Hoàn thiện công tác quản lý thuế bảo vệ môi trường tại cục thuế tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ QUỲNH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ

BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TẠI CỤC THUẾ

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ QUỲNH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ

BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG TẠI CỤC THUẾ

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60. 34. 04. 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ THÚY PHƢƠNG

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan

Những nội dung trong Luận văn này do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của

TS. Đỗ Thị Thúy Phƣơng.

Mọi tham khảo dùng trong Luận văn đều đƣợc trích nguồn gốc rõ ràng.

Các nội dung trong nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và

chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ công trình nào.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn

Phạm Thị Quỳnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian thực hiện đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý thuế bảo vệ môi

trường tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên”, tác giả đã tích lũy đƣợc một số kinh nghiệm

bổ ích, ứng dụng các kiến thức đã học ở trƣờng vào thực tế. Để hoàn thành đƣợc Đề tài

này tác giả đã đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô giáo Trƣờng Đại

học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên.

Tác giả xin chân thành cảm ơn TS. Đỗ Thị Thúy Phƣơng, cùng các thầy cô

giáo trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã tận tâm giúp đỡ

trong suốt thời gian học tập cũng nhƣ trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và các đồng nghiệp tại

Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên và các bạn bè khác đã giúp đỡ trong quá trình thực hiện

luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 5 năm 2014

Tác giả

Phạm Thị Quỳnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.............................................................2

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài và đóng góp mới của đề tài...........................................3

5. Bố cục của Luận văn ................................................................................................3

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN

LÝ THUẾ BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG ......................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thuế bảo vệ môi trƣờng...................................................5

1.1.1. ơ bảo vệ môi trƣờng...................................................5

1.1.2. Lý luận chung về thuế....................................................................................7

1.1.3. Lý luận chung về thuế BVMT ...................................................................17

1.1.4. Lý luận về quản lý thuế BVMT .................................................................21

1.1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý thuế BVMT..........................34

1.1.6. Sự cần thiết phải tăng cƣờng quản lý thuế BVMT ....................................37

1.2. Kinh nghiệm quản lý thuế BVMT ở một số Cục Thuế và bài học cho Cục

Thuế tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................39

1.2.1. Công tác quản lý thuế BVMT tại một số Cục Thuế...................................39

1.2.2. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho công tác quản lý thuế BVMT

tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên............................................................................47

Chƣơng 2. PHƢƠ ........................................51

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................51

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài..........................................................................51

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin ................................................................51

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

2.2.2. Phƣơng pháp xử lý và tổng hợp thông tin.................................................51

2.2.3. Phƣơng pháp phân tích thông tin ..............................................................52

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................53

2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh số lƣợng hàng hóa dịch vụ gây ô nhiễm................53

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh số thuế phải nộp, số thuế đã nộp và tình hình

chấp hành Luật thuế BVMT của doanh nghiệp...................................................53

2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả quản lý thu thuế BVMT của Cục Thuế.....53

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ BẢO VỆ

MÔI TRƢỜNG TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN.........................50

3.1. Đặc điểm của tỉnh Thái Nguyên ........................................................................56

3.1.1. điều kiện tự nhiên .....................................................................56

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội..........................................................................59

3.2. Sơ lƣợc về lịch sử phát triển của Cục thuế tỉnh Thái Nguyên ...........................64

3.2.1. Lịch sử phát triển, vị trí, chức năng..........................................................64

3.2.2. Nhiệm vụ quyền hạn .................................................................................65

3.3. Thực trạng công tác quản lý thuế BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên ......70

3.3.1. thuế 2011 - 2013....................................................70

3.3.2. Kết quả thực hiện công tác quản lý thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh

Thái Nguyên........................................................................................................74

3.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý thuế BVMT của Cục Thuế tỉnh

Thái Nguyên..............................................................................................................85

3.4.1. Yếu tố kinh tế............................................................................................85

3.4.2. Thể chế, chính sách...................................................................................86

3.4.3. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ NNT ..........................................................86

