Khu hệ thực vật khu bảo tồn thiên nhiên Phia Oắc - Phia Đén, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng: đa dạng sinh học và yếu tố ảnh hưởng

Trần Thị Thu Thủy và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 119(05): 107 - 112

107

KHU HỆ THỰC VẬT KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN PHIA OẮC – PHIA ĐÉN,

HUYỆN NGUYÊN BÌNH, TỈNH CAO BẰNG:

ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG

Trần Thị Thu Thủy, La Quang Độ, Hoàng Văn Hùng

Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Khu Bảo tồn thiên nhiên Phia Oắc – Phia Đén thuộc huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng là vùng

núi cao, có địa hình chia cắt, diện tích đất lâm nghiệp chiếm tới 84% tổng diện tích tự nhiên trong

đó diện tích rừng chủ yếu là rừng tự nhiên trên núi đá vôi. Khu vực nghiên cứu là các dải núi đá

vôi với nhiều đỉnh cao, độ dốc lớn, độ cao trung bình 1160 - 1328m, độ dốc từ 30 - 400

, có nơi

>450

. Kết quả bƣớc đầu đã xác định đƣợc thành phần thực vật quý hiếm và nguy cấp tại khu vực

nghiên cứu là rất đa dạng, có tới 33 loài, 27 chi và 20 họ thuộc 3 ngành thực vật bậc cao có mạch

khác nhau có tên trong sách đỏ, danh lục đỏ IUCN. Đặc biệt lần đầu tiên vùng phân bố mới một

quần thể Bách vàng Xanthocyparis vietnamensis trên núi đá vôi ở độ cao từ 1285 - 1328 m và

quần thể Lan hài hƣơng duyên Paphiopedilum emersonii hiện đang ở mức cực kỳ nguy cấp CR

phân bố trên sƣờn núi đá vôi ở độ cao từ 1230 – 1278m. Kết quả nghiên cứu cũng đã xác định

đƣợc 5 yếu tố sinh thái môi trƣờng chính tác động tới sự phân bố của khu hệ thực vật tại đây.

Từ khóa: Đa dạng sinh học, khu hệ thực vật, KBTTN Phia Oắc – Phia Đén, yếu tố sinh thái

môi trường

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Rừng nhiệt đới và á nhiệt đới chỉ chiếm

khoảng 7% diện tích bề mặt Trái Đất, song

chúng chứa trong mình tới 50% tổng số loài

thực vật [6]. Những vùng này là những nơi

quan trọng về đa dạng sinh học, chứa đựng

nhiều loài thực vật có mạch bản địa, tính tự

nhiên và nguyên vẹn của các khu vực sinh

thái quan trọng này đang bị tác động mạnh

hơn bao giờ hết [6].

Tính đa dạng sinh học cao này là một phần do

yếu tố đai cao, bao gồm cả các tiểu khí hậu,

tạo ra các loài chuyển tiếp sinh thái và ít tác

động của con ngƣời so với rừng ôn đới và hàn

đới [5]. Rừng nhiệt đới ẩm có hệ sinh thái

trên cạn giầu nhất về sức sản xuất sinh khối

và đa dạng sinh học. Chúng cung cấp 15% gỗ

thƣơng phẩm cho thế giới, tạo đời sống cho

140 triệu ngƣời [1]. Tuy nhiên, hiện nay tính

đa dạng sinh học đã và đang bị suy giảm

nghiêm trọng do việc mở rộng diện tích đất

canh tác nông nghiệp, và bị khai thác quá

mức v.v. [4].

*

Tel: 01672 889888, Email: [email protected]

Khu Bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Phia Oắc

– Phia Đén thuộc xã Ca Thành, huyện

Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng có diện tích là

3.700 ha. Khu vực này có hệ sinh thái rừng

trên núi đá vôi độc đáo lƣu giữ nhiều nguồn

gen động thực vật quý hiếm [6]. Hiện tại, khu

vực này cũng bị tác động tiêu cực của một số

ngƣời dân địa phƣơng và các vùng lân cận đã

và đang khiến rừng dần mất đi một trong

những hệ sinh thái đặc thù. Trong khi đó, khả

năng phục hồi rừng trên núi đá là rất chậm và

khó khăn [3].

thông

ố

[2].