Hoàn thiện thủ tục phân tích trong tiến trình lập kế hoạch tại các công ty kiểm toán việt nam

1/161

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP HCM

--------------------

NGUYEÃN DUY VUÕ

HOAØN THIEÄN THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH

TRONG TIEÁN TRÌNH LAÄP KEÁ HOAÏCH

TAÏI CAÙC COÂNG TY KIEÅM TOAÙN VIEÄT NAM

Chuyeân ngaønh : Keá Toaùn – Kieåm Toaùn

Maõ soá : 60.34.30

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ

NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC:

TS. LEÂ NGOÏC TAÙNH

Tp Hoà Chí Minh – Naêm 2007

2/161

MUÏC LUÏC

Danh muïc caùc töø vieát taét

Danh muïc caùc hình veõ vaø baûng bieåu

Trang

PHAÀN MÔÛ ÑAÀU

Chöông I – Cô sôû lyù luaän veà thuû tuïc phaân tích ……………………………………1

1.1. Toång quan veà thuû tuïc phaân tích ……………………………………………………………………….......1

1.1.1. Khaùi nieäm ……………………………………………………………………………………………………………………………..1

1.1.2. Vai troø cuûa thuû tuïc phaân tích …………………………………………………………………………………………...1

1.1.3. Caùc yeáu toá cuûa thuû tuïc phaân tích …………………………………………………………………………….......2

1.1.3.1. Döï ñoaùn …………………………………………………………………………………………………………………………….2

1.1.3.2. So saùnh ……………………………………………………………………………………………………………………….......3

1.1.3.3. Ñaùnh giaù …………………………………………………………………………………………………………………………….4

1.1.4. Phaân loaïi thuû tuïc phaân tích ……………………………………………………………………………………..……...5

1.1.4.1. Phaân tích xu höôùng ………………………………………………………………………………………………………6

1.1.4.2. Phaân tích döï baùo ………………………………………………………………………………………………….........7

1.1.4.3. Phaân tích tyû soá ……………………………………………………………………………………………………………....8

1.1.4.4. Phaân tích hoài quy ………………………………………………………………………………………………………….11

1.2. Thuû tuïc phaân tích aùp duïng trong tieán trình laäp keá hoaïch …………….……………..13

1.2.1. Muïc ñích ………………………………………………………………………………………………………………….......13

3/161

1.2.2. Noäi dung ……………………………………………………………………………………………….………………….…………..14

1.2.3. Caùc phöông phaùp tieáp caän ñoái vôùi thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá

hoaïch kieåm toaùn ……………………………………………………………………………………………………...……….15

1.2.3.1. Tieáp caän döïa vaøo hieåu bieát tình hình kinh doanh vaø nhöõng ruûi ro kinh

doanh gaëp phaûi cuûa doanh nghieäp ……………………………….……………………………..15

1.2.3.2. Tieáp caän theo caùc chu trình ……………………………………………….………………..........…..…21

1.2.3.3. Tieáp caän döïa vaøo caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính ………………..25

1.2.3.4. Tieáp caän döïa theo ruûi ro taøi chính …………………………………………………….……….…….….26

1.3. Ñaùnh giaù vaø phaân tích tình hình taøi chính cuûa ñôn vò töø ñoù xaùc ñònh nhöõng

vuøng coù theå coù ruûi ro ………………………………………………………………………………………….…….….27

1.3.1. Ñaùnh giaù vaø phaân tích tình hình hoaït ñoäng cuûa ñôn vò döïa vaøo moái quan heä

giöõa caùc chæ tieâu taøi chính ………………………………………………………………………………………………27

1.3.1.1. Tyû suaát hoaït ñoäng ……………….......................................………………………………………28

1.3.1.2. Tyû suaát khaû naêng sinh lôøi …………………………………………….……………………………………………29

1.3.1.3. Tyû suaát khaû naêng thanh toaùn …………………………………………………………………………………..30

1.3.1.4. Tyû suaát coù caáu truùc taøi chính …………………………………………………………………………………..32

1.3.2. Nhaän dieän nhöõng vuøng coù theå coù ruûi ro vaø xaùc laäp möùc troïng yeáu phuø hôïp

……………………………….……………………………………………………………………………………………………………………32

1.3.2.1. Nhöõng nhaân toá thöôøng ñöôïc xem xeùt khi ñaùnh giaù ruûi ro tieàm taøng …….33

1.3.2.2. Nhöõng nhaân toá thöôøng ñöôïc xem xeùt khi ñaùnh giaù ruûi ro kieåm soaùt …….34

1.3.2.3. Nhöõng nhaân toá thöôøng ñöôïc xem xeùt khi ñaùnh giaù ruûi ro phaùt hieän .…….34

Kết luận Chöông I…………………………………………………………………………………………………………………………… 39

4/161

Chöông II – Thöïc traïng vaän duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá

hoaïch taïi caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam …………………………………………………………………... 40

2.1. Toång quan veà caùc coâng ty kieåm toaùn …………………………………………………………………….40

2.1.1. Khaùi quaùt veà lòch söû phaùt trieån cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn …………………………….….40

2.1.2. Moâ hình coâng ty vaø hình thöùc phaùp lyù ………………………….…………………………………..41

2.1.2.1. Số lượng công ty ………...…………………………………………………………………………………………….. 41

2.1.2.2. Tình hình chuyeån ñoåi loaïi hình caùc coâng ty kieåm toaùn ..............................41

2.1.3. Ñoäi nguõ kieåm toaùn vieân chuyeân nghieäp trong coâng ty kieåm toaùn ………………… 42

2.1.4. Ñoái töôïng vaø quy moâ khaùch haøng …………………………………………………………………………………43

2.1.4.1. Ñoái töôïng khaùch haøng ..……………………...................................………………………….. 43

2.1.4.2. Quy moâ khaùch haøng ..……………………......................................………………………….. 44

2.1.5. Dòch vuï cung caáp cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn ………………………….…………………...45

2.2. Phaïm vi kieåm toaùn ……………….……………………………………..……………………………………….. 45

2.2.1. Khaûo saùt thoâng tin ban ñaàu cuûa Doanh nghieäp …………………………………………………...45

2.2.2. Hieåu bieát veà hôïp ñoàng kieåm toaùn ……………………………………………..……………...………….46

2.3. Phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn ...................................47

2.3.1. Laäp keá hoaïch chieán löôïc …………………………………………………..……………..…………………... 48

2.3.2. Laäp keá hoaïch toång theå vaø thöïc hieän chöông trình kieåm toaùn ………………. 48

2.3.3. Ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ………………….…………………………………………………….. 48

2.3.3.1. Chu trình Doanh thu – Nôï phaûi thu…………...…………………………………….………………….. 49

2.3.3.2. Chu trình mua haøng – haøng toàn kho –phaûi traû ………………...................50

2.4. Phaân tích thoâng tin taøi chính vaø phi taøi chính ……………..................................50

2.4.1. Phaân tích caùc chæ soá taøi chính ………..……………………………………..…………..…………………....50

5/161

2.4.1.1. Phaân tích sô boä söï bieán ñoäng caùc khoaûn muïc treân baùo caùo taøi chính …....51

2.4.1.2. Phaân tích caùc chæ soá taøi chính ………………………………………………………………………….….59

2.4.2. Phaân tích döïa treân baùo caùo löu chuyeån tieàn teä ……………………………..…………………….…63

2.4.3. Phaân tích caùc thoâng tin phi taøi chính ………………………………..…………………….…...67

2.5. Thôøi gian vaø nhaân söï cho cuoäc kieåm toaùn ………..…………..................................68

Kết luận Chöông II …………………………………………………………………………………………………69

Chöông III – Caùc giaûi phaùp nhaèm hoaøn thieän vieäc vaän duïng thuû tuïc phaân tích

trong tieán trình laäp keá hoaïch taïi caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam

……………………………..………………………………………………………………….……………………………………….……………………71

3.1. Muïc tieâu cuûa caùc giaûi phaùp …………….………………….……………………………………………….…..71

3.2. Giaûi phaùp töø phía caùc coâng ty kieåm toaùn ……….………………………....73

3.2.1. Söï caàn thieát phaûi coù moät quy trình phaân tích chuaån ……………………...........…………. 73

3.2.1.1. Phaân loaïi ñoái töôïng khaùch haøng …………………………………………………….……………………..75

3.2.1.2. Tìm hieåu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng vaø ñaùnh giaù heä thoáng

kieåm soaùt noäi boä …………………………………………………………………………………………………………..76

3.2.1.3. Xaùc ñònh möùc troïng yeáu vaø ñaùnh giaù ruûi ro kieåm toaùn …………………..77

3.2.1.4. Ñaùnh giaù thoâng tin ban ñaàu cuûa doanh nghieäp thoâng qua vieäc tieáp caän caùc

thoâng tin vaø chæ tieâu treân caùc baùo caùo taøi chính ………………………………...………...78

3.2.2. Naâng cao trình ñoä nghieäp vuï cuûa nhaân vieân vaø caäp nhaät kieán thöùc thöôøng

xuyeân cho caùc kieåm toaùn vieân …………………………................................…………….…… 89

3.2.2.1. Khaâu tuyeån duïng nhaân söï ………...…………………………………………………………………………….89

3.2.2.2. Xaây döïng chöông trình ñaøo taïo ……………………………………………………………………………..90

6/161

3.2.2.3. Caäp nhaät kòp thôøi caùc thoâng tin chuyeân ngaønh vaø caùc thoâng tin chung coù

lieân quan ………………………………………………………………………………………………………………………..90

3.2.3. Trang bò phöông tieän laøm vieäc cho caùc kieåm toaùn vieân vaø trôï lyù kieåm toaùn 91

3.2.4. Tham gia trôû thaønh thaønh vieân cuûa caùc Haõng kieåm toaùn quoác teá …………...91

3.3. Kieán Nghò Töø Phía Cô Quan Chöùc Naêng Vaø Hieäp Hoäi Ngheà Nghieäp …92

3.3.1. Quaûn lyù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ……………………………………92

3.3.2. Tuyeån choïn vaø ñaøo taïo caùc kieåm toaùn vieân ………………………………… 93

3.3.3. Höôùng daãn thuû tuïc phaân tích aùp duïng trong tieán trình laäp keá hoaïch döôùi daïng

tham khaûo cho caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam thoâng qua moät phaàn meàm

kieåm toaùn ……………………………………………………………………………………………………………………………...93

3.3.4. Taïo nhòp caàu trao ñoåi thoâng tin cuõng nhö nghieäp vuï ña daïng vaø ñaày ñuû hôn

treân nhöõng trang web chuyeân ngaønh …………………………………………94

Kết luận Chöông III ………………………………………………………………………………………………….95

PHAÀN KEÁT LUAÄN

Taøi lieäu tham khaûo

Caùc phuï luïc (Phuï luïc I -> X)

7/161

DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT

ACCA : Association of Charter Certificated Accountants

Hieäp hoäi keá toaùn coâng chöùng Anh

AR : Audit risk – Ruûi ro kieåm toaùn

CR : Control risk – Ruûi ro kieåm soaùt

DFL : Degree of financial Leverage

Ñoøn baåy taøi chính

DN : Doanh nghieäp

DOL : Degree of operating Leverage

Ñoøn baåy kinh doanh

DR : Detection risk – Ruûi ro phaùt hieän

EBIT : Earning before interest and tax

Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay

EPS : Earning per share - Thu nhaäp treân coå phieáu

IR : Inherent risk – Ruûi ro tieàm taøng

GVHB : Giaù voán haøng baùn

KTV : Kieåm toaùn vieân

PM : Preliminary Materiality – Möùc troïng yeáu sô boä

ROA : Return on assets - Söùc sinh lôøi cuûa taøi saûn

ROE : Return on equity – Söùc sinh lôøi cuûa voán chuû sôû höõu

TSCÑ : Taøi saûn coá ñònh

TE : Tolerable error – Möùc sai phaïm coù theå boû qua

VSA : Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam

8/161

DANH MUÏC CAÙC HÌNH VAØ BAÛNG BIEÅU

1. Phuï luïc I – Danh saùch caùc doanh nghieäp kieåm toaùn.

2. Phuï luïc II – Maãu phieáu khaûo saùt vaän duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán trình

laäp keá hoaïch.