3.4.4. Công tác thanh tra, kiểm tra thuế BVMT .................................................87

3.4.5. Công tác quản lý tạo lập, sử dụng và kiểm tra hóa đơn............................87

3.4.6. Công tác quản lý nợ thuế BVMT, cƣỡng chế thuế BVMT ......................87

3.4.7. Tin học hóa và cơ sở dữ liệu về tổ chức, cá nhân nộp thuế......................88

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.4.8. Công tác tổ chức và trình độ năng lực đội ngũ cán bộ công chức

ngành thuế ..........................................................................................................88

3.4.9. Trụ sở, phƣơng tiện làm việc của cơ quan thuế........................................88

3.4.10. Sự phối hợp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quản lý thuế BVMT.......89

3.5. Đánh giá tình hình quản lý thuế BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên .........89

3.5.1. Kết quả đạt đƣợc .......................................................................................89

3.5.2. Những mặt còn hạn chế ............................................................................95

3.5.3. Một số nguyên nhân làm hạn chế công tác quản lý thuế BVMT tại

Cục thuế tỉnh Thái Nguyên.................................................................................95

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ BẢO VỆ MÔI

TRƢỜNG TẠI CỤC THUẾ TỈNH THÁI NGUYÊN..........................................99

4.1. Quan điểm, mục tiêu, định hƣớng quản lý thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh

Thái Nguyên..............................................................................................................99

4.1.1. Quan điểm.................................................................................................99

4.1.2. Mục tiêu quản lý thuế BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên trong

thời gian tới.......................................................................................................101

4.1.3. Định hƣớng quản lý thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên..........102

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên

trong thời gian tới....................................................................................................103

4.2.1. Căn cứ đƣa ra giải pháp..........................................................................103

4.2.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý thuế BVMT tại

Cục thuế tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới.................................................104

4.3. Kiến nghị để thực hiện các giải pháp đề ra ......................................................116

4.3.1. Đối với Nhà nƣớc ...................................................................................116

4.3.2. Đối với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên.....117

4.3.3. Đối với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên............................119

KẾT LUẬN............................................................................................................121

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................123

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT

DN

DNNNĐP

DNTW

DNĐTNN

BVMT

ĐKKD

GDP

HĐND

MST

NQD

NXB

NNT

NSNN

SDĐNN

SDĐNN

TNCN

TP

TS

TKTN

UBND

: Doanh nghiệp

: Doanh nghiệp nhà nƣớc địa phƣơng

: Doanh nghiệp trung ƣơng

: Doanh nghiệp đầu tƣ nƣớc ngoài

: Bảo vệ môi trƣờng

: Đăng ký kinh doanh

: Tổng sản phẩm quốc nội

: Hội đồng nhân dân

: Mã số thuế

: Ngoài quốc doanh

: Nhà xuất bản

: Ngƣời nộp thuế

: Ngân sách nhà nƣớc

: Sử dụng đất nông nghiệp

: Sử dụng đất phi nông nghiệp

: Thu nhập cá nhân

: Thành phố

: Tiến sỹ

: Tự khai tự nộp

: Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Kết quả thu NSNN của Cục thuế tỉnh Bắc Giang 2011 - 2013...........41

Bảng 1.2. Kế hoạch và kết quả thu NSNN từ sắc thuế BVMT giai đoạn

2011 - 2013...................................................................................43

Bảng 1.3. Kết quả thu NSNN của các đơn vị thuộc Cục Thuế tỉnh Bắc Kạn

giai đoạn 2011 - 2013............................................................................45

1.4. T 2011 - 2013.......46

Bảng 3.1. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu của tỉnh Thái

Nguyên năm 2012, 2013 và kế hoạch năm 2014.....................................62

Bảng 3.2. Kết quả thu ngân sách tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011 - 2013 ...............70

Bảng 3.3. Kết quả thu ngân sách tỉnh Thái Nguyên của các sắc thuế giai đoạn

2011 - 2013............................................................................................72

