Hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước tại kho bạc nhà nước huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN VĂN THÊM

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH

NHÀ NƢỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC

HUYỆN GIA BÌNH TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN VĂN THÊM

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH

NHÀ NƢỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC

HUYỆN GIA BÌNH TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Nguyễn Thị Yến

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ một học

vị nào.

Các kết quả nghiên cứu của luận văn có tính độc lập, số liệu và dữ liệu sử

dụng trong luận văn đƣợc trích dẫn đúng quy định. Bản luận văn này là nỗ lực, kết

quả làm việc của cá nhân tôi (ngoài phần đã trích dẫn)./.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Thêm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế của mình, ngoài sự nỗ lực cố

gắng của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể.

Nhân dịp này tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Quản lý đào tạo Sau đại học,

cùng các thầy, cô giáo trong trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái

Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và

thực hiện hoàn thành đề tài. Đặc biệt xin chân thành cảm ơn tới TS. Nguyễn Thị

Yến, đã trực tiếp hƣớng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu,

giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và cán bộ Kho bạc Nhà nƣớc Bắc

Ninh; Kho bạc Nhà nƣớc huyện Gia Bình; lãnh đạo, chuyên viên các cơ quan Chi

Cục thuế, Phòng tài chính kế hoạch, Chi Cục thống kê.... đã tạo mọi điều kiện giúp

đỡ, cung cấp thông tin, tài liệu trong quá trình tôi thực hiện luận văn này.

Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm của đồng nghiệp, bạn bè

và gia đình./.

Thái Nguyên,ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Thêm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DÙNG TRONG LUẬN VĂN.......................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ............................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................3

5. Đóng góp của luận văn............................................................................................3

6. Kết cấu của luận văn: ..............................................................................................4

Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM

SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC.............5

1.1. Một số vấn đề lý luận về kiểm soát chi NSNN qua kho bạc nhà nƣớc................5

1.1.1. Khái quát về NSNN và chi NSNN ...............................................................5

1.1.2. Trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan, đơn vị trong việc quản lý,

cấp phát và thanh toán các khoản chi NSNN..............................................................9

1.2. Kiểm soát chi NSNN qua KBNN ......................................................................11

1.2.1. Khái niệm kiểm soát chi NSNN qua KBNN ..............................................11

1.2.2. Mục tiêu kiểm soát chi NSNN qua KBNN.................................................11

1.2.3. Yêu cầu đối với công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN.......................12

1.2.4. Tổ chức bộ máy kiểm soát chi NSNN qua KBNN.....................................13

1.2.5. Tổ chức công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN ...................................16

1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến kiểm soát chi NSNN qua KBNN ..........................26

1.3.1. Các nhân tố chủ quan:.................................................................................26

1.3.2. Các nhân tố khách quan:.............................................................................28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iv

1.4. Kinh nghiệm kiểm soát chi NSNN ở một số KBNN cấp huyện........................29

1.4.1. Kinh nghiệm kiểm soát chi NSNN của KBNN Yên Phong - Bắc Ninh.....29

1.4.2. Kinh nghiệm kiểm soát chi NSNN của KBNN Gia Lâm - TP Hà Nội ......32

1.4.3. Kinh nghiệm kiểm soát chi NSNN của KBNN Lạng Sơn..........................33

1.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan tới đề tài. ................................36

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................38

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu mà đề tài cần giải quyết...............................................38

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................38

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu .....................................................................38

2.2.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu ..........................................................................39

2.2.3. Phƣơng pháp phân tích ...............................................................................39

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................40

2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh chất lƣợng kiểm soát chi NSNN qua KBNN......40

2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh quy mô kiểm soát chi NSNN qua KBNN ......40

2.4. Khung phân tích .................................................................................................41

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ

NƢỚC CẤP HUYỆN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN GIA BÌNH.....42

3.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động kiểm soát chi NSNN qua KBNN

huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh ..................................................................................42

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Gia Bình.............................42

