Hội nghị cấp cao á âu lần thứ v ( ASEM v ) và vai trò của việt nam

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

Trêng ®¹i häc vinh

Lª thÞ hoµi ph¬ng

Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ©u lÇn thø v (asem v) vµ vai

trß cña ViÖt Nam

chuyªn ngµnh: lÞch sö thÕ giíi

M· sè: 60.22.50

luËn v¨n th¹c sÜ khoa häc lÞch sö

Ngêi híng dÉn khoa häc: PGS. Phan v¨n Ban

Vinh, 2007

1

Lêi c¶m ¬n

Sau mét thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu, t«i ®· hoµn thµnh luËn v¨n nµy. B¶n

th©n luËn v¨n ®îc hoµn thµnh víi sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ.

Qua ®©y t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi PGS . Phan V¨n Ban ®· tËn

t×nh híng dÉn t«i trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ hoµn thµnh luËn v¨n nµy.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o trong tæ lÞch sö thÕ giíi khoa

lÞch sö – Trêng §¹i häc Vinh, c¸c thÇy c« gi¸o khoa lÞch sö trêng §¹i häc s

ph¹m Hµ Néi, nh÷ng ngêi ®· gióp ®ì t«i trong suèt nh÷ng n¨m häc tËp vµ ®ãng

gãp cho t«i nh÷ng ý kiÕn quý b¸u trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu luËn v¨n.

LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh víi sù nç lùc häc tËp vµ nghiªn cøu nghiªm

tóc, trung thùc cña t«i trªn c¬ së kÕ thõa thµnh tùu cña nh÷ng ngêi ®i tríc. MÆc

dï ®· hÕt søc cè g¾ng nhng do thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n

ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt, t«i rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp

cña c¸c thÇy c« vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp.

Xin tr©n träng c¶m ¬n

Vinh, th¸ng 12 n¨m 2007

Lª ThÞ Hoµi Ph¬ng

më ®Çu

1. Lý do chän ®Ò tµi.

Ngµy 1 vµ 2 th¸ng 3 n¨m 1996, Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø nhÊt

diÔn ra t¹i B¨ng Cèc (Th¸i Lan) ®¸nh dÊu sù ra ®êi DiÔn ®µn hîp t¸c ¸- ¢u.

2

DiÔn ®µn mang tªn cña chÝnh héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lµ ASEM (Asia Europe

Meeting). Sù ra ®êi cña ASEM lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu

vùc ho¸ vµ mèi quan hÖ g¾n bã gi÷a hai ch©u lôc ¸ - ¢u trong thËp kû 90.

ASEM ra ®êi vµ nhanh chãng trë thµnh mét diÔn ®µn hîp t¸c quan

träng trªn thÕ giíi. HiÖn nay (n¨m 2006), ASEM gåm cã 39 thµnh viªn (13 níc

ch©u ¸, 25 níc ch©u ¢u vµ uû ban Ch©u ¢u), chiÕm 40% d©n sè thÕ giíi, cã

tæng GDP lµ 14829 tû USD, chiÕm 46% GDP cña toµn thÕ giíi, cã tæng kim

ng¹ch th¬ng m¹i lµ 7914 tû USD vµ 60,1% th¬ng m¹i toµn cÇu [87]. §Õn nay,

ASEM ®· tr¶i qua s¸u kú héi nghÞ cÊp cao vµ tiÕn hµnh gÇn 300 ho¹t ®éng hîp

t¸c víi nhiÒu s¸ng kiÕn míi ë hÇu hÕt c¸c níc thµnh viªn, trong ®ã Héi nghÞ cÊp

cao ASEM V ®îc tæ chøc t¹i Hµ Néi, ViÖt Nam vµo ngµy 8 – 9/10/2004.

ASEM V lµ bíc ph¸t triÓn míi cña diÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u trong nh÷ng n¨m

®Çu thÕ kû XXI, ®a hîp t¸c ¸ - ¢u trë nªn sèng ®éng vµ thùc chÊt h¬n. §©y lµ

bíc ngoÆt quan träng cña ASEM nhÊt lµ trong t×nh h×nh thÕ giíi phøc t¹p.