3. Phuï luïc III – Danh saùch caùc Doanh nghieäp kieåm toaùn tham gia khaûo saùt.

4. Phuï luïc IV – Toång hôïp keát quaû khaûo saùt Doanh nghieäp kieåm toaùn.

5. Phuï luïc V – Maãu bieåu keá hoaïch chieán löôïc vaø keá hoaïch toång theå.

6. Phuï luïc VI – Chu trình doanh thu – Phaûi thu.

7. Phuï luïc VII – Chu trình mua haøng – Haøng toàn kho – Phaûi traû ngöôøi baùn.

8. Phuï luïc VIII – Baûng caâu hoûi veà vieäc ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä.

9. Phuï luïc IX – Ñoåi môùi noäi dung, chöông trình ñaøo taïo, thi tuyeån kieåm toaùn

vieân höôùng ñeán söï thöøa nhaän cuûa caùc nöôùc ñoái vôùi chöùng chæ kieåm toaùn vieân

Vieät Nam.

10. Phuï luïc X – Top 10 caùc haõng kieåm toaùn Quoác teá Theá giôùi vaø Vieät Nam.

9/161

PHAÀN MÔÛ ÑAÀU

1. Lyù Do Choïn Ñeà Taøi

Cuøng vôùi söï ñoåi môùi vaø phaùt trieån cuûa neàn taøi chính quoác gia trong xu theá hoäi

nhaäp, vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp nhaèm ñaùp öùng yeâu

caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Ñaây ñöôïc xem laø

moät boä phaän quan troïng trong heä thoáng coâng cuï quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá.

Xuaát phaùt töø lôïi ích cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp, trong 15 naêm qua,

Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ raát quan taâm ñeán ngaønh kieåm toaùn ñoäc laäp, taïo moïi ñieàu

kieän ñeå kieåm toaùn ñoäc laäp Vieät Nam phaùt trieån. Neàn kieåm toaùn ñoäc laäp Vieät Nam

tuy coøn non treû song cuõng ñaõ coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå.

Hoaït ñoäng kieåm toaùn vaø tö vaán taøi chính, keá toaùn … ñaõ vaø ñang goùp phaàn xaây

döïng vaø phoå caäp cô cheá chính saùch kinh teá, taøi chính; thöïc hieän coâng khai, minh

baïch baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp; ngaên ngöøa laõng phí, tham nhuõng; phuïc vuï

ñaéc löïc cho coâng taùc quaûn lyù vaø ñieàu haønh kinh teá, taøi chính cuûa Nhaø nöôùc cuõng nhö

hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

Tuy nhieân, vôùi khoaûng thôøi gian ngaén 15 naêm hoaït ñoäng, caùc coâng ty kieåm

toaùn Vieät Nam vaãn chöa tích luõy ñuû nhöõng kinh nghieäm caàn thieát ñeå ñaùp öùng caùc

ñoøi hoûi cuûa ngaønh kieåm toaùn vaø chöa theå caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn

nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Trong boái caûnh naøy, caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam

buoäc phaûi bieát taän duïng öu theá, ñaàu tö nghieân cöùu, lieân keát vôùi caùc coâng ty kieåm

toaùn quoác teá ñeå hoïc hoûi kinh nghieäm vaø naém baét nhöõng kyõ thuaät kieåm toaùn hieän

ñaïi, khoa hoïc ñeå coù theå caïnh tranh ñöôïc ngay treân chính “saân nhaø”.

10/161

Trong caùc kyõ thuaät kieåm toaùn, kyõ thuaät phaân tích ñöôïc xem laø moät kyõ thuaät

kieåm toaùn coù nhieàu öu ñieåm vaø ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao hieäu

quaû cuûa cuoäc kieåm toaùn.

Vì theá, vaán ñeà nghieân cöùu vaø vaän duïng phuø hôïp caùc thuû tuïc phaân tích nhaèm

naâng cao hieäu quaû kieåm toaùn trong thöïc teá laø heát söùc caàn thieát ñoái vôùi caùc coâng ty

kieåm toaùn Vieät Nam.

Nhaän thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa thuû tuïc phaân tích naøy neân toâi quyeát ñònh

choïn ñeà taøi “ Hoaøn Thieän Thuû Tuïc Phaân Tích Trong Tieán Trình Laäp Keá Hoaïch

Taïi Caùc Coâng Ty Kieåm Toaùn Vieät Nam “.

