân và Ủy ban

nhân dân trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

Doãn Đình Tiến

Khoa Luật

Luận văn ThS ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật; Mã số: 60 38 01

Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Hoàng Anh

Năm bảo vệ: 2012

Abstract: Tổng hợp những thành tựu lý luận cơ bản về hoạt động ban hành, kiểm

tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL). Phân tích thực trạng hoạt động ban

hành, kiểm tra VBQPPL của chính quyền địa phương qua khảo sát thực tiễn tại

tỉnh Thanh Hóa, từ đó rút ra các kết luận đánh giá và kinh nghiệm đúc kết. Xây

dựng và kiến giải các biện pháp nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm tra VBQPPL của

chính quyền địa phương.

Keywords: Luật hành chính; Pháp luật Việt Nam; Quy phạm pháp luật; Hội đồng

Nhân dân; Ủy ban nhân dân

Content

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, xây dựng Nhà nước pháp

quyền, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế, chủ động hội nhập quốc tế là những quyết

sách quan trọng đã được Đảng ta xác định và khẳng định trong nhiều văn kiện quan trọng

như: Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02 tháng 01 năm 2002 của Bộ Chính trị về một số

nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới; Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày

24 tháng 5 năm 2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống

pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 49-NQ/TW

ngày 02 tháng 6 năm 2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm

2020; Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX... Nhằm triển khai thực hiện các

chủ trương này, tại Nghị quyết số 287/2001/NQ-UBTVQH10 ngày 29/01/2001 của Ủy

ban Thường vụ Quốc hội khóa 10 quy định thi hành một số điểm của Nghị quyết về

việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 1992 đã chuyển giao hoạt động

kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) (công tác kiểm sát chung) từ

các cơ quan kiểm sát sang cho các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ,

Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND), để các cơ quan, đơn vị này

tiếp tục thực hiện.

Thực hiện các quy định của Hiến pháp (sửa đổi), Luật số 02/2002/QH11 ngày 16 tháng

12 năm 2002 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ban hành VBQPPL (hiện nay là Luật

ban hành VBQPPL năm 2008), Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi), Chính phủ đã ban hành

Nghị định số 135/2003/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2003 về kiểm tra và xử lý

VBQPPL, hiện nay đã được thay thế bởi Nghị định số 40/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 4

năm 2010. Kiểm tra, xử lý VBQPPL là thiết chế mới, có ý nghĩa quan trọng đối với các

cơ quan hành pháp, nhất là trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước bằng pháp luật

theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì

nhân dân.

Chủ trương xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam đặt ra

nhiều nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, trong đó có nhiệm vụ xây dựng hệ thống pháp luật

thống nhất, đồng bộ, minh bạch, công khai, dân chủ và là cơ sở bảo đảm cho các cơ quan, tổ

chức, cá nhân hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.

Trong bối cảnh chính quyền Trung ương đang tiến hành những cải cách mạnh mẽ

nhằm phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương các cấp, nhằm phát huy quyền

chủ động, sáng tạo của mỗi địa phương trong quản lý nhà nước, các cấp chính quyền địa

phương đang sử dụng pháp luật như một công cụ quan trọng, hiệu quả để quản lý và phát

triển. VBQPPL của chính quyền địa phương ban hành cũng đã và đang phục vụ đắc lực

cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Theo quy định của Luật ban hành VBQPPL của HĐND và UBND năm 2004, Luật

ban hành VBQPPL năm 2008 thì HĐND và UBND các cấp được ban hành VBQPPL

theo thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục luật định để thực hiện việc quản lý nhà nước

ở địa phương.

Trong thời kỳ đổi mới chính quyền địa phương đang rất quan tâm tới việc xây dựng

và ban hành VBQPPL theo thẩm quyền, các văn bản này được ban hành chủ yếu để cụ

thể hóa và thực hiện những quy định của các VBQPPL của cơ quan nhà nước ở Trung