ASEM V thÓ hiÖn sù cam kÕt m¹nh mÏ vµ ®ãng gãp tÝch cùc nhÊt cña ViÖt Nam

®èi víi diÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u lµ sù kh¼ng ®Þnh ®êng lèi tÝch cùc vµ chñ ®éng

héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam, gãp phÇn n©ng cao h¬n n÷a vÞ thÕ vµ uy tÝn cña

ViÖt Nam trong khu vùc vµ trªn trêng quèc tÕ; thÓ hiÖn sù tin cËy cña céng

®ång quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam. Héi nghÞ cÊp cao ¸ -¢u lÇn thø V thµnh c«ng

tèt ®Ñp ®· ®Ó l¹i nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam trong viÖc tæ chøc

c¸c héi nghÞ quèc tÕ sau nµy, gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng cña ViÖt Nam trong

qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ.

DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u (ASEM) cã vÞ trÝ quan träng ®Æc biÖt trong quan

hÖ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam. C¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn ASEM lµ c¸c ®èi t¸c

chñ yÕu cña níc ta vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i, ®Çu t, chÝnh trÞ, v¨n ho¸-x· héi. ViÖc

duy tr× m«i trêng hoµ b×nh æn ®Þnh vµ t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c cïng cã lîi víi

c¸c níc ¸ - ¢u cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi ViÖt Nam, gãp phÇn vµo sù

3

nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Xu thÕ héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ ®ang ngµy cµng

trë nªn m¹nh mÏ sau chiÕn tranh l¹nh, cuèn hót tÊt c¶ mäi níc trªn thÕ giíi.

Tham gia vµo c¸c c¬ chÕ hîp t¸c khu vùc vµ thÕ giíi lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt

®èi víi tÊt c¶ c¸c níc nh»m tËn dông tÊt c¶ c¸c c¬ héi vµ kh«ng gian cho sù ph¸t

triÓn, ®ång thêi ®Ó ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc cña xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu

vùc ho¸ ®a tíi.

Lµ mét níc trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng, lµ thµnh viªn

ASEAN, viÖc ViÖt Nam tham gia ASEM lµ bíc ph¸t triÓn logic, tÊt yÕu trong

viÖc më réng, ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc.

ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi, viÖc tham gia vµo ASEM nãi

riªng còng nh héi nhËp quèc tÕ nãi chung lµ c¬ héi tèt ®Ó ViÖt Nam cã thÓ n©ng

cao vÞ thÕ quèc tÕ cña m×nh, tËn dông ®îc nhiÒu c¬ héi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ

vµ thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc, nhÊt lµ khi c¸c thµnh viªn

trong ASEM ®Òu lµ nh÷ng ®èi t¸c quan träng cña ViÖt Nam, hiÖn ®ang gi÷ tû

träng chÝnh trong quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ViÖt

Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, do vËy viÖc tham gia ASEM vµ héi nhËp

quèc tÕ còng ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc, khã kh¨n kh«ng nhá cÇn ph¶i vît qua.

Chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp, ®Ó biÕn nh÷ng c¬

héi vµ thuËn lîi thµnh nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc cña quèc gia, kh¾c phôc nh÷ng

khã kh¨n, th¸ch thøc ®a ®Êt níc héi nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi mµ vÉn b¶o ®¶m

sù ph¸t triÓn, kh«ng bÞ hoµ tan trong mét thÕ giíi ngµy cµng tuú thuéc chÆt chÏ

lÉn nhau.

Héi nhËp quèc tÕ nãi chung vµ tham gia ASEM nãi riªng cßn lµ mét viÖc

lµm kh«ng ®¬n gi¶n ®èi víi ViÖt Nam. ASEM ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh c¶ vÒ

quy m«, nhÞp ®é vµ néi dung ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ tõ sau Héi nghÞ cÊp cao

ASEM V. Do vËy, viÖc x©y dùng mét lé tr×nh tham gia phï hîp víi yªu cÇu

ph¸t triÓn kh¸ch quan cña ASEM vµ cña ®Êt níc lµ vÊn ®Ò quan träng vµ trë nªn

4

bøc thiÕt h¬n trong t×nh h×nh hiÖn nay. §Ó c«ng viÖc tham gia ASEM ®¹t kÕt

qu¶ ngoµi nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ tæ chøc nµy chóng ta cÇn x¸c ®Þnh ®îc vÞ

trÝ , ý nghÜa cña Héi nghÞ cÊp cao ASEM V ®èi víi DiÔn ®µn vµ ®èi víi ViÖt

Nam còng nh x¸c ®Þnh ®îc vai trß, vÞ thÕ cña ViÖt Nam trong tæ chøc nµy. Tõ

®ã ®a ra nh÷ng bíc ®i thÝch hîp víi yªu cÇu cña ®Êt níc vµ khu vùc. §ã chÝnh

lµ nh÷ng lÝ do ®Ó chóng t«i chän ®Ò tµi “Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø n¨m

(ASEM V) vµ vai trß cña ViÖt Nam “ cho híng nghiªn cøu cña m×nh.

