Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường Đại học Hải Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

NGUYỄN TUẤN ANH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

THEO HƯỚNG TỰ CHỦ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC

HẢI DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

HÀ NỘI, 2017

NGUY

ỄN TU

ẤN ANH LU

ẬN VĂN TH

ẠC SĨ KINH T

Ế

L

ỚP: CH 21

B

-

TCNH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

NGUYỄN TUẤN ANH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

THEO HƯỚNG TỰ CHỦ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC

HẢI DƯƠNG

CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ SỐ : 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS,TS. DƯƠNG ĐĂNG CHINH

HÀ NỘI, 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan luận văn “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo

hướng tự chủ tại Trường Đại học Hải Dương” là công trình nghiên cứu độc lập,

các tài liệu tham khảo, số liệu thống kê phục vụ mục đích nghiên cứu trong công

trình này được sử dụng đúng quy định, không vi phạm quy chế bảo mật của Nhà

nước. Tác giả xin cam đoan những vấn đề nêu trên là đúng sự thật. Nếu sai, Tác giả

xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Tác giả Luận văn

Nguyễn Tuấn Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới thầy giáo

hướng dẫn PGS,TS. Dương Đăng Chinh đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá

trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Trường Đại học Thương mại đã

tận tâm giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong suốt thời gian

tôi học tập tại Trường.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các anh chị Phòng Kế hoạch - Tài chính

Trường Đại học Hải Dương và phòng Tài chính Hành chính sự nghiệp - Sở Tài

chính Hải Dương đã cung cấp số liệu cũng như giúp đỡ tôi để hoàn thành đề tài

nghiên cứu này.

Cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn của mình tới gia đình, người thân, bạn bè,

đồng nghiệp đã luôn ở bên, động viên và giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình thực

hiện đề tài nghiên cứu này. Mặc dù đã cố gắng hoàn thành nội dung nghiên cứu

bằng tất cả năng lực và sự nhiệt tình của bản thân, tuy nhiên luận văn này không thể

tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết, tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng

góp quý báu của các thầy, cô để hoàn thiện hơn nữa luận văn của mình.

Xin chân thành cảm ơn!

iii

MụC LụC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MụC LụC ................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ...................................................................... vii

LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài....................................................................2

3. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................4

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................................5

5. Phương pháp nghiên cứu đề tài...............................................................................5

6. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................7

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP.................................................................8

1.1. Tổng quan về các đơn vị sự nghiệp công lập và cơ chế quản lý tài chính trong

các đơn vị sự nghiệp công lập.....................................................................................8

1.1.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập......................................................8

1.1.2. Cơ chế quản lý tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập ..................13

1.2. Tự chủ tài chính tại các trường đại học công lập ...............................................15

1.2.1. Khái niệm về tự chủ tài chính tại các trường đại học công lập .................15

1.2.2. Sự cần thiết quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại các trường đại học

công lập.....................................................................................................................17

1.2.3. Nội dung quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại các trường đại học

công lập.....................................................................................................................19

1.2.4. Chỉ tiêu phản ánh năng lực tự chủ tài chính của các trường đại học

công lập.....................................................................................................................24

iv

1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính theo hướng tự chủ

tại các trường đại học công lập ................................................................................26

1.2.6. Kinh nghiệm của một số trường đại học công lập và bài học rút ra cho

Trường Đại học Hải Dương......................................................................................30

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO HƯỚNG TỰ

CHỦ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG....................................................33

2.1. Khái quát về Trường Đại học Hải Dương..........................................................33

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trường Đại học Hải Dương............33

2.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ.........................................................39

2.2. Thực trạng quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường Đại học Hải Dương..42

2.2.1. Cơ sở pháp lý thực hiện quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường

Đại học Hải Dương thời gian qua ............................................................................42

2.2.2. Nội dung quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường Đại học

Hải Dương.................................................................................................................44

2.3. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trường ĐH Hải Dương ..........................65

2.3.1. Những kết quả đạt được..............................................................................65

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân.............................................................................67

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

THEO HƯỚNG TỰ CHỦ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI DƯƠNG .....................73

3.1. Cơ sở thực hiện công tác quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường Đại

học Hải Dương ..........................................................................................................73

3.1.1. Cơ sở pháp lý ..............................................................................................73

3.1.2. Định hướng phát triển của Trường ............................................................74

3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo hướng tự chủ tại Trường

Đại học Hải Dương ...................................................................................................76

3.2.1. Nâng cao nhận thức về chủ trương tự chủ tài chính ..................................76

3.2.2. Hoàn thiện cơ chế khai thác và quản lý nguồn thu ....................................79

3.2.3. Tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả các khoản chi .............................81

3.2.4. Tăng cường công tác quản lý tài sản..........................................................84

v

3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tài chính....................................86

3.2.6. Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ tài chính trong Nhà trường..................87

3.3. Một số kiến nghị.................................................................................................88

3.3.1. Kiến nghị với Nhà nước..............................................................................88

3.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài chính .........................................................................91

