Hội an trong quá trình truyền bá công giáo tại việt nam

34 Nghien cuu Ton giao. Sd6 - 2009

HOI AN TRONG HANH TRINH

TRUYEN BA CONG GIAO TAI VIET NAM

C o the ndi rang, Hgi An la mdt trong

nhUng than h phd' cd nha't d Viet

Nam cdn lai kh a nguyen ven cho den

ngay nay. TrUde day, vung da't nay dugc

ggi ten la Faifoo. Ve ngudn gd'c eua ten

ggi nay cd ra t nhieu each giii thich khac

nhau. nh u la: do chU Hai Phd ma ra. hoac

do ten xdm Hoa kieu la Phaiphao. ngUdi

Viet dgc than h Hai Phao. ngUdi Bd Dao

Nha phien am than h Phaipho. Lai ed

each li giai eho rang, xua't pha t tfl vi tri

dia li cua Hgi An d ben cda song Hoai

Giang (Thu Bdn). ngUdi Tau ggi la Hoai

Phd'. Viet theo ki tU La tinh la Haifo, va

d i n di n theo thdi gian bien diing than h

Faifod".

Tfl cudi the ki XVI trd di. chUa Nguyen

da td chUc cac ddn vi han h chinh, dat

thue xua't nhap cang, md cfla Hdi An giao

thfldng vdi nUdc ngoai. bien Hdi An trd

thanh ndi budn ban ciic ki thinh vUdng, la

ndi hgi tta cua nhieu doan thu'dng gia tfl

nhieu ndi tren the gidi. trong dd ddng

nha t la thUdng gia cua Nha t va Trun g

Hoa. Den cud! the ki XVI, Hdi An da la

mdt hai cang qud'c te cua Viet Nam vdi

sti giao thUdng eiia ngUdi Bd Dad Nha ,

Anh. Nha t va Trun g Hda. Hgi An trd

than h thu'dng can g ma u dich vdi ngoai

qudc va ndi dd hgi budn ban ldn nha't

cua toan Daijg Trong. Li giai viec Hdi

An trd than h mdt thUdng cang ldn luc

biiy gid, Pha n Khoan g cho rang: "Hgi An

DOAN TRIEI' LONG •

chiim dia vi dy la vi Quang Nam Id trdn

giau cd trong xd, phdn nhieu sdn vdt quy

deu do ddt dy sdn xudt, lgi d gdn Chiem

Thdnh, Quy Nhdn, nen di tap hdp nhdng

sdn vgt md thuyen buon ngogi quoc cdn

dung. Lgi con li do chinh tri: ni/dc ta dd

cung vdi Trung Quoc giao thiidng tii thdi

Tiin Li, Ly, Trdn, Hau Le. Vi sd ngiidi

ngoai quoc gid mao thi/dng nhdn de do

thdm nen trieu ndo cung chi cho phep hg

tu hdp tgi nhiing ndi nhdt dinh, ggi Id

"Bgch dich tri/dng" di buon bdn, ud cam

hg len kinh do... Chua Nguyin d Nam Hd

doi udi Hoa thi/dng ud thi/dng khdch

ngogi quoc cung dp dung chinh sdch

ngdn ngiia nhii d cdc triiu dgi tri/dc, nen

Hgi An xa cdch Phu Xudn diidc chgn Id

ndi tap trung cua /lo..."'"^'.

Lien quan den qua trinh truyen ba

Cdng giao d xfl Dan g Trong, khdng the

khong de cap de'n sU kien xay ra d Nhat

Ban nam 1613. Day la thdi diem phong

trao bai ngoai pha t trien d Nha t Ban. ma

mgt trong nhflng miic tieu phong trao

hudng tdi la cac nh a truyen giao Chau

Au. Vao nhflng nam 1614, 1615, Nhat

Ban - mdt trong nhflng nUde Chau A di u

tien dUdc truye n ba Cdng giao, da cd mgt

*. Ths. Hgc vien Chi'nh tri-Hiinh chfnh khu vuc III.

Da Nang.

1. Trong bai viei nay. de: dgc gia tien theo doi. BBT

sir dung dia danh dang diing hien nay: Hgi An.

2. Phan Khoang. Mel sit .\if Ddng Trong. Nxb Van

hoc. 2001.tr. 415.