Hoàn thiện công tác quản lý công trình thuỷ lợi tại Chi cục Thuỷ lợi Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI TRUNG HIẾU

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC

QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI

TẠI CHI CỤC THUỶ LỢI PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI TRUNG HIẾU

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC

QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI

TẠI CHI CỤC THUỶ LỢI PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.

Các số liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu nêu trong luận

văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016

Tác giả

Bùi Trung Hiếu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Đề tài này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường với

thực tiễn điều tra, phân tích cùng với sự hỗ trợ nỗ lực cố gắng của bản thân.

Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, sự nỗ lực của bản thân,

tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS Nguyễn Thị Hồng Nhung,

người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề

tài này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo cũng như

các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị

kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và

nghiên cứu tại trường.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của tập thể các bộ

phận tại Chi cục Thủy lợi Phú Thọ, nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và gia

đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Tác giả luận văn

Bùi Trung Hiếu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN...................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài...................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài.......................................................................... 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ

CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI.................................................................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý công trình thủy lợi.............................................. 5

1.1.1. Khái niệm về thủy lợi, hệ thống công trình thủy lợi và quản lý

công trình thủy lợi................................................................................... 5

1.1.2. Sự cần thiết của công tác quản lý công trình thủy lợi............................. 7

1.1.3. Những nguyên tắc và cơ chế quản lý công trình thủy lợi....................... 8

1.1.4. Nội dung quản lý công trình thủy lợi...................................................... 9

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý công trình thủy lợi....................... 12

1.1.6. Công tác quản lý công trình thủy lợi tại Việt Nam............................... 13

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý công trình thủy lợi......................................... 28

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý công trình thủy lợi của nước ngoài .................... 28

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý công trình thủy lợi của một số địa phương ........ 34

1.2.3. Bài học kinh nghiệm trong quản lý công trình thủy lợi tại Chi cục

thủy lợi Phú Thọ.................................................................................... 36

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 38

2.1. Các câu hỏi đặt ra cần nghiên cứu ........................................................... 38

2.2. Các phương pháp nghiên cứu................................................................... 38

2.2.1. Phương pháp thu thập, tổng hợp thông tin............................................ 38

2.2.2. Phương pháp phân tích.......................................................................... 39

2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý công trình thuỷ lợi ..................... 41

2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá quản lý công trình thủy lợi................................. 41

2.3.2. Một số chỉ tiêu khác .............................................................................. 43

Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH

THUỶ LỢI TẠI CHI CỤC THUỶ LỢI PHÚ THỌ........................ 44

3.1. Đặc điểm tỉnh Phú Thọ ............................................................................ 44

3.1.1. Điều kiện tự nhiên tỉnh Phú Thọ........................................................... 44

3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội tỉnh Phú Thọ .................................................. 48

3.2. Giới thiệu Chi cục Thuỷ lợi Phú Thọ....................................................... 54

3.2.1. Chức năng ............................................................................................. 54

3.2.2. Tổ chức bộ máy..................................................................................... 55

3.2.3. Nhiệm vụ chính trị của Chi cục Thủy lợi.............................................. 57

3.3. Thực trạng công tác quản lý công trình thuỷ lợi tại Chi cục Thuỷ lợi

Phú Thọ ................................................................................................. 57

3.3.1. Hiện trạng công trình thủy lợi tỉnh Phú Thọ......................................... 57

3.3.2. Thưc tr ̣ ang qu ̣ ản lý công trình thuỷ lợi tai ṭ ỉnh Phú Tho ̣...................... 70

3.3.3. Thực trạng quản lý các công trình thủy lợi ở các huyện khảo sát ........ 79

3.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý công trình thủy lợi....................... 85

3.4. Đánh giá công tác quản lý công trình thuỷ lợi tỉnh Phú Thọ và

nguyên nhân của chúng......................................................................... 89

3.4.1. Những kết quả đat đư ̣ ơc̣ ........................................................................ 89

3.4.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 90

3.4.3. Môt ṣ ố nguyên nhân chủ yếu ................................................................ 92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CÔNG

TRÌNH THUỶ LỢI TẠI CHI CỤC THUỶ LỢI PHÚ THỌ................. 94

4.1. Mục tiêu, phương hướng hoàn thiện Công tác quản lý khai thác công

trình thuỷ lợi tỉnh Phú Thọ.................................................................... 94

