Học thuyết hình thái kinh tế xã hội với việc nhận thức tính tất yếu của sự lựa chọn con đường đi

Lêi më ®Çu

LÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i ®· tr¶i qua nhiÒu bíc th¨ng trÇm kh¸c nhau

vµ ®Æc biÖt lµ tríc nh÷ng biÕn ®éng to lín cña thÕ giíi .Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc

c«ng nghÖ ngµy nay ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng víi tr×nh ®é ngµy cµng cao ®·

thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi ,quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ vµ

®êi sèng x· héi .Mçi quèc gia ,mçi d©ntéc ®Òu cã nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn trong

®ã ,nh÷ng u thÕ vÒ vèn ,c«ng nghÖ thÞ trêng thuéc vÒ c¸c níc ph¸t triÓn buéc c¸c

nø¬c chËm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triªn ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng th¸ch thøc to

lín .Trong quan hÖ quèc tÕ ,xu híng hoµ b×nh ,æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn

ngµy cµng trë thµnh nh÷ng ®ßi hái bøc xóc cña c¸c quèc gia ,d©n téc trªn thÕ

giíi .C¸c níc ®Òu dµnh u tiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ ,coi t¨ng trëng kinh tÕ , cã ý

nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc t¨ng cêng søc m¹nh tæng hîp cña quèc gia ®ång thêi

tham gia vµo qu¸ tr×nh hîp t¸c ,liªn kÕt khu vùc vµ thÕ giíi trong mäi lÜnh vùc .Do

®ã §¶ng vµ nhµ níc ®· kÞp thêi x¸c ®Þnh thêi c¬ vµ th¸ch thøc ®èi víi níc ta .Do n￾íc ta lµ níc cã nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu ®¹t ®Õn

tr×nh ®é ph¸t triÓn th× tÊt yÕu ph¶i ®æi míi .ChÝnh v× vËy c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i

ho¸ cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi níc ta ,lµ nÊc thang chñ yÕu trªn con ®-

êng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam .§¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh :"x©y dùng níc ta thµnh mét

níc c«ng nghiÖp s¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i ,c¬ cÊu kÞnh tÕ hîp lý ,quan hÖ s¶n

xuÊt tiÕn bé ,phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ,®êi

sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao ,quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c ,d©n giµu níc

m¹nh ,x· héi c«ng b»ng v¨n minh “.Môc tiªu ®êng lèi ®ã lµ sù vËn dông quan

®iÓm ,nguyªn lý triÕt häc M¸c lªnin vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña níc ta ,lµ sù thÓ

hiÖn vÓ luËn ®iÓm cña lªnin vÒ kh¶ n¨ng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héibá qua giai ®o¹n

ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa .Vµ ®ã còng lµ môc tiªu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸

vµ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta

Nh»m gi¶i thÝch nh÷ng víng m¾c nªu trªn trong ph¹m vi bµi tiÓu luËn nµy

em xin ®Ò cËp ®Õn ®Ò tµi : “Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi víi viÖc nhËn thøc

tÝnh tÊt yÕu cña sù lùa chän con ®êng ®i lªn CNXH cña ViÖt Nam”.Tuy nhiªn ®©y lµ

bµi tiÓu luËn ®Çu tiªn ®ång thêi ®ã còng lµ ®Ò tµi cã néi dung phøc t¹p vµ réng

lín .V× vËy bµi tiÓu luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt ,rÊt mong

1

nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó gãp phÇn lµm cho bµi

tiÓu luËn cã ®Çy ®ñ néi dung vµ s©u s¾c h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o

-gi¶ng viªn bé m«n triÕt häc M¸c –Lª Nin .Trêng ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò

tµi nµy.

2

NéI DUNG

I/H×nh th¸i kinh tÕ x· héi M¸c -Lª Nin

Trong lÞch sö t tëng nh©n lo¹i tríc M¸c ®· cã kh«ng Ýt c¸ch tiÕp cËn ,khi

nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi .XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc kh¸c

nhau ,víi nh÷ng ý tëng kh¸c nhau mµ cã sù ph©n chia lÞch sö tiÕn ho¸ cña x· héi

theo nh÷ng c¸ch thøc kh¸c nhau: nhµ triÕt häc duy t©m Hª-ghen (1770-1831) ph©n

chia lÞch sö x· héi loµi ngêi thµnh 3 thêi kú chñ yÕu (thêi kú ph¬ng §«ng ,thêi kú

Cæ §¹i vµ thêi kú Gree-ma-ni); nhµ x· héi chñ nghÜa kh«ng tëng Ph¸p Phu-ri-ª

(1772-1837) chia lÞch sö x· héi thµnh 4 giai ®o¹n (giai ®o¹n m«ng muéi,giai ®o¹n

d· man ,giai ®o¹n gia trëng,giai ®o¹n v¨n minh ).

Mäi ngêi còng ®· quen víi nh÷ng kh¸i niÖm thêi ®¹i ®å ®¸ ,thêi ®¹i m¸y h¬i

níc ...vµ gÇn ®©y lµ nÒn v¨n minh :n«ng nghiÖp ,c«ng nghiÖp ,hËu c«ng nghiÖp.

Mçi c¸ch tiÕp cËn trªn cã nh÷ng ®iÓm hîp lý nhÊt ®Þnh do ®ã ®Òu cã ý nghÜa

nhÊt ®Þnh.Nhng cha nãi lªn b¶n chÊt sù ph¸t triÓn cña x· héi mét c¸ch toµn diÖn

,tæng thÓ do ®ã cã nh÷ng h¹n chÕ .

Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lý luËn tæng thÓ qu¸ tr×nh lÞch sö ,c¸c

nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· vËn dông phÐp biÖn chøng duy vËt ®Ó nghiªn cøu

lÞch sö x· héi ,®a ra quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö vµ ®· h×nh thµnh nªn häc thuyÕt

vÒ "h×nh th¸i kinh tÕ x· héi".Häc thuyÕt ®· v¹ch râ kÕt cÊu c¬ b¶n vµ phæ biÕn cña

mäi x· héi ,quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña x· héi. Häc thuyÕt h×nh

th¸i kinh tÕ -x· héi lµ mét ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x·

héi ë tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö nhÊt ®Þnh ,víi nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cña

nã thÝch øng víi lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ víi mét kiÕn tróc th￾îng tÇng ®îc x©y dng trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ã. B»ng sù kÕ thõa cã chän läc

tÊt c¶ nh÷ng thµnh qu¶ vÒ triÕt häc x· héi cña c¸c bËc tiÒn bèi, b»ng nh÷ng c«ng

tr×nh nghiªn cøu tØ mØ vÒ qu¸ tr×nh lÞch sö cña loµi ngêi, nhÊt lµ lÞch sö cña x· héi

t b¶n, C.M¸c ®· x©y dùng nªn häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi bao gåm

nh÷ng quan ®iÓm: s¶n xuÊt vËt chÊt lµ c¬ së cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn; lùc lîng

s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ;c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng, tøc lµ toµn bé

c¸c yÕu tè cÊu thµnh bé mÆt cña thêi ®¹i:chÝnh trÞ ,kinh tÕ ,v¨n ho¸,x· héi ,khoa

häc ,kü thuËt...Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi víi t c¸ch lµ "hßn ®¸ t¶ng "cña

x· héi häc M¸c xÝt nãi chung cho phÐp chóng ta h×nh dung qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña

lÞch sö x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tõ thÊp ®Õn cao ®ã lµ: h×nh th¸i kinh tÕ-x·

3