2. Muïc Tieâu Nghieân Cöùu

Nhaèm phaân tích vaø heä thoáng hoùa moät soá thuû tuïc phaân tích ñöôïc vaän duïng phoå

bieán hieän nay trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn

Vieät Nam. Treân cô sôû ñoù tìm ra nhöõng thoâng tin, yeáu toá caàn thieát ñeå nhaän dieän khaû

naêng xaûy ra caùc sai soùt vaø gian laän. Ngoaøi ra, thuû tuïc naøy giuùp cho coâng taùc kieåm

toaùn ñöôïc tieán haønh nhanh choùng, hieäu quaû vaø phuø hôïp vôùi muïc tieâu ñeà ra. Nhö

vaäy, vieäc xaây döïng quy trình thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm

toaùn khoâng nhöõng naâng cao chaát löôïng cuoäc kieåm toaùn taïi caùc coâng ty kieåm toaùn

Vieät Nam maø coøn giuùp cho caùc kieåm toaùn vieân, caùc coâng ty kieåm toaùn haïn cheá ñöôïc

nhöõng ruûi ro ñoái vôùi cuoäc kieåm toaùn, coù caùi nhìn toång quaùt hôn veà caùch thöùc tieáp

caän vaø ñaùnh giaù tình hình taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn.

3. Ñoái Töôïng Nghieân Cöùu

Thuû tuïc phaân tích vaän duïng cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp cuï theå laø:

Doanh nghieäp Nhaø nöôùc, Coâng ty Coå Phaàn, Lieân Doanh, Coâng ty TNHH … thoâng

qua caùc chæ tieâu thoâng tin taøi chính vaø phi taøi chính, thoâng tin ngaønh... Tuy nhieân,

11/161

trong phaïm vi ñeà taøi naøy, chuùng toâi chæ toång hôïp vaø phaân tích caùc vaán ñeà lieân quan

ñeán hoaøn thieän vieäc vaän duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch taïi caùc

coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam nhaèm naâng cao chaát löôïng kieåm vaø haïn cheá nhöõng ruûi

ro trong quaù trình thöïc hieän kieåm toaùn.

4. Phöông Phaùp Nghieân Cöùu

Cô sôû cuûa phöông phaùp luaän laø Hoïc thuyeát cuûa Maùc veà Chuû nghóa duy vaät

bieän chöùng. Vôùi phöông phaùp naøy, chuùng ta xem xeùt ñoái töôïng nghieân cöùu trong

moái quan heä vaän ñoäng vaø phaùt trieån, ñoàng thôøi coù theå xem xeùt chuùng trong moái lieân

heä toaøn dieän vôùi caùc söï vaät coù lieân quan. Theâm vaøo ñoù, vieäc söû duïng phöông phaùp

phaân tích vaø toång hôïp, ñoái chieáu giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn, seõ giuùp chuùng ta phaân

loaïi vaø heä thoáng caùc thuû tuïc phaân tích ñeå coù theå ñöa ra moâ hình vaø hoaøn thieän quy

trình vaän duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn nhaèm naâng

cao chaát löôïng kieåm toaùn cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam. Quy trình naøy coù

theå nhaän dieän vaø giaûm thieåu nhöõng ruûi ro maø caùc kieåm toaùn vieân, caùc coâng ty kieåm

toaùn coù theå gaëp phaûi; ñoàng thôøi cuõng ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu veà thôøi gian, nhaân

söï vaø chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn. Ngoaøi ra, chuùng toâi ñaõ tieán haønh ñieàu tra taïi

caùc coâng ty kieåm toaùn, keå caû caùc coâng ty kieåm toaùn nöôùc ngoaøi, ñeå khaûo saùt vaø

ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm

toaùn. Vieäc khaûo saùt caùc coâng ty kieåm toaùn nöôùc ngoaøi chæ mang tính chaát tham

chieáu, ñeå töø ñoù giuùp cho caùc coâng ty kieåm toaùn Vieät Nam hoaøn thieän hôn.

Boá cuïc cuûa Luaän Vaên bao goàm ba chöông cô baûn:

Chöông I. CÔÛ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH

12/161

Chöông II. THÖÏC TRAÏNG VAÄN DUÏNG THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH

TRONG TIEÁN TRÌNH LAÄP KEÁ HOAÏCH TAÏI CAÙC COÂNG TY KIEÅM TOAÙN

VIEÄT NAM.