4.1.1. Mục tiêu................................................................................................. 94

4.1.2. Phương hướng hoàn thiêṇ ..................................................................... 95

4.2. Những giải pháp chủ yếu để hoàn thiện Công tác quản lý khai thác

công trình thuỷ lợi Phú Thọ .................................................................. 96

4.2.1. Nhóm giải pháp liên quan tới công tác tổ chức quản lý công trình

thủy lợi .................................................................................................. 96

4.2.2. Giải pháp đặt hàng quản lý khai thác công trình thuỷ lợi................... 101

4.2.3. Giải pháp phát triển và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công tác

quản lý công trình thủy lợi.................................................................. 107

4.2.4. Tăng cường mức độ kiên cố hóa kênh mương.................................... 108

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 110

4.3.1. Kiến nghị đối với các cơ quan hữu quan ............................................ 110

4.3.2. Kiến nghị đối với Chi cục Thuỷ lợi Phú Thọ...................................... 112

KẾT LUẬN.................................................................................................. 113

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 115

PHỤ LỤC..................................................................................................... 118

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BĐKH Biến đổi khí hậu

DN Doanh nghiệp

HTX Hợp tác xã

KTCTTL Khai thác công trình thủy lợi

MTQG Mục tiêu Quốc gia

MTV Một thành viên

NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

PTKTXH Phát triển kinh tế xã hội

TLP Thủy lợi phí

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TT 56 Thông tư số: 56/2010/TT-BNNPTNT ngày 01/10/2010

của Bộ Nông nghiệp & PTNT V/v quy định một số nội

dung trong hoạt động của các tổ chức quản lý, khai thác

công trình thủy lợi

TT 65 Thông tư số 65/2009/TT-BNNPTNT ngày 12/10/2009 của

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về Hướng dẫn tổ

chức hoạt động và phân cấp quản lý khai thác công trình

thủy lợi

UBND Ủy ban nhân dân

VSMT NT Vệ sinh môi trường nông thôn

XN Xí nghiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Hê ̣thống các tổ chức khai thác công trình thủy lợi thuộc Nhà nước......21

Bảng 1.2. Các hình thức tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về quản lý

khai thác công trình thủy lợi ở cấp tỉnh ...................................... 22

Bảng 1.3. Các hình thức tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về quản lý

khai thác công trình thủy lợi ở cấp huyện .................................. 23

Bảng 1.4. Năng lực cán bộ khối quản lý Nhà nước ở cấp tỉnh ................... 24

Bảng 1.5. Năng lực cán bộ quản lý Nhà nước về thủy lơi ̣ ở cấp huyện...... 25

Bảng 2.1. Tình hình phân bổ mẫu phiếu điều tra và phỏng vấn ................. 39

Bảng 2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý công trình thuỷ lợi........ 41

Bảng 3.1. Các đơn vi ḥ ành chính tỉnh Phú Tho ̣.......................................... 49

Bảng 3.2. Đăc đi ̣ ểm nguồn nhân lưc t ̣ ỉnh Phú Tho ̣..................................... 50

Bảng 3.3. Cơ cấu kinh tế tỉnh Phú Tho ̣giai đoan 2007 ̣ -2014..................... 51

Bảng 3.4. Tốc độ tăng trưởng GTSX nông - lâm - thủy sản....................... 52

Bảng 3.5. Hiện trạng tưới lưu vực sông Lô................................................. 59

Bảng 3.6. Hiện trạng tưới lưu vực sông Đà ................................................ 60

Bảng 3.7. Hiện trạng tưới lưu vực sông Thao............................................. 62

Bảng 3.8. Tình hình kiên cố hóa kênh mương tỉnh Phú Thọ (2000-2015). 63

Bảng 3.9. Tình hình duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa các công trình thủy

lợi tỉnh Phú Thọ .......................................................................... 75

Bảng 3.10. Kết quả công tác tuyên truyền, ký cam kết trong khai thác và

bảo vệ công trình thủy lợi........................................................... 77

Bảng 3.11. Tình hình quản lý công trình thủy lợi của 3 huyện khảo sát ...... 79

Bảng 3.12. Kết quả thu thủy lợi phí và thủy lợi nội đồng của 3 huyện ........ 81

Bảng 3.13. Tình hình sử dụng thủy lợi phí và thủy lợi nội đồng của 3

huyện khảo sát ............................................................................ 83