3.1.2. Tình hình thu, chi NSNN của huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh ...................45

3.1.3. Quá trình hình thành và phát triển của KBNN Gia Bình................................46

3.1.4. Tổ chức bộ máy kiểm soát chi NSNN của KBNN Gia Bình .....................47

3.2. Kiểm soát chi NSNN qua KBNN huyện Gia Bình ............................................50

3.2.1. Nguyên tắc kiểm soát, thanh toán chi NSNN tại KBNN Gia Bình................50

3.2.2. Tổ chức kiểm soát chi NSNN qua KBNN huyện Gia Bình .......................52

3.3. Đánh giá về kiểm soát chi NSNN qua KBNN Gia Bình ...................................70

3.3.1. Kết quả đạt đƣợc.........................................................................................70

3.3.2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế....................................................71

3.3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến kết quả kiểm soát chi NS qua KBNN Gia Bình.....73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

v

3.3.4. Những tồn tại, hạn chế trong kiểm soát chi NSNN qua KBNN Gia Bình .....77

Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG

TÁC KIỂM SOÁT CHI NSNN CẤP HUYỆN QUA KHO BẠC NHÀ

NƢỚC GIA BÌNH...................................................................................................81

4.1. Mục tiêu, phƣơng hƣớng hoàn thiện kiểm soát chi NSNN qua KBNN

Gia Bình....................................................................................................................81

4.1.1. Mục tiêu hoàn thiện kiểm soát chi NSNN qua KBNN Gia Bình ...............81

4.1.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện kiểm soát chi NSNN qua KBNN Gia Bình .........82

4.2. Những giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi NSNN cấp huyện tại KBNN

Gia Bình ....................................................................................................................84

4.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực kiểm soát chi NSNN

qua KBNN trên địa bàn huyện Gia Bình ..................................................................84

4.2.2. Hoàn thiện nghiệp vụ kiểm soát chi NSNNqua KBNN .............................89

4.2.3. Hoàn thiện hình thức cấp phát từ NSNN cho các đơn vị sử dụng NSNN......91

4.2.4. Hoàn thiện và tăng cƣờng công tác quản lý chi NSNN..............................92

4.3. Kiến nghị............................................................................................................95

4.3.1. Đối với Nhà nƣớc, Bộ Tài chính ................................................................95

4.3.2. Đối với Kho bạc Nhà nƣớc ........................................................................96

4.3.3. Đối với chính quyền và các Ban, Ngành địa phƣơng.................................96

4.3.4. Đối với đơn vị sử dụng NSNN, chủ đầu tƣ ................................................97

KẾT LUẬN..............................................................................................................98

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................100

PHỤ LỤC.................................................................................................................99

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DÙNG TRONG LUẬN VĂN

HĐND Hội đồng nhân dân

KBNN Kho bạc Nhà nƣớc

NSNN Ngân sách Nhà nƣớc

NS Ngân sách

TABMIS Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và Kho bạc

TSCĐ Tài sản cố định

TW Trung ƣơng

UBND Ủy ban nhân dân

XDCB Xây dựng cơ bản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Thu NSNN huyện Gia Bình giai đoạn 2010- 2014 ..................................45

Bảng 3.2. Chi NSNN huyện Gia Bình giai đoạn 2010- 2014 ...................................46

Bảng 3.3. Trình độ cán bộ làm công tác kiểm soát chi KBNN Gia Bình .................50

Bảng 3.4. Tình hình thanh toán cá nhân chi thƣờng xuyên NSNN Giai đoạn

2010-2014..............................................................................................53

Bảng 3.5. Tình hình chi nghiệp vụ chuyên môn giai đoạn 2010-2014.....................54

Bảng 3.6. Tình hình chi mua sắm, sửa chữa TSCĐ giai đoạn 2010-2014................56

Bảng 3.7. Tình hình chi khác chi thƣờng xuyên giai đoạn 2010-2014....................57

Bảng 3.8. Tổng hợp số từ chối thông qua kiểm soát chi NSNN giai đoạn 2010-2014...........58

Bảng 3.9. Số lƣợng và quy mô dự án đã qua kiểm soát chi đầu tƣ XDCB qua

KBNN Gia bình giai đoạn 2010-2014...................................................59

Bảng 3.10: Kết quả thanh toán vốn đầu tƣ XDCB giai đoạn từ năm 2010-2014 ....60

Bảng 3.11: Tình hình tạm ứng chi đầu tƣ XDCB giai đoạn từ năm 2010-2014.......61

Bảng 3.12: Kết quả từ chối thanh toán qua kiểm soát chi đầu tƣ XDCB tại

KBNN Gia Bình giai đoạn 2010-2014 ..................................................62

