hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại xí

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

LỜI MỞ ĐẦU

Doanh nghiệp là tế bào của nền kinh tế, là nơi sản xuất sản phẩm phục vụ

nhu cầu của xã hội. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, các nhà quản lý phải

thường xuyên hoạch định mục tiêu và chiến lược kinh doanh thúc đẩy doanh nghiệp

phát triển. Việc ra quyết định phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng các thông tin kế

toán là một phần quan trọng không thể thiếu trong đó. Sử dụng những thông tin do

kế toán thu thập, phân loại, xử lý và cung cấp, các nhà quản lý sẽ có cơ sở để nhận

thức đúng đắn, khách quan, chính xác, kịp thời và có hệ thống các hoạt động kinh

doanh để có thể đưa ra các quyết định phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động sản

xuất kinh doanh.

Hoạt động xây lắp, xây dựng cơ bản có vai trò quan trọng nhằm tạo ra cơ sở

vật chất cho nền kinh tế quốc dân. Hiện nay, các doanh nghiệp xây lắp chủ yếu hoạt

động theo hình thức đấu thầu, do vậy mà doanh nghiệp nào có khả năng hạ giá

thành sản phẩm doanh nghiệp đó sẽ có khả năng cạnh tranh cao. Từ đó có thể thấy

các biện pháp tiết kiệm chi phí và tính giá thành sản phẩm trong nền kinh tế hiện

nay là vô cùng quan trọng, có thể nói là “chìa khóa thành công của doanh nghiệp”.

Chính vì tầm quan trọng của giá thành sản phẩm xây lắp trong hoạt động đấu

thầu mà công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp trong

doanh nghiệp giữ vai trò rất quan trọng. Vì thế, các doanh nghiệp hiện nay luôn tìm

các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành

sản phẩm, đặc biệt là trong các doanh nghiệp có đặc thù sản xuất riêng như doanh

nghiệp xây lắp.

Nhận thức được tầm quan trọng ấy, em lựa chọn đề tài “Hoàn thiện công tác

kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Xí nghiệp

Xây dựng 2” để tìm hiểu thực tế công tác kế toán phần hành này tại Xí nghiệp.

Qua thời gian thực tập tại Xí nghiệp, được sự giúp đỡ của các anh chị phòng

Tài chính – Kế toán và sự chỉ bảo tận tình của PGS. TS Nguyễn Minh Phương, em

đã hiểu thêm về tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá

thành sản phẩm của các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xây lắp nói riêng.

Hơn nữa, em còn được tìm hiểu thực tế áp dụng các quy định, chế độ kế toán tại Xí

SV: Phạm Thị Thu Trang 1 Kế toán 48A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

nghiệp như thế nào. Vì vậy, qua báo cáo này, em xin được trình bày một số ý kiến

nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp.

Để làm rõ những nội dung trên, báo cáo chuyên đề của em sẽ bao gồm 3

phần chính:

Phần 1: Đặc điểm quy trình công nghệ và yêu cầu quản lý của Xí nghiệp

Xây dựng 2 ảnh hưởng đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản

phẩm

Phần 2: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành

sản phẩm tại Xí nghiệp Xây dựng 2

Phần 3: Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành

sản phẩm tại Xí nghiệp Xây dựng 2

Em xin chân thành cảm ơn cô giáo- PGS.TS Nguyễn Minh Phương đã

hướng dẫn chỉ bảo tận tình cho em trong quá trình viết bài và sự giúp đỡ của tập thể

cán bộ nhân viên trong Xí nghiệp Xây dựng 2.

Do còn nhiều hạn chế nên bài viết của em không thể tránh khỏi những thiếu

sót, em rất mong có được sự góp ý của cô và các anh chị trong Xí nghiệp để em có

điều kiện bổ sung, hoàn thiện báo cáo đồng thời nâng cao kiến thức của mình và

phục vụ tốt cho công tác thực tế sau này.

