Hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục nợ phải thu khách hàng do Công ty Kiểm toán Tư vấn Độc Lập IAC thực hiện, 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH



TRẦN MINH TUYẾT TRINH

HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI THU

KHÁCH HÀNG DO CÔNG TY KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỘC LẬP IAC

THỰC HIỆN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

MÃ SỐ: 52340301

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH



TRẦN MINH TUYẾT TRINH

HOÀN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI THU

KHÁCH HÀNG DO CÔNG TY KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỘC LẬP IAC

THỰC HIỆN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

MÃ SỐ: 52340301

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGUYỄN THỊ ĐOAN TRANG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

i

TÓM TẮT

Nước ta đã và đang thực hiện các chủ trương đa dạng hóa các hình thức sở hữu,

phạm vi của các thành phần kinh tế ngày càng được mở rộng và đóng vai trò quan

trọng trong phát triển kinh tế. Cùng với sự phát triển đó, là sự phát triển của dịch vụ

kiểm toán BCTC. Các công ty kiểm toán ngày càng trau dồi và cải thiện chất lượng

kiểm toán nhằm mang lại kết quả tốt nhất cho khách hàng. Qua quá trình thực tập

tại công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Độc Lập, người viết nhận thấy “nợ phải thu

khách hàng” là khoản mục nhạy cảm, dễ bị biển thủ và xảy ra gian lận nên công ty

cần có quy trình kiểm toán nợ phải thu khách hàng hợp lý và đầy đủ để tìm ra bằng

chứng đáp ứng mục tiêu kiểm toán về tính trung thực và hợp lý của khoản mục. Vì

lý do đó, người viết đã lựa chọn đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện quy trình kiểm toán

khoản mục nợ phải thu khách hàng do Công ty Kiểm toán Tư vấn Độc Lập IAC

thực hiện”.

Với mục tiêu hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục nợ phải thu khách hàng,

người viết đã đi sâu vào tìm hiểu quy trình này dựa trên thực tế kiểm toán tại Công

ty TNHH IAC và đánh giá quy trình này dựa trên kết quả khảo sát thu được từ

KiTV tại công ty.

Người viết đã sử dụng kết hợp các phương pháp tham khảo nghiên cứu tài liệu,

kiểm tra hồ sơ, phỏng vấn và thực nghiệm để làm rõ các vấn đề nghiên cứu. Ngoài

ra, người viết còn sử dụng phương pháp khảo sát hồ sơ và KiTV kết hợp với

phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp để nghiên cứu và đánh giá các yếu tố

được khảo sát.

Qua kết quả khảo sát hồ sơ khách hàng, có thể thấy các thủ tục kiểm toán đều

được KiTV thực hiện khá đầy đủ. Qua kết quả khảo sát về mức độ hiệu quả của các

thủ tục kiểm toán được thực hiện, các con số thống kê từ KiTV đã cho thấy các thủ

tục kiểm toán trong chương trình nợ phải thu khách hàng được thực hiện tương đối

hiệu quả, tuy nhiên vẫn tồn tại một số thủ tục chưa mang lại tính hiệu quả cao.

Từ kết quả đánh giá của KiTV về ưu điểm của quy kiểm toán nợ phải thu khách

hàng cho thấy chương trình kiểm toán khá đầy đủ và đáp ứng được các mục tiêu

ii

kiểm toán đề ra; KiTV luôn tham chiếu số liệu của khoản mục đối ứng liên quan

đến nợ phải thu khách hàng và hồ sơ kiểm toán được lưu trữ rất cẩn thận.

Song, quy trình kiểm toán nợ phải thu cũng tồn tại một số hạn chế như: KiTV

chưa tìm hiểu kỹ về HTKSNB của khách hàng; các TNCB được thực hiện đơn giản;

chưa chú trọng vào phân tích các hệ số; chỉ tập trung chọn mẫu có số dư lớn để

kiểm tra; số ít trường hợp KiTV nhận thư xác nhận thông qua đơn vị được kiểm

toán.

Nhằm hoàn thiện và khắc phục các hạn chế còn tồn tại trong quy trình kiểm toán

nợ phải thu khách hàng, người viết đã đưa ra một số kiến nghị với các hạn chế nêu

trên dựa vào kết quả đánh giá của KiTV về mức độ khả thi của các kiến nghị. Cụ

thể: công ty cần xây dựng bảng hỏi ứng với từng khách hàng có quy mô và loại hình

kinh doanh khác nhau; kết hợp thủ tục quan sát và điều tra để tìm hiểu về hệ thống

kiểm soát nội bộ của khách hàng. Công ty nên tập trung hơn vào các thủ tục phân

tích hệ số, ứng dụng phương pháp chọn mẫu bằng phần mềm chuyên ngành và thực

hiện thêm các thủ tục kiểm toán bổ sung để tăng độ tin cậy cho bằng chứng kiểm

toán. Người viết mong rằng khi công ty áp dụng các kiến nghị này, chất lượng của

cuộc kiểm toán sẽ được đảm bảo và nâng cao hơn.

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập tại trường Đại học Ngân hàng TpHCM, em đã nhận

được sự dạy bảo tận tình của quý thầy cô, đặt biệt là các thầy cô khoa Kế toán –

Kiểm toán đã giúp em có được những kiến thức bổ ích, đây sẽ là hành trang theo

em sau này.

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp lần này, em xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đối

với TS. Nguyễn Thị Đoan Trang, cô đã luôn giúp đỡ nhiệt tình và hướng dẫn em

trong suốt quá trình thực hiện khóa luận.