2. LÞch sö vÊn ®Ò.

Ngay tõ khi ra ®êi th¸ng 3 n¨m 1996, ASEM ®· thu hót sù chó ý cña c¸c

nhµ nghiªn cøu trong níc vµ quèc tÕ. §Æc biÖt vµo n¨m 2004, khi ViÖt Nam lµ

chñ nhµ cña Héi nghÞ cÊp cao ASEM lÇn thø n¨m (8 – 9/10/2004) th× viÖc

nghiªn cøu vÒ DiÔn ®µn nµy ë níc ta ®îc quan t©m ®Æc biÖt.

Cuèn “ASEM Introduction“ cña Tæng côc V – Bé néi vô xuÊt b¶n

n¨m 1998 ®· tËp hîp c¸c bµi viÕt níc ngoµi viÕt vÒ thêi ®iÓm ra ®êi cña ASEM,

®Æc biÖt lµ c¸c bµi viÕt chó träng vÒ mèi quan hÖ ¸ - ¢u t¹i ASEM I.

N¨m 2000, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia xuÊt b¶n cuèn “ViÖt Nam vµ c¸c

tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ“ do Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ biªn

so¹n, ®îc bæ sung vµ chØnh söa n¨m 2001, 2002. Trong ®ã, lÇn ®Çu tiªn ASEM

®îc nghiªn cøu t¬ng ®èi kh¸i qu¸t vµ ®Çy ®ñ vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn

cña diÔn ®µn, néi dung hîp t¸c vµ híng hîp t¸c t¬ng lai cña ASEM.

N¨m 2002, NXB chÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n cuèn “ViÖt Nam héi nhËp

kinh tÕ trong xu thÕ toµn cÇu ho¸“ do Bé ngo¹i giao – Vô hîp t¸c kinh tÕ ®a

ph¬ng biªn so¹n. S¸ch cã ®Ò cËp ®Õn mét sè ®iÓm vÒ ASEM, vÒ qu¸ tr×nh héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam vµ vÒ c¸c c¬ chÕ liªn kÕt kinh tÕ trong ®ã cã

ASEM.

N¨m 2004, NXB chÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n cuèn “Hîp t¸c ¸ - ©u vµ

vai trß cña ViÖt Nam” do viÖn khoa häc x· héi ViÖt Nam viÕt (NguyÔn Duy

5

Quý chñ biªn) ®îc bæ sung vµ chØnh söa n¨m 2006 ®· nghiªn cøu qu¸ tr×nh h×nh

thµnh, c¸c ho¹t ®éng vµ nh÷ng thµnh tùu chÝnh cña ASEM tõ khi h×nh thµnh cho

®Õn n¨m 2004, nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ASEM trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ

kû XXI, ®ång thêi ph©n tÝch qu¸ tr×nh ViÖt Nam tham gia ASEM tõ n¨m 1996

– 2004.

N¨m 2004, NXB lÝ luËn chÝnh trÞ xuÊt b¶n cuèn “ASEM 5 - c¬ héi vµ

th¸ch thøc trong tiÕn tr×nh héi nhËp ¸ - ¢u“ cña Hoµng Lan Hoa ®· tr×nh bµy

kh¸ ®Çy ®ñ c¸c néi dung vÒ c¸c kú Héi nghÞ cÊp cao ASEM n¨m 1996, 1998,

2000, 2002 vµ mét sè ho¹t ®éng híng tíi Héi nghÞ cÊp cao ASEM 5.

Tõ 1996 ®Õn nay, ®· xuÊt hiÖn mét sè bµi nghiªn cøu vÒ mét khÝa c¹nh

nµo ®ã cña ASEM trªn c¸c b¸o Nh©n D©n, §Çu t, Tin tøc..., c¸c t¹p chÝ: Nghiªn

cøu ch©u ¢u, nghiªn cøu §«ng Nam ¸, ViÖt Nam vµ §«ng Nam ¸ ngµy nay,

Nghiªn cøu quèc tÕ...

Ngoµi ra cßn cã luËn v¨n sau ®¹i häc cña t¸c gi¶ TrÇn V¨n ChiÕn víi ®Ò

tµi “ASEM I ®Õn ASEM V vµ ®ãng gãp cña ViÖt Nam” n¨m 2005 ®· nghiªn cøu

t¬ng ®èi hÖ thèng vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ASEM tõ n¨m 1996

®Õn n¨m 2005 vµ nh÷ng ®ãng gãp c¬ b¶n cña ViÖt Nam cho diÔn ®µn.

Tuy nhiªn, c¸c bµi viÕt trªn cha ph¶n ¸nh toµn diÖn vµ hÖ thèng vÒ Héi

nghÞ cÊp cao ASEM V, vÞ trÝ cña Héi nghÞ cÊp cao ASEM V trong tiÕn tr×nh

ph¸t triÓn cña ASEM còng nh vai trß cña ViÖt Nam trong ASEM V. §ã chÝnh lµ

lý do ®Ó chóng t«i lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu nµy.

3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi

3.1. Môc ®Ých

Víi ®Ò tµi nµy, chóng t«i muèn ®i s©u t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò:

- T×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø n¨m

(ASEM V) nh bèi c¶nh lÞch sö, néi dung héi nghÞ, kÕt qu¶ vµ ý nghÜa lÞch sö

cña héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø V.

6

- Nghiªn cøu vai trß cña ViÖt Nam trong trong ASEM V nãi riªng vµ

trong ASEM nãi chung.

Tõ viÖc t×m hiÓu vÒ Héi nghÞ cÊp cao ASEM V vµ vai trß cña ViÖt Nam,

®Ò tµi cßn nh»m rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho viÖc tæ chøc Héi nghÞ

quèc tÕ vµ héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam.

3.2. NhiÖm vô

TËp hîp, hÖ thèng ho¸ t liÖu vµ t×m hiÓu vÒ Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn

thø V, cïng nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tham gia

ASEM ë nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI. §ã lµ c¬ së ®Ó cã thÓ ®a ra c¸c kiÕn

nghÞ vÒ nh÷ng bíc ®i, biÖn ph¸p thÝch hîp trong tiÕn tr×nh héi nhËp ViÖt Nam

– ASEM.

4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

§Ò tµi nghiªn cøu mét c¸ch tæng quan vÒ Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn

thø V díi gãc ®é lÞch sö (bèi c¶nh lÞch sö, biÔn biÕn, kÕt qu¶, ý nghÜa cña Héi

nghÞ).

§Ò tµi tËp trung vµo nghiªn cøu vai trß cña ViÖt Nam trong ASEM (1996 -

2006), ®Æc biÖt lµ trong ASEM V vµ c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸

tr×nh tham gia ASEM nãi riªng vµ héi nhËp khu vùc nãi chung.

5. Nguån tµi liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.

5.1. Nguån tµi liÖu

§Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, chóng t«i dùa vµo nh÷ng nguån tµi liÖu sau:

1.C¸c v¨n kiÖn cña §¶ng vÒ c«ng t¸c ®èi ngo¹i.

2. C¸c v¨n kiÖn, hiÖp ®Þnh, tuyªn bè cã liªn quan ®Õn ASEM.

3.C¸c s¸ch chuyªn kh¶o vÒ ASEM.

4. C¸c b¸o: Nh©n D©n, §Çu t, Quèc tÕ, Tin tøc,...

5. C¸c t¹p chÝ: Nhiªn cøu Quèc tÕ, T¹p chÝ Céng s¶n, Nghiªn cøu Ch©u

¢u, ViÖt Nam vµ §«ng Nam ¸ ngµy nay...

7

6. Mét sè LuËn ¸n TiÕn sÜ, Th¹c sÜ.

7. C¸c b¶n tin hµng ngµy, tin nhanh, tµi liÖu tham kh¶o ®Æc biÖt cña

th«ng tÊn x· ViÖt Nam.

