Hoàn Thiện Công Tác Khuyến Nông Trên Địa Bàn Huyện Như Thanh Tỉnh Thanh Hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

BÙI VĂN PHÚC

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KHUYẾN NÔNG

TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN NHƯ THANH - TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Hà Nội, 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

BÙI VĂN PHÚC

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KHUYẾN NÔNG

TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN NHƯ THANH - TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: kinh tế nông nghiệp

Mã số: 60.62.01.15

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN THỊ XUÂN HƯƠNG

Hà Nội, 2016

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố

trong bất kì công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã

đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Đồng thời tôi xin cam đoan rằng trong quá trình

thực hiện đề tài này tại địa phƣơng tôi luôn chấp hành đúng mọi quy định

của địa phƣơng nơi thực hiện đề tài

Hà Nội, ngày..... tháng ..... năm 2016

Học viên

Bùi Văn Phúc

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn đƣợc hoàn thành tại Trƣờng Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, theo chƣơng

trình đào tạo Cao học khóa 2014 - 2016. Với tên đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện

công tác khuyến nông tại địa bàn huyện Như Thanh - tỉnh Thanh Hóa”.

Sau hơn 2 năm học Cao học chuyên ngành kinh tế nông nghiệp tại

Trƣờng Đại học Lâm nghiệp, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:

Cô TS. Nguyễn Thị Xuân Hƣơng - Ngƣời đã hết lòng hƣớng dẫn và các

phòng ban trên địa bàn huyện Nhƣ Thanh - tỉnh Thanh Hoá đã giúp đỡ tôi trong

quá trình thực hiện đề tài.

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi cũng đã nhận đƣợc sự

quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt của tập thể cán bộ và thầy cô giáo khoa

Đào tạo sau đại học nói riêng và các thầy cô giáo của Trƣờng Đại học Lâm

nghiệp nói chung. Nhân dịp này, tôi xin chân thành cảm ơn về sự giúp đỡ quý

báu của các thầy cô. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn

bè và đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ trong quá trình thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày..... tháng..... năm 2016

Học viên

Bùi Văn Phúc

iii

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..............................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH ......................................................... x

LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................... 1

1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu........................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 3

4. Kết cấu của luận văn: ................................................................................ 4

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn kết cấu gồm 3 chƣơng:............... 4

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG

KHUYẾN NÔNG ............................................................................................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về công tác khuyến nông ................................................. 5

1.1.1. Khái niệm về khuyến nông: ............................................................ 5

1.1.2 Vai trò công tác khuyến nông .......................................................... 8

1.1.3 Chức năng và nội dung hoạt động khuyến nông: ......................... 13

1.1.4 Các phƣơng pháp khuyến nông: ................................................... 14

1.1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động khuyến nông...................... 16

1.1.5.1 Chính sách nhà nƣớc:.............................................................. 16

1.1.5.2. Năng lực của đội ngũ cán bộ khuyến..................................... 17

1.1.5.3 Nội dung chƣơng trình khuyến nông ...................................... 18

1.1.5.4 Cơ sở vật chất kỹ thuật:........................................................... 18

1.1.5.5 Xây dựng mô hình trình diễn:................................................ 19

1.1.5.6. Thông tin tuyên truyền........................................................... 19

1.1.6. Hệ thống các văn bản, chính sách về khuyến nông của Đảng và

Nhà nƣớc ................................................................................................. 20

iv

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về công tác khuyến nông trên thế giới và Việt

Nam............................................................................................................. 22

1.2.1 Hoạt động khuyến nông ở một số nƣớc trên thế giới : .................. 22

1.2.2 Quá trình hình thành và phát triển khuyến nông ở Việt Nam: ...... 27

1.3. Những tồn tại và bài học kinh nghiệm trong công tác khuyến nông ở

Việt Nam ..................................................................................................... 34

1.3.1 Những tồn tại trong công tác khuyến nông ở Việt Nam............... 34

1.3.2 Bài học kinh nghiệm ..................................................................... 34

Chƣơng 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊNCỨU................................................................................................. 36

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu............................................................... 36

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên của huyện Nhƣ Thanh .................................... 36

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Nhƣ Thanh ........................ 38

2.1.2.1. Đặc điểm về kinh tế - xã hội .................................................. 38

2.1.2.2. Đặc điểm về dân số và lao động ............................................ 44