SV: Phạm Thị Thu Trang 2 Kế toán 48A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Phần 1: ĐẶC ĐIỂM QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ VÀ YÊU CẦU QUẢN

LÝ CỦA XÍ NGHIỆP XÂY DỰNG 2 ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾ TOÁN

CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM

1. Quá trình hình thành và phát triển của Xí nghiệp Xây dựng 2

Xí nghiệp Xây dựng 2 là một chi nhánh của Công ty cổ phần Xây dựng và

Chế biến lương thực Vĩnh Hà, trực thuộc Tổng Công ty lương thực Miền Bắc. Xí

nghiệp Xây dựng 2 được thành lập trên có sở nâng cấp Đội xây dựng 2 trước đây,

theo quyết định số 459 HĐQT/QĐ-TCLĐ ngày 26 tháng 11 năm 2002 của Hội

đồng Quản trị Tổng công ty lương thực Miền Bắc. Theo đó, Xí nghiệp Xây dựng 2

là đơn vị kinh tế phụ thuộc của Công ty Vận tải- Xây dựng và Chế biến thực phẩm

Vĩnh Hà) .

Xí nghiệp xây dựng 2 đăng kí kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành

phố Hà nội. Giấy phép đăng kí kinh doanh số 0113015637 ngày 29 tháng 11 năm

2006 với nội dung ngành nghề kinh doanh đăng kí gồm:

- Kinh doanh bất động sản

- Bán lẻ và đại lý sắt thép ống thép, kim loại màu

- Xây dựng công trình dân dụng và các hạng mục công trình công nghiệp

- Công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng

Trong đó, ngành nghề chính của Xí nghiệp đó là xây dựng công trình dân

dụng và các hạng mục công trình công nghiệp. Các ngành nghề khác được thực hiện

nhằm đa dạng hóa sản phẩm, tăng doanh thu cũng như hỗ trợ cho hoạt động chính

của Xí nghiệp. Hiện tại, Xí nghiệp đặt trụ sở chính tại Ngõ 780, Minh Khai, quận

Hoàng Mai, Hà Nội.

Nếu tính từ thời gian thành lập như trên (năm 2002) thì Xí nghiệp Xây dựng

2 là một doanh nghiệp có tuổi đời khá trẻ nhưng do tiền thân là Đội Xây dựng số 2

của Công ty cổ phần Xây dựng và Chế biến lương thực Miền Bắc nên có thể nói,

tính đến năm 2009, xí nghiệp đã có 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng

dân dụng, 24 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghiệp và 21 năm kinh nghiệm

trong khối xây dựng chuyên dụng. Với uy tín của mình, Xí nghiệp đã trúng thầu thi

SV: Phạm Thị Thu Trang 3 Kế toán 48A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

công rất nhiều công trình có giá trị lớn như: Bảo tàng Hùng Vương, Ủy ban toàn

quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam…

Với sự hỗ trợ của Công ty Cổ phần Xây dựng và Chế biến lương thực Vĩnh

Hà, Xí nghiệp Xây dựng 2 đang ngày càng đa dạng hóa sản phẩm, phát triển, tăng

cường huy động vốn một cách có hiệu quả.

Chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, thử thách nhưng với sự chỉ đạo

giúp đỡ của các ban, các ngành trong đó đặc biệt là sự giúp đỡ của Tổng công ty

lương thực Miền Bắc và Công ty cổ phần Xây dựng và chế biến lương thực Vĩnh

Hà cùng với sự chỉ đạo sáng suốt của Ban lãnh đạo Xí nghiệp, sự nỗ lực không

ngừng của toàn thể cán bộ nhân viên trong xí nghiệp, Xí nghiệp sẽ vững bước đi

lên, vượt qua mọi thử thách, tiếp tục đẩy mạn sản xuất kinh doanh, từng bước thích

ứng với hoàn cảnh mới, góp phần vào công cuộc Công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất

nước, đưa đất nước Việt Nam nhanh chóng hội nhập với nền kinh tế thế giới.