8. Th«ng tin trªn c¸c trang Web trªn m¹ng Internet.

9. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, b¸o c¸o khoa häc trong níc vµ thÕ giíi.

5.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

Khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, chóng t«i dùa trªn ph¬ng ph¸p luËn macxit

trong nghiªn cøu lÞch sö. Ph¬ng ph¸p lÞch sö vµ ph¬ng ph¸p l«gic lµ ph¬ng ph¸p

chñ ®¹o trong nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. Ngoµi ra, chóng t«i cßn sö dông c¸c ph¬ng

ph¸p thèng kª, ph©n tÝch, so s¸nh, su tÇm chän läc tµi liÖu...

6. §ãng gãp cña luËn v¨n

- Dùa trªn nh÷ng tµi liÖu cã ®îc, luËn v¨n sÏ kh¾c ho¹ mét c¸ch ch©n thùc

Héi nghÞ cÊp cao ASEM V 2004. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu chóng t«i ®· ®i s©u

ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña Héi nghÞ: Bèi c¶nh lÞch sö, diÔn biÕn, kÕt qu¶, ý

nghÜa cña Héi nghÞ vµ vai trß cña ViÖt Nam ®èi víi Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn

thø V (ASEM V) nãi riªng vµ ASEM nãi chung. Trªn c¬ së ®ã, chóng t«i ®· ®a ra

nh÷ng nhËn xÐt kh¸ch quan vµ khoa häc vÒ Héi nghÞ cÊp cao ASEM V còng nh

triÓn väng cña viÖc ViÖt Nam tham gia ASEM.

- LuËn v¨n cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o dïng trong viÖc häc tËp vµ nghiªn

cøu lÞch sö thÕ giíi, lÞch sö quan hÖ quèc tÕ, kinh tÕ ®èi ngo¹i.

7. Bè côc cña luËn v¨n.

Ngoµi phÇn Më ®Çu, KÕt luËn , Phô lôc vµ Tµi liÖu tham kh¶o, LuËn v¨n gåm

ba ch¬ng néi dung:

Ch¬ng 1 : Bèi c¶nh lÞch sö cña Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø V

(ASEM V)

Ch¬ng 2 : Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø V (ASEM V) – Bíc ph¸t

triÓn míi cña diÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u

8

Ch¬ng 3 : Vai trß cña ViÖt Nam trong Héi nghÞ cÊp cao ¸ - ¢u lÇn thø V

(ASEM V)

9

Ch¬ng 1.

Bèi c¶nh lÞch sö cña Héi nghÞ cÊp cao

¸ - ¢u lÇn thø V (Asem V)

1.1. Kh¸i qu¸t vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u

(ASEM)

Ngµy 1 vµ 2 th¸ng 3 n¨m 1996 ®· trë thµnh thêi kh¾c lÞch sö trong quan

hÖ gi÷a hai ch©u lôc ¸ - ¢u, khi mµ Héi nghÞ thîng ®Ønh ¸ - ¢u lÇn ®Çu tiªn ®-

îc häp t¹i B¨ng Cèc (Th¸i Lan), khai sinh ra DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u (ASEM)

nh»m kiÕn t¹o mét quan hÖ ®èi t¸c míi gi÷a hai ch©u lôc.

Sù ra ®êi cña DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng chuyÓn biÕn

s©u s¾c cña quan hÖ quèc tÕ vµ lµ sù héi tô cña lîi Ých ¸ - ¢u trong thêi kú sau

chiÕn tranh l¹nh.

Bíc sang thËp niªn 90, xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ph¸t triÓn s©u

réng. Nhu cÇu hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng gia t¨ng nh»m ®èi phã hiÖu qu¶ h¬n

víi c¸c vÊn ®Ò toµn cÇu. Liªn kÕt khu vùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ trë thµnh mét

xu thÕ tÊt yÕu. C¸c tæ chøc khu vùc, næi bËt nhÊt lµ Liªn minh ch©u ¢u (EU),

HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASEAN)…®îc më réng vµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh

liªn kÕt víi vÞ thÕ quèc tÕ ngµy cµng cao. §ång thêi c¸c khèi, c¸c tæ chøc liªn

kÕt khu vùc vµ liªn ch©u lôc lÇn lît ra ®êi vµ ph¸t triÓn nh NAFTA, APEC…

Trong thËp niªn 90, víi sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña c¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ -

Th¸i B×nh D¬ng, nhiÒu thµnh viªn cña Liªn minh ch©u ¢u kh«ng muèn bá lì

“chuyÕn tµu ch©u ¸” vµ nhiÒu quèc gia ch©u ¸ còng muèn th©m nhËp h¬n n÷a

vµo “ph¸o ®µi ch©u ¢u”. Quan hÖ ch©u ¸ vµ ch©u ¢u còng ®· thay ®æi. Ch©u ¸

kh«ng cßn xem c¸c níc ch©u ¢u lµ kÎ thï truyÒn kiÕp cña m×nh vµ ch©u ¢u

kh«ng thÓ bá qua sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña ch©u ¸ ®îc. N¨m 1994, Liªn

10

minh ch©u ¢u th«ng qua v¨n kiÖn “TiÕn tíi mét chiÕn lîc míi ®èi víi ch©u ¸”

®· chøng minh ®iÒu ®ã.

ChÝnh trong bèi c¶nh ®ã, nhiÒu nhµ l·nh ®¹o ¸ - ¢u mµ ®i ®Çu lµ thñ t￾íng Singapo Goh Chok Tong vµ Tæng thèng Ph¸p Chirac ®· nhÊn m¹nh nhu cÇu

cÊp thiÕt cÇn thay ®æi mèi quan hÖ l©u ®êi gi÷a hai ch©u lôc dùa trªn c¬ së “cho

vµ nhËn” b»ng mét quan hÖ ®èi t¸c míi b×nh ®¼ng nh»m cñng cè vµ thóc ®Èy

hîp t¸c ¸ - ¢u trong tam gi¸c ¸ - ¢u – Mü, gãp phÇn t¹o quan hÖ quèc tÕ míi

æn ®Þnh h¬n.

§îc sù hëng øng cña ch©u ¸ vµ EU, ngµy 1 vµ 2 th¸ng 3 n¨m 1996, cuéc

gÆp cÊp cao ®Çu tiªn ®· ®îc tiÕn hµnh t¹i B¨ng Cèc víi sù tham gia cña 15 níc

EU vµ 10 níc ch©u ¸ gåm Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n, Brunei,

In®«nªsia, Malaysia, Philippin, Th¸i Lan, ViÖt Nam, Singapo. Sau héi nghÞ cÊp

cao ASEM lÇn thø nhÊt (Asia – Europe – Meeting I), DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ -

¢u ®· chÝnh thøc ra ®êi vµ lÊy tªn cña Héi nghÞ cÊp cao ®Çu tiªn: ASEM.

Nh vËy, cã thÓ nãi r»ng sù ra ®êi cña ASEM lµ xuÊt ph¸t tõ ®ßi hái

thùc tiÔn, tõ nhu cÇu cña hai ch©u lôc, t¹o ®èi träng cÇn thiÕt ph¸ bá thÕ ®¬n

cùc cña Mü vµ lµ nhu cÇu cÇn thiÕt trong ®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a biªn WTO.

Chñ tÞch Héi ®ång ch©u ¢u Jacques Santer ®· nªu râ t¹i ASEM I “sù ra ®êi

cña ASEM lµ c¸i mèc ®¸nh dÊu mèi quan hÖ gi÷a liªn minh ch©u ¢u vµ ch©u

¸, ph¶n ¸nh nguyÖn väng tha thiÕt cña c¸c quèc gia ë c¶ hai khu vùc trong

viÖc t¨ng cêng quan hÖ vµ x©y dùng mét mèi quan hÖ hîp t¸c vÒ chÝnh trÞ,

kinh tÕ míi vµ m¹nh mÏ gi÷a hai ch©u lôc”.

Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng, DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u ®· tiÕn nh÷ng

bíc kh¸ dµi trong viÖc t¹o dùng vµ ph¸t triÓn khu«n khæ quan hÖ ®èi t¸c míi

trong lÞch sö gi÷a hai ch©u lôc ¸ - ¢u. NÕu nh ASEM I (t¹i B¨ng Kèc, Th¸i

Lan, 3/1996) lµ héi nghÞ s¸ng lËp víi môc tiªu “T¨ng cêng quan hÖ ®èi t¸c ¸

- ¢u ®Ó t¨ng trëng h¬n n÷a“ (Partnership for Greater Growth) th× ASEM II

11