Bảng 3.4. Tình hình sản lƣợng xăng, dầu các loại và nghĩa vụ thuế BVMT

của các doanh nghiệp năm 2012; 2013 .................................................74

Bảng 3.5. Tình hình sản lƣợng khai thác than các loại và nghĩa vụ thuế

BVMT của các doanh nghiệp năm 2012; 2013.....................................75

Bảng 3.6. Thống kê số lƣợng NNT theo loại hình doanh nghiệp thuộc đối

tƣợng nộp thuế BVMT giai đoạn 2011 - 2013 ......................................76

Bảng 3.7. Thống kê tỷ lệ nộp hồ sơ khai thuế BVMT năm 2011, 2012, 2013...............77

Bảng 3.8. Kết quả thu, nộp thuế BVMT tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên giai

đoạn 2012 - 2013...................................................................................77

Bảng 3.9. Tình hình nợ thuế BVMT giai đoạn 2012 - 2013..................................81

Bảng 3.10. Tình hình thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp phải

nộp thuế BVMT năm 2012, 2013..........................................................82

Bảng 3.11. Kết quả kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp phải nộp thuế BVMT

giai đoạn 2012 - 2013............................................................................83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Mô hình tổ chức quản lý theo chức năng của hệ thống thuế Việt Nam........69

Biểu đồ 3.1. Tình hình phát sinh thuế BVMT theo từng loại hàng hóa giai đoạn

2012 - 2013 .............................................................................................81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Trong suốt hơn 30 năm kể từ Hội nghị môi trƣờng đầu tiên của thế giới

(Stockholm 1972) cho đến nay, cộng đồng thế giới đã có nhiều nỗ lực để đƣa vấn đế

môi trƣờng vào các chƣơng trình nghị sự ở cấp quốc tế và quốc gia. Tuy nhiên, hiện

trạng môi trƣờng toàn cầu vẫn đang tiếp tục trở nên tồi tệ hơn. Suy giảm đa dạng sinh

học tiếp diễn, trữ lƣợng cá tiếp tục giảm sút, sa mạc hóa ngày càng cƣớp đi nhiều đất

đai màu mỡ, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đã hiển hiện rõ ràng. Thiên tai trên

thế giới ngày càng nhiều và ngày càng khốc liệt, có thể kể đến một ví dụ điển hình đó

là thảm họa động đất và sóng thần mới diễn ra ở Nhật Bản đầu tháng 4 năm 2011.

Trong tháng 11 năm 2013 tại Philippines số ngƣời chết vì bão lên đến hơn 3.600 ngƣời.

Trong thời gian qua tại Việt Nam, tăng trƣởng kinh tế, quá trình công nghiệp

hoá và phát triển đô thị tăng nhanh đã tác động xấu đến môi trƣờng sinh thái nhƣ sự gia

tăng phát thải nƣớc thải công nghiệp, nƣớc thải sinh hoạt; gia tăng số lƣợng chất thải

rắn trong sinh hoạt và trong công nghiệp; gia tăng phát thải các chất gây ô nhiễm không

khí từ các quy trình sản xuất công nghiệp và giao thông vận tải; ô nhiễm ngày càng gia

tăng cả trên mặt đất, trong lòng đất, sông hồ và trong không khí.

Để bảo vệ và cải thiện môi trƣờng, Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 8 ngày 15 tháng 11 năm 2010 đã thông qua

“Luật thuế bảo vệ môi trƣờng”. Mục tiêu của Luật thuế này, một mặt sẽ bổ sung

vào nguồn thu tài chính để đầu tƣ, cải tạo môi trƣờng, mặt khác sẽ hạn chế hoạt

động gây hại đến môi trƣờng của các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân.

