Hoàn Thiện Công Tác Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Thuộc Chương Trình 135 Trên Địa Bàn Huyện Văn Yên Tỉnh Yên Bái

............

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

HOÀNG VĂN KHOA

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN THUỘC CHƯƠNG

TRÌNH 135 TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĂN YÊN,

TỈNH YÊN BÁI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. ĐÀO LAN PHƯƠNG

Hà Nội, 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn trên là kết quả làm việc độc lập của riêng cá nhân

tôi, hệ thống các số liệu, tài liệu trong luận văn này là trung thực. Kết quả nghiên cứu

của luận văn chưa từng được công bố trong các luận văn trước đây. Các thông tin, tài

liệu tham khảo trình bày trong luận văn có nguồn gốc, xuất sứ rõ ràng./.

Hà Nội, ngày tháng 11 năm 2021

Tác giả luận văn

Hoàng Văn Khoa

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đề tài luận văn một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự nỗ lực của

bản thân, tôi còn nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình của các thầy, các cô

cũng như sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian học tập

và thực hiện đề tài.

Lời đầu tiên, tôi xin trân thành cảm ơn các thầy, các cô giáo trường Đại học

Lâm Nghiệp, đặc biệt là cô giáo TS. Đào Lan Phương người đã trực tiếp hướng dẫn

tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài luận văn.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn tới các cơ quan, đơn vị, gia đình, bạn bè cùng giúp

đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành đề

tài luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng 11 năm 2021

Tác giả luận văn

Hoàng Văn Khoa

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT ..............................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ…………………………………………...…..……….ix

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN THUỘC CHƯƠNG TRÌNH 135 ...............................5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản đối với các công trình

thuộc chương trình 135..............................................................................................5

1.1.2. Những vấn đề chung về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản ................7

1.1.2.1. Khái niệm dự án đầu tư xây dựng cơ bản ...............................................7

1.1.3. Các chủ thể tham gia quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình thuộc

chương trình 135..................................................................................................15

1.1.4. Các giai đoạn quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình thuộc

chương trình 135 ................................................................................................17

1.1.5. Nội dung và tiêu chí đánh giá công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng

các công trình thuộc chương trình 135 ..............................................................22

1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý dự án xây dựng công trình

thuộc chương trình 135 ......................................................................................25

1.2. Cơ sở thực tiễn về công tác quản lý dự án đầu tư XDCB các công trình thuộc

chương trình 135 ....................................................................................................27

1.2.1. Cơ sở pháp lý về quản lý dự án đầu tư xây dựng dự án đầu tư XDCB các

công trình thuộc chương trình 135 ở Việt Nam..................................................27

1.2.2. Kinh nghiệm thực hiện công tác quản lý dự án XDCB thuộc Chương

trình 135 ở một số địa phương ...........................................................................29

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Văn Yên - tỉnh Yên Bái ..........................31

iv

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........32

2.1. Đặc điểm cơ bản của huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. .....................................32

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên. ...................................................................................32

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội..........................................................................32

2.1.3. Đánh giá chung thuận lợi, khó khăn ảnh hưởng đến công tác quản lý dự

án ĐTXD đối với các công trình thuộc Chương trình 135 ................................39

2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................43

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ..................................................................43

2.2.2. Phương pháp xử lí và phân tích số liệu....................................................44

2.3. Các chỉ tiêu đánh giá sử dụng trong luận văn.................................................45

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................46

3.1. Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên

địa bàn huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái....................................................................46

3.1.1. Tổ chức bộ máy quản lý và quy trình quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc

Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên ..................................................46

3.1.2. Thực trạng các dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa bàn

huyện Văn Yên ....................................................................................................51

3.1.3. Nội dung quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa

bàn huyện Văn Yên .............................................................................................57

3.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc

Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên........................................................78

3.2.1. Nhân tố khách quan..................................................................................78

3.2.2. Yếu tố chủ quan ........................................................................................84

3.3. Đánh giá chung về công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135

trên địa bàn huyện Văn Yên.....................................................................................87

3.3.1. Các kết quả đạt được................................................................................87

3.3.2. Một số tồn tại và nguyên nhân .................................................................88

3.4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương

trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên ...................................................................92

v

3.4.1. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc

Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên ..................................................92

3.4.2. Một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư

XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên .............................93

KẾT LUẬN............................................................................................................105

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................107

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 HĐND Hội đồng nhân dân

2 KT-XH Kinh tế xã hội

3 NSNN Ngân sách nhà nước

4 NVNSNN Nguồn vốn ngân sách nhà nước

5 UBND Ủy ban nhân dân

6 XDCB Xây dựng cơ bản

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Dân số của huyện Văn Yên tính đến 31/12/2019 .....................................33

Bảng 2.2 Tình hình lao động của huyện Văn Yên tính đến 31/12/2019...................34

Bảng 2.3: Giá trị sản xuất và cơ cấu giá trị sản xuất của huyện Văn Yên................35