Chöông III. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM HOAØN THIEÄN VIEÄC VAÄN DUÏNG

THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH TRONG TIEÁN TRÌNH LAÄP KEÁ HOAÏCH TAÏI CAÙC

COÂNG TY KIEÅM TOAÙN VIEÄT NAM.

Nhö treân ñaõ ñeà caäp, ñeà taøi chæ ñöa ra ñònh höôùng ñeå hoaøn thieän cho caùc

doanh nghieäp kieåm toaùn Vieät Nam trong vieäc aùp duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán

trình laäp keá hoaïch nhaèm naâng cao chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn. Nhöõng giaûi phaùp

ñöa ra coù theå ñöôïc xem laø nhöõng vaán ñeà caàn thieát vaø coát loõi nhaát. Chính vì theá, moãi

coâng ty kieåm toaùn coù theå döïa treân neàn taûng caùc giaûi phaùp naøy, keát hôïp vôùi tình hình

thöïc teá cuûa DN mình ñeå xaây döïng quy trình phaân tích vaø thöïc hieän thích hôïp nhaèm

tuaân thuû caùc yeâu caàu cuûa chuaån möïc kieåm toaùn cuõng nhö ñaït ñöôïc hieäu quaû cao

nhaát.

Trong quaù trình thöïc hieän luaän vaên, toâi ñaõ gaëp moät soá khoù khaên ñaùng keå, tuy

nhieân luaän vaên cuõng ñaõ hoaøn taát. Thaønh quaû naøy khoâng chæ laø noã löïc cuûa rieâng baûn

thaân toâi maø coøn coù söï ñoùng goùp raát lôùn töø nhieàu ngöôøi khaùc.

Toâi xin chaân thaønh caûm ôn caùc thaày coâ giaùo tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Tp Hoà

Chí Minh ñaõ giuùp toâi trang bò nhöõng kieán thöùc boå ích, caùc kyõ naêng toång hôïp vaø phaân

tích trong suoát quaù trình hoïc taäp taïi ñaây; xin chaân thaønh caûm ôn baïn beø vaø ñoàng

nghieäp töø caùc nôi ñaõ giuùp ñôõ toâi raát nhieàu trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi.

13/161

Ñaëc bieät, toâi xin baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñeán thaày giaùo höôùng daãn – Tieán

syõ Leâ Ngoïc Taùnh, ngöôøi ñaõ taän tình giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân toâi raát nhieàu trong suoát

quaù trình aáp uû ñeà taøi, nghieân cöùu vaø hoaøn taát luaän vaên naøy.

Duø luaän vaên ñaõ ñöôïc chuaån bò moät caùch kyõ löôõng, song seõ khoù traùnh khoûi

nhöõng thieáu soùt. Vì vaäy, toâi raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù kieán chaân thaønh töø quyù

thaày coâ, baïn beø, ñoàng nghieäp vaø ñoäc giaû nhaèm giuùp toâi coù theå hoaøn thieän hôn kieán

thöùc, caùc kyõ naêng nghieân cöùu vaø coù theå vaän duïng vaøo thöïc tieãn coâng taùc cuûa baûn

thaân mình.

Traân troïng kính chaøo!

14/161

CHÖÔNG I

CÔÛ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH

1.1. Toång Quan Veà Thuû Tuïc Phaân Tích

1.1.1. Khaùi nieäm

Theo chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam VSA 520 : “ Thuû tuïc phaân tích laø vieäc

phaân tích caùc soá lieäu, thoâng tin, caùc tyû suaát quan troïng, qua ñoù tìm nhöõng xu höôùng,

bieán ñoäng vaø tìm ra nhöõng maâu thuaån vôùi caùc thoâng tin lieân quan khaùc hoaëc coù söï

cheânh leäch lôùn so vôùi giaù trò döï kieán”.

Thuû tuïc phaân tích ñöôïc duøng ñeå thu thaäp baèng chöùng veà nhöõng sai leäch troïng

yeáu trong baùo caùo taøi chính. Thuû tuïc phaân tích khoâng nhöõng khoâng döøng laïi ôû vieäc

tìm hieåu tình hình cuûa khaùch haøng maø coøn duøng ñeå phaùt hieän ra nhöõng soá lieäu coù

khaû naêng bò sai leäch.