Thái Nguyên đƣợc thiên nhiên ban tặng cho một nguồn tài nguyên khoáng

sản đa dạng và phong phú. Các loại tài nguyên khoáng sản nhƣ quặng sắt, than

mỡ, thiếc, tài nguyên làm vật liệu xây dựng, tuy có trữ lƣợng không lớn nhƣng

đã đƣợc thăm dò và nhiều loại đang khai thác là nhân tố quan trọng trong việc

hình thành một số trung tâm công nghiệp chuyên môn hoá của tỉnh. Tuy nhiên,

hiện nay tình trạng ô nhiễm môi trƣờng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ngày càng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

gia tăng và khó kiểm soát, tính chất vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng

ngày càng phức tạp, nhiều "điểm nóng" về ô nhiễm môi trƣờng còn tồn tại, gây

bức xúc trong dƣ luận. Vì vậy, việc tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trƣờng là

việc làm cần thiết.

Quản lý thuế bảo vệ môi trƣờng là một trong những sắc thuế cần đƣợc

xây dựng để hoàn thiện hệ thống chính sách thuế. Tuy nhiên, quản lý thuế bảo

vệ môi trƣờng là công tác quản lý thuế mới, hiện nay vẫn còn tồn tại chủ yếu

nhƣ: chính sách thuế chƣa thực sự đồng bộ, còn phức tạp, sắc thuế còn nhiều

mức thuế suất, bộ máy thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm về thuế, quản lý nợ và

cƣỡng chế thuế thì còn quá nhỏ so với yêu cầu quản lý thuế... Vì vậy, hoàn

thiện công tác quản lý thuế bảo vệ môi trƣờng để nâng cao chất lƣợng quản lý,

đồng thời nhằm bảo vệ môi trƣờng sinh thái, nhằm góp phần thay đổi nhận thức

của con ngƣời đối với môi trƣờng, tạo thêm nguồn lực để khôi phục môi trƣờng

sinh thái. Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công

tác quản lý thuế bảo vệ môi trường tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên”.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện luật quản lý thuế

BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên; thực hiện yêu cầu đảm bảo thu đúng, đủ theo

quy định của luật quản lý thuế, nuôi dƣỡng nguồn thu, nâng cao tính tuân thủ pháp luật

thuế, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế bảo vệ môi

trƣờng tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý thuế BVMT.

- Đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái

Nguyên, kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân.

- Xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý thuế đối BVMT thời gian qua.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế BVMT tại Cục

Thuế tỉnh Thái Nguyên trong thời gian tới.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến công tác tổ chức quản lý thuế BVMT tại Cục

T ý của Nhà nƣớc.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về không gian: nghiên cứu trên địa bàn tại tỉnh Thái Nguyên.

- Phạm vi về mặt thời gian: thu thập thông tin thứ cấp từ các tài liệu đã đƣợc

công bố từ năm 2011 - 2013.

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài và đóng góp mới của đề tài

4.1. Ý nghĩa khoa học

Trên cơ sở nghiên cứu khoa học, hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn,

luận văn có những đóng góp sau:

- Trên cơ sở chủ trƣơng, đƣờng lối, quan điểm, pháp luật của Đảng và Nhà nƣớc

về thuế BVMT, luận văn nêu bật vai trò quan trọng của thuế BVMT và quản lý thu

thuế BVMT trong phát triển kinh tế - xã hội.

- Luận văn là tài liệu khoa học có ý nghĩa thiết thực cho công tác quản lý thuế

BVMT đạt hiệu quả cao.

- Từ những nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên và

của các tỉnh khác về quản lý thuế thuế BVMT, rút ra những bài học kinh nghiệm nhằm

hoàn thiện công tác quản lý thuế BVMT ở các địa phƣơng khác trong thời gian tới.

4.2. Đóng góp mới của đề tài

ý thuế trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu trong những năm trƣớc đây chƣa nghiên cứu

về thuế bảo vệ môi trƣờng, do đó qua việc phân tích các nhân tố ảnh hƣởng, thực

trạng công tác quản lý thuế BVMT nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác

quản lý thuế BVMT tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên để quản lý thu thuế có hiệu quả.

5. Bố cục của Luận văn

Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đƣợc

chia ra 4 Chƣơng nội dung chính nhƣ sau:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý thuế BVMT

Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu.