hoạt động phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp

Lêi c¶m ¬n

Ngµy cßn nhá, t«i ®îc bè nghe bè t«i nãi: ”ThÇy c« gi¸o lµ nh÷ng ngêi l¸i ®ß

cÇn cï vµ. ...”, t«i cha thùc sù hiÓu. V©ng, nh÷ng ngêi kh¸ch qua ®ß ®ã lµ chóng t«i,

nh÷ng thÕ hÖ sinh viªn cø nèi tiÕp nhau ®îc c¸c thÇy, c¸c c« truyÒn ®¹t kiÕn thøc

nÒn t¶ng, t¹o cho bíc ®i v÷ng ch¾c cho con ®êng sù nghiÖp sau nµy.

Cho phÐp em ®îc bµy tá sù biÕt ¬n tíi c¸c thÇy gi¸o, c¸c c« gi¸o trêng §H Th-

¬ng M¹i – nh÷ng ngêi ®· d¹y dç, híng dÉn em trong nh÷ng n¨m th¸ng häc tËp t¹i

trêng.

Em xin göi lêi c¶m ¬n tíi thÇy Nguyªn Quang Hïng, ngêi ®· khuyÕn khÝch së

thÝch l©u dµi cña em trong viÖc nghiªn cøu m«n ph©n tÝch vµ t×m hiÓu xem xÐt t×nh

h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh thÕ nµo, t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh b¶n

luËn v¨n nµy.

Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tæng c«ng ty ChÌ ViÖt Nam, ®· cho em ®îc

tiÕp cËn víi thùc tÕ, cã t¸c dông nh mét vÝ dô minh ho¹ cho nh÷ng kiÕn thøc em ®·

®îc häc tËp t¹i trêng §H Th¬ng M¹i.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n:

-B¸c NguyÔn Kim Phong – Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty ChÌ ViÖt Nam

- C« TrÇn ThÞ Hoa – Trëng phßng kÕ to¸n Tæng c«ng ty ChÌ ViÖt Nam

-C« Mai Liªn –KÕ to¸n tæng hîp Tæng c«ng ty ChÌ ViÖt Nam

- C« Thuû vµ c¸c b¸c c¸c c« phßng kÕ to¸n – tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty ®· t¹o

®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong viÖc cung cÊp th«ng tin cã liªn quan ®Õn Tµi chÝnh cña

Tæng c«ng ty vµ sù tËn t×nh chØ b¶o trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi.

Em xin ®îc bµy tá lêi biÕt ¬n s©u s¾c tíi gia ®×nh, b¹n bÌ –lµ chç dùa v÷ng

ch¾c gióp em thùc hiÖn tèt viÖc häc tËp trong suèt bèn n¨m häc tËp.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

PhÇn I

C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng ph©n tÝch

t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp

I / B¶n chÊt chøc n¨ng tµi chÝnh doanh nghiÖp.

1 / B¶n chÊt, vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.

1.1/ B¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.

1.1.1/Néi dung cña c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh.

Tµi chÝnh lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh

nghiÖp. Nã cã mèi liªn hÖ h÷u c¬ vµ t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ

1

kh¸c. Mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i nµy ph¶n ¸nh vµ thÓ hiÖn sù t¸c ®éng g¾n bã th￾êng xuyªn gi÷a ph©n phèi s¶n xuÊt víi tiªu thô s¶n phÈm. Ph©n phèi võa ph¶n ¸nh

kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi, l¹i võa lµ ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ trao ®æi cã thÓ

tiÕn hµnh b×nh thêng vµ liªn tôc.

Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã t

c¸ch ph¸p nh©n vµ lµ mét kh©u tµi chÝnh c¬ së trong hÖ thèng tµi chÝnh. V× t¹i ®©y

diÔn ra qu¸ tr×nh t¹o lËp vµ chu chuyÓn vèn g¾n liÒn víi qua tr×nh s¶n xuÊt, ®Çu t,

tiªu thô vµ ph©n phèi.

Tµi chÝnh- tho¹t nh×n chóng ta l¹i hiÓu lµ tiÒn tÖ, nh mét doanh nghiÖp sÏ ph¶i

trÝch mét kho¶n tiÒn l¬ng ®Ó tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Khi tiÒn l¬ng tham gia

ph©n phèi gi÷a c¸c lo¹i lao ®éng cã tr×nh ®é nghÒ nghiÖp kh¸c nhau vµ ®iÒu kiÖn

lµm viÖc kh¸c nhau. Tµi chÝnh tham gia ph©n phèi s¶n phÈm quèc d©n cho ngêi lao

®éng th«ng qua qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông quü tiÒn l¬ng vµ c¸c quü phóc lîi

c«ng céng kh¸c. Do vËy gi÷a tµi chÝnh vµ tiÒn lµ hai ph¹m trï kinh tÕ kh¸c nhau.

