Hoàn thiện công tác quản lý tài chính các trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ QUỲNH TRANG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN

ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ THỊ QUỲNH TRANG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN

ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Nguyễn Thị Thu Thƣơng

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa

công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông

tin xác thực.

Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, tháng năm 2021

Tác giả luận văn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn thạc sỹ này, tôi đã nhận được sự quan tâm hướng dẫn,

giúp đỡ của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường.

Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành

nhất đến cô giáo Nguyễn Thị Thu Thương đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ, hỗ trợ từ phía

Phòng Đào tạo – Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tạo mọi điều

kiện để tôi hoàn thành luận văn.

Lời cuối cùng, tôi xin kính chúc quý thầy cô trường Trường Đại học Kinh tế

và Quản trị kinh doanh sức khỏe dồi dào, gặt hái được nhiều thành công trong công

việc.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2021

Học viên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ....................................................................ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

2.1. Mục tiêu chủ yếu..................................................................................................2

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................3

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................................................3

4. Những đóng góp mới của luận văn .........................................................................3

5. Bố cục của luận văn ................................................................................................4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ

TÀI CHÍNH TRONG CÁC TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP .......................5

1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý tài chính đối với các cơ sở giáo dục mầm non

công lập .......................................................................................................................5

1.1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về cơ sở giáo dục mầm non ...............................5

1.1.2. Nguồn tài chính cho cơ sở giáo dục mầm non công lập ...................................6

1.1.3 Quản lý tài chính đối với các cơ sở giáo dục mầm non công lập ......................7

1.1.4. Nội dung quản lý tài chính đối với các cơ sở giáo dục mầm non công lập ....10

1.1.5. Nguyên tắc quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập...22

1.1.6. Công cụ quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập........24

1.1.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm

non công lập ..............................................................................................................25

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công

iv

lập..............................................................................................................................29

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập

tại Thủ đô Hà Nội......................................................................................................29

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập

tại Thành phố Đà Nẵng .............................................................................................31

1.2.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập

tại Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................33

1.2.4. Bài học kinh nghiệm rút ra cho quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục

mầm non công lập tại thành phố Thái Nguyên .........................................................34

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................35

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................35

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................35

2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .........................................................................35

2.2.2 Phương pháp xử lý, tổng hợp thông tin............................................................37

2.2.3 Phương pháp phân tích thông tin .....................................................................38

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................39

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu về các khoản thu......................................................................40

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu về các khoản chi ......................................................................40

2.3.3. Nhóm chỉ tiêu về chênh lệch thu – chi tài chính.............................................41

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁC

TRƢỜNG MẦM NON CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TP.THÁI NGUYÊN

GIAI ĐOẠN 2016 - 2020.........................................................................................42

3.1. Một số đặc điểm cơ bản phát triển KT - XH của thành phố Thái Nguyên trong

giai đoạn hiện nay .....................................................................................................42

3.1.1. Khái quát về vị trí địa lý..................................................................................42

3.1.2. Khái quát về tình hình kinh tế – xã hội...........................................................43

3.1.3. Khái quát về công tác giáo dục đào tạo trường mầm non công lập trên địa bàn

thành phố thái Nguyên ..............................................................................................45

3.1.4. Khái quát về đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên các trường mầm TP Thái

Nguyên ......................................................................................................................54

v

3.1.5. Sơ đồ bộ máy quản lý tài chính tại các cơ sở giáo dục mầm non công lập trên

địa bàn thành phố Thái Nguyên ................................................................................59

3.2. Thực trạng công tác quản lý tài chính đối với các cơ sở giáo dục mầm non công

lập trên địa bàn thành thố Thái Nguyên....................................................................60

3.2.1 Công tác xây dựng các quy định, quy chế tài chính ........................................60

3.2.2. Quản lý nguồn thu...........................................................................................62

3.2.3. Quản lý nguồn chi ...........................................................................................70

3.2.4 Công tác thanh kiểm tra tài chính nội bộ, kiểm toán .......................................83

3.3. Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lí tài chính tại các trường mầm non

công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ..........................................................84

