Khảo sát mạch máu quanh gai thị sau cơn góc đóng cấp nguyên phát

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ NGỌC TIÊN

KHẢO SÁT

MẠCH MÁU QUANH GAI THỊ

SAU CƠN GÓC ĐÓNG CẤP

NGUYÊN PHÁT

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM THỊ NGỌC TIÊN

KHẢO SÁT

MẠCH MÁU QUANH GAI THỊ

SAU CƠN GÓC ĐÓNG CẤP

NGUYÊN PHÁT

NGÀNH: NHÃN KHOA

MÃ SỐ: NT62725601

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. VÕ THỊ HOÀNG LAN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tất cả các số

liệu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, khách quan và chưa từng được công

bố trong bất kỳ công trình nào.

Tác giả

PHẠM THỊ NGỌC TIÊN

.

.

ii

MỤC LỤC

Lời cam đoan

Danh mục từ viết tắt

Danh mục thuật ngữ anh việt

Danh mục hình

Danh mục bảng

Danh mục biểu đồ

Danh mục sơ đồ

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................4

1.1. Tổng quan về giải phẫu – sinh lý .........................................................................4

1.2. Góc đóng nguyên phát .......................................................................................11

1.3. Cơ chế tổn thương gai thị...................................................................................14

1.4. Máy OCT-A .......................................................................................................16

1.5. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ....................................................21

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................24

2.1. Thiết kế nghiên cứu............................................................................................24

2.2. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................24

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................24

2.4. Tiến hành nghiên cứu.........................................................................................30

2.5. Y đức ..................................................................................................................33

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................................34

3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu..................................................................................34

3.2. Đặc điểm về mạch máu quanh gai thị................................................................42

3.3. Tương quan giữa các thông số mao mạch quanh gai thị với nhãn áp và thời gian

kéo dài cơn ................................................................................................................47

Chương 4: BÀN LUẬN...........................................................................................49

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu..................................................................................49

4.2. Đặc điểm mạch máu mao mạch quanh gai thị ...................................................60

4.3. Tương quan giữa các thông số tưới máu mao mạch quanh gai thị với nhãn áp và

thời gian kéo dài cơn .................................................................................................66

.

.

iii

KẾT LUẬN..............................................................................................................70

KIẾN NGHỊ.............................................................................................................71

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ALTM Áp lực tưới máu nhãn cầu

HATB Huyết áp động mạch trung bình

HATT Huyết áp tâm thu

HATTg Huyết áp tâm trương

.

.

v

DANH MỤC THUẬT NGỮ ANH VIỆT

Viết tắt Thuật ngữ tiếng anh Thuật ngữ tiếng việt

F Peripapillary retinal vessel flux

index

Chỉ số dòng chảy mao mạch

quanh gai thị

OCT Optical coherence tomography Chụp cắt lớp cố kết quang học

OCT-A Optical coherence tomography

angiography

Chụp cắt lớp hệ mạch máu võng

mạc

P Peripapillary retinal vessel

perfusion density

Mật độ tưới máu mao mạch

quanh gai thị

PACG Primary angle closure glaucoma Glôcôm góc đóng nguyên phát

RNFL Retinal nerve fiber layer Lớp sợi thần kinh võng mạc

.

.

vi

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1: Mô học đầu thần kinh thị ............................................................................4

Hình 1.2: Mạng lưới mao mạch hình tia quanh gai thị ...............................................6

Hình 1.3: Tưới máu đầu thần kinh thị.........................................................................8

Hình 1.4: Các cấu trúc của góc tiền phòng .................................................................9

Hình 1.5: Phân độ góc tiền phòng theo Scheie .........................................................10

Hình 1.6: Hai cơ chế gây góc đóng...........................................................................12

Hình 1.7: Nguyên lý hoạt động của OCT-A .............................................................17

Hình 1.8: Hình ảnh lớp mạch máu nông tại gai thị...................................................19

Hình 1.9: Quá trình phân tích mạch máu quanh gai .................................................20

Hình 2.1: Thông số tưới máu ở bốn góc phần tư ......................................................29

Hình 2.2: Máy CIRRUS HD-OCT 5000...................................................................30

.

.

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Đặc điểm nền của mẫu nghiên cứu (n = 22).............................................34

Bảng 3.2: Các chỉ số huyết áp của mẫu nghiên cứu (n = 22)....................................35

Bảng 3.3: Nhãn áp trung bình (mmHg) của các nhóm (n = 22) ...............................39

Bảng 3.4: Chiều dày lớp sợi thần kinh (µm) của mẫu nghiên cứu ...........................41

Bảng 3.5: Mật độ tưới máu mao mạch quanh gai thị (%) giữa hai nhóm.................42

Bảng 3.6: Chỉ số dòng chảy mao mạch quanh gai thị giữa hai nhóm.......................44

Bảng 3.7: Tương quan giữa các thông số mao mạch quanh gai thị với nhãn áp ......47

Bảng 3.8: Tương quan giữa các thông số mao mạch quanh gai thị với thời gian kéo

dài cơn .......................................................................................................................48

Bảng 4.1: Độ tuổi (năm) trong các nghiên cứu.........................................................50

Bảng 4.2: Tỉ lệ giới tính trong các nghiên cứu..........................................................51

Bảng 4.3: Nhãn áp (mmHg) ở thời điểm nhập viện trong các nghiên cứu ...............52

Bảng 4.4: Nhãn áp (mmHg) khi chụp OCT-A trong các nghiên cứu .......................53

Bảng 4.5: Các thông số liên quan đến tưới máu nhãn cầu (mmHg).........................55

Bảng 4.6: Chiều dày lớp sợi thần kinh trung bình (µm) trong các nghiên cứu ........57

Bảng 4.7: So sánh mật độ tưới máu mao mạch quanh gai trung bình (%) ...............61

.

.

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Số thuốc hạ nhãn áp bệnh nhân đã dùng trước nhập viện....................36

Biểu đồ 3.2: Tỉ lệ bệnh nhân sử dụng thuốc hạ nhãn áp bằng dung dịch ưu trương

đường toàn thân khi nhập viện ............................................................37

Biểu đồ 3.3: Thị lực của các nhóm trong mẫu nghiên cứu .......................................38

Biểu đồ 3.4: Áp lực tưới máu nhãn cầu trung bình của hai nhóm ............................40

Biểu đồ 3.5: Chiều dày lớp sợi thần kinh ở bốn góc phần tư....................................41

Biểu đồ 3.6: Mật độ tưới máu mao mạch quanh gai thị ở bốn góc phần tư..............43

Biểu đồ 3.7: Chỉ số dòng chảy mao mạch quanh gai thị ở bốn góc phần tư.............45

Biểu đồ 3.8: Giá trị các thông số mạch máu quanh gai theo từng góc phần tư ........46

.

.