Tµi chÝnh còng kh«ng ph¶i lµ tiÒn tÖ, vµ còng kh«ng ph¶i lµ quü tiÒn tÖ. Nhng

thùc chÊt tiÒn tÖ vµ quü tiÒn tÖ chØ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn bªn ngoµi cña tµi chÝnh,

cßn bªn trong nã lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ ®a d¹ng. Nh©n lo¹i ®· cã nh÷ng ph¸t

minh vÜ ®¹i trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn viÖc ph¸t minh ra tiÒn, mµ nhê ®ã ngêi ta cã thÓ

quy mäi ho¹t ®éng kh¸c nhau vÒ mét ®¬n vÞ ®o thèng nhÊt, vµ trªn c¬ së ®ã cã thÓ

so s¸nh, tÝnh to¸n ®îc víi nhau. Nh vËy tiÒn chØ lµ ph¬ng tiÖn cho ho¹t ®éng tµi

chÝnh nãi chung vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp nãi riªng. Th«ng qua ph¬ng

tiÖn nµy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau trong mäi

lÜnh vùc, nÕu nh chóng ta chØ nh×n bÒ ngoµi th× chØ thÊy c¸c ho¹t ®éng ®ã ho¹t ®éng

t¸ch riªng nhau, nhng thËt ra l¹i g¾n bã víi nhau trong sù vËn ®éng vµ chu chuyÓn

vèn, chóng ®îc tÝnh to¸n vµ so s¸nh víi nhau b»ng tiÒn.

Do vËy toµn bé c¸c quan hÖ kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn ph¸t sinh trong

doanh nghiÖp thÓ hiÖn néi dung cña tµi chÝnh doanh nghiÖp. Nã bao gåm c¸c quan

hÖ tµi chÝnh sau:

+ Quan hÖ trong néi bé doanh nghiÖp.

XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, còng nh nh÷ng

mèi quan hÖ vÒ ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i díi h×nh thøc gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt sö

dông vµ s¸ng t¹o ra ë c¸c doanh nghiÖp.

Quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé doanh nghiÖp: ®ã lµ nh÷ng quan hÖ vÒ ph©n phèi,

®iÒu hoµ c¬ cÊu thµnh phÇn vèn kinh doanh, ph©n phèi thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn

trong néi bé doanh nghiÖp; c¸c quan hÖ vÒ thanh to¸n hîp ®ång lao ®éng gi÷a chñ

doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n viªn chøc.

C¸c mèi quan hÖ nµy ®Òu th«ng qua viÖc t¹o lËp vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ ë

doanh nghiÖp nh: vèn cè ®Þnh, vèn lu ®éng, quü tiÒn l¬ng, quü khÊu hao, quü dù tr÷

tµi chÝnh... nh»m phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp.

2

+ Quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ níc.

ThÓ hiÖn trong viÖc c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ cho chÝnh phñ vµ sù tµi trî cña

chÝnh phñ trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn vai trß can thiÖp vµo kinh tÕ

cña m×nh.

ë níc ta do cßn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh nªn sù tµi trî cña nhµ níc ®îc

thÓ hiÖn râ b»ng viÖc b¶o ®¶m mét phÇn vèn ph¸p ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp.Trong

qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ nhÊt lµ c¸c

doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc sÏ ®îc

nhµ níc chó träng ®Çu t vèn nh»m gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn tèt h¬n. Còng trong

qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh nµy, c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ph¶i nép c¸c kho¶n

thuÕ, phÝ, lÖ phÝ nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ cßn ph¶i nép thuÕ sö dông vèn cho

ng©n s¸ch nhµ níc. Kho¶n thu nµy chiÕm tØ träng lín trong thu ng©n s¸ch gióp nhµ

níc cã nguån ®Ó phôc vô cho quèc kÕ d©n sinh nãi chung vµ t¹o hµnh lang ph¸p lý

®Ó b¶o vÖ nÒn kinh tÕ còng nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ

vµ hç trî ho¹t ®éng cu¶ doanh nghiÖp.

§èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç hoÆc kh«ng ho¹t ®éng ë nh÷ng then

chèt, nhµ níc sÏ cho cæ phÇn ho¸. NghÜa lµ toµn bé sè vèn cña doanh nghiÖp theo

d¹ng nµy sÏ bao gåm : Cæ phÇn cña nhµ níc, cæ phÇn cña doanh nghiÖp vµ cæ phÇn

cña ng©n hµng. NÕu doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cña m×nh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn

trong doanh nghiÖp th× lóc ®ã sÏ cã c¸c cæ phÇn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. ë mét

chõng mùc nµo ®ã, khi thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam vËn hµnh th× cæ phÇn ®ã sÏ

®îc mua ®i b¸n l¹i trªn thÞ trêng vµ n¶y sinh ra cæ phÇn x· héi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã

mèi quan hÖ gi÷a ng©n s¸ch nhµ níc víi doanh nghiÖp còng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ.

Nhµ níc cßn tham gia vµo nÒn kinh tÕ víi t c¸ch lµ mét cæ ®«ng.

+ Quan hÖ gi÷a nhµ níc víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian.

HiÖn nay c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian ë níc ta míi chØ hiÖn râ nÐt b»ng ho¹t

®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ cña c«ng ty b¶o hiÓm. Nhng ®Ó cã mét nÒn

kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i cã sù thiÕt lËp c¸c h×nh thøc phong phó, ®a

d¹ng trong lÜnh vùc m«i giíi vÒ vèn. Nh»m biÕn nh÷ng nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi

ë c¸c hé gia ®×nh, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kh¸c thµnh nh÷ng nguån vèn

dµnh ®Ó ®Çu t cho kinh tÕ.

+ Quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi nhau.

Mèi quan hÖ nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô,

trong viÖc gãp vèn liªn doanh, vèn cæ phÇn vµ chia lîi nhuËn do vèn liªn doanh cæ

phÇn mang l¹i.

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c

mèi quan hÖ vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã xu thÕ ngµy cµng t¨ng lªn. C¸c

ho¹t ®éng ®ã dan xen vµo nhau vµ tù ®iÒu chØnh theo c¸c quan hÖ cung cÇu vÒ vèn

tiÒn tÖ vµ kh¶ n¨ng thu hót lîi nhuËn.

3

+ Quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi ph¸t sinh

trong qu¸ tr×nh vay, cho vay, tr¶ nî vµ ®Çu t víi gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c tæ chøc

kinh tÕ trªn thÕ giíi. NÒn kinh tÕ thÞ trêng g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch m¬ cöa, c¸c ho¹t

®éng gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong níc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi ngµy cµng

cã xu thÕ hoµ nhËp lÉn nhau, hîp t¸c víi nhau ®Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ thÕ

m¹nh cña m×nh trong viÖc khai th¸c c¸c nguån vèn ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó

cã chi phÝ Ýt nhÊt víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.

1.1.2 B¶n chÊt cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.

Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ ph©n phèi díi h×nh th¸i gi¸ trÞ,

th«ng qua viÖc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c nguån tµi chÝnh, c¸c quü tiÒn tÖ nh»m ®¹t

®îc cac lîi Ých kh¸c nhau, môc tiªu kh¸c nhau cña c¸c chñ thÓ kh¸c nhau ®ang tån

t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

1.2 / Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.

Vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp ®îc vÝ nh nh÷ng tÕ bµo cã kh¶ n¨ng t¸i t¹o,

hay cßn ®îc coi nh “ c¸i gèc cña nÒn tµi chÝnh”. Sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña s¶n

xuÊt – kinh doanh g¾n liÒn víi sù më réng hay thu hÑp nguån lùc tµi chÝnh. V× vËy

vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp sÏ trë nªn tÝch cùc hay thô ®éng, thËm chÝ cã thÓ

lµ tiªu cùc ®èi víi kinh doanh tríc hÕt phô thuéc vµo kh¶ n¨ng, tr×nh ®é cña ngêi

qu¶n lý ; sau ®ã nã cßn phô thuéc vµo m«i trêng kinh doanh, phô thuéc vµo c¬ chÕ

qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc.

Song song víi viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nhµ níc ®·ho¹ch ®Þnh

hµng lo¹t chÝnh s¸ch ®æi míi nh»m x¸c lËp c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng nh c¸c chÝnh

s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t kinh doanh, më réng khuyÕn khÝch giao lu vèn. .. Trong

®iÒu kiÖn nh vËy, tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß sau:

1.2.1/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp- mét c«ng cô khai th¸c, thu hót c¸c nguån tµi chÝnh

nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu vèn cho ®Çu t kinh doanh.