3.3.1. Kết quả khảo sát về công tác xây dựng các quy định, quy chế tài chính........84

3.3.2. Kết quả khảo sát về công tác lập dự toán........................................................87

3.3.3. Kết quả khảo sát về công tác quyết toán thu, chi............................................89

3.3.4. Kết quả khảo sát về công tác thanh kiểm tra tài chính nội bộ, kiểm toán.......91

3.3.5. Kết quả phỏng vấn chuyên sâu .......................................................................93

3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính trong các cơ sở giáo dục mầm

non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ...................................................97

3.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lí tài chính tại trường Mầm non

trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên......................................................................101

3.5.1. Những kết quả đạt được ................................................................................101

3.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân ảnh hưởng tới công tác quản lý nguồn tài

chính các trường......................................................................................................104

CHƢƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

TÀI CHÍNH CÁC TRƢỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN TP.THÁI

NGUYÊN................................................................................................................106

4.1. Quan điểm – Định hướng – Mục tiêu công tác quản lý tài chính các trường

mầm non công lập thành phố Thái Nguyên ............................................................106

4.1.1 Quan điểm về hoàn thiện công tác quản lý nguồn tài chính các trường mầm

non thành phố Thái Nguyên....................................................................................106

4.1.2 Định hướng phát triển giáo dục mầm non công lập trên địa bàn TP Thái

vi

Nguyên ....................................................................................................................107

4.2. Đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nguồn tài chính các trường mầm

non công lập tại Thành phố Thái Nguyên...............................................................109

4.2.1 Sự công khai dân chủ trong công tác xây dựng kế hoạch tài chính...............109

4.2.2 Quản lý tiền mặt.............................................................................................110

4.2.3 Công tác thanh kiểm tra tài chính nội bộ, kiểm toán .....................................110

4.2.4 Quản lý thực hiện kế hoạch............................................................................111

4.2.5 Tại 5 trường mầm non....................................................................................113

4.3. Các kiến nghị khác ...........................................................................................114

4.3.1. Đối với Thành ủy, UBND Thành phố Thái Nguyên.....................................114

4.3.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo .............................................................116

KẾT LUẬN............................................................................................................117

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................119

PHỤ LỤC...............................................................................................................125

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL Cán bộ quản lý

CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CSVC Cơ sở vật chất

CSVC – KT Cơ sở vật chất – kỹ thuật

CTNB Chi tiêu nội bộ

ĐV Đơn vị

ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập

GD Giáo dục

GDĐT Giáo dục đào tạo

GDMN Giáo dục mầm non

GV Giáo viên

GVMN Giáo viên mầm non

HS Học sinh

HT Hiệu trưởng

PHT Phó Hiệu trưởng

KH Kế hoạch

NTC Nguồn tài chính

QC Quy chế

QL Quản lý

QLTC Quản lý tài chính

TC Tài chính

TP Thành phố

HCSN Hành chính sự nghiệp

CLC Chất lượng cao

MNCL Mầm non công lập

MN Mầm non

KT Kế toán

CT Câp thiết

KT Khả thi

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1 Phân bổ số phiếu khảo sát giáo viên theo các trường mầm non................37

Bảng 3.1: Số liệu giáo dục mầm non cả nước giai đoạn 2016 – 2020......................47

Bảng 3.2: Quy mô phát triển trường GDMN trên địa bàn TP Thái Nguyên giai đoạn

2016 - 2020 ...............................................................................................................50

Bảng 3.3: Quy mô trẻ tại trường GDMN trên địa bàn TP Thái Nguyên ..................51

Bảng 3.4: Thâm niên công tác của cán bộ quản lý ...................................................54

Bảng 3.5: Trình độ chuyên môn của giáo viên MN (giai đoạn 2018 - 2020)...........55

Bảng 3.6: Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo độ tuổi......................................................56

Bảng 3.7: Quy mô Giáo viên và số lượng trẻ tại 5 trường nghiên cứu.....................58

Bảng 3.8: Dự toán nguồn thu của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020..........................62

Bảng 3.9: Tình hình nguồn thu của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020 .......................64

Bảng 3.10: Quyết toán nguồn thu của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020 ...................68

