Hoạt động khai thác mỏ ở Lào Cai dưới thời Gia Long và Minh Mệnh

Nguyen Dai Dong Tap chi KHOA HQC & CONG NGHE 167(07): 3-8

HOA T DON G KHA I THA C M O O LA O CAI

Dird l THOfI GI A LON G V A MIN H MEN H

Nguyen Dai Dong

Tnf&ng Dai hgc Khoa hoc - DH Thai Nguyen

TOM TA T

Lao Cai la moi tinh mi^n niii phia Bac, la dia phuang co nguon tai nguyen khoang san phong

phli, da dang Vi v§y, TriSu Nguyen da day manh hoai dpng khai Ihac mo nai day Trong bai bao

nay, lac gia lap trung giai quyet 3 van de chinh- Dja danh vung dat Lao Cai qua cac thdi ky Ijch

su; Chii tmong, chinh sach va hoat dong khai thae mo cua Trigu Nguyin - dac biet thai vua Gia

Long, Minh Menh, Tren co sa v^ hoat dong khai thae mo cua Tri6u Nguyin d Lao Cai, tac gia

nit ra mot so nh§n xet vk chinh sach, to chiic va hoat dong khai thae md ciia nha Nguyen a Lao

Cai dau the ky XIX.

Tir khoa: Ldo Cai. Hung Hod, khai mo. th&i Nguyen, thi ky XIX.

Trong lich sir kinh te Viet Nam, khai mo la

mot Irong nhung nganh kinh te quan trgng, co

lich sii lau dai va timg bua c hoan Ihien. Thai

dai kim khi, nguai Viel da bai dau khai thae

cac mo kim loai va thuc hien thuat luyen kim,

Vai nguon tai nguyen khoang san Lao Cai da

tra thanh mot Irong nhung vung trpng diem

ve khai ihac mo a cac tinh mien nui Bac Ky.

Den thai Nguyen, hoai dpng khai thae mo co

buoc phai irien ban truac. "Dai Nam thuc

luc" va "Dai Nam hoi dien su le" ciia Quoc sii

quan trieu Nguyen cho biet chii truang, chinh

sach cua cac vua nha Nguyen ve khai mo,

thufi mo va nhiing dinh le khen thuang cho

viec khai mo a cac linh mien nui phia Bac,

Irong do CO Lao Cai. Vd'i ciu lao dia chai dac

biel, nuoc la co ngu6n lai nguyen khoang san

phong phli, nhai la vimg mien niii phia Bac,

Cac mo dong, mo sat, mo vang, mo bac ,

cung cip nhiing kim loai can thiet de che ra

cong cu san xuSt, d6 diing sinh hoat, d6 irang

siic, diic tien, diic siing.

Thai nha Nguyen duai hai trieu vua Gia

Long, Minh Menh vi?c khai mo da co bua c

phai IriSn dang ke. Trong bai vi^t nay, lac gia

dl sau nghien ciru 3 van de:

- Thli nhai, dia danh Lao Cai qua cac thai ky

Uch sir

- Thu hai, chu truang, chinh sach ciia tneu

Nguyen ve hoat dpng khai thae mo, dac biel

la duai Irieu vua Gia Long va Minh Menh,

- Thli ba, mpi so nhan xel ve hoat dpng khai

mo cua nha Nguyen d Lao Cai,

Viing d^t Lao Cai' trong Uch sw

Lao Cai la mpt tinh vimg cao bien giai, nam a

phia Tay B^c Viel Nam. Phia Dong giap linh

Ha Giang, phia Tay giap tinh Lai Chau, phia

Bac giap tinh Van Nam (Trung Quoc), phia

Nam giap linh Yen Bai.

Ve nguon goc len gpi Lito Cai co nhieu each

ly giai nhung theo co Giao su Dao Duy Anh,

tir "Lao Nhai", khi lam ban do, ngucti Phap

vifil "Lao Cai" thanh "Lao Kay". Danh tir

"Lao Kay" da dupc nguai Phap sir dung Irong

cac van ban va con dau con ngirai Viel khi

dpc, bi6n am theo tieng Viet Ihanh Lao Cai va

trong giao tiep va dan gian nguoi ta vln gpi la

Lao Cai, Day la viing dat co. Thai Hung

Vuang thuoc Tan Hung, mpt trong 15 bp ciia

Nha nude Van Lang. Thdi Au Lac, vimg d5t

phia dong vit phia nam thuoc bo lac Tay Vu,

viing dit phia dong va phia bi c thuoc pham vi

' Tel 0976 045.727; Email: [email protected].

Lao Cai; Thdi Nguyen gpi la tran Hung Ho^ (nSm

1831, Mmh Mang doi thanh tinh Hung Hod), Nga^

12/7/1907, Toan quyen Ddng Ducmg ra nghi dinh so

288 chuyen dao quan binh so 4 Lao Cai thanh tinh dan

SIT Lao Cai.