hoàn thiện và mở rộng công tác thanh toán không dùng tiền mặt nói chung và tại chi nhánh ngân hàng

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Ch¬ng I nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

1.S¬ lîc vÒ nguån gèc vµ sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng

thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

viÖc thanh to¸n lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi ®o¹n lÞch sö .mét thêi kú dµi

qu¸ vµng ®· ®îc dïng lµm ph¬ng tiÖn chÝnh ®Ó thanh to¸n vµ lµ d¹ng chñ yÕu

cña tiÒn tÖ. tiÕp ®ã lµ tiÒn kim lo¹i,tiÒn giÊy vµ khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh

mÏ th× tiÒn m¹t kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu thanh to¸n cña toµn bé nÒn

kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã mét h×nh thøc phï hîp ®¸p øng ®îc nhu cÇu lu©n

chuyÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ, vµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

ra ®êi kh«ng nhøng kh¾c phôc ®îc nh÷ng tån t¹i cña thanh to¸n bµng tiÒn mÆt

mµ cßn cã vai trß quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.

1.1. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

1 Sù cÇn thiÕt cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ

NÒn kinh tÕ quèc d©n bao gåm hai ho¹t ®éng chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vµ lu

th«ng hµng hãa. s¶n xuÊt kh«ng cã gi¸ trÞ nÕu kh«ng cã qu¸ tr×nh lu

th«ng.thanh to¸n lµ mét c«ng ®o¹n kh«ng thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh lu th«ng.

Muèn ph¸t triÓn ®îc nÒn kinh tÕ th× nhÊt thiÕt ph¶i thóc ®Èy lu th«ng hµng

ho¸. Vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Êy cã ®îc nhanh chãng hay kh«ng cßn phô thuéc

rÊt lín vµo c«ng t¸c thanh to¸n.

1.1.2. Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

1.1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn

1.1.2.2.Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt

Th«ng qua viÖc thùc hiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Nhµ níc cã

thÓ thùc hiÖn vai trß kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh lu th«ng ph©n

phèi s¶n phÈm trong x· héi.

- thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt

x· héi .lµm gi¶m tû träng tiÒn mÆt lu th«ng, ®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n cho

kh¸ch hµng...

gióp cho Ng©n hµng c¸c tæ chøc tÝn dông tËp trung ®îc vèn t¹m thêi

nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ . Tõ viÖc thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n, Ng©n

hµng kiÓm so¸t ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ . Thanh to¸n qua Ng©n hµng t¹o

®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng trung ¬ng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kiÓm so¸t b»ng

®ång tiÒn ®èi víi nÒn kinh tÕ trªn c¬ së ®ã Ng©n hµng trung ¬ng míi cã thÓ

Ph¹m Hïng Phi - K3 - TC8

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

chØ ®¹o thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch. Thanh to¸n qua Ng©n hµng cßn lµ ®iÒu

kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông c¸ch tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.

1.1.5. C¸c quy ®Þnh vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ViÖt Nam hiÖn

nay.

chÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ níc ®· ban hµnh mét sè nghÞ ®Þnh, quyÕt

®Þnh vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh ngµy 25/11/1993 chÝnh phñ ra nghÞ

®Þnh sè 91/cp vÒ tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Ngµy 21/2/1994

Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 22/Q§-NH1 vÒ thÓ

lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt .

Ngµy 9/5/1996 ChÝnh phñ ra nghÞ ®Þnh 30/CP vÒ h×nh thøc thanh to¸n

sÐc.

NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh cña thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ

níc ®· nªu lªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y cña thanh to¸n kh«ng dïng

tiÒn mÆt

1.2. Quy ®Þnh vÒ viÖc më tµi kho¶n thanh to¸n.

1.2.1. Quy ®Þnh ®èi víi bªn chi tr¶(bªn mua)

1.2.2. Quy ®Þnh ®èi víi bªn thô hëng (bªn b¸n)

1.2.3. Quy ®Þnh ®èi víi Ng©n hµng vµ kho b¹c

1.3. Kh¸i qu¸t néi dung c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë

ViÖt Nam hiÖn nay.

Theo quyÕt ®Þnh sè 22/QD – NH1 ngµy 21/2/1994 cña thèng ®èc

Ng©n Hµng Nhµ níc vÒ thÓ lÖ thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô ë níc ta cã 6 h×nh

ththøc sau ®©y:

- Thanh to¸n b»ng Sec

- Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu

- Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn

- Thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu thanh to¸n

- Thanh to¸n b»ng th tÝn dông

- Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n

1.3.1. H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc

H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc hiÖn nay ®îc ¸p dông theo nghÞ ®Þnh

30/CP ngµy 09/05/1996 cña chÝnh phñ. Ban hµnh theo nghÞ ®Þnh nµy lµ quy

Ph¹m Hïng Phi - K3 - TC8

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông SÐc cña Thèng §èc Ng©n Hµng Nhµ níc vµ th«ng t

sè 07/ TT - NH1 híng dÉn thùc hiÖn qui chÕ nµy.

1.3.2. SÐc chuyÓn kho¶n

- SÐc chuyÓn kho¶n ®îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng

më tµi kho¶n tiÒn göi trong cïng mét Ng©n hµng vµ kh¸c Ng©n hµng, kh¸c hÖ

thèng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn cïng mét ®Þa bµn.

- Nguyªn t¾c h¹ch to¸n

Ghi nî vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ph¸t hµnh tríc, ghi cã vµo tµi

kho¶n tiÒn göi cña ngêi thô hëng sau.

1.3.3. Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi

Nguyªn t¾c h¹ch to¸n sÐc b¶o chi

- SÐc b¶o chi thanh to¸n kh¸c Ng©n hµng, cïng hÖ thèng ®îc h¹ch

to¸n:

Ghi cã: TK ngêi thu hëng

Vµ nÕu thanh to¸n ngoµi tØnh ph¶i cã tÝnh ký hiÖu mËt

- SÐc b¶o chi thanh to¸n bï trõ do Gi¸m ®èc Ng©n hµng phôc vô

®¬n vÞ thô hëng quy ®Þnh viÖc ghi cã ngay cho ngêi thô hëng hoÆc thùc hiÖn

theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng chñ tr× thanh to¸n bï trõ. NÕu kh«ng thanh to¸n

ngay, thñ tôc thanh to¸n sÐc b¶o chi gièng thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n.

1.3.4.H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT)

H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT) lµ h×nh thøc thanh to¸n

mµ ngêi b¸n sau khi hoµn thµnh viÖc giao hµng theo hîp ®ång cho bªn mua sÏ

c¨n cø vµo ho¸ ®¬n ®Ó lËp uû nhiÖm thu göi tíi Ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó

Ng©n hµng thu hé.

(UNT) ®îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n trong

mét Ng©n hµng hoÆc gi÷a hai Ng©n hµng kh¸c hÖ thèng

1.3.5.Thanh to¸n uû nhiÖm chi- sÐc chuyÓn tiÒn

1.3.5.1. Thanh to¸n uû nhiÖm chi

- Uû nhiÖm chi (UNC) lµ lÖnh chuyÓn tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc

lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi

kho¶n cña m×nh tr¶ cho bªn ngêi thô hëng

- H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi b¾t nguån tõ bªn mua

Ph¹m Hïng Phi - K3 - TC8