Em cũng xin chân thành cảm ơn quý Lãnh đạo công ty TNHH Kiểm toán Tư

vấn Độc Lập, các anh chị đã nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập,

giúp em học hỏi được nhiều bài học kinh nghiệm cho bản thân, áp dụng kiến thức

đã học trên giảng đường vào thực tế.

Do hạn chế về thời gian cũng như trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tế

nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Chính vì thế, em rất mong nhận được sự

quan tâm góp ý tận tình từ phía công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Độc Lập và quý

thầy cô để đề tài này được hoàn thiện hơn nữa.

Cuối cùng, em xin kính chúc quý thầy cô trường Đại học Ngân Hàng TpHCM

thật nhiều sức khỏe, thành công trong sự nghiệp giảng dạy. Kính chúc các anh chị

tại công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn Độc Lập dồi dào sức khỏe, thành công trong

công việc và cuộc sống.

Em xin chân thành cảm ơn!

Sinh viên

Trần Minh Tuyết Trinh

iv

LỜI CAM ĐOAN

Khóa luận này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là

trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội

dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong

khóa luận.

Sinh viên

Trần Minh Tuyết Trinh

v

MỤC LỤC

TÓM TẮT.................................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................... iii

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... iv

MỤC LỤC..................................................................................................................v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................ ix

DANH MỤC BẢNG..................................................................................................x

DANH MỤC HÌNH................................................................................................. xi

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................1

2. Tổng quan về các nghiên cứu trước ....................................................................1

3. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2

4. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................3

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................3

7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu.............................................................................4

8. Kết cấu của đề tài ................................................................................................5

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI

THU KHÁCH HÀNG...............................................................................................6

1.1 Khái quát chung về khoản mục nợ phải thu khách hàng ...............................6

1.1.1 Khái niệm.......................................................................................................6

1.1.2 Đặc điểm của khoản mục nợ phải thu khách hàng ........................................6

1.1.3 Những sai sót và gian lận có thể xảy ra đối với khoản mục nợ phải thu

khách hàng ..............................................................................................................7

1.1.4 Thủ tục kiểm soát nội bộ đối với khoản mục nợ phải thu khách hàng ..........8

1.2 Kiểm toán khoản mục nợ phải thu khách hàng trong kiểm toán báo cáo tài

chính .........................................................................................................................10

1.2.1 Mục tiêu kiểm toán.......................................................................................10

vi

1.2.2 Giai đoạn lập kế hoạch.................................................................................11

1.2.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán tổng thể ..........................................................11

1.2.2.2 Thiết kế chương trình kiểm toán...........................................................13

1.2.3 Giai đoạn thực hiện cuộc kiểm toán.............................................................13

1.2.3.1 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát...........................................................13

1.2.3.2 Thủ tục phân tích cơ bản.......................................................................14

1.2.3.3 Kiểm tra chi tiết.....................................................................................15

1.2.3.4 Tổng hợp và đánh giá kết quả ...............................................................17

1.2.4 Giai đoạn hoàn thành cuộc kiểm toán..........................................................17

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU

KHÁCH HÀNG TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỘC LẬP IAC ......18

2.1 Giới thiệu chung ................................................................................................18

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển...................................................................18

2.1.2 Bộ máy tổ chức ............................................................................................19

2.1.3 Hoạt động kinh doanh ..................................................................................19

2.2 Quy trình kiểm toán khoản mục nợ phải thu khách hàng trong kiểm toán

BCTC tại công ty khách hàng................................................................................20

2.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch.................................................................................21

2.2.1.1 Tìm hiểu khái quát về khách hàng ........................................................21

2.2.1.2 Tìm hiểu về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng.......................21

2.2.1.3 Xác lập mức trọng yếu và thủ tục đánh giá rủi ro.................................23

2.2.2 Thực hiện kiểm toán.....................................................................................26

2.2.2.1 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát...........................................................26

2.2.2.2 Thử nghiệm cơ bản ...............................................................................27

2.2.3 Giai đoạn hoàn thành cuộc kiểm toán..........................................................36

vii

2.3 Khảo sát các hồ sơ kiểm toán và kiểm toán viên về quy trình kiểm toán

khoản mục phải thu khách hàng ...........................................................................38

2.3.1 Khảo sát hồ sơ kiểm toán tại IAC................................................................38

2.3.1.1 Mục tiêu khảo sát ..................................................................................38

2.3.1.2 Phương pháp khảo sát ...........................................................................38

2.3.1.3 Kết quả khảo sát....................................................................................39

2.3.2 Khảo sát kiểm toán viên tại IAC về quy trình kiểm toán khoản mục phải thu

khách hàng ............................................................................................................41

2.3.2.1 Mục tiêu khảo sát ..................................................................................41

2.3.2.2 Phương pháp khảo sát ...........................................................................41

2.3.2.3 Kết quả khảo sát....................................................................................42

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN

CÔNG TÁC KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG

TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO IAC THỰC HIỆN..........49

3.1 Nhận xét về quy trình kiểm toán khoản mục nợ phải thu khách hàng .......49

3.1.1 Ưu điểm........................................................................................................49

3.1.2 Hạn chế.........................................................................................................50

3.1.2.1 Công ty chưa tìm hiểu kỹ về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng

...........................................................................................................................50

3.1.2.2 Các thử nghiệm kiểm soát được thực hiện đơn giản.............................51

3.1.2.3 Chưa chú trọng vào phân tích các hệ số................................................52

3.1.2.4 Tập trung chọn mẫu có giá trị lớn.........................................................52

3.1.2.5 Nhận thư xác nhận từ bên thứ ba ..........................................................53

3.1.3 Nguyên nhân của các hạn chế ......................................................................53

3.2 Giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục nợ phải thu

khách hàng tại IAC .................................................................................................54

KẾT LUẬN..............................................................................................................57