Hoàn Thiện Chuỗi Giá Trị Sản Phẩm Gà Thịt Trên Địa Bàn Huyện Lạc Thủy Tỉnh Hòa Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

VŨ TRANG THU

HOÀN THIỆN CHUỖI GIÁ TRỊ SẢN PHẨM GÀ THỊT

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LẠC THỦY, TỈNH HÒA BÌNH

CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGUYỄN THỊ XUÂN HƯƠNG

Hà Nội, 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hòa Bình, ngày 10 tháng 10 năm 2021

Người cam đoan

Vũ Trang Thu

ii

LỜI CẢM ƠN

Được sự nhất trí của Trường Đại học Lâm nghiệp, khoa Kinh tế và

Quản trị kinh doanh tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện chuỗi giá

trị sản phẩm gà thịt trên địa bàn huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình”.

Để hoàn thành luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế của mình, ngoài sự nỗ

lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá

nhân và tập thể.

Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự giúp đỡ, chỉ

bảo tận tình của các thầy, cô giáo khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh -

Trường Đại học Lâm nghiệp; đặc biệt là sự quan tâm, chỉ dẫn tận tình của

TS. Nguyễn Thị Xuân Hương đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình

thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới các phòng ban, các hộ, đơn vị kinh

doanh của huyện Lạc Thủy đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên

cứu và thu thập tài liệu phục vụ cho luận văn.

Qua đây tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với gia đình và bạn bè đã

giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng không thể tránh khỏi những hạn

chế và thiếu sót nhất định khi thực hiện Luận văn. Rất mong nhận được sự

đóng góp ý kiến của quý Thầy, Cô giáo và bạn đọc.

Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn!

Tác giả Luận văn

Vũ Trang Thu

iii

MUC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MUC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................... v

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ................................................................... vi

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ..........................................................viii

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUỖI GIÁ TRỊ

NGÀNH HÀNG CHĂN NUÔI....................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về chuỗi giá trị ngành hàng chăn nuôi............................. 5

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của chuỗi giá trị ngành hàng chăn nuôi....... 5

1.1.2. Nội dung chính trong phân tích chuỗi giá trị ngành chăn nuôi ... 12

1.1.3. Kỹ thuật chăn nuôi gà thịt............................................................. 14

1.1.4. Chuỗi giá trị sản phẩm gà thịt...................................................... 15

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến chuỗi giá trị gà thịt.......................... 16

1.2. Cơ sở thực tiễn về chuỗi giá trị sản phẩm gà thịt ................................ 20

1.2.1. Kinh nghiệm một số địa phương trong nước ................................ 20

1.2.2. Bài học rút ra cho nghiên cứu chuỗi giá trị gà thịt tại huyện Lạc

Thủy, tỉnh Hòa Bình................................................................................ 26

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......28

2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình.... 28

2.1.1. Điều kiện tự nhiên......................................................................... 28

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................. 31

2.1.3. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, KTXH đến phát triển chuỗi giá

trị gà thịt lạc thuỷ.................................................................................... 37

2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 38

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ................................................... 38

2.2.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu........................................ 39

iv

2.2.3 Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu......................................................... 41

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 43

3.1. Thực trạng chăn nuôi và tiêu thụ gà tại huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình...43

3.1.1. Tình hình chăn nuôi gà tại huyện Lạc Thủy ................................. 43

3.1.2. Tình hình tiêu thụ gà tại huyện Lạc Thủy ..................................... 48

3.2. Thực trạng chuỗi giá trị gà thịt huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình ........ 50

3.2.1. Sơ đồ chuỗi giá trị gà thịt tại huyện Lạc Thủy ............................. 50

3.2.2 Thực trạng các tác nhân tham gia chuỗi giá trị gà tại huyện Lạc

Thủy, tỉnh Hòa Bình................................................................................ 53

3.2.3. Liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị gà thịt.................. 77

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển chuỗi giá trị gà thịt huyện Lạc

Thủy, tỉnh Hòa Bình ................................................................................... 78

3.3.1. Nhân tố khách quan ...................................................................... 78

3.3.2. Nhân tố chủ quan .......................................................................... 83

3.4. Đánh giá chung về chuỗi giá trị gà thịt huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình ...84

3.4.1. Những kết quả đạt được................................................................ 84

3.4.2. Những hạn chế .............................................................................. 86

3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 87

3.5. Giải pháp hoàn thiện chuỗi giá trị sản phẩm gà thịt huyện Lạc Thủy,

tỉnh Hòa Bình .............................................................................................. 87

3.5.1. Định hướng phát triển chuỗi giá trị gà thịt của Huyện................ 87

3.5.2. Kết qủa phân tích SWOT trong phát triển chuỗi giá trị gà thịt Lạc

Thuỷ......................................................................................................... 88

3.5.3 . Giải pháp hoàn thiện chuỗi giá trị gà thịt tại huyện Lạc Thủy, tỉnh

Hòa Bình ................................................................................................. 92