2. Chức năng hoạt động và cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Xí nghiệp Xây

dựng 2

2.1. Chức năng, nhiệm vụ hoạt động sản xuất kinh doanh

Xí nghiệp xây dựng 2 là một chi nhánh của Công ty cổ phần xây dựng và

Chế biến lương thực Vĩnh Hà, có tư cách pháp nhân, có quyền hạn và nghĩa vụ theo

luật định, có con dấu và tài khoản mở tại ngân hàng theo quy định của Nhà nước,

được tổ chức và hoạt động theo điều lệ hoạt động của Tổng công ty lương thực

Miền bắc và điều lệ riêng của Công ty cố phần Xây dựng và Chế biến lương thực

Vĩnh Hà.

Xí nghiệp chịu sự ràng buộc về quyền lợi và nghĩa vụ đối với Công ty như sau:

- Nhận, bảo toàn và phát triển vốn, sử dụng có hiệu quả nguồn lực của Công

ty giao, thực hiện quyết định của công ty về điều chỉnh vốn và các nguồn lực phù

hợp với các nhiệm vụ của công ty

- Được chủ động kinh doanh trên cơ sở phối kết hợp phương án phối hợp kế

hoạch kinh doanh chung của công ty

- Trình nộp để hình thành quỹ tập trung của công ty theo quy định tại điều lệ

của Tổng công ty và công ty

SV: Phạm Thị Thu Trang 4 Kế toán 48A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

- Được Tổng công ty và công ty ủy quyền kí kết và thực hiện các hợp đồng

kinh tế với khách hàng trong và ngoài nước theo quyết định của tổng công ty và

công ty

- Được công ty giao tổ chức thực hiện các dự án đầu tư phát triển theo kế

hoạch của công ty dựa trên nguồn lực do Công ty giao

Hiện nay, Xí nghiệp xây dựng 2 đang thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh

doanh theo sự phân công của công ty cổ phần Xây dựng và Chế biến lương thực

Vĩnh Hà, cụ thể:

- Xây dựng các công trình dân dụng và hạng mục công trình công nghiệp

- Xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi vừa và nhỏ

- Sản xuất và kinh doanh Vật liệu xây dựng

- Phát triển và kinh doanh dịch vụ ăn uống, nhà hàng

2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý

Xí nghiệp Xây dựng 2 được quản lý theo chức năng, với chế độ một thủ

trưởng trên cơ sở thực hiện quyền làm chủ của tập thể người lao động. Cơ cấu quản

lý hiện tại hoạt động rất hiệu quả, phù hợp với điều kiện hoạt động của Xí nghiệp,

với sơ đồ tổ chức như sau:

Sơ đồ 1.1: Sơ đồ bộ máy quản lý của Xí nghiệp

SV: Phạm Thị Thu Trang 5 Kế toán 48A

Giám đốc Xí nghiệp

Phó giám đốc kinh doanh Phó giám đốc tổ chức

hành chính

Phòng

Kinh doanh

Phòng khoa

học- kĩ thuật

Phòng

KT – Tài vụ

Phòng Tổ chức￾hành chính

Đội Xây

dựng số

2

Đội Xây

dựng số

1

Đội Xây

dựng số

4

Đội Xây

dựng số

3

Đội Xây

dựng số

6

Đội Xây

dựng số

5

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Trong cơ cấu tổ chức trên:

Giám đốc Xí nghiệp lãnh đạo và chỉ đạo trực tiếp tới từng công trình, xưởng,

đội sản xuất: Giám đốc thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn như sau:

- Nhận vốn và các nguồn lực khác do Công ty trên giao, quản lý, sử dụng

theo mục tiêu mà công ty giao cho. Sử dụng, bảo toàn và phát triển

- Xây dựng chiến lược phát triển, kế hoạch dài hạn và hàng năm của Xí

nghiệp

- Tổ chức điều hành hoạt động của Xí nghiệp

- Ban hành các định mức kinh tế- kỹ thuật, tiêu chuẩn sản phẩm, đơn giá tiền

lương phù hợp với các quy định của Nhà nước

- Báo cáo cơ quan có thẩm quyền và Ban lãnh đạo Công ty về kết quả hoạt

động kinh doanh của Xí nghiệp.