Bảng 3.1: Số lượng các dự án ĐTXDCB thuộc chương trình 135 trên địa bàn huyện

Văn Yên.....................................................................................................................52

(2018 -2020)..............................................................................................................52

Bảng 3.2. Tổng hợp các dự án ĐTXDCB thuộc Chương trình 135 .........................53

trên địa bàn huyện Văn Yên giai đoan 2018-2020....................................................53

Bảng 3.3: Tình hình phân bổ vốn đầu tư các dự án ĐTXDCB thuộc chương trình

135.............................................................................................................................56

trên địa bàn huyện Văn Yên (2018 - 2020)..............................................................56

Bảng 3.4: Công tác GPMB tại các dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên

địa bàn huyện Văn Yên 2018-2020...........................................................................62

Bảng 3.5: Các công trình còn vướng mắc về đền bù giải phóng mặt bằng ..............63

Bảng 3.6: Tình hình thực hiện tiến độ các dự án của BQLDA thuộc Chương trình

135 giai đoạn (2018-2020).......................................................................................65

Bảng 3.7: Các dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 chậm tiến độ và nguyên

nhân giai đoạn 2018-2020.........................................................................................66

Bảng 3.8 Bảng đánh giá công tác thẩm định chủ trương và chất lượng trong XDCB

từ NVNSNN..............................................................................................................68

Bảng 3.9: Kết quả thanh toán vốn đầu tư XDCB thuộc chương trình 135 theo

ngành, lĩnh vực giai đoạn 2018 - 2020......................................................................72

Bảng 3.10: Kết quả thẩm tra phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành của huyện Văn

Yên giai đoạn 2018 - 2020........................................................................................74

Bảng 3.11: Kết quả kiểm tra vốn đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 của huyện

Văn Yên giai đoạn 2018 - 2020 ................................................................................77

Bảng 3.12. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của cơ chế quản lý đến công tác ..............81

quản lý vốn đầu tư XDCB thuộc chương trình 135 ..................................................81

viii

Bảng 3.13. Kết quả khảo sát về năng lực của tư vấn quản lý dự án và năng lực của

nhà thầu .....................................................................................................................82

Bảng 3.14. Kết quả khảo sát về năng lực của cán bộ quản lý dự án tại BQLDA

huyện, Ban quản lý đầu tư công cấp xã ....................................................................84

Bảng 3.15 Kết quả khảo sát về sự cần thiết của nâng cao năng lực cán bộ phụ trách

quản lý vốn đầu tư XDCB thuộc chương trình 135 ..................................................85

Bảng 3.16: Kết quả khảo sát về sự cần thiết của nâng cao năng lực cộng đồng đến

đến công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc chương trình 135..........................86

ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Trình tự thực hiện đầu tư xây dựng công trình thuộc chương trình 135 ........... 17

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Ban QLDA đầu tư xây dựng:.............................................. 46

Sơ đồ 3.2: Tổ chức Bộ máy quản lý của Ban quản lý đầu tư công cấp xã. ......................... 48

Sơ đồ 3.3: Quá trình thực hiện công tác đền bù giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu

tư XDCB thuộc Chương trình 135....................................................................................... 62

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Xóa đói giảm nghèo là chủ trương lớn của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ngay

từ những năm đầu của công cuộc đổi mới đất nước, nhiều chương trình, công tác

xóa đói giảm nghèo được xúc tiến. Ngày 31/7/1998, Thủ tướng Chính phủ đã ban

hành Quyết định số 135/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phát triển kinh tế - xã

hội các xã đặc biệt khó khăn, miền núi và vùng sâu, vùng xa (Chương trình 135).

Đây là một Chương trình đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã

hội của đất nước, có ảnh hưởng không những đến phát triển kinh tế - xã hội, cải

thiện đời sống đồng bào ở các vùng này mà còn góp phần giải quyết các vấn đề an

ninh, quốc phòng ở những địa bàn xung yếu của đất nước.

Trong các năm từ 2016 - 2020, Chương trình 135 là dự án thành phần của

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, triển khai trên địa bàn 2.139

xã và 3.973 thôn bản khó khăn, với 3 nội dung: Hỗ trợ phát triển sản xuất; Hỗ trợ

đầu tư cơ sở hạ tầng; Nâng cao năng lực cho cộng đồng và cán bộ cơ sở.

Xây dựng cơ bản (XDCB) đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế

quốc dân. Vai trò và ý nghĩa của XDCB có thể thấy được từ sự đóng góp của cả lĩnh

vực này trong quá trình tái sản xuất tài sản cố định cho nền kinh tế quốc dân thông

qua các hình thức xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa hoặc khôi phục các công trình hư

hỏng hoàn toàn. Vì vậy, tăng cường đầu tư XDCB để xây dựng cơ sở vật chất kỹ

thuật, công nghệ tiên tiến cho sản xuất xã hội nhằm thúc đẩy kết cấu hạ tầng ngày

càng phát triển, làm thay đổi diện mạo của đất nước. Tốc độ và quy mô đầu tư

XDCB góp phần quan trọng tăng trưởng, phát triển kinh tế hàng năm, cải thiện,

nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, đảm bảo quốc phòng an ninh

địa phương.

