Kết quả điều trị hẹp ống sống thắt lưng-cùng bằng phẫu thuật lối sau có nẹp vít qua cuống sống

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y – DƯỢC

NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG

KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ

HẸP ỐNG SỐNG THẮT LƯNG-CÙNG

BẰNG PHẪU THUẬT LỐI SAU CÓ NẸP VÍT

QUA CUỐNG SỐNG

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÁI NGUYÊN – 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y – DƯỢC

NGUYỄN XUÂN TRƯỜNG

KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ

HẸP ỐNG SỐNG THẮT LƯNG-CÙNG

BẰNG PHẪU THUẬT LỐI SAU CÓ NẸP VÍT

QUA CUỐNG SỐNG

Chuyên ngành: Ngoại khoa

Mã số: NT 62. 72. 07. 50

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

1. TS. Nguyễn Văn Sơn

2. TS. Nguyễn Vũ Hoàng

THÁI NGUYÊN – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi và nhóm nghiên

cứu. Các kết quả, số liệu thu thập được trong luận án là hoàn toàn trung thực

và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, ngày 17 tháng 12 năm 2020

Nguyễn Xuân Trường

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn đến Đảng ủy, Ban giám hiệu, Phòng đào tạo,

Bộ môn Ngoại và các thầy cô của Trường Đại học Y – Dược, Đại học Thái

Nguyên và Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã giành cho tôi sự giúp đỡ tận

tình trong thời gian nghiên cứu, học tập tại trường và viện.

Tôi cũng xin cảm ơn tới các đồng nghiệp Khoa Ngoại Thần kinh, Khoa

Gây mê Hồi sức, Phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ.

Các bạn đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện công trình nghiên cứu

này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Nguyễn Văn Sơn, Trưởng

khoa ngoại Thần kinh, Phó giám đốc Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ và Tiến

sĩ Nguyễn Vũ Hoàng, Phó trưởng bộ môn ngoại, Trường Đại học Y – Dược,

Đại học Thái Nguyên, là những người thầy đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu khoa học và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành biết ơn đến các nhà khoa học, các thầy cô đã đóng

góp những ý kiến sâu sắc và quí báu cho luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể những bệnh nhân đã tham gia vào

nghiên cứu, cho tôi những dữ liệu quí báu để hoàn thành luận văn.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, người thân và

bạn bè đã dành cho tôi sự động viên và giúp đỡ trong quá trình nghiên cứu đề

tài.

Thái Nguyên, ngày 17 tháng 12 năm 2020

Nguyễn Xuân Trường

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết

tắt

Ý nghĩa chữ viết tắt Nghĩa Tiếng Việt

1 95% CI 95 % Confidence interval Khoảng tin cậy 95%

2 BMI Body Mass Index Chỉ số khối cơ thể

3 BN Bệnh nhân

4 CHT Cộng hưởng từ

5 CLVT Cắt lớp vi tính

6 CSTL Cột sống thắt lưng

7 HOS Hẹp ống sống

8 HOSTLC

Hẹp ống sống thắt lưng￾cùng

9 JOA

Japanese Orthopaedic

Association

Hội chấn thương Nhật Bản

10 MRC

The Medical Research

Council

Hội đồng nghiên cứu y

khoa

11 MRI

Magnetic Resonance

Image

Cộng hưởng từ

12 NSAIDs

Nonsteroidal Anti￾inflammatory Drugs

Thuốc giảm đau chống

viêm không Steroid

13 ODI Oswestry Disability Index

Thang điểm đánh giá mức

độ khuyết tật

14 PLIF

Posterior Lumbar

Interbody Fusion

Hàn xương liên thân đốt lối

sau

15 QALY

Quality - adjusted life

years

Số năm chất lượng sống

16 RCTs

Randomised controlled

trials

Thử nghiệm lâm sàng đối

chứng ngẫu nhiên

17 TĐS Trượt đốt sống

18 TVĐĐ Thoát vị đĩa đệm

19 USD United State Dollar Đồng Đô-la Mỹ

20 VAS Visual Analog Scale

Thang đi

ểm đánh giá b

ằng

m

ắt thư

ờng

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH ẢNH

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chương 1: TỔNG QUAN................................................................................. 3

