khía cạnh pháp lý của chế độ đấu thầu và thực hiện tham gia đấu thầu ở Công trình nhà 9 Tầng - ĐHKT.

phÇn më ®Çu

Níc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn Chñ nghÜa x· héi,

nhiÖm vô chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn lµ x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ

thèng c¬ së h¹ tÇng, t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c bíc ph¸t triÓn tiÕp theo cña

®Êt níc. §Ó cã ®îc hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng hoµn thiÖn ph¶i tiÕn hµnh

x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, nhµ xëng, kho tµng, bÕn b·i, c¬

së vËt chÊt kü thuËt ... V× vËy, trong giao ®o¹n hiÖn nay chóng ta cã

thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt - x©y l¾p cã tÇm quan

träng to lín trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng trong

ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c c«ng tr×nh dù

¸n.

§Ó t¹o ra ®îc sù c¹nh tranh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - x©y

dùng. Nhµ níc ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p tiÕn hµnh, nhng mét c«ng cô

hiÖu qu¶ nhÊt mµ c¬ së ph¸p lý cho chÕ ®é ®Êu thÇu, ngµy 16/7/1996

ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 42/CP vÒ viÖc Ban hµnh §iÒu lÖ

qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng, ®Õn ngµy 23/8/1997 ChÝnh phñ ban hµnh

NghÞ ®Þnh 92/CP vÒ viÖc söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu trong §iÒu lÖ

qu¶n lý vµ x©y dùng ban hµnh kÌm NghÞ ®Þnh 42/CP. Song song víi

NghÞ ®Þnh 42/CP ngµy 16/7/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh

43/CP vÒ viÖc Ban hµnh Quy chÕ ®Êu thÇu vµ ®îc söa ®æi mét sè ®iÒu

trong NghÞ ®Þnh 93/CP ngµy 23/8/1997.

Ho¹t ®éng nµy cña Nhµ níc rÊt phï hîp víi yªu cÇu hiÖn nay

cña ngµnh x©y dùng nãi riªng vµ yªu cÇu cña xu híng ph¸t triÓn kinh

tÕ nãi chung. ChÕ ®é dÊu thÇu cho c¸c nhµ ®Çu t trong níc vµ quèc tÕ

tham gia vµo ®Çu t, t¹o ra c¬ së ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng ®Êu thÇu.

ChÕ ®é ®Êu thÇu quy ®Þnh ho¹t ®éng tæ chøc lùa chän nhµ thÇu,

tham gia ®Êu thÇu. Nhµ thÇu ®îc chän ph¶i lµ nhµ thÇu tiªu biÓu nhÊt,

®¸p øng tèt nhÊt yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. Nh vËy, chÕ ®é ®Êu thÇu

®· t¹o ®îc tÝnh c¹nh tranh trong ho¹t ®éng kinh tÕ, ®em l¹i lîi Ých cho

s¶n xuÊt, cho x· héi, hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

§Ó cã c¸i nh×n hoµn chØnh vµ toµn diÖn h¬n vÒ chÕ ®é ®Êu thÇu,

trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp tíi khÝa c¹nh ph¸p lý cña chÕ ®é ®Êu

thÇu vµ thùc hiÖn tham gia ®Êu thÇu ë C«ng tr×nh nhµ 9 TÇng - §HKT.

Ch ¬ng I

c¬ së ph¸p lý cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu

I. tÝnh tÊt yÕu cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu x©y l¾p

1. Kh¸i niÖm "§Êu thÇu"

Nh»m t¹o ra tÝnh ®óng ®¾n, kh¸ch quan, c«ng b»ng, ®ång thêi

®¶m b¶o ®îc tÝnh c¹nh tranh trong c¸c ho¹t ®éng tuyÓn chän t vÊn,

mua s¾m vËt t thiÕt bÞ vµ thi c«ng x©y l¾p ®ª triÓn khai ®îc c¸c dù ¸n

®Çu t th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®Êu thÇu. §Êu thÇu lµ qu¸ tr×nh lùa chän

nhµ thÇu ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña bªn mêi thÇu trªn c¬ së c¹nh

tranh gi÷a c¸c nhµ thÇu. Thùc chÊt cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu ®ã lµ sù

c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ cung øng hµng ho¸ hay dÞch vô. Trong ho¹t