- Chịu sự kiểm tra giám sát của tổ chức giám sát do chính phủ quy định và

của các cơ quan chức năng có thẩm quyền về việc thực hiện các chức năng nhiệm

vụ của mình theo quy định của luật doanh nghiệp nhà nước

Giúp việc cho giám đốc có hai phó giám đốc (phó giám đốc kinh doanh và

phó giám đốc tổ chức hành chính) cùng với các phòng ban chức năng, được tổ chức

theo yêu cầu của sản xuất kinh doanh với nhiệm vụ chức năng là:

- Chấp hành và kiểm tra việc thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch, các chế độ

chính sách của Nhà nước và nội quy của Xí nghiệp và của Công ty, các chỉ thị mệnh

lệnh của giám đốc.

- Phục vụ đắc lực cho sản xuất kinh doanh

- Đề xuất với giám đốc những chủ trương biện pháp giải quyết khó khăn

trong sản xuất kinh doanh.

Các phòng ban giúp việc cho ban giám đốc gồm có:

- Phòng kinh doanh

SV: Phạm Thị Thu Trang 6 Kế toán 48A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

- Phòng kế toán tài vụ

- Phòng tổ chức hành chính

Trong đó:

Phòng kinh doanh, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của giám đốc, có nhiệm vụ trợ

giúp giám đốc trong việc tìm kiếm thị trường, lập hồ sơ dự thầu, giúp Xí nghiệp

tham gia đấu thầu và thắng thầu, tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Phòng kế toán: tổ chức thực hiện công tác kê toán, thống kê của doanh

nghiệp theo quy định của luật doanh nghiệp.

Phòng tổ chức hành chính: Quản lý nhân sự và các công tác hành chính của

Xí nghiệp.

3. Quy trình công nghệ và cơ cấu tổ chức sản xuất ảnh hưởng đến kế toán chi

phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp

3.1. Quy trình công nghệ

Sơ đồ 1.2: Quy trình công nghệ của Xí nghiệp Xây dựng 2

SV: Phạm Thị Thu Trang 7 Kế toán 48A

Hoàn thành công trình sau khi

bàn giao toàn bộ công trình cho

chủ đầu tư, tiến hành quyết toán

giá trị công trình

- ứng vốn tiếp theo

- ứng vốn tối đa 70% giá trị thực

hiện

- thanh toán tạm ứng

- Chứng từ thanh toán đảm bảo

hợp lệ, đầy đủ

Hợp đồng kinh tế

Hợp đồng giao

nhận khoán

ứng vốn thi công lần đầu

(tiến độ, kế hoạch sử dụng vốn)

Thi công công trình

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Do đặc điểm riêng của ngành xây dựng là công trình thường kéo dài trong

nhiều năm, quá trình hạch toán kế toán phức tạp, do vậy xí nghiệp Xây dựng 2

thường áp dụng hình thức khoán gọn, khoán một hoặc một số khoản chi phí đối với

các công trình trúng thầu hoặc giao thầu cho các Đội xây dựng.

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế và sự tiến bộ nhanh chóng của khoa

học công nghệ, Xí nghiệp đã không ngừng đổi mới, hiện đại hóa công nghệ sản

xuất, góp phần nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm.

Cũng do đặc điểm hoạt động kinh doanh của Xí nghiệp: thời gian sản xuất

sản phẩm lâu dài, vốn đầu tư lớn, nhân công chủ yếu là lao động phổ thông và công

nhân kĩ thuật nên quá trình sản xuất thường phân tán theo các công trình, ít tập

trung tại trụ sở của Xí nghiệp.