Bảng 3.11: Dự toán nguồn chi của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020 ........................68

Bảng 3.12: Tình hình chi NSNN cho lĩnh vực GDĐT và GDMN............................72

Bảng 3.13: Tình hình chi của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020 ................................77

Bảng 3.14: Quyết toán chi theo dự toán của 5 trường giai đoạn 2016- 2020 ...........79

Bảng 3.15: Quyết toán chi theo tình hình thu của 5 trường giai đoạn 2016- 2020...81

Bảng 3.16: Đánh giá xây dựng kế hoạch tài chính về dự toán các khoản thu chi gắn với

kế hoạch hoạt động của nhà trường ..........................................................................87

ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy của các trường mầm non công lập.....................46

Sơ đồ 3.2: Bộ máy phòng quản lý tài chính tại các cơ sở giáo dục mầm non công lập

trên địa bàn thành thố Thái Nguyên ........................................................59

Biểu đồ

Biểu đồ 3.1: Dự toán thu của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020.................................64

Biểu đồ 3.2: Nguồn thu của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020...................................67

Biểu đồ 3.3: Chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực GDĐT và GDMN thành phố

Thái Nguyên giai đoạn ........................................................................73

Biểu đồ 3.4: Tình hình chi của 5 trường giai đoạn 2016 – 2020 ..............................79

Biểu đồ 3.5: Kết quả đánh giá công tác xây dựng các quy định, quy chế tài chính 85

Biểu đồ 3.6: Đánh giá về Công tác Quản lý thu chi, Báo cáo tài chính, Báo cáo

quyết toán ............................................................................................90

Biểu đồ 3.7: Đánh giá về công tác thanh kiểm tra tài chính nội bộ, kiểm toán.............91

Biểu đồ 3.8: Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính của các trường

mầm non công lập ...............................................................................98

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ở Việt Nam giáo dục được coi là “quốc sách hàng đầu” là nền tảng văn hóa

của đất nước và là sức mạnh tương lai của dân tộc. Giáo dục là cơ sở vững chắc cho

sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam, đồng thời là cơ sở chuẩn bị lực

lượng lao động dự trữ làm nguồn lực quan trọng cho sự nghiệp xây dựng kinh tế,

phát triển văn hóa và tăng cường an ninh quốc phòng. Chính vì vậy, đầu tư cho giáo

dục là đầu tư cho phát triển con người Việt Nam và là sự nghiệp của toàn xã hội.

Đặc biệt giáo dục mầm non chính là ươm mầm xanh cho tương lai của đất

nước, ngày càng được chú trọng, phát triển và ưu tiên đầu tư nguồn lực lớn từ ngân

sách nhà nước (NSNN). Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên và quan trọng nhất

trong hệ thống giáo dục quốc dân, là nền tảng của ngành giáo dục đào tạo.

Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở bậc học này có tác dụng to lớn ảnh

hưởng đến chất lượng giáo dục ở các bậc tiếp theo. Giáo dục mầm non có mục tiêu,

nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục toàn diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo

đức, thẩm mỹ, trí tuệ là cơ sở để hình thành nên nhân cách của con người và chuẩn

bị những tiền đề cần thiết để trẻ bước vào cấp bậc học đầu tiên được tốt nhất và quá

trình phát triển của trẻ sau này.

Lĩnh vực, giáo dục, đào tạo được ưu tiên đầu tư nguồn lực lớn từ ngân sách

nhà nước (NSNN). Tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục hàng năm của Việt Nam ở mức

xấp xỉ 20%, tương đương 5% GDP. Đây là mức rất cao so với nhiều nước trên thế

giới, kể cả các nước có trình độ phát triển kinh tế cao hơn Việt Nam rất nhiều.