®éng ®Êu thÇu th× bªn mua (nhµ ®Çu t) lµ cã mét ngêi, cßn bªn b¸n

(c¸c nhµ thÇu) lµ cã nhiÒu ngêi. TÊt c¶ c¸c nhµ thÇu ®Òu muèn b¸n ®-

îc hµng ho¸ cña m×nh, nhng ngêi mua chØ cã mét vµ chØ mua ®îc hµng

cña mét ngêi. V× vËy tÊt c¶ nh÷ng ngêi b¸n ®Òu c¹nh tranh víi nhau

®Ó ®îc ngêi mua lùa chän. Trªn u thÕ cña m×nh, ngêi mua sÏ lùa chän

hµng ho¸, dÞch vô mµ hä cho lµ tèt nhÊt. Sù c¹nh tranh cña ng êi b¸n

lµm cho gi¸ c¶ cña hµng ho¸, dÞch vô rÎ h¬n vµ chÊt l îng cao h¬n.

Tuy nhiªn, ph¶i cã ngêi ®øng ra tæ chøc ho¹t ®éng c¹nh tranh

gi÷a c¸c nhµ thÇu vµ ho¹t ®éng nµy ®îc gäi lµ ho¹t ®éng ®Êu thÇu gi÷a

c¸c nhµ thÇu.

Th«ng qua ®Êu thÇu, nhµ ®Çu t cã thÓ lùa chän ®îc nhµ thÇu cã

kh¶ n¨ng tho¶ m·n tèt nhÊt c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kü thuËt,vÒ tµi chÝnh, vÒ

tiÕn ®é, thêi gian thi c«ng, thêi gian thùc hiÖn cung øng vËt t , vÒ tr×nh

®é t vÊn.

Mét ho¹t ®éng còng t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c chñ thÓ tham

gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ, cã nhiÒu ®iÓm gièng víi ho¹t ®éng ®Êu

thÇu, nhng b¶n chÊt cña nã l¹i ngîc l¹i víi ho¹t ®éng ®Êu thÇu. §ã lµ

“§Êu gi¸”.

§Êu gi¸ lµ mét ph¬ng thøc ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng kinh tÕ, ®-

îc tæ chøc c«ng khai t¹i mét n¬i nhÊt ®Þnh. T¹i ®ã, khi xem xÐt tr íc

hµng ho¸, ngêi mua tù do c¹nh tranh gi¸ víi nhau vµ cuèi cïng hµng

sÏ ®îc b¸n cho ai tr¶ gi¸ cao nhÊt. B¶n chÊt cña ho¹t ®éng ®Êu gi¸ ®ã

lµ mét quan hÖ mua b¸n mµ trong ®ã ngêi b¸n chØ cã mét mµ ngêi

mua l¹i rÊt nhiÒu. TÊt c¶ mäi ngêi mua ®Òu muèn mua ®îc hµng cña

ngêi b¸n, nhng kh¶ n¨ng cung øng l¹i cã h¹n, do ®ã ng êi b¸n chØ b¸n

®îc cho mét ngêi mua. Mäi ngêi mua ®Òu mong muèn cã ®îc hµng, do

vËy hä c¹nh tranh gi¸ víi nhau, t¨ng gi¸ cña hµng ho¸ lªn. Ai tr¶ gi¸

cao nhÊt, ngêi ®ã sÏ mua ®îc hµng. Do u ®iÓm cña ®Êu gi¸ lµ cã sù

c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua, cho nªn ngêi b¸n sÏ thu ®îc mét sè

tiÒn cao nhÊt tõ viÖc b¸n ®Êu gi¸ hµng ho¸ cña m×nh.

§èi tîng ®îc ¸p dông ®Êu gi¸ lµ nh÷ng hµng ho¸ khã tiªu l îng

hay khã tiªu chuÈn ho¸ nh ®å cæ, tranh cæ, tîng, nh÷ng vËt quý hiÕm,

nh÷ng vËt mang tÝnh lÞch sö hay g¾n liÒn víi mét nh©n vËt næi tiÕng

nµo ®ã, nh÷ng hµng ho¸ cã tÝnh n¨ng ®Æc biÖt...

Môc tiªu cña ®Êu gi¸ lµ b¸n ®îc hµng ho¸ gi¸ cao nhÊt th«ng

qua sù c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi mua.

H×nh thøc ®Êu gi¸ cã hai lo¹i h×nh: mét lµ ph¬ng thøc n©ng gi¸:

Ngêi b¸n sÏ ®a ra mét møc gi¸ s½n, sau ®ã nh÷ng ngêi mua c¹nh tranh

gi¸ víi nhau b»ng c¸ch n©ng gi¸ lªn; Hai lµ ph ¬ng thøc h¹ gi¸: Ngêi

b¸n sÏ ®a ra mét møc gi¸ trÇn, sau ®ã sÏ h¹ dÇn møc gi¸ ®ã xuèng cho

tíi khi cã ngêi mua hµng.

Tõ hai kh¸i niÖm “§Êu thÇu” vµ “®Êu gi¸” ë trªn, ta cã thÓ so

s¸nh nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n cña hai kh¸i niÖm nµy:

§Êu thÇu vµ ®Êu gi¸ cã ®iÓm chung lµ cïng t¹o ra sù c¹nh tranh

cho c¸c chñ thÓ tham gia nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn cao nhÊt cho

ngêi tæ chøc. Tuy nhiªn, chóng ta cã mét ®iÓm c¬ b¶n tr¸i ng îc h¼n

nhau, ®ã lµ ®Êu thÇu c¹nh tranh cña nh÷ng ngêi b¸n cßn ®Êu gi¸ lµ sù

c¹nh tranh cña nh÷ng ngêi mua. H¬n thÕ n÷a, ®Êu thÇu chØ cã mét ng￾êi mua vµ ®Êu gi¸ chØ cã mét ngêi b¸n. Ta thÊy r»ng: Sù c¹nh tranh vµ

bªn tham gia trong ®Êu thÇu vµ ®Êu gi¸ lµ tr¸i ng îc h¼n nhau. MÆt

kh¸c, ®èi tîng cña ®Êu thÇu lµ nh÷ng ho¹t ®éng tuyÓn chän t vÊn, mua

s¾m vËt t thiÕt bÞ, x©y l¾p - lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt phøc t¹p

®èi víi nh÷ng yªu cÇu vÒ kü thuËt, vÒ tµi chÝnh, ...§èi t îng cña ®Êu

gi¸ lµ nh÷ng ®å vËt ®Æc biÖt ®îc ®em b¸n - ®èi tîng nµy ph¶i cã mét

tÝnh chÊt ®Æc biÖt. Tr×nh tù thùc hiÖn cña ®Êu thÇu vµ ®Êu gi¸ còng

kh¸c nhau.

Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n hiÖn nay, ®Êu thÇu vµ ®Êu gi¸ ®·

®em l¹i lîi Ých vµ hiÖu qu¶ cao h¬n cho x· héi.

§èi víi ®Êu thÇu, tuú theo tÝnh chÊt cña tõng giai ®o¹n ®Çu t ,

thùc hiÖn dù ¸n mµ h×nh thµnh c¸c lo¹i ho¹t ®éng ®Êu thÇu. §ã lµ c¸c

lo¹i ®Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn vµ x©y dùng, ®Êu thÇu mua s¾m vËt t

thiÕt bÞ vµ ®Êu thÇu x©y l¾p.

+ §Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn lµ qu¸ tr×nh lùa chän chuyªn gia

hay tæ chøc t vÊn ®¸p øng ®îc yªu cÇu t vÊn vÒ c¸c lo¹i c«ng viÖc theo

yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. C¸c lo¹i c«ng viÖc ®ã lµ: ChuÈn bÞ ®Çu t

(Bao gåm: LËp b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi; ThÈm ®Þnh b¸o c¸o

nghiªn cøu kh¶ thi); T vÊn thùc hiÖn ®Çu t ( Bao gåm: LËp thiÕt kÕ,

tæng dù to¸n vµ dù to¸n; ThÈm ®Þnh thiÕt kÕ vµ tæng dù to¸n; LËp hå

s¬ mêi thÇu; Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu; Gi¸m s¸t thi c«ng x©y

dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ); C¸c t vÊn kh¸c ( Bao gåm: VËn hµnh trong

thêi gian ®Çu; Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®µo t¹o, chuyÓn giao c«ng nghÖ

vµ qu¶n lý dù ¸n).

+ §Êu thÇu mua s¾m vËt t thiÕt bÞ lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ

cung øng vËt t thiÕt bÞ ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña bªn mêi thÇu vµ ®iÒu

kiÖn tµi chÝnh, c¸c th«ng sè kü thuËt cña vËt t thiÕt bÞ, thêi gian cung

øng; Trªn c¬ së hå s¬ dù thÇu, bªn mêi thÇu sÏ ®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm

®èi víi chØ tiªu vÒ n¨ng lùc vÒ kinh nghiÖm cña nhµ thÇu, vÒ kü thuËt,

vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, gi¸ c¶ vµ thêi gian thùc hiÖn dù ¸n phï hîp víi

hå s¬ mêi thÇu.

+ §Êu thÇu x©y l¾p lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu x©y dùng cã

kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña bªn mêi thÇu vµ c¸c lo¹i chØ tiªu

cña lÜnh vùc x©y l¾p. Ngêi tróng thÇu lµ nhµ thÇu x©y l¾p cã kh¶ n¨ng

cao nhÊt, tho¶ m·n tèt nhÊt c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt cña c«ng tr×nh,

®ång thêi còng tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c do bªn mêi thÇu ®Æt ra.

NÕu ph©n lo¹i ®Êu thÇu theo lÜnh vùc ho¹t ®éng th× cã 3 lo¹i

®Êu thÇu, ®ã lµ: §Êu thÇu x©y dùng, ®Êu thÇu hµng ho¸ vµ ®Êu thÇu

mua s¾m c«ng céng.

+ §Êu thÇu x©y dùng ®îc quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 43/CP vµ

93/CP cña ChÝnh phñ ngµy 16/7/1996 vµ ngµy 23/8/1997. Bao gåm ®Êu

thÇu tuyÓn chän t vÊn, ®Êu thÇu mua s¾m vËt t thiÕt bÞ vµ ®Çu t x©y

l¾p.

+ §Êu thÇu hµng ho¸ ®îc LuËt th¬ng m¹i ®iÒu chØnh do Quèc

héi kho¸ XI, kú häp thø 11 th«ng qua ngµy 10/5/1997. §Êu thÇu hµng

ho¸ lµ viÖc mua hµng th«ng qua mêi thÇu nh»m ®¸p øng ®îc yªu cÇu

vÒ gi¸ c¶, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - kü thuËt do bªn mêi thÇu ®Æt ra. §Êu

thÇu hµng ho¸ lµ thùc chÊt t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng êi b¸n

mét lo¹i hµng ho¸ cho ngêi chñ së h÷u vèn. §èi tîng cña ®Êu thÇu

hµng ho¸ chÝnh lµ nh÷ng hµng ho¸ ®îc c¸c nhµ cung øng c¹nh tranh

víi nhau ®Ó b¸n ®îc. Nh÷ng hµng ho¸ ®îc ®Êu thÇu nµy lµ nh÷ng hµng

ho¸ mang tÝnh th¬ng m¹i, cã nghÜa lµ ®îc th«ng qua ®Êu thÇu ®Ó thu

lêi. §Êu thÇu hµng ho¸ kh¸c víi ®Êu thÇu mua s¾m vËt t thiÕt bÞ lµ ®Êu

thÇu mua s¾m vËt t thiÕt bÞ vÒ ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt - x©y dùng mÆc

dï vËt t thiÕt bÞ còng lµ hµng ho¸. VÒ biÖn ph¸p ®¶m b¶o tham gia ®Êu

thÇu th× ®Êu thÇu hµng ho¸ sö dông biÖn ph¸p ký quü dù thÇu, trong

khi ®ã ®Êu thÇu x©y dùng l¹i sö dông biÖn ph¸p b¶o l·nh dù thÇu. Ký

quü dù thÇu lµ bªn dù thÇu ph¶i nép mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh do bªn

mêi thÇu quy ®Þnh nhng kh«ng qu¸ 30% tæng gi¸ trÞ íc tÝnh cña hµng

ho¸ ®Êu thÇu vµo mét tµi kho¶n phong to¶ t¹i mét Ng©n hµng do bªn

mêi quy ®Þnh.

Sau khi xÐt thÇu cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu hµng ho¸, mét hîp

®ång mua b¸n hµng ho¸ sÏ ®îc lËp gi÷a bªn më thÇu (ngêi mua) vµ

bªn tróng thÇu (ngêi b¸n).

+ §Êu thÇu mua s¾m c«ng céng lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu

cã kh¶ n¨ng cung øng hµng ho¸, m¸y mãc, thiÕt bÞ... cho bªn më thÇu

nguån vèn ®Ó mua s¾m c«ng céng lµ vèn Ng©n s¸ch nhµ níc cÊp v×

vËy nguån vèn nµy thuéc së h÷u cña Nhµ n íc. Gi¸ trÞ cña hµng ho¸,

thiÕt bÞ, m¸y mãc, tõ 50 triÖu ®ång thêi trë lªn ®îc mua s¾m b»ng

nguån vèn Ng©n s¸ch sÏ ®îc tæ chøc ®Êu thÇu.

Trong quan hÖ mua s¾m c«ng céng, chñ ®Çu t lµ Nhµ níc, ngêi

mêi thÇu lµ tæ chøc ®îc Nhµ níc uû quyÒn hay giao vèn cho, c¸c nhµ

thÇu lµ nh÷ng ngêi cã hµng ho¸ thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ mong muèn ®îc

b¸n cho bªn mêi thÇu.

Ph©n lo¹i ®Êu thÇu theo ph¹m vi l·nh thæ th× cã 2 lo¹i ®Êu thÇu.

§ã lµ ®Êu thÇu trong níc vµ ®Êu thÇu quèc tÕ. Tuy nhiªn, c¶ 2 lo¹i ®Êu

thÇu nµy ®Òu ®îc tæ chøc t¹i ViÖt nam.

+ §Êu thÇu trong níc lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu trong n íc

®¸p øng c¸c yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. §Êu thÇu trong n íc lµ ho¹t

®éng tæ chøc c¹nh tranh cho nh÷ng nhµ thÇu trong ph¹m vi quèc gia,

c¸c nhµ thÇu níc ngoµi sÏ kh«ng ®îc tham gia. §©y lµ ho¹t ®éng ®Êu

thÇu h¹n chÕ sù c¹nh tranh v× kh«ng cho phÐp c¸c nhµ thÇu tham gia,

nhng ®ång thêi nã l¹i hç trî, khuyÕn khÝch c¸c nhµ thÇu trong n íc.

+ §Êu thÇu quèc tÕ lµ ho¹t ®éng lùa chän nhµ thÇu mµ trong ®ã

c¶ nhµ thÇu trong níc vµ quèc tÕ tham gia nh»m ®¸p øng tèt nhÊt yªu

cÇu cña bªn mêi thÇu. §Êu thÇu quèc tÕ nh»m t¹o ra sù c¹nh tranh cao

nhÊt gi÷a c¸c nhµ thÇu trong níc vµ nhµ thÇu quèc tÕ. Lo¹i ®Êu thÇu

nµy sÏ thóc ®Èy sù c¹nh tranh m¹nh mÏ h¬n, nÕu nhµ thÇu nµo yÕu

kÐm th× sÏ thua trong cuéc ®ua. MÆc dï vËy, trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu

quèc tÕ ®îc tæ chøc t¹i ViÖt nam, Nhµ níc ta vÉn cã chÝnh s¸ch u tiªn

cho c¸c nhµ thÇu trong níc.

2. TÝnh tÊt yÕu cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt lµ nh÷ng thµnh

tùu kinh tÕ. Chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong c«ng cuéc