KẾT LUẬN.................................................................................................... 99

KIẾN NGHỊ................................................................................................. 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 103

PHỤ LỤC

v

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Tên viết tắt

BQ

CLB

ĐVT

GO

GTSX

IC

HTX

KHKT

KT-XH

NN

NTM

PTNT

SWOT

TC

TSCĐ

UBND

Giải nghĩa

Bình quân

Câu lạc bộ

Đơn vị tính

Tổng Giá trị sản xuất

Giá trị sản xuất

Chi phí trung gian

Hợp tác xã

Khoa học kỹ thuật

Kinh tế - Xã hội

Nông nghiệp

Nông thôn mới

Phát triển nông thôn

Strength -Weakness -Opportunity - Threateness

Tổng chi phí

Tài sản cố định

Uỷ ban nhân dân

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

Bảng 2.1: Tình hình sử dụng đất đai của huyện Lạc thủy ( 2018 - 2020)...... 29

Bảng 2.2: Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - xã hội ( 2018 - 2020)....... 33

Bảng 2.3: Quy mô và cơ cấu lao động làm việc theo ngành kinh tế của huyện

Lạc Thủy (2018 - 2020) .................................................................................. 36

Bảng 2.4: Bảng phân bổ đối tượng điều tra .................................................... 39

Bảng 3.1: Quy mô đàn gà và sản lượng thịt tại huyện Lạc Thủy (2018-2020)......46

Bảng 3.2: Kết qủa chăn nuôi gà thịt tại huyện Lạc Thủy (2018 -2020) ............. 47

Bảng 3.3: Thị trường tiêu thụ gà tại huyện Lạc Thủy ( 2018 - 2020)............. 49

Bảng 3.4: Hiệu quả kinh doanh của người chăn nuôi gà kênh 1..................... 56

Bảng 3.5: Đặc điểm về các tác nhân trung gian.............................................. 58

Bảng 3.6: Hiệu quả kinh tế của các tác nhân trung gian ở kênh 1 (tính bình

quân cho 1kg gà thịt)....................................................................................... 60

Bảng 3.7: Giá trị gia tăng trong 1kg gà của các tác nhân tham gia kênh 1 .... 61

Biểu đồ 3.6: Cơ cấu tổng chi phí và giá trị gia tăng của các tác nhân tham gia

vào kênh 1 ....................................................................................................... 62

Bảng 3.8: Hiệu quả kinh tế của người thu gom ở kênh 2 (tính bình quân cho

1kg gà thịt) ...................................................................................................... 64

Bảng 3.9: Giá trị gia tăng trong 1kg gà của các tác nhân tham gia kênh 2 .... 65

Biểu đồ 3.7: Cơ cấu tổng chi phí và giá trị gia tăng của các tác nhân tham gia

vào kênh 2 ....................................................................................................... 66

Bảng 3.10: Hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi ở kênh 3 (tính cho 1kg gà

xuất chuồng).................................................................................................... 68

Bảng 3.11: Hiệu quả kinh tế của người bán lẻ ở kênh 3 (tính bình quân cho

1kg gà thịt) ...................................................................................................... 69

Bảng 3.12: Giá trị gia tăng trong 1kg gà của các tác nhân tham gia kênh 3 .. 70

Biểu đồ 3.8: Cơ cấu tổng chi phí và giá trị gia tăng của các tác nhân tham gia

vii

vào kênh 3 ....................................................................................................... 71

Bảng 3.13: Hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi trong kênh 4 (tính cho 1kg

xuất chuồng).................................................................................................... 73

Bảng 3.14: Tổng hợp các kênh tiêu thụ trong chuỗi giá trị gà huyện Lạc Thủy......75

Bảng 3.15: Bảng tổng hợp dịch bệnh cho đàn gà trên địa bàn huyện Lạc Thủy

( 2018-2020).................................................................................................... 80

Bảng 3.16: Thị trường tiêu thụ gà của huyện Lạc Thủy ................................. 81

Bảng 3.17: Khó khăn của người chăn nuôi gà trên địa bàn huyện ................. 84

Bảng 3.18: Phân tích SWOT đối với chuỗi giá trị gà thịt huyện Lạc Thủy,

tỉnh Hòa Bình .................................................................................................. 91

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ

Hình 1.1. Mô tả chuỗi giá trị............................................................................. 6

Hình 1.2. Sơ đồ chuỗi giá trị sản phẩm gà thịt................................................ 15

Sơ đồ 3.1. Bản đồ chuỗi giá trị gà tại huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình......... 50

Sơ đồ 3.2. Sơ đồ chuỗi giá trị của kênh 1 ....................................................... 51

Sơ đồ 3.3. Sơ đồ chuỗi giá trị của kênh 2 ....................................................... 52

Sơ đồ 3.4. Sơ đồ chuỗi giá trị của kênh 3 ....................................................... 52

Sơ đồ 3.5. Sơ đồ chuỗi giá trị của kênh 4 ....................................................... 53

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ở Việt Nam, nông nghiệp được xác định là ngành mũi nhọn trong chiến

lược phát triển nền kinh tế của đất nước. Trong những năm qua, ngành nông

nghiệp Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu lớn, đóng góp một phần quan

trọng vào sự tăng trưởng và phát triển kinh tế. Bên cạnh nhiều ngành hàng có

giá trị sản xuất cao như: lúa gạo, cà phê, cao su… thì chăn nuôi là ngành sản

xuất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Trong những năm gần đây, cùng

với ngành trồng trọt thì ngành chăn nuôi nước ta đã không ngừng phát triển và

đạt được những kết quả quan trọng. Trong chăn nuôi, chăn nuôi gà là nghề

sản xuất truyền thống lâu đời và chiếm vị trí thứ hai (sau chăn nuôi lợn) trong

ngành chăn nuôi của nước ta.

Tuy nhiên, chăn nuôi gà ở nước ta cũng gặp nhiều khó khăn, thách

thức. Do Việt Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa, dịch bệnh nhiều và dễ tái

phát nên số lượng gia cầm chết và tiêu hủy vẫn còn cao. Bên cạnh đó, tình

trạng sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, lạc hậu cũng là một nguyên nhân làm cho

ngành chăn nuôi gà của nước ta chưa phát triển hết tiềm năng vốn có. Sản

xuất chưa tương ứng với tiềm năng nguồn lực, chưa đáp ứng đủ nhu cầu xã

hội, sức cạnh tranh của ngành hàng chăn nuôi gà thấp nên lượng gà nhập khẩu

từ nước ngoài về rất lớn, đặc biệt là sản phẩm gà loại thải của Trung Quốc

đang tìm mọi cách xâm nhập thị trường Việt Nam.

Trong nền kinh tế thị trường, với xu hướng hội nhập, người sản xuất

không chỉ quan tâm đến thị trường tiêu dùng trong nước mà còn hướng tới thị

trường xuất khẩu. Từ đó, hình thành nên các chuỗi trong ngành hàng. Riêng

ngành chăn nuôi, các chuỗi đã bắt đầu được hình thành nhưng còn đơn giản,

có ít các tác nhân tham gia. Sự liên kết và trách nhiệm của các tác nhân trong

kênh tiêu thụ chưa hình thành nên khái niệm về chuỗi hàng hóa dịch vụ còn

2

mang tính lý thuyết. Vì vậy, việc phân phối lợi ích tài chính, quan hệ giữa các

tác nhân, vai trò và mức độ ảnh hưởng của các tác nhân trong chuỗi giá trị gà

hiện nay vẫn là những câu hỏi chưa có lời giải.

Huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình là một huyện miền núi phía Bắc với

diện tích chủ yếu là đất nông, lâm nghiệp. Vì vậy, rất thuận lợi cho việc phát

triển chăn nuôi gà. Từ năm 2015 đến nay chăn nuôi gia cầm của huyện được

phát triển với quy mô tương đối rộng, số lượng gia cầm ngày càng tăng. Chăn

nuôi của huyện Lạc Thủy đã có những chuyển dịch rõ rệt, bước đầu đã hình

thành một số trang trại, gia trại chăn nuôi quy mô lớn. Nhiều tiến bộ khoa

học, kỹ thuật mới đã được áp dụng trong công tác giống, chăm sóc, nuôi

dưỡng góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả chăn nuôi, kiểm soát được dịch

bệnh, đảm bảo vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi nhưng cũng không tránh khỏi

những khó khăn thách thức, sản phẩm đầu ra ngành chăn nuôi gà thịt của

huyện chủ yếu là đáp ứng nhu cầu của chính người dân trong huyện, và một

số huyện, tỉnh lân cận. Thông tin về ngành hàng gà đến với nông dân còn ít,

sản xuất nhỏ lẻ, giá thành sản phẩm chưa cao, các hoạt động liên quan đến

chăn nuôi gà trong chuỗi giá trị hàng hóa còn rời rạc. Bên cạnh đó, chưa có

một nghiên cứu nào về chuỗi giá trị gà thịt được thực hiện trên địa bàn và việc

liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi còn lỏng lẻo, các giao dịch chủ yếu

được thực hiện bằng miệng mà chưa có một văn bản hợp đồng chính thức

nào. Sự phân bổ chi phí và giá trị gia tăng giữa các tác nhân đôi khi còn bất

hợp lý. Do đó, việc nghiên cứu chuỗi giá trị gà thịt có ý nghĩa rất quan trọng.

Nó giúp cho các nhà quản lý kinh tế, các nhà chỉ đạo sản xuất hiểu rõ hơn

hoạt động sản xuất, kinh doanh gà, những mối quan hệ, các tương tác và sự

phân phối lợi ích của từng tác nhân trong chuỗi, từ đó đề xuất những giải

pháp tác động hợp lý nhằm hình thành, hoàn thiện và phát triển chuỗi giá trị