Xí nghiệp xây dựng 2 là doanh nghiệp có quy mô sản xuất kinh doanh lớn

bao gồm 4 phòng ban, 7 Đội xây dựng; quy trình công nghệ hết sức phức tạp, thời

gian sản xuất sản phẩm dài nên đối tượng tập hợp chi phí sản xuất tại Xây dựng là

toàn bộ quy trình công nghệ (các công trình). Theo đó, Xí nghiệp tiến hành quản lý

chi phí sản xuất theo dự toán.

3.2. Đặc điểm tổ chức sản xuất

Tại Xí nghiệp Xây dựng 2, công nhân thi công được tổ chức thành các Đội

xây dựng. Khi nhận được hợp đồng thi công, công trình sẽ được giao khoán cho

một hay nhiều Đội. Các Đội sẽ trực tiếp quản lý toàn bộ quá trình thi công từ công

tác thu mua các yếu tố đầu vào đến việc thực hiện xây lắp thi công công trình cho

đến khi hoàn thành và quyết toán với chủ đầu tư.

Sơ đồ 1.3: Sơ đồ tổ chức đội sản xuất

SV: Phạm Thị Thu Trang 8 Kế toán 48A

Nhân viên kỹ thuật

Đội trưởng

Nhân viên kinh tế

Các tổ thi công

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương

Trong Đội xây dựng:

- Đội trưởng: là người có quyền hạn và trách nhiệm cao nhất tại công

trường; là người chịu trách nhiệm về tiến độ, chất lượng công trình và an toàn cho

công nhân. Đội trưởng cũng là người chịu trách nhiệm trước Giám đốc Xí nghiệp,

chủ đầu tư về việc thi công theo đúng thiết kế kĩ thuật, tuân thủ các điều khoản

trong hợp đồng kinh tế.

- Nhân viên kỹ thuật: là người tư vấn cho Đội trưởng và Đội về các vấn đề

kỹ thuật trong xây lắp, chịu sự phân công công việc của Đội trưởng

- Nhân viên kinh tế: là người chịu trách nhiệm về các vấn đề thu mua yếu

tố đầu vào cho quá trình thi công như: tìm nhà cung cấp, soạn thảo hợp đồng, tổ

chức vận chuyển vật tư…

- Công nhân thi công: là những người trực tiếp tham gia thi công xây dựng

công trình dưới sự chỉ đạo của Đội trưởng và nhân viên kĩ thuật.

- Các Đội xây dựng cũng có nhân viên kế toán chịu trách nhiệm quản lý

toàn bộ chứng từ liên quan đến quá trình thi công, theo dõi cân đối thu chi, tập hợp

hóa đơn, chứng từ có liên quan đến thanh toán quyết toán công trình để đưa về Xí

nghiệp.

Vì các Đội phải đi theo công trình, công việc của nhân viên kế toán chỉ dừng

lại ở các nghiệp vụ đơn giản như thu- chi, tập hợp và bảo quản chứng từ nên công

việc hạch toán chủ yếu được thực hiện tại phòng Kế toán- Tài chính của Xí nghiệp.

4. Đặc điểm tổ chức kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành tại Xí nghiệp Xây

dựng 2

4.1. Khái quát chung về bộ máy kế toán

Việc tổ chức thực hiện các chức năng, nhiệm vụ hạch toán kế toán trong

doanh nghiệp do bộ máy kế toán đảm nhiệm. Tổ chức cơ cấu bộ máy kế toán sao

cho hợp lý, gọn nhẹ và hoạt động có hiệu quả là điều kiện quan trọng để cung cấp

thông tin kịp thời, chính xác và hữu ích cho các đối tượng sử dụng thông tin, đồng

thời phát huy và nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán. Để đảm bảo các

yêu cầu trên, tổ chức bộ máy kế toán của doanh nghiệp phải căn cứ vào hình thức tổ

SV: Phạm Thị Thu Trang 9 Kế toán 48A