Bảng 3.14. Tình hình thanh tra, kiểm tra quản lý công trình thủy lợi

thông qua điều tra ....................................................................... 85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về quản lý khai thác

công trình thủy lợi....................................................................... 15

Hình 1.2. Mô hình quản lý thủy lợi của Hàn Quốc .................................... 30

Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức của Hội tưới Đài Loan ......................................... 33

Hình 3.1. Bản đồ tỉnh Phú Tho ̣................................................................... 44

Hình 3.2. Cơ cấu tổ chức Chi cục Thủy lợi Phú Thọ ................................. 55

Hình 3.3. Biểu đồ trình độ chuyên môn của cán bộ Chi cục Thủy lợi ....... 56

Hình 3.4. Biểu đồ độ tuổi cán bộ Chi cục................................................... 56

Hình 3.5. Trạm bơm Đông Nam Việt Trì................................................... 58

Hình 3.6. Trình độ cán bộ quản lý nhà nước từ cấp tỉnh đến huyện .......... 73

Hình 3.7. Trình độ cán bộ quản lý khai thác công trình thủy lợi trên địa

bàn tỉnh Phú Thọ......................................................................... 73

Hình 3.8. Buổi họp dân tại xã Cự Thắng - Huyện Thanh Sơn ................... 90

Hình 4.1. Mô hình Cục Thuỷ lợi - cơ quan quản lý Nhà nước về thuỷ lợi ..... 97

Hình 4.2. Mô hình quản lý hệ thống thuỷ lợi liên Huyện........................... 99

Hình 4.3. Mô hình tổ chức hợp tác dùng nước ......................................... 100

Hình 4.4. Hình dạng mặt cắt kênh ............................................................ 110

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Phú Thọ là một tỉnh miền núi phía Bắc, có điều kiện tự nhiên phong

phú tạo thuận lợi cho phát triển công nghiệp, du lịch-dịch vụ, nông-lâm

nghiệp và thuỷ sản. Tỉnh có 13 đơn vị hành chính, gồm TP.Việt Trì, thị xã

Phú Thọ và 11 huyện thị.

Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, cùng với sự đóng góp của

nhân dân, tới nay tỉnh Phú Tho ̣đã xây dựng được một hạ tầng cơ sở các công

trình thủy lợi phục vụ cấp, thoát nước kết hợp chống lũ, đáp ứng ở môt ṃ ức

đô ̣nhất đinh c ̣ ác mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Cu ̣thể là

, về hê ̣thống tưới, toàn tỉnh hiện có 2.026 công trình tưới,

trong đó: 1.341 hồ, đập dâng; 432 phai dâng; 222 trạm bơm tưới, 31 trạm

bơm tưới tiêu kết hợp và nhiều công trình tạm. Nhờ đó

, đã đảm bảo tưới đươc̣

28549ha/39727ha trong vu ̣ lúa chiêm, đạt 71,9% so với diện tích thiết kế,

25160ha/34664ha trong vu ̣ lúa mùa, đạt 72,6% so với diện tích thiết kế,

3443ha/5657ha diện tích màu, đạt 61% so với diện tích thiết kế, và 1649ha

diên t ̣ ích trồng cây công nghiệp và cây ăn quả.

Về hê ̣thống tiêu, toàn tỉnh Phú Thọ hiên ̣ có 45 trạm bơm tiêu, bao gồm

26 trạm bơm chuyên tiêu và 19 trạm bơm tưới tiêu kết hợp. Các trạm bơm có

diện tích tiêu thiết kế là 9.702ha, thực tế mới tiêu được 6.089 ha, đạt 62,7% so

với thiết kế. Trong đó, tiêu cho diện tích lúa chiêm là 2.565 ha, lúa mùa là

5.759 ha, diện tích màu là 330 ha. Ngoài ra, còn có 170 cống tiêu tự chảy bảo

vệ cho 20.000 ha.

Về chống lũ, toàn tỉnh Phú Tho ̣đã xây dựng được một hệ thống đê,

gồm 21 tuyến đê từ cấp IV đến cấp I, tổng chiều dài 382km; 16km đê bối và

40,41km đê bao ngăn lũ nội đồng. Bên canh đ ̣ ó

, đãxây dựng được 37,5km kè

trên tổng số 122km bờ sông bị sạt lở. Hiện nay các tuyến kè đã được xây

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2

dựng đang ổn định và phát huy tốt. Tuy nhiên còn trên 85km kè chưa được

xây dựng. Toàn tỉnh hiện có 342 cống qua đê, trong đó có 170 cống tiêu tự

chảy. Các cống hầu hết đã xây dựng (trên 20 năm) hiện nay đã xuống cấp.