2.1.2.3. Kết quả sản xuất kinh doanh của huyện................................. 47

2.1.3. Kết quả sản xuất nông nghiệp của huyện...................................... 49

2.1.4. Cơ sở hạ tầng của huyện Nhƣ Thanh............................................ 52

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 53

2.2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu:............................................ 53

2.2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu........................................................ 54

2.2.2.1. Thu thập số liệu thứ cấp:........................................................ 54

2.2.2.2. Thu thập số liệu sơ cấp........................................................... 54

2.2.2.3. phƣơng pháp chọn mẫu khảo sát: .......................................... 55

2.2.2.4. Phƣơng pháp xử lý và phân tích số liệu................................. 55

2.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá sử dụng trong luận văn ............................... 59

Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................ 60

3.1 Đặc điểm cơ bản của trạm Khuyến nông huyện Nhƣ Thanh:............... 60

3.1.1 Lịch sử hình thành trạm Khuyến nông : ........................................ 60

3.1.2 Cơ cấu nhận sự của trạm Khuyến nông huyện Nhƣ Thanh........... 61

3.1.3 Các nhiệm vụ hoạt động của trạm khuyến nông huyện Nhƣ Thanh:... 69

v

3.2 Kết quả hoạt động của trạm khuyến nông huyện Nhƣ Thanh .............. 70

3.2.1 Kết quả tập huấn chuyển giao KHKT............................................ 71

3.2.2 Xây dựng các MHTD..................................................................... 76

3.2.3 Thông tin tuyên truyền:.................................................................. 83

3.2.4 Kết quả các buổi thăm quan và hội thảo:....................................... 85

3.2.5 Chỉ đạo cơ sở:................................................................................. 87

3.2.6. Kết quả thực hiện kinh phí cho công tác khuyến nông của huyện

Nhƣ Thanh............................................................................................... 87

3.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác khuyến nông huyện Nhƣ Thanh .. 90

3.3.1 Chính sách của nhà nƣớc và cách thức tổ chức ............................. 90

3.3.2. Về vốn tín dụng và thị trƣờng:...................................................... 91

3.3.3 Về Kinh phí hoạt động khuyến nông: ............................................ 92

3.3.4 Về nhận thức của ngƣời dân .......................................................... 93

3.3.5 Điều kiện tự nhiên- xã hội:............................................................. 93

3.3.6 Cơ sở vật chất kỹ thuật:.................................................................. 94

3.4 Những thành công và tồn tại trong công tác của trạm khuyến nông

huyện Nhƣ Thanh........................................................................................ 94

3.4.1 Những thành công trong công tác khuyến nông của huyện Nhƣ

Thanh....................................................................................................... 94

3.4.2 Những tồn tại trong công tác kKhuyến nông huyện Nhƣ Thanh: . 95

3.5. Đánh giá của ngƣời dân về các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động

khuyến nông:............................................................................................... 96

3.5.1 Kết quả kiểm định chất lƣợng thang đo:........................................ 97

3.5.2. Kết qủa phân tích nhân tố khám phá:............................................ 97

3.6. Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác khuyến nông trên địa bàn huyện

Nhƣ Thanh tỉnh Thanh hóa. ...................................................................... 104

3.6.1. Định hƣớng cơ bản để thực hiện các giải pháp nhằm hoàn thiện

công tác khuyến nông huyện Nhƣ Thanh ............................................. 104

3.6.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác khuyến nông

huyện Nhƣ Thanh.................................................................................. 106

3.6.2.1. Giải pháp về nội dung chƣơng trình .................................... 106

vi

3.6.2.2 Giải pháp về chất lƣợng giáo viên ........................................ 107

3.6.2.3. Giải pháp về cơ sở vật chất.................................................. 107

3.6.2.4. Về phƣơng thức thông tin truyền:........................................ 108

3.6.2.5 Giải pháp về vốn: .................................................................. 109

3.6.2.6 Quy hoạch cán bộ khuyến nông từ huyện tới cơ sở:............. 109

3.6.2.7 Chế độ đãi ngộ cho khuyến nông từ huyện đến cơ sở: ......... 110

3.6.2.8. Giải pháp về thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm........................... 110

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 112

1. Kết luận ................................................................................................. 112

2. Kiến nghị............................................................................................... 113

2.1. Đối với nhà nƣớc............................................................................ 113

2.2. Đối với UBND tỉnh Thanh Hoá ..................................................... 113