Bảng 3.13: Tổng hợp ý kiến đánh giá của đơn vị sử dụng NSNN về thực hiện

quy trình và trình độ của cán bộ kiểm soát chi thƣờng xuyên

NSNN qua KBNN Gia Bình .................................................................63

Bảng 3.14: Tổng hợp ý kiến đánh giá của đơn vị sử dụng NSNN về thực hiện

quy trình và trình độ của cán bộ kiểm soát chi đầu tƣ XDCB qua

KBNN Gia Bình ....................................................................................64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ

Hình 2.1. Khung phân tích công tác kiểm soát chi ngân sách cấp huyện

qua KBNN Gia Bình ...............................................................................................41

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của KBNN Gia Bình.......................................................48

Sơ đồ 3.2. Quy trình kiểm soát các khoản chi thƣờng xuyên qua KBNN................66

Sơ đồ 3.3. Quy trình luân chuyển chứng từ chi đầu tƣ XDCB.................................67

Sơ đồ 4.1. Dự kiến Quy trình luân chuyển hồ s ơ, chứng từ kiểm soát chi

NSNN theo mô hình một cửa ..............................................................100

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong những năm qua nền kinh tế thế giới rơi vào tình trạng khủng hoảng kéo

dài đã ảnh hƣởng lớn đến nền kinh tế nƣớc ta, hàng loạt các doanh nghiêp làm ăn

kém hiệu quả, thua lỗ, phá sản dẫn đến thất thu ngân sách. Nguồn thu hạn hẹp, tình

hình bội chi ngân sách liên tục diễn ra thì việc kiểm soát chặt chẽ các khoản chi

Ngân sách Nhà nƣớc(NSNN) luôn là mối quan tâm lớn của Đảng, Nhà nƣớc và của

các cấp, các ngành, góp phần quan trọng trong việc giám sát sự phân phối và sử

dụng nguồn lực Tài chính một cách đúng mục đích, có hiệu quả; đồng thời là một

biện pháp hữu hiệu để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Từ năm 2004, thực hiện

Luật NSNN (sửa đổi), công tác quản lý, kiểm soát chi NS (ngân sách) qua Kho bạc

Nhà nƣớc(KBNN) đã có những chuyển biến tích cực; công tác lập, duyệt, phân bổ

dự toán đƣợc chú trọng hơn về chất lƣợng và thời gian; Việc quản lý điều hành

NSNN cũng đã có những thay đổi lớn và đạt đƣợc thành tựu quan trọng, góp phần

thúc đẩy nền kinh tế phát triển, giải quyết những vấn đề xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc, công tác tổ chức chi và kiểm

soát các khoản chi NSNN qua KBNN trong thời gian qua cũng đã bộc lộ một số hạn

chế nhƣ: Việc kiểm soát theo các tiêu chuẩn, định mức chƣa thật sự đảm bảo do hệ

thống tiêu chuẩn, định mức chƣa phù hợp thực tế; tình trạng buông lỏng quản lý, vi

phạm các nguyên tắc quản lý tài chính, ngân sách, làm thất thoát tài sản của Nhà

nƣớc còn rất lớn tại các đơn vị sử dụng ngân sách…. Chính vì vậy, việc tiếp tục

nghiên cứu về vấn đề nâng cao chất lƣợng kiểm soát chi NSNN qua KBNN là vấn

đề không mới nhƣng là vấn đề đặt ra để các nhà khoa học và chuyên môn tiếp tục

nghiên cứu nhằm hoàn thiện các văn bản pháp lý, nâng cao chất lƣợng kiểm soát chi

NSNN qua KBNN, từ đó quản lý có hiệu quả việc sử dụng NSNN thông qua công

tác kiểm soát chi của KBNN, góp phần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và

phòng chống tham nhũng.

Huyện Gia Bình là một trong những huyện mới đƣợc tái lập của tỉnh Bắc

Ninh, kinh tế còn nghèo chủ yếu là phát triển sản xuất nông nghiệp, thu NSNN

không đủ bù chi, với nguồn ngân sách hạn hẹp lại phải dành một phần để chi cho

đầu tƣ phát triển, vì vậy việc công tác chi NSNN đảm bảo tiết kiệm, chống lãng phí