3.3.3. Đối với các cơ quan chủ quản và Bộ Giáo dục và Đào tạo:......................91

KẾT LUẬN..............................................................................................................93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................94

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Nguyên nghĩa

1 BHYT Bảo hiểm y tế

2 BHXH Bảo hiểm xã hội

3 CBVC Cán bộ viên chức

4 ĐH Đại học

5 ĐHCL Đại học công lập

6 GDĐH Giáo dục đại học

7 GD - ĐT Giáo dục - Đào tạo

8 KPCĐ Kinh phí công đoàn

9 NCKH Nghiên cứu khoa học

10 NCS Nghiên cứu sinh

11 NS Ngân sách

12 NSNN Ngân sách Nhà nước

13 TCTC Tự chủ tài chính

14 TSCĐ Tài sản cố định

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

Tên Nội dung Trang

Bảng 2.1

Quy mô nhân sự của Trường Đại học Hải Dương giai

đoạn 2014 - 2016

36

Bảng 2.2

Trình độ nhân sự của Trường Đại học Hải Dương giai

đoạn 2014 - 2016

37

Bảng 2.3 Quy mô đào tạo của Trường Đại học Hải Dương 39

Sơ đồ 2.1 Bộ máy tổ chức Trường Đại học Hải Dương 40

Bảng 2.4 Các nguồn thu của Trường Đại học Hải Dương 46

Biểu đồ 2.1

Thực trạng nguồn thu tại Trường Đại học Hải Dương giai

đoạn 2013 - 2016

47

Bảng 2.5 Nguồn Ngân sách nhà nước cấp giai đoạn 2013 - 2016 49

Bảng 2.6

Mức thu học phí tại Trường Đại học Hải Dương giai đoạn

2013 - 2016

51

Bảng 2.7

Mức thu học phí tại Trường Đại học Hải Dương năm học

2016 - 2017

52

Bảng 2.8

Bảng chi tiết nguồn thu sự nghiệp tại Trường Đại học Hải

Dương giai đoạn 2013 - 2016

53

Biểu đồ 2.2

Nguồn thu sự nghiệp của Trường Đại học Hải Dương

giai đoán 2013 - 2016

53

Bảng 2.9

Các nguồn thu khác của Trường Đại học Hải Dương giai

đoạn 2013 - 2016

54

Bảng 2.10 Tổng hợp nội dung chi giai đoạn 2013 - 2016 58

Bảng 2.11 Bảng chi tiết chi thường xuyên giai đoạn 2013 - 2016 59

Bảng 2.12

Nguồn thu và chi phí đào tạo bình quân cho một sinh

viên 62

Bảng 2.13 Chênh lệch thu - chi thường xuyên giai đoạn 2013 - 2016 63

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội và là

khâu quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả

nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá

trình kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển đã được hoạch định. Việc

quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có liên quan trực tiếp đến

hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế,

ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng nguồn

lực tài chính đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính.

Ngày nay, trong điều kiện kinh tế thị trường, nguồn tài chính cho hoạt động

sự nghiệp rất đa dạng, nó không chỉ bó hẹp trong phạm vi Ngân sách Nhà nước cấp

mà còn được hình thành trong quá trình “xã hội hoá” các hoạt động sự nghiệp - Một

xu thế tất yếu trong thời đại mới. Việc nghiên cứu các biện pháp huy động và quản

lý có hiệu quả nguồn tài chính đầu tư cho giáo dục là hết sức cần thiết. Bên cạnh các

chính sách thu hút đầu tư mọi nguồn lực trong và ngoài nước, các cơ sở giáo dục

cũng được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc huy động và sử dụng

mọi nguồn tài chính để phát triển giáo dục. Tuy nhiên vấn đề đặt ra ở đây là việc

khai thác và sử dụng các nguồn tài chính cho hoạt động sự nghiệp trong các đơn vị

sự nghiệp hiện nay còn nổi lên nhiều bất cập: Cơ chế tài chính chưa phù hợp và

đồng bộ, còn nhiều sơ hở gây lãng phí và lúng túng trong quản lý; mặt khác hạn chế

đến tính chủ động, sáng tạo và tạo tâm lý ỷ lại vào Nhà nước, các đơn vị sự nghiệp

không coi trọng đến tính hiệu quả trong quá trình khai thác và sử dụng các nguồn tài

chính - Đây là một trong những nguyên nhân chính làm giảm chất lượng của các

hoạt động sự nghiệp, chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu đòi hỏi của các

hoạt động đó. Nhằm tháo gỡ những bất cập trên, Chính phủ ban hành Nghị định

43/2006/NĐ-CP ngày 25 tháng 04 năm 2006 quy định quyền tự chủ, tự chịu trách

nhiệm và thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị

sự nghiệp công lập và mới đây nhất là Nghị định 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015

của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập. Nghị định số

16/2015/NĐ-CP được đánh giá là bước đột phá mới trên lộ trình đổi mới toàn diện,