Khảo sát nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 2, lớp 3 qua phân môn tập làm văn.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐÀ NẴNG

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC - MẦM NON

==========o0o===========

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

Khảo sát nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh

lớp 2, lớp 3 qua phân môn Tập làm văn

GVHD : ThS. BÙI THỊ THANH

SVTH : PHAN TRẦN THU THỦY

Lớp : 09STH1

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2013

Lời cảm ơn

Lời đầu tiên của khóa luận, em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo

khoa Giáo dục Tiểu học trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đã nhiệt tình truyền

đạt những kiến thức cần thiết cho em trong quá trình học tập tại trường và

hướng dẫn luận văn.

Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô Bùi Thị Thanh, giảng

viên khoa Giáo dục Tiểu học, người đã hướng dẫn em chu đáo, tận tình trong

suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này.

Em cũng xin cảm ơn các bạn lớp 09STH đã giúp đỡ em trong quá trình

nghiên cứu đề tài.

Do nghiên cứu trong một thời gian ngắn, kinh nghiệm và năng lực bản

thân còn hạn chế nên khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em

kính mong nhận được những ý kiến nhận xét, đóng góp của các thầy cô và các

bạn để khóa luận hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2013

Sinh viên

Phan Trần Thu Thủy

MỤC LỤC

Trang

Phần mở đầu........................................................................................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................................................................................1

2. Lịch sử vấn đề...................................................................................................................................................................2

3. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................................................................................3

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................................3

4.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................................................................................3

4.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................................................................3

5. Giả thuyết khoa học.......................................................................................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu:...................................................................................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................................................................4

8. Cấu trúc của đề tài .........................................................................................................................................................4

Phần nội dung .....................................................................................................................................................................5

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG....................................................................................................................5

1. Cơ sở lí luận.......................................................................................................................................................................5

1.1. Tổng quan về kĩ năng sống .....................................................................................................................................5

1.1.1. Các quan niệm về kĩ năng sống.........................................................................................................................5

1.1.2. Vai trò của việc giáo dục kĩ năng sống trong thời đại ngày nay.........................................................7

1.1.2.1 Vai trò trong đời sống.........................................................................................................................................7

1.1.2.2 Quá trình hình thành kĩ năng sống................................................................................................................7

1.1.2.3. Nội dung của giáo dục kĩ năng sống...........................................................................................................7

1.1.2.4. Tác dụng cụ thể.....................................................................................................................................................7

1.1.3. Ý nghĩa và tầm quan trọng của giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ......................................8

1.2. Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học...................................................................................................10

1.2.1. Những đặc điểm tâm lí chung của học sinh tiểu học............................................................................10

1.2.2. Đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học................................................................................................11

1.2.2.1. Tri giác..................................................................................................................................................................11

1.2.2.2. Chú ý ......................................................................................................................................................................11

1.2.2.3 Trí nhớ....................................................................................................................................................................12

1.2.2.4. Tưởng tượng.......................................................................................................................................................12

1.2.2.5. Tư duy....................................................................................................................................................................13

1.3. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua môn Tiếng việt.........................................13

1.3.1. Khả năng giáo dục kĩ năng sống trong môn Tiếng việt ở Tiểu học................................................13

1.3.2. Mục tiêu của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua môn Tiếng Việt 14

1.3.3. Nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua môn Tiếng Việt. .................................14

1.3.4. Các bước tiến hành một bài học chứa đựng nội dung giáo dục kĩ năng sống ..........................15

1.3.5. Hiệu quả của việc tiến hành một bài học chứa đựng nội dung giáo dục kĩ năng sống.............15

1.3.6. Giáo dục kĩ năng sống thông qua phương pháp dạy học môn Tiếng việt ...................................16

1.5. Nội dung chương trình phân môn Tập làm văn lớp 2, lớp 3.................................................................16

1.5.1. Chương trình lớp 2 ..............................................................................................................................................16

1.5.1.1. Nội dung ...............................................................................................................................................................16

1.5.1.2. Hình thức rèn luyện .........................................................................................................................................16

1.5.2. Chương trình lớp 3 ..............................................................................................................................................17

1.5.2.1. Nội dung ...............................................................................................................................................................17

1.5.2.2. Hình thức rèn luyện .........................................................................................................................................17

Chương 2. KHẢO SÁT NỘI DUNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 2,

LỚP 3 QUA PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN.....................................................................................................19

2.1. Mục đích của việc khảo sát..................................................................................................................................19

2.2. Thống kê, phân loại các nhóm kĩ năng sống................................................................................................19

2.2.1 Tiêu chí phân loại..................................................................................................................................................19

2.2.1.1. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO).............................................................................................................19

2.2.1.2. Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và văn hóa Liên Hiệp Quốc.................................................21

(UNESCO)...........................................................................................................................................................................21

2.2.1.3. Theo Qũy Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF)..............................................................................22

2.2.2 Bảng thống kê các nội dung giáo dục kĩ năng sống trong các văn bản Tập làm văn lớp 2,

lớp 3 dựa vào lĩnh vực tâm lí........................................................................................................................................24

2.2.2.1. Lớp 2 ......................................................................................................................................................................25

2.2.2.2. Lớp 3 .....................................................................................................................................................................25

2.2.3 Nhận xét.....................................................................................................................................................................26

2.2.3.1 Nhóm kĩ năng nhận thức.................................................................................................................................26

2.2.3.2. Nhóm kĩ năng xã hội........................................................................................................................................28

2.2.3.3. Nhóm kĩ năng quản lí bản thân ..................................................................................................................30

Chương 3. THIẾT KẾ MỘT SỐ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO

HỌC SINH LỚP 2, LỚP 3 QUA PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN...........................................................32

3.1 Mục đích........................................................................................................................................................................32

3.2. Thiết kế một số bài giảng điện tử giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 2, lớp 3 qua phân

môn tập làm văn................................................................................................................................................................32

3.2.1. Thiết kế một số bài giảng điện tử giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 2 ......................32

3.2.2.1. Giáo án 1..............................................................................................................................................................32

3.2.2.2. Giáo án 2..............................................................................................................................................................35

3.2.2.3. Giáo án 3..............................................................................................................................................................37

3.2.2.4. Giáo án 4..............................................................................................................................................................39

3.2.2.5. Giáo án 5..............................................................................................................................................................41

3.2.2.6. Giáo án 6..............................................................................................................................................................44

3.2.2. Thiết kế một số bài giảng điện tử giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 qua phân môn

Tập làm văn.........................................................................................................................................................................45

3.2.2.1. Giáo án 1...............................................................................................................................................................45

3.2.2.2. Giáo án 2...............................................................................................................................................................48

3.2.2.3.Giáo án 3................................................................................................................................................................49

3.2.2.4. Giáo án 4...............................................................................................................................................................51

3.2.2.5. Giáo án 5...............................................................................................................................................................55

3.2.2.6. Giáo án 6...............................................................................................................................................................57

Kết luận.................................................................................................................................................................................60

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................................................................62

1

Phần mở đầu

1. Lí do chọn đề tài

Bậc tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo

dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát

triển đúng đắn và lâu dài về tri thức, nhân cách, thể chất, thẩm mĩ, và các kĩ

năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học ở các bậc học tiếp theo. Vì vậy, bên

cạnh việc trang bị cho học sinh vốn kiến thức, kĩ năng sống cơ bản trong học

tập, lao động, nhà trường tiểu học còn phải chú ý đến việc giáo dục kĩ năng sống

cho học sinh. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất cần thiết, phù hợp

với mục tiêu của giáo dục, nhằm đào tạo " con người mới" với đầy đủ các mặt "

đức, trí, thể, mĩ" để học sinh phát triển toàn diện, đáp ứng những yêu cầu mới

của xã hội.

Trong những năm gần đây, kĩ năng sống trở thành thuật ngữ được nhắc

đến nhiều hơn trong những câu chuyện về giáo dục. Và từ đó, giáo dục kĩ năng

sống cho học sinh nói chung và học sinh tiểu học nói riêng là đề tài không chỉ

được ngành giáo dục mà cả xã hội quan tâm.

Kĩ năng sống được hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự

nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục.

Theo các chuyên gia giáo dục, việc đưa kĩ năng sống vào các môn học chính

khóa trong nhà trường về bản chất là đổi mới phương pháp dạy và học. Giáo dục

tiểu học nhằm hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển

đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục

ở những bậc học tiếp theo.

Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn học là một việc

làm quan trọng. Điều đó giúp hình thành nhân cách học sinh, giúp các em tự tin,

chủ động, có khả năng phản ứng, xử lí các tình huống trong cuộc sống một cách

linh hoạt và nhạy bén, ngoài ra còn góp phần phát triển giáo dục một cách toàn

diện.

2

Phân môn Tập làm văn ngoài nhiệm vụ cơ bản là rèn luyện năng lực tạo

lập ngôn bản còn rèn luyện các kĩ năng sống góp hình thành nhân cách cho các

em. Giáo dục kĩ năng sống qua phân môn này sẽ tạo cơ hội thuận lợi cho học

sinh phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.

Vì những lí do trên chúng tôi chọn " Khảo sát nội dung giáo dục kĩ năng

sống cho học sinh lớp 2, lớp 3 qua phân môn Tập lamg văn" để nghiên cứu.

2. Lịch sử vấn đề

Vào đầu thập kỉ 90, các tổ chức của Liên hiệp quốc như WHO (tổ chức y

tế thế giới), UNICEF (Quỹ cứu trợ nhi đồng), UNESCO (tổ chức giáo dục văn

hóa và khoa học) và các nhà giáo dục thế giới đã cùng tìm cách giáo dục để tạo

cho trẻ năng lực tâm lí xã hội, nhằm ứng phó với những nhu cầu và thách thức

của cuộc sống hằng ngày. Đó là giáo dục kĩ năng sống nhằm giúp trẻ biến nhận

thức thành hành động, nghĩa là trẻ không chỉ biết mà còn phải làm được điều

mình hiểu.

Năm 1996, khi tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp

quốc (UNESCO) đề xuất bốn mục tiêu trụ cột của việc học tập là: "học để biết,

học đề làm, học để cùng chung sống, học để khẳng định mình" nền giáo dục

Việt Nam cũng bắt đầu hướng đến một chương trình giáo dục toàn

diện: "Dạy học là dạy cả tri thức, kinh nghiệm và cả thái độ để học sinh

hội nhập và thích nghi với thế giới".

- Theo Huỳnh Văn Sơn, "Nhập môn kĩ năng sống", Nhà xuất bản Giáo

dục, 2009 đề cập đến một số quan niệm về kĩ năng sống và những kĩ năng sống

cơ bản tương ứng với các kĩ năng sống nhà trường cần trang bị cho học sinh tiểu

học thông qua các môn học.

- Theo Hoàng Thời Kiến, "Hoạt động thực tiễn và tìm hiểu kĩ năng sống

dành cho học sinh lớp 3 - tập 1" và "Hoạt động thực tiễn và tìm hiểu kĩ năng

sống cho học sinh lớp 3 - tập 2", Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2010, tài liệu

trang bị cho các em những kĩ năng sống như kĩ năng nêu vấn đề, kĩ năng trình

bày trực quan,... để các em ngày càng hoàn thiện mình hơn trong cuộc sống.