Hoàn Thiện Chuỗi Giá Trị Khoai Lang Đồng Thái Trên Địa Bàn Huyện Ba Vì Thành Phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN THỊ BÍCH HỢP

HOÀN THIỆN CHUỖI GIÁ TRỊ KHOAI LANG ĐỒNG THÁI

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN TIẾN THAO

HÀ NỘI, 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất

kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận đánh giá luận

văn của Hội đồng khoa học.

Ngƣời cam đoan

Nguyễn Thị Bích Hợp

ii

LỜI CẢM ƠN

Nghiên cứu được hoàn thành ngoài sự nỗ lực của bản thân tôi đã nhận

được rất nhiều sự hỗ trợ và giúp đỡ của các cá nhân và tổ chức.Tôi xin bày tỏ

lòng biết ơn tới những người đã giúp đỡ tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS.Nguyễn Tiến Thao người

đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn

thiện luận văn.

Tôi xin cảm ơn đến toàn bộ cán bộ phòng Kinh tế huyện Ba Vì, UBND

xã Đồng Thái, HTX kinh doanh Đồng Thái và những người sản xuất, kinh

doanh sản phẩm Khoai lang Đồng Thái đã cung cấp thông tin và số liệu cần

thiết cho tôi hoàn thiện nghiên cứu này.

Và cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình đã động viên, hỗ trợ tôi

trong suốt thời gian khóa học và quá trình viết luận văn.Nếu không có họ, tôi

sẽ không thể hoàn thành nghiên cứu này.

Tác giả

Nguyễn Thị Bích Hợp

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................ii

MỤC LỤC .............................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ...........................................................ix

MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1

1.Tính cấp thiết của đề tài........................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................. 2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 3

4. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 4

Chƣơng 1................................................................................................ 5

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUỖI GIÁ TRỊ VÀ CHUỖI

GIÁ TRỊ KHOAI LANG ....................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về chuỗi giá trị............................................................. 5

1.1.1. Chuỗi giá trị....................................................................................... 5

1.1.2. Nội dung hoàn thiện chuỗi giá trị.....................................................10

1.1.3. Phân tích chuỗi giá trị......................................................................11

1.2. Cơ sở thực tiễn về sản xuất khoai lang........................................... 14

1.2.1. Khái quát chung về cây khoai lang ..................................................14

1.2.2. Tình hình sản xuất Khoai lang ở Việt Nam ......................................19

Chƣơng 2.............................................................................................. 21

ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN ĐỊA BÀN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

.............................................................................................