§Ó thùc hiÖn mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tríc hÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i

cã mét yÕu tè tiÒn ®Ò - ®ã lµ vèn kinh doanh.

Trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh bao cÊp tríc ®©y, vèn cña c¸c doanh nghiÖp

nghiÖp nhµ níc ®îc nhµ níc tµi trî hÇu hÕt. V× thÕ vai trß khai th¸c, thu hót vèn

kh«ng ®îc ®¹t ra nh mét nhu cÇu cÊp b¸ch, cã tÝnh sèng cßn víi doanh nghiÖp.

ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®a thµnh phÇn, c¸c doanh nghiÖp nhµ níc chØ

lµ mét bé phËn cïng song song tån t¹i trong c¹nh tranh, cho viÖc ®Çu t ph¸t triÓn

nh÷ng ngµnh nghÒ míi nh»m thu hót ®îc lîi nhuËn cao... ®· trë thµnh ®éng lùc vµ

lµ mét ®ßi hái bøc b¸ch ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Trong

nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khi ®· cã nhu cÇu vÒ vèn, th× n¶y sinh vÊn ®Ò cung øng vèn.

Trong ®iÒu kiÖn ®ã, c¸c doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ®Ó chñ ®éng

khai th¸c thu hót c¸c nguån vèn trªn thÞ trêng nh»m phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh

doanh vµ ph¸t triÓn cña m×nh.

4

1.2.2/ Tµi chÝh doanh nghiÖp cã vai trß trong viÖc sö dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶.

Còng nh ®¶m b¶o vèn, viÖc tæ chøc sö dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu

qu¶ ®îc coi lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn cña

nÒn kinh tÕ thÞ trêng, yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®· ®Æt ra tríc mäi doanh

nghiÖp nh÷ng chuÈn mùc hÕt søc khe kh¾t; s¶n xuÊt kh«ng ph¶i víi bÊt kú gi¸ nµo.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp

®Òu ®îc ph¶n ¸nh b»ng c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ, chØ tiªu tµi chÝnh, b»ng c¸c sè liÖu cña

kÕ to¸n vµ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n. Víi ®Æc ®iÓm nµy, ngêi c¸n bé tµi chÝnh cã kh¶

n¨ng ph©n tÝch, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó mét mÆt ph¶i b¶o toµn ®îc

vèn, mÆt kh¸c ph¶i sö dông c¸c biÖn ph¸p t¨ng nhanh vßng quay vèn, n©ng cao kh¶

n¨ng sinh lêi cña vèn kinh doanh.

1.2.3/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vai trß ®ßn bÈy kÝch thÝch vµ ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt kinh doanh.

Kh¸c víi nÒn kinh tÕ tËp trung, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c quan hÖ tµi chÝnh

doanh nghiÖp ®îc më ra trªn mét ph¹m vi réng lín. §ã lµ nh÷ng quan hÖ víi hÖ

thèng ng©n hµng th¬ng m¹i, víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian kh¸c, c¸c thµnh

viªn gãp vèn ®Çu t liªn doanh vµ nh÷ng quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé doanh

nghiÖp...Nh÷ng quan hÖ tµi chÝnh trªn ®©y chØ cã thÓ ®îc diÔn ra khi c¶ hai bªn

cïng cã lîi vµ trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. Dùa vµo kh¶ n¨ng nµy, nhµ qu¶n lý

cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô tµi chÝnh nh ®Çu t, x¸c ®Þnh l·i suÊt, tiÒn l¬ng, tiÒn thëng

®Ó kÝch thÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, kÝch thÝch tiªu dïng, kÝch thÝch thu hót vèn

nh»m thóc ®Èy sù t¨ng trëng trong ho¹t ®éng kinh doanh.

1.2.4/ Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c«ng cô quan träng ®Ó kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

T×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ tÊm g¬ng ph¶n ¸nh trung thùc nhÊt mäi

ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, Th«ng qua c¸c chØ tiªu tµi chÝnh

nh: hÖ sè nî, hiÖu suÊt vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn vèn...cã thÓ

dÔ dµng nhËn biÕt chÝnh x¸c thùc tr¹ng tèt, xÊu trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh.

§Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng cô kiÓm tra tµi chÝnh, ®ßi hái nhµ qu¶n lý doanh

nghiÖp cÇn tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª, x©y dùnghÖ

thèng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh vµ duy tr× nÒ nÕp chÕ ®é ph©n tÝch ho¹t ®éng

kinh tÕ cña doanh nghiÖp.

2./ Chøc n¨ng cña tµi chÝnh doanh nghiÖp.

2.1/ Chøc n¨ng huy ®éng vµ ph©n phèi nguån vèn.

Mét doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®îc th× cÇn ph¶I cã vèn

vµ quyÒn sö dông nguån vèn b»ng tiÒn cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng. Tuy nhiªn

còng cÇn ph¶I lµm râ mét vÊn ®Ò lµ: C¸c nguån vèn ®îc lÊy ë ®©u ? Lµm thÕ nµo ®Ó

cã thÓ huy ®éng ®îc vèn ?

5

Tríc ®©y trong c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ng©n s¸ch nhµ níc cÊp

toµn bé vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cho viÖc thiÕt lËp c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh.

HiÖn nay khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù ho¹t ®éng cña c¸c doanh

nghiÖp trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, nhiÒu xÝ nghiÖp quèc doanh ®· tá

ra sù yÕu kÐm cña m×nh. Thùc tr¹ng ®ã ®Æt ra cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung

vµ c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh nãi riªng mét vÊn ®Ò lµ: lµm thÕ nµo ®Ó ®a c¸c xÝ

nghiÖp lµm ¨n thua lç ®ã tho¸t khái t×nh tr¹ng hiÖn nay ? ChÝnh sù bÊt æn ®Þnh nµy

®· t¹o ra mét sù cha ®îc nhÊt qu¸n trong viÖc ®Þnh h×nh c¸c nguån vèn cho c¸c

doanh nghiÖp ë níc ta.

Tuy nhiªn, dï thay ®æi cô thÓ nh thÕ nµo ch¨ng n÷a th× mäi doanh nghiÖp víi

mäi h×nh thøc së h÷u trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô ®Òu cã thÓ huy

®éng ®îc vèn tõ c¸c nguån sau:

-Vèn do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp ®èi víi doanh nghiÖp nhµ níc

®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ sëbiªn b¶n giao nhËn vèn mµ doanh nghiÖp ph¶I cã tr¸ch

nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn sè vèn giao ®ã. Khi míi thµnh lËp nhµ níc hoÆc cÊp

trªn cÊp vèn ®Çu t ban ®Çu ®Ó c«ng ty thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi

quy m« vµ nghµnh nghÒ. Sè vèn nµy thêng b»ng hoÆc lín h¬n sè vèn ph¸p ®Þnh.

Sau qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nÕu thÊy cÇn thiÕt, nhµ níc sÏ cÊp bæ sung vèn cho doanh

nghiÖp ®Ó phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.

- Vèn tù bæ sung: lµ vèn néi bé cña doanh nghiÖp bao gåm:

+ PhÇn vèn khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i doanh nghiÖp

+ PhÇn lîi nhuËn sau khi ®· nép thuÕ

+ PhÇn tiÒn nhîng b¸n tµi s¶n (nÕu cã)

-Vèn liªn doanh liªn kÕt : ®ã lµ sù gãp tiÒn hoÆc gãp tµi s¶n cña c¸c doanh

nghiÖp kh¸c ®Ó cïng víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.

- Vèn vay: chñ yÕu lµ vèn vay ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Ngoµi

c¸c lo¹i vèn nãi trªn, c¸c doanh nghiÖp cån cã thÓ huy ®éng vèn cña c¸n bé c«ng

nh©n viªn vµ doanh nghiÖp sÏ tr¶ l·i cho sè vèn vay ®ã theo l·i suÊt ng©n hµng.

2.2/ Chøc n¨ng ph©n phèi.

Sau khi huy ®éng vèn vµ ®· sö dông nguån vèn ®ã sÏ thu ®îc kÕt qu¶ lµ viÖc

tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. Do ®ã doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n

phèi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.

ë níc ta, do tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau,

cho nªn quy m« vµ ph¬ng thøc ph©n phèi ë c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp còng kh¸c

nhau. Sau mçi kú kinh doanh, sè tiÒn mµ doanh nghiÖp thu ®îc bao gåm c¶ gi¸ vèn

vµ chi phÝ ph¸t sinh. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph©n phèi theo d¹ng chung

nh sau:

- Bï ®¾p chi phÝ ph©n bæ cho hµng ho¸ ®· tiªu thô bao gåm:

6