1.1. Giải phẫu cột sống thắt lưng - cùng ........................................................... 3

1.2. Đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh.............................................. 10

1.3. Điều trị...................................................................................................... 19

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 26

2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 26

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................ 26

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 26

2.4. Chỉ số nghiên cứu..................................................................................... 28

2.5. Quy trình phẫu thuật cắt cung sau giải phóng chèn ép và hàn xương liên

thân đốt lối sau (PLIF) .................................................................................... 32

2.6. Xử lý số liệu ............................................................................................. 34

2.7. Đạo đức nghiên cứu ................................................................................. 35

2.8. Hạn chế của đề tài .................................................................................... 35

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 36

3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ............................................. 36

3.2. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học của bệnh nhân ................................ 39

3.3. Kết quả phẫu thuật HOSTLC................................................................... 44

Chương 4: BÀN LUẬN .................................................................................. 46

4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu ............................................. 46

4.2. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học ........................................................ 49

4.3. Kết quả phẫu thuật HOSTLC khi ra viện................................................. 56

KẾT LUẬN..................................................................................................... 60

KIẾN NGHỊ .................................................................................................... 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1 Phân loại thóa hóa đĩa đệm theo Pfirrmann (2001)......................... 18

Bảng 2.1 Biểu hiện sức cơ theo Hội đồng nghiên cứu y khoa Quốc tế MRC 30

Bảng 3.1 Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi ................................................. 36

Bảng 3.2 Phân bố bệnh nhân theo giới và BMI.............................................. 36

Bảng 3.3 Nghề nghiệp của bệnh nhân............................................................. 37

Bảng 3.4 Số bệnh nhân được điều trị nội khoa trước mổ ............................... 37

Bảng 3.5 Phương pháp bệnh nhân lựa chọn ................................................... 38

Bảng 3.6 Thời gian từ khi khởi phát đến khi vào viện ................................... 38

Bảng 3.7 Hoàn cảnh khởi phát của bệnh......................................................... 39

Bảng 3.8 Cách thức khởi phát của bệnh ......................................................... 39

Bảng 3.9 Các triệu chứng cơ năng của bệnh nhân.......................................... 39

Bảng 3.10 Mức độ đau trước mổ theo VAS ................................................... 40

Bảng 3.11 Triệu chứng thực thể của bệnh nhân trước phẫu thuật.................. 40

Bảng 3.12 Vị trí trượt trên phim Xquang cột sống thắt lưng.......................... 41

Bảng 3.13 Mức độ trượt trên phim Xquang đánh giá theo phân loại Meyerding

......................................................................................................................... 41

Bảng 3.14 Phân loại hẹp ống sống trung tâm trên phim CHT........................ 42

Bảng 3.15 Vị trí hẹp ống sống trên phim CHT............................................... 42

Bảng 3.16 Nguyên nhân gây hẹp ống sống..................................................... 42

Bảng 3.17 Mức độ thoái hóa đĩa đệm dựa trên phân loại của Pfirrmann ....... 43

Bảng 3.18 Vị trí tầng hẹp ống sống ................................................................ 43

Bảng 3.19 So sánh mức độ đau trung bình trước mổ và khi ra viện .............. 44

Bảng 3.20 So sánh triệu chứng thực thể trước mổ và khi ra viện................... 44

Bảng 3.21 Đánh giá vị trí miếng ghép ............................................................ 45

Bảng 3.22 Đánh giá kết quả khi ra viện theo thang điểm JOA....................... 45

Bảng 3.23 Thời gian nằm viện và đi lại sau mổ ............................................. 45

Bảng 4.1 So sánh mức độ HOSTLC giữa một số nghiên cứu ........................ 55

Bảng 4.2 So sánh kết quả khi ra viện ở một số nghiên cứu............................ 59