2.3. Đối với Trung tâm khuyến nông tỉnh Thanh Hoá.......................... 114

2.4. Đối với UBND huyện .................................................................... 114

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Tên viết tắt Tên đầy đủ

1

2 BQ Bình quân

3 BVTV Bảo vệ thực vật

4 CLB Câu lạc bộ

5 CNH - HĐH Công nghiệp hoá hiện đại hoá

6 MH Mô hình

7 UBND ủy ban nhân dân

8 TTKN Trung tâm khuyến nông

9 KNVCS Khuyến nông viên cơ sở

10 HTX Hợp tác xã

11 TBKT Tiến bộ kỹ thuật

12 KHKT Khoa học kỹ thuật

13 KN Khuyến nông

14 TBKH Tiến bộ khoa học

15 LĐ Lao động

16 NN Nông nghiệp

17 SXKD Sản xuất kinh doanh

18 TM-DV Thƣơng mại-dịch vụ

19 UBND Uỷ ban nhân dân

20 CSKN Chính sách khuyến nông

21 NDCT Nội dung chƣơng trình

22 CLGV Chất lƣợng giáo viên

23 CSVC Cơ sở vật chất

24 MUD Mức đáp ứng

25 SAT Mức độ hài lòng chung

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu Tên bảng Trang

Bảng 2.1. Thời tiết khí hậu huyện Nhƣ Thanh năm 2015 38

Bảng 2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp của huyện Nhƣ Thanh 43

Bảng 2.3. Tình hình dân số của huyện Nhƣ Thanh năm 2013 - 2015 45

Bảng 2.4.

Một số kết quả sản xuất kinh doanh của huyện Nhƣ

Thanh năm 2013 - 2015 48

Bảng 2.5.

Sản lƣợng một số loại cây trồng chủ yếu của huyện Nhƣ

Thanh 50

Bảng 2.6.

Kết quả sản xuất một số vật nuôi chủ yếu của huyện Nhƣ

Thanh 51

Bảng 2.7. Một số chỉ tiêu cơ sở hạ tầng huyện Nhƣ Thanh năm 2015 52

Bảng 2.8. Các thang đo sử dụng trong đề tài: 56

Bảng 3.1.

Nguồn nhân lực của trạm khuyến nông huyện Nhƣ Thanh

năm 2015 66

Bảng 3.2. Cán bộ khuyến nông viên cơ sở phụ trách kiêm nhiệm 68

Bảng 3.3.

Một số kết quả tập huấn chuyển giao KHKT của trạm

khuyến nông huyện Nhƣ Thanh 72

Bảng 3.4.

Một số mô hình trình diễn trồng trọt của trạm khuyến

nông năm 2013 - 2015 77

Bảng 3.5.

Kết quả của các mô hình trồng lúa trình diễn của trạm

khuyến nông huyện Nhƣ Thanh năm 2014 - 2015 78

Bảng 3.6.

Một số mô hình trình diên chăn nuôi của trạm khuyến

nông năm 2013 - 2015 79

Bảng 3.7.

Một số mô hình trình diễn lâm nghiệp của trạm khuyến

nông năm 2013 - 2015 81

ix

Bảng 3.8.

Một số chỉ tiểu trong công tác tuyên truyền của tram

khuyến nông huyện Nhƣ Thanh 83

Bảng 3.9.

Tổng hợp cuộc hội thảo và thăm quan của trạm khuyến

nông năm 2013 - 2015 86

Bảng 3.10.

Kinh phí đầu tƣ hoạt động khuyến nông huyện Nhƣ

Thanh 88

Bảng 3.11. Kết quả kiểm định chất lƣợng thang đo 97

Bảng 3.12. KMO and Bartlett's Test 98

Bảng 3.13. Tổng phƣơng sai trích giải thích 99

Bảng 3.14. Ma trận nhân tố xoay (Rotated Component Matrixa) 100

Bảng 3.15. Tóm tắt kết quả mô hình hồi quy 101

Bảng 3.16. Hệ số phƣơng trình hồi quy 102

Bảng 3.17. Hệ số hồi quy chuẩn hoá 103

x

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH

Số hiệu Tên sơ đồ Trang

Sơ đồ 1.1. Sơ đồ vai trò cầu nối trong công tác khuyến nông 9

Sơ đồ 1.2. Bộ máy ngành khuyến nông Việt Nam. 31

Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của trạm khuyến nông huyện Nhƣ Thanh 65