Đối với huyện Văn Yên là huyện miền núi, biên giới, dân tộc nằm ở phía Tây

Bắc của tỉnh Yên Bái, có diện tích tự nhiên là 1.390,34 km2, dân số 129.679 người.

Theo quyết định số 900/QĐ-TTg ngày 20/6/2017 phê duyệt danh sách xã đặc biệt

khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư của chương trình 135 giai

đoạn 2017 - 2020, Huyện Văn Yên có 10 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn là Viễn

2

Sơn, Phong Dụ Thượng, Châu Quế Thượng, Xuân Tầm, Lang Thíp, Đại Sơn, Mỏ

Vàng, Phong Dụ Hạ, Châu Quế Hạ và Nà Hẩu. Là một huyện có nhiều tiềm năng

phát triển chưa được khai thác và sử dụng hết thì việc đầu tư vào công tác XDCB là

một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội.

Xác định quản lý và xây dựng các tuyến đường giao thông nối từ trung tâm huyện

với trung tâm các xã, huyện, biên giới, trường học và nhà công vụ, hồ đập... là cấp

bách, là chủ trương lớn của huyện Văn Yên nhằm cải thiện đời sống vật chất và tinh

thần, giữ vững an ninh trật, đảm bảo an ninh quốc phòng, thu hẹp khoảng cách về

trình độ phát triển giữa các vùng, địa bàn, nhóm dân cư và giữa các dân tộc. Chính

vì vậy UBND huyện đã xây dựng và triển khai từng bước nhằm cải thiện kết cấu hạ

tầng nông thôn của các xã đặc biệt là các kết cấu về: điện, đường giao thông, trường

học, trụ sở làm việc, trạm y tế, nhà văn hóa...

Đối với các dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 thì các các giai

đoạn của dự án được thực hiện theo cơ chế đặc thù, đơn giản, phù hợp với trình độ

quản lý và tổ chức thực hiện của các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn. Người dân

được tham gia từ khi xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, đến giám sát và bàn

giao công trình. Quá trình thực hiện đảm bảo tính dân chủ, huy động được sự tham

gia đóng góp của người dân, góp phần tạo nên việc làm, tăng thu nhập cho người

dân thuộc các địa bàn thụ hưởng chính sách. Thực tế cho thấy các công trình giao

thông, thủy lợi, công trình dân dụng của các xã còn thiếu nhiều so với nhu cầu thực

tế, ảnh hưởng không nhỏ đến điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của nhân dân

trong vùng, bên cạnh đó huyện còn nghèo và xa trung tâm thành phố, còn nhiều khó

khăn về cơ sở vật chất hạ tầng, cho nên rất ưu tiên cho XDCB đặc biệt là ưu tiên

triển khai các dự án đầu tư XDCB thuộc chương trình 135. Thời gian qua rất nhiều

dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 đã đi vào hoạt động, phát huy hiệu

quả, góp phần nâng cao đời sống người dân các xã nghèo, vùng sâu, vùng xa. Tuy

nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình quản lý các dự án đầu tư XDCB

thuộc Chương trình 135 vẫn còn nhiều bất cập, yếu kém do trình độ cán bộ quản lý

nhà nước về đầu tư hạn chế, khả năng liên kết giải quyết công tác đầu tư XDCB của

huyện còn chưa thông suốt, người dân còn chưa phát huy được vai trò làm chủ của

3

mình do trình độ chuyên môn và hiểu biết về pháp luật còn nhiều yếu kém... Từ

thực tế đó, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư XDCB

thuộc Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái” làm luận văn

thạc sĩ, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

Trên cơ sở đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương

trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên nhằm đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn

thiện công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa bàn

Huyện trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể:

Đề tài nhằm đạt được 3 mục tiêu chính:

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý dự án đầu tư

XDCB thuộc Chương trình 135

- Đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương

trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.

- Đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư

XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý dự án đầu tư XDCB

thuộc Chương trình 135 trên địa bàn huyện Văn Yên, cụ thể là những vấn đề lý luận

và thực tiễn thực hiện các giải pháp và công cụ chính sách quản lý dự án đầu tư

XDCB thuộc Chương trình 135 dưới góc độ khoa học quản lý kinh tế.

- Chủ thể quản lý là đối tượng nghiên cứu được đề cập trong Luận văn là chủ

đầu tư, người dân địa phương thông qua Ban giám sát cộng đồng

- Đối tượng quản lý là nhà thầu, tổ chức tư vấn đầu tư xây dựng

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề liên

quan đến việc quản lý dự án đầu tư XDCB thuộc Chương trình 135 trên địa bàn

huyện Văn Yên.