Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
BỒ XUÂN TUẤN
KHÍA CẠNH PHÁP LÝ VỀ MỐI QUAN HỆ
GIỮA NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƢƠNG MẠI
LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
BỒ XUÂN TUẤN
KHÍA CẠNH PHÁP LÝ VỀ MỐI QUAN HỆ
GIỮA NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƢƠNG MẠI
LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 60380107
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận văn này là kết quả của quá trình nghiên cứu nghiêm túc
của bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Bích Ngọc.
Tác giả luận văn
Bồ Xuân Tuấn
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHÃN HIỆU VÀ
TÊN THƢƠNG MẠI ...............................................................................................7
1.1. Khái niệm về nhãn hiệu và tên thƣơng mại .................................................7
1.1.1. Khái niệm nhãn hiệu...................................................................................7
1.1.2. Khái niệm tên thương mại ........................................................................12
1.2. Tiêu chuẩn và phạm vi bảo hộ đối với nhãn hiệu và tên thƣơng mại......18
1.2.1. Tiêu chuẩn và phạm vi bảo hộ đối với nhãn hiệu ....................................18
1.2.2. Tiêu chuẩn và phạm vi bảo hộ đối với tên thương mại............................21
1.3. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu và
tên thƣơng mại .....................................................................................................23
1.3.1. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu.23
1.3.2. Căn cứ phát sinh, xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương
mại ......................................................................................................................24
CHƢƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÃN
HIỆU VÀ TÊN THƢƠNG MẠI TỪ THỰC TIỄN BẢO HỘ.............................47
2.1. Khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thƣơng mại
trong xác lập quyền đối với nhãn hiệu và tên thƣơng mại ..............................47
2.2. Khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thƣơng mại
trong bảo vệ quyền đối với nhãn hiệu và tên thƣơng mại................................58
2.3. Một số giải pháp đối với các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn
hiệu và tên thƣơng mại........................................................................................63
2.3.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến những vấn đề pháp lý
về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại ............................................64
2.3.2. Một số giải pháp bổ trợ đối với các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa
nhãn hiệu và tên thương mại..............................................................................67
KẾT LUẬN..............................................................................................................73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Vấn đề sở hữu trí tuệ không còn là vấn đề của một quốc gia mà đó đã trở
thành vấn đề lớn của toàn cầu.
1 Kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức
của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nội dung bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ
ngày càng đóng vai trò quan trọng. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần XI đã ghi
nhận nội dung “xây dựng, hoàn thiện luật pháp về sở hữu đối với các loại tài sản
mới như sở hữu trí tuệ”.
2 Các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực sở hữu trí tuệ
tại Việt Nam từng bước được xây dựng, hoàn thiện nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn tối
thiểu đối với việc bảo hộ tất cả các đối tượng quyền sở hữu trí tuệ theo Hiệp định về
các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (Hiệp định
TRIPS). Đến nay, cơ chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam rõ ràng, minh
bạch đáp ứng các yêu cầu quốc tế.
3
Theo quy định pháp luật Việt Nam, nhãn hiệu và tên thương mại là hai đối
tượng quyền sở hữu trí tuệ, thuộc nhánh quyền sở hữu công nghiệp. Mặc dù có
những đặc trưng khác biệt với tư cách là hai đối tượng quyền sở hữu công nghiệp
độc lập, nhưng giữa nhãn hiệu và tên thương mại cũng có các đặc điểm tương đồng
với nhau. Xuất phát từ tính chất song hành này đã phát sinh các vấn đề pháp lý về
mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, điển hình là vấn đề xung đột quyền
giữa nhãn hiệu và tên thương mại, sử dụng tên thương mại có thể xâm phạm quyền
đến nhãn hiệu được bảo hộ trước, ngược lại, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cũng có khả
năng xâm phạm quyền đối với tên thương mại đã được sử dụng hợp pháp.
Pháp luật về lĩnh vực sở hữu trí tuệ Việt Nam đã có những quy định điều
chỉnh các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, cụ thể
giải quyết vấn đề xung đột quyền giữa hai đối tượng quyền sở hữu công nghiệp này.
Nhìn chung, các quy định này đã tạo ra những cơ sở pháp lý cần thiết góp phần hạn
chế, giảm thiểu khả năng xung đột quyền giữa nhãn hiệu và tên thương mại. Tuy
nhiên, trên thực tế bảo hộ đã nảy sinh một số vấn đề pháp lý tồn tại, vướng mắc liên
quan đến mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, chủ yếu tập trung tại các
quy định pháp luật, cũng như hoạt động bảo hộ đối với nhãn hiệu và tên thương
mại, các tranh chấp liên quan đến mối quan hệ nhãn hiệu và tên thương mại xảy ra
phổ biến, với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả
1
Trường Đại học Luật Hà Nội (2009), Giáo trình Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, NXB Công an nhân dân, Hà Nội, tr.6.
2
http://chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/NuocCHXHCNVietNam/ThongTinTongHop/noidungvankie
ndaihoidang?categoryId=10000716&articleId=10038382
3
Cục Sở hữu trí tuệ (2011), Tài liệu Chương trình tập huấn về sở hữu trí tuệ, Hà Nội, tr.24.
2
bảo hộ nhãn hiệu và tên thương mại với tư cách là những đối tượng quyền sở hữu
công nghiệp độc lập.
Trước thực trạng nêu trên, nhận thấy cần thiết phải có một công trình nghiên
cứu để đánh giá toàn diện các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại, thông qua đó nhận diện những nguyên nhân ảnh hưởng đến các vấn đề
pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại trên thực tiễn bảo hộ, từ
đó đề xuất, kiến nghị những giải pháp đối với các nội dung liên quan đến mối quan
hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, tác giả quyết định chọn đề tài: “Khía cạnh
pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại" cho luận văn tốt
nghiệp thạc sỹ luật học, chuyên ngành Luật kinh tế của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Qua khảo sát đối với những công trình nghiên cứu trong khoa học pháp lý,
tác giả nhận thấy tình hình nghiên cứu đề tài như sau:
Với tư cách là những đối tượng quyền sở hữu công nghiệp độc lập, hiện nay
có nhiều công trình nghiên cứu về nhãn hiệu, cũng như tên thương mại dưới các
góc độ khác nhau, cụ thể: Luận án tiến sỹ luật học năm 2011 của Trường Đại học
Luật Thành phố Hồ Chí Minh về “Bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng - Nghiên cứu so
sánh giữa pháp luật Liên minh Châu Âu và Việt Nam”, tác giả Phan Ngọc Tâm;
Luận văn thạc sỹ luật học năm 2009 của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội về
“Bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu theo Luật Sở hữu trí tuệ
2005”, tác giả Hà Thị Nguyệt Thu; bài viết “Pháp luật Việt Nam về bảo hộ quyền
sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại - Thực trạng và giải pháp” của tác giả
Bùi Huyền, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (số 12/2010); các bài viết về tên thương
mại được đăng tải trên Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội - Chuyên san
Kinh tế - Luật (số 2, 4/2002) của tác giả Nguyễn Thị Quế Anh như “Một số vấn đề
về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại trên thế giới” và “Bảo
hộ tên thương mại ở Việt Nam và một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về bảo hộ
tên thương mại” và nhiều công trình nghiên cứu khác về bảo hộ nhãn hiệu, tên
thương mại đã giúp tác giả có cái nhìn toàn diện, bao quát hơn về bản chất pháp lý
của nhãn hiệu và tên thương mại.
Về công trình nghiên cứu khoa học có liên quan trực tiếp đến đề tài, qua
khảo sát, tác giả nhận thấy có một số bài viết trong nước như: bài viết “Tên thương
mại và nhãn hiệu - Từ cách định nghĩa đến tình huống pháp lý có thể phát sinh”
4
của
tác giả Lê Tùng; bài viết “Một số vướng mắc trong xác lập quyền và thi hành pháp
4
http://www.luatviet.org/Home/nghien-cuu-trao-doi/so-huu-tri-tue/2007/4902/Ten-thuong-mai-va-nhan-hieutu-cach-dinh-nghia-den-tinh.aspx
3
luật về sở hữu trí tuệ tại Bình Định”
5
của tác giả Võ Anh Dũng; bài viết “Phân biệt
nhãn hiệu và tên thương mại”
6
của tác giả Dương Ngọc Anh; bài viết “Tên thương
mại và nhãn hiệu”
7
của tác giả Lê Văn Kiều - Nguyên Chánh thanh tra Bộ Khoa học
và Công nghệ; bài viết “Những lỗi doanh nghiệp thường gặp trong quá trình yêu cầu
bảo hộ nhãn hiệu”
8
của tác giả Trần Văn Hải. Mặc dù các công trình nghiên cứu này
đã tiếp cận, khai thác dưới nhiều khía cạnh khác nhau về mối quan hệ giữa nhãn
hiệu và tên thương mại, nhưng nhìn chung vẫn chưa phân tích một cách hệ thống và
chuyên sâu các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại.
Bên cạnh đó, một số công trình nghiên cứu, bài viết nước ngoài có liên quan đến đề
tài nhưng khác biệt về đối tượng và phạm vi nghiên cứu, cụ thể như: Gail E. Evans
(2007), “Recent developments in the protection of trademarks and trade names in the
European Union: from conflict to coexistence?”;
9
Juan Carlos Durand Grahammer
(2009), “Trademarks, Trade Names and Company Names: Addressing the issue of
overlapping and Conflicting rights”;
10 38th Congress Melbourne - AIPPI (2001),
Question 155 “Conflicts between trademarks and company and business names”.11
Vì vậy, đề tài “Khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại” lần đầu tiên được nghiên cứu một cách hệ thống, chuyên sâu dưới cấp
độ luận văn thạc sỹ.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài tập trung chủ yếu vào các mục đích sau:
Xác định đầy đủ và chính xác các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn
hiệu và tên thương mại từ phương diện lý luận;
Phân tích, đánh giá toàn diện những nguyên nhân làm phát sinh các vấn đề
pháp lý tồn tại, vướng mắc về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại từ
thực tiễn bảo hộ tại Việt Nam;
5
http://www.dostbinhdinh.org.vn/dostbinhdinh/MagazineNewsPage.asp?TinTS_ID=1047&TS_ID=105
6
http://www.haiquan.hochiminhcity.gov.vn/web/haiquan/tintuc/chinh-sach-mathang/chitiet;jsessionid=3CFF04FE12CA03358FA63499E832947E?p_p_id=EXT_ARTICLEVIEW&p_p_lifecycle=
0&p_p_col_id=column2&p_p_col_count=1&_EXT_ARTICLEVIEW_groupId=14&_EXT_ARTICLEVIEW_articl
eId=762675&_EXT_ARTICLEVIEW_version=1.0&_EXT_ARTICLEVIEW_redirect=%2Fweb%2Fhaiquan%2Fti
ntuc%2Fchinh-sach-mat-hang
7
http://thongtinphapluatdansu.edu.vn/2009/08/24/3685-2/
8
http://thongtinphapluatdansu.edu.vn/2011/07/07/nh%E1%BB%AFng-l%E1%BB%97i-doanh-nghi%E1%BB%87pth%C6%B0%E1%BB%9Dng-g%E1%BA%B7p-trong-qu-trnh-yu-c%E1%BA%A7u-b%E1%BA%A3oh%E1%BB%99-nhn-hi%E1%BB%87u1/
9
http://www .gaileevans. com/EvansTMRFinal.pdf
10http://heinonline.org/HOL/LandingPage?collection=journals&handle=hein.journals/convrg5&div=11&id=&page=
11 https://www.aippi.org/download /commitees/155/RS155English.pdf
4
Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các vấn đề pháp lý phát sinh từ mối
quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại tại Việt Nam.
Để có thể đạt được những mục đích nêu trên, đề tài phải giải quyết được các
nhiệm vụ cụ thể sau đây:
Một là, đề tài phải giới thiệu một cách khái quát về những kiến thức lý luận
cơ bản về nhãn hiệu và tên thương mại, thông qua đó, đề tài đề cập đến các vấn đề
pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại;
Hai là, đề tài sẽ phải đánh giá các quy định pháp luật điều chỉnh các vấn đề
pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại;
Ba là, đề tài phải xác định những quy định pháp luật, cũng như hoạt động bảo hộ
đối với nhãn hiệu và tên thương mại (xác lập quyền và bảo vệ quyền) cụ thể nào đã làm
phát sinh các vấn đề pháp lý tồn tại, vướng mắc về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại từ thực tiễn bảo hộ tại Việt Nam;
Cuối cùng, từ những phân tích nêu trên, đề tài sẽ đề xuất những giải pháp
hợp lý và khoa học nhằm củng cố và hoàn thiện các vấn đề pháp lý về mối quan hệ
giữa nhãn hiệu và tên thương mại, góp phần tăng cường hiệu quả bảo hộ nhãn hiệu
và tên thương mại với tư cách là những đối tượng quyền sở hữu công nghiệp tại
Việt Nam.
4. Đối tƣợng nghiên cứu
Thông qua đề tài “Khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại”, những nội dung lý luận và thực tiễn liên quan đến các vấn đề pháp lý
về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại được tập trung xem xét và
nghiên cứu, cụ thể:
Về phương diện lý luận, từ khái niệm nhãn hiệu và tên thương mại có tạo ra
cơ sở của sự nhầm lẫn giữa nhãn hiệu và tên thương mại, cũng như tạo ra kẽ hở cho
sự xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu và tên thương mại hay không?
Pháp luật đã có những điều chỉnh như thế nào để nhằm hạn chế, giảm thiểu
cơ sở của sự nhầm lẫn giữa nhãn hiệu và tên thương mại, cũng như khắc phục kẽ hở
cho sự xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu và tên thương mại?
Thực tiễn bảo hộ nhãn hiệu và tên thương mại tại Việt Nam có phát sinh những
vấn đề pháp lý tồn tại, vướng mắc về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại
hay không? Nguyên nhân cụ thể làm phát sinh các vấn đề pháp lý này?
Các giải pháp cụ thể nào được đề xuất để nhằm khắc phục các tồn tại, vướng mắc
liên quan đến các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại tại
Việt Nam?
5
5. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đề tài nghiên cứu về kiến thức lý luận và vấn đề thực tiễn liên
quan đến các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại,
theo đó, đề tài không nghiên cứu về nội dung bảo hộ nhãn hiệu hoặc tên thương
mại nói chung. Tuy vậy, đề tài cần phải xem xét, nghiên cứu những vấn đề lý luận
cơ bản về nhãn hiệu và tên thương mại để có thể khẳng định cơ sở phát sinh, cũng
như làm rõ các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại.
Về không gian: Các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại được xem xét, nghiên cứu ở phạm vi: tại Việt Nam. Tuy nhiên, đề tài
cũng đề cập đến một số nội dung liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu và tên thương
mại nói chung, các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương
mại nói riêng tại một số quốc gia khác, cũng như tại các điều ước quốc tế về sở
hữu trí tuệ như: Công ước Paris về bảo hộ sở hữu công nghiệp năm 1883, Hiệp
định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (Hiệp
định TRIPS) năm 1994… để nhằm góp phần làm sáng tỏ hơn các vấn đề pháp lý
về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại từ phương diện lý luận.
Về thời gian: Mặc dù thời điểm để thực hiện xem xét, nghiên cứu các vấn
đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại được xác định là
trong giai đoạn từ năm 2006 cho đến nay (thời điểm Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005
có hiệu lực thi hành), nhưng các vấn đề liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu và tên
thương mại, cũng như các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên
thương mại trước đây cũng được đề cập, tham chiếu đến để nhằm mục đích so
sánh, đối chiếu hoặc làm rõ thêm những nội dung liên quan đến đề tài.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài phù hợp với mục đích nghiên cứu đã được
xác định để nhằm bảo đảm các nhiệm vụ của đề tài có thể được giải quyết một
cách đầy đủ và toàn diện.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra, để thực hiện đề tài, tác giả đã phối hợp hợp lý
các phương pháp nghiên cứu khoa học cơ bản, chủ yếu sử dụng phương pháp
phân tích và tổng hợp, phối hợp với các phương pháp khác như: so sánh đối
chiếu, lịch sử, chuyên gia, khảo sát… để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu.
7. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài
Thông qua nghiên cứu khía cạnh pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và
tên thương mại, đề tài góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn liên
quan đến các vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, từ
6
đó có những đề xuất, kiến nghị hoàn thiện đối với các vấn đề pháp lý tồn tại, vướng
mắc trong mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, góp phần nâng cao hiệu
quả bảo hộ nhãn hiệu và tên thương mại với tư cách là những đối tượng quyền sở
hữu công nghiệp độc lập.
Bên cạnh đó, với công trình nghiên cứu đề tài này, tác giả hy vọng đây sẽ là
nguồn tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm, nghiên cứu đến các vấn đề pháp lý
về mối quan hệ giữa nhãn hiệu và tên thương mại, điển hình là vấn đề xung đột
quyền giữa nhãn hiệu và tên thương mại.
8. Bố cục luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
của luận văn được chia thành hai (02) chương:
Chương 1. Những vấn đề lý luận cơ bản về nhãn hiệu và tên thương mại.
Chương 2. Một số vấn đề pháp lý về mối quan hệ giữa nhãn hiệu
và tên thương mại từ thực tiễn bảo hộ.