Ở Việt Nam các trường mầm non công lập là đơn vị sự nghiệp có thu, tổ

chức hoạt động không vì lợi nhuận. Tuy nhiên, để hoạt động của trường mầm non

có hiệu quả, chất lượng giáo dục được nâng cao thì tất yếu bất kỳ một đơn vị sự

nghiệp nói chung và trường mầm non nói riêng nào cũng cần phải có nguồn tài

chính để hoạt động và thực hiện các mục tiêu phát triển của nhà trường;

Qua khảo nghiệm thực tế, thanh kiểm tra công tác quản lí tài chính của các

trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên cho thấy: “Các quan hệ tài

2

chính trong trường rất phức tạp như tài chính giữa nhà trường với ngân sách Nhà

nước, giữa Nhà nước với xã hội và trong nội bộ Nhà trường. Mục tiêu của hoàn

thiện công tác quản lý tài chính tại các trường mầm non công lập trên địa bàn thành

phố Thái Nguyên là xây dựng cơ chế, kế hoạch tài chính hoàn thiện nhằm huy động

và sử dụng có hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội để nâng cao chất lượng,

mở rộng quy mô và đảm bảo công bằng trong giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu

của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần nâng cao hệ thống

các chính sách để tiến tới mọi người ai cũng được học hành với nền giáo dục có

chất lượng ngày càng cao. Bên cạnh đó, tài chính được cấp từ nguồn ngân sách là

những tài sản thuộc sở hữu của Nhà nước. Nói rộng ra chúng thuộc sở hữu của

toàn dân. Do vậy quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn tài chính được coi là

nghĩa vụ và trách nhiệm không chỉ đối với Chính phủ mà đối với tất cả các Bộ,

ngành, địa phương, các tổ chức, đơn vị và nhân dân.”

Qua đây ta thấy công tác quản lí tài chính tại các trường mầm non trên trên

địa bàn là một bài toán nan giải cho các cấp, các ngành quản lý giáo dục, bởi nếu

không có cơ chế quản lý tài chính tốt sẽ gây ra lãng phí, tham nhũng hoặc sử dụng

nguồn lực kém hiệu quả. Để khắc phục những hạn chế đó đòi hỏi nhiều giải pháp

đồng bộ, trong đó không thể không kể đến các giải pháp tăng cường công tác quản

lí tài chính của trường với tư cách vừa là một đơn vị giáo dục vừa là một đơn vị sự

nghiệp công lập. Do đó, hoàn thiện công tác quản lý tài chính các trường mầm non

công lập trở thành vấn đề cấp thiết.

Xuất phát từ lý luận và thực tiễn tôi chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác quản

lý tài chính các trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên”

làm luận văn thạc sỹ của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chủ yếu

Nghiên cứu và phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính các trường

mầm non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên nhằm xây dựng có căn cứ

khoa học cho các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với các cơ sở

mầm non công lập tại thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn tiếp theo.

3

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài chính tại các

trường mầm non công lập;

- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính hiện nay tại các

trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên về những kết quả đã

đạt được, những tồn tại và nguyên nhân hạn chế.

- Đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại các trường mầm

non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý tài chính tại các trường

mầm non công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. Giới hạn khách thể điều tra

gồm: 15 CBQL, 125 giáo viên, 05 chủ tịch công đoàn (hoặc Bí thư chi đoàn).

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

- Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận, làm rõ

thực trạng về công tác quản lý tài chính tại các trường mầm non trên địa bàn thành

phố Thái Nguyên và đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý tài

chính các trường mầm non thành phố Thái Nguyên.

- Phạm vi về thời gian: Đề tài sử dụng số liệu của các năm từ năm 2016 đến

năm 2020 để phân tích và đưa ra các kết luận.

- Phạm vi về không gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu công tác quản lý tài

chính tại 5 trường mầm non (MN) trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, bao gồm:

Trường MN 19/5, MN Trưng Vương, MN Quang Trung, MN Tân Thịnh, MN

Quang Vinh Thành phố Thái Nguyên (Phụ lục 01).

4. Những đóng góp mới của luận văn

Thông qua việc nghiên cứu “Công tác quản lý tài chính trường mầm non

công lập trên địa bàn thành phố Thái Nguyên”, đề tài có những đóng góp như sau:

Về khoa học

Kết quả đề tài góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về các vấn đề liên

quan tới công tác quản lý tài chính các trường mầm non công lập trên địa bàn thành

phố Thái Nguyên nói riêng và các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung.