Kế toán công cụ vốn do công ty cổ phần phát hành: Thực trạng và giải pháp

KINH re Xfl HOI, NGflNH, BIflPHUONG, DOflNH NGHI

Ke'toan cong cu von do cong ty co phan phat hanh:

Thifc trang va giai phap

TS. Pham Thj Thu Thuy

Trudng Dql hoc Thuong mql

Dieu quan trgng nha't khi mdt edng ty tham gia hdi nhap sau via thi trudng vdn la eac

thdng tin ve doanh nghiep phai minh bach, dae biei la eae thdng tin tai ehinh. Thdng tin

tai chinh cua doanh nghiep mud'n minh bach va hgp thife thi can phai tuan theo nhCfng

nguyen tic va thdng le qude te. Delam dUde dieu dd, trong nhCmg nam qua ketoan Viet

Nam da cd nhOmg budc dot pha vdi he thdng cac chuan mue nghe nghiep dugc ban hanh

mdt each dong bg giiip ciio hoat ddng bao cao tai ehinh eua doanh nghiep di vao khudn

khd va tuan theo thdng le ehung. Tuy nhien trong thue te nhdm chuan muc ve ke toan

cdng cu tai ehinh vin ehua duge Bd Tai ehinh ban hanh, do tinh chat phitc tap ciia ehung.

Vl vay eae doanh nghiep gap khdng it khd khan trong viee ghi nhati va trinh Bao eao tai

chinh (BCTC) theo yeu cau minh bach va hgp thifc. Nhim gdp plian thao gd nhurng khd

khan tren, tren ed sd nghieri eifu eae quy dinh hien hanh, bai bao de xua't mot sd giai

phap ve ke toan edng eu vdn trong eae edng ty cd phan nhim dinh hudng ghi nhan va

trinh bay thdng tin tren cac bao cao tai chinh dam bao tinh minh bach can thiet.

1 . Cong cu yon do cac

cong ty co phan phat

hanh a Viet Nam

Theo IAS 32, edng eu vdn

chu sd hiiu dd'i vdi ngUdi phat

harih la hpp ddng thiic hien

phan Ipi feh edn lai trong tai

san eCia ddn vj sau khi trU di

toan bp nghTa vu cua ddn vj

dd. Tren thi trudng vd'n cdng,

cu vd'n chu sd hOru vd'n hda

thanh hang hda la ed phieu.

Co phieu la cdng cu vd'n

truyen thd'ng song do si/ phat

trien eua thj trudng, ngudi phat

hanh edn ed nhu'njg san pha'm

phai sinh trended phieu nhU

quyen mua cd phieu (Stock

flight) va ehC/ng quyen cd

phieu (Stock Warrants).

Co phie'u la mpt gia'y chC/rig

nhan do cac^cdng ty cd phan

phat hanh de xac nhan quyen

cua ngudi nam giuf ed phan dd'i

vdi vdn chu sd hijru eua doanh

nghiep. Trong edng ty cd' phan

cd phieu la ddn vj vdn nhd

nhat cd the trao dd'i, nd mang

mpt lupng gia tri vdn hda xac

djnh. Cac djnh quyen eua

ngudi nam giiJ dd'i vdi cdng ty

ed phan dupc tinh theo gia trj

nguyen gia cd phieu (menh

gia), nhung cd phieu luu thdng

tren thj trudng lai theo thj gia.

Thj gia' ed phieu do ludng gia

trj cua cdng ty. Theo san pha'm

phat^hanh, co phieu cd 2 loai

ia CO phieu phd thdng va ed

phieu Uu dai. Co phieu phd

thdng la cdng cu vd'n phd bien.

Kliac vdi ed phieu phd^thdng,

ed phieu Uu dai la loai ed phieu

ed thu nhap dUdc cd djnh theo

mpt ty le lai suat nhat dinh

(ti/dng tu nhu trai phieu),

khdng phu thupc vao hoat

dpng kinh doanh eua doanh

nghiep. Co phieu Uu dai bao

gdm CO phieu tieh luy ed tC/e va

CO phieu uu dai khdng tfch luy

ed tCrc. c d phieu^ uu dai ed

quyen chuyen ddi thanh cd

phieu phd thdng, ed quyen

hudng lpi nhuan cao va khdng

ed thdi han.

c d phieu uu dai, ngoai viee

dupe hudng lpi tCre ed phan

theo lai suat cd djnh, ed the

kem theo quyen mua lai eua

ehu the phat hanh; ngudi phat

hanh cd the mua jai cd phieu

uu dai tu eac cd ddng theo

menh gia hoac vdi mC/e gia

cad hon menh gia. p o nhiimg

dac tfnh nay nen cd phieu i/u

dai cung la mpt edng cu tai

ehi'nh phC/c hpp. Ve phap ly,

nd la mpt cdng eu vd'n khi phat

hanh. Do dupe hudng lai sua't

ed^djnh va ngudi phat hanh cd

the cam ket mua lai nen nd

mang ca dac ^ti'nh cua trai

phieu. Gia trj ed phieu Uu dai

bao gdm gia trj mua lai ed

phieu eua chu the phat hanh

va gia trj Uu dai cd tC/e. Khi tfnh

eae elii sd tai chfnh lien quan

tdi vd'n ehu sd hufu^ thi phan

vdn do phat hanh ed phieu^uu

dai khdng dupe tfnh trong td'ng

vdn ehu sd hiiru.

Quyen rnua 96 phie'u va

chiimg ciuyen co phieu la cac

san pham phat hanh phai sinh

tren cd phieu. Chung gan

gidng nhu quyen chpn mua ed

phieu (Option), nhung khac vdi

quyen chpn mua cd phieu la

do ngudi phat hanh. Neu

quyen mua cd phieu do chinh

doanh nghiep phat hanh nham

tang vdn thi quyen chpn mua

cd phieu lai do thj trudng phat

hanh (thdng thudng do ngan

hang dau tU) nham rnua ban

rui ro tren gia ed phieu khdng

lien quan den vdn eua ngudi

phat hanh.

Quyen mua cd^ phie'u la

quyen chpn mua cd phieu cua

mpt doanh nghiep do chi'nh

doanh nghiep dd phat hanh,

ehung ed thdi han trong vai

tuan, day la mpt cdng eu giCip^

cho ngudi phat hanh cd the

tang vdn tron^ tuqng lai. Do

quyen mua ed phieu la quyen

63