1.1.2. Vai troø cuûa thuû tuïc phaân tích

Thuû tuïc phaân tích thöôøng ñöôïc kieåm toaùn vieân söû duïng trong suoát quaù trình

kieåm toaùn, vì vaäy giuùp kieåm toaùn vieân ñaùnh giaù ñöôïc tình hình taøi chính cuõng nhö

hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng.

Trong tieán trình laäp keá hoaïch, thuû tuïc phaân tích laø kyõ thuaät giuùp kieåm toaùn

vieân nhaän daïng nhöõng khoaûn muïc baát thöôøng, ñoàng thôøi hoã trôï cho hoï trong vieäc

xaùc ñònh noäi dung, phaïm vi vaø thôøi gian cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn khaùc. Ví duï, khi

phaân tích kieåm toaùn vieân nhaän thaáy haøng toàn kho naêm nay taêng raát nhieàu so vôùi

naêm tröôùc, nhöng doanh thu trong kyø laïi taêng vaø khoaûn phaûi traû giaûm, töø ñoù kieåm

toaùn vieân seõ môû roäng phaïm vi ñoái vôùi thöû nghieäm chi tieát cho khoaûn muïc haøng toàn

kho.

15/161

Khi kieåm toaùn vieân thöïc hieän coâng vieäc kieåm toaùn treân caùc khoaûn muïc cuûa

baùo caùo taøi chính, thuû tuïc phaân tích ñoùng vai troø ñònh höôùng giuùp kieåm toaùn vieân

hieåu roõ hôn veà tình hình hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng, phaùt hieän nhöõng bieán ñoäng baát

thöôøng qua ñoù giuùp döï ñoaùn veà nhöõng khu vöïc coù ruûi ro cao.

Do ñoù thuû tuïc phaân tích ñöôïc ñaùnh giaù laø thuû tuïc coù hieäu quaû cao nhaát vì thôøi

gian ít, chi phí thaáp, maø coù theå cung caáp caùc baèng chöùng veà söï ñoàng boä, hôïp lyù

trong caáu truùc caùc soá lieäu keá toaùn; ñoàng thôøi giuùp ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng neùt toång theå

vaø khoâng bò sa vaøo caùc nghieäp vuï cuï theå. Ñieàu quan troïng hôn, thuû tuïc phaân tích laø

phöông phaùp caàn thöïc hieän ñeå haïn cheá ruûi ro kieåm toaùn, giaûm bôùt khoái löôïng coâng

vieäc.

1.1.3. Caùc yeáu toá cuûa thuû tuïc phaân tích

Moät thuû tuïc phaân tích bao goàm 3 yeáu toá: Döï ñoaùn, So saùnh vaø Ñaùnh giaù

1.1.3.1. Döï ñoaùn: bao goàm caùc böôùc sau:

- Ñöa ra moät moâ hình ñeå döï ñoaùn:

Xaùc ñònh nhöõng bieán taøi chính vaø nhöõng bieán hoaït ñoäng cuøng vôùi moái quan heä giöõa

hai loaïi bieán naøy. Vieäc xaùc ñònh ñöôïc baûn chaát moái quan heä cuûa caùc bieán taøi chính

vaø caùc bieán hoaït ñoäng coù lieân quan laø raát quan troïng trong vieäc xaây döïng neân moät

moâ hình ñeå döï ñoaùn. Trong moät vaøi tröôøng hôïp, vieäc xaùc ñònh moái quan heä giöõa caùc

döõ lieäu khoâng phaûi laø ñôn giaûn, noù ñoøi hoûi söï saùng taïo, bieát choïn löïa vaø xaây döïng

caùc giaû ñònh cuûa ngöôøi phaân tích.

- Xaây döïng moät moâ hình ñeå keát hôïp nhöõng thoâng tin:

Thöôøng khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc moái quan heä giöõa chuùng, ta coá gaéng bieán ñoåi moái

quan heä ñoù thaønh moät moái quan heä soá hoïc (moät coâng thöùc, moät moâ hình).