Lañ h đaọ tỉnh Phú Thọ nhân th ̣ ức rất rõnước là tài nguyên đặc biệt

quan trọng, là thành phần thiết yếu của sự sống và môi trường, là giải pháp

hàng đầu cho phát triển nông nghiệp của tỉnh. Hiện nay, do những biến động

thất thường của thời tiết, rừng đầu nguồn bị suy giảm làm cho nguồn nước có

nguy cơ ngày càng cạn kiệt. Bên canh đ ̣ ó

, hạ tầng cơ sở thuỷ lợi của Phú Thọ

luôn chịu tác động của thiên nhiên và con người nên còn nhiều tồn tại, như: a)

hệ thống các công trình thủy lơi tuy đ ̣ ãđược cải tao l ̣ ai, song thi ̣ ếu đồng bô ̣và

bi ̣xuống cấp nghiêm trọng trong quá

trình sử dung, ̣ công trình tạm còn nhiều,

chỉ đáp ứng được 7072% năng lực thiết kế; b) quản lý khai thác còn nhiều

hạn chế, tình trạng hạn, úng còn xảy ra nhiều nơi trên địa bàn tỉnh; c) hoat ̣

đôṇ g sản xuất được mở rộng, do đó nhu cầu dùng nước, tiêu thoát nước,

phòng chống lũ và bảo vệ môi trường nước không chỉ phuc ṿ u ̣linh v ̃ ưc ̣ nông

nghiệp, mà còn cho thuỷ sản, công nghiệp, du lịch - dịch vụ, đô thị, dân sinh

ngày càng tăng.

Đồng thờ

i, các hoạt động quản lý khai thác công trình thuỷ lợi còn

nhiều mặt hạn chế như tổ chức quản lý còn cồng kềnh, kém hiệu quả, mối

quan hệ giữa doanh nghiệp quản lý khai thác công trình thuỷ lợi với địa

phương, các tổ chức hợp tác, hộ dùng nước còn lỏng lẻo, sử dụng nước còn

lãng phí, tuỳ tiện, trách nhiệm trong bảo vệ công trình không được quan tâm,

công tác duy tu bảo dưỡng công trình trông chờ vào sự quan tâm đầu tư của

Nhà nước. Vì những yêu cầu cấp thiết trên, tôi đã chọn đề tài “Hoàn thiện

công tác quản lý công trình thuỷ lợi tại Chi cục Thuỷ lợi Phú Thọ” để

nghiên cứu trong quá trình làm luận văn thạc sĩ của mình vớ

i hy vong g ̣ óp

phần giải quyết được những tồn tai nêu trên trong công t ̣ ác quản lý các công

trình thủy lơi ̣ của tỉnh trong thờ

i gian tớ

i.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

3

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở đánh giá

thưc tr ̣ ang ̣ quản lý công trình thuỷ lợi tỉnh Phú Tho ̣

trong giai đoạn 2012-2014, đề tà

i sẽ đề xuất môt ṣ ố giải pháp nhằm hoàn thiên ̣

quản lý công trình thuỷ lợi trong thờ

i gian tớ

i.

2.2. Mục tiêu cụ thể

Hê ̣thống hóa những vấn đề, lý luận cơ bản về công tác quản lý công

trình thuỷ lợi.

Vận dụng cơ sở lý thuyết và thực tiễn để đánh giá thực trạng, các tồn

tại hạn chế, những khó khăn, bất cập trong công tác quản lý công trình thuỷ

lợi tỉnh Phú Thọ.

Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý công trình thuỷ

lợi nhằm tăng khả năng phục vụ của các công trình đối với đời sống dân sinh.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động quản lý công trình thủy

lợi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Nghiên cứu công tác quản lý công trình thuỷ lợi vừa

và nhỏ trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

- Về thời gian: Các tài liệu được thu thập trong khoảng thời gian 3 năm

từ 2012-2014.

- Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng về quản lý công

trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và đề xuất một số số giải pháp nâng

cao chất lượng công tác quản lý công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài

Việc nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa thiết thực về mặt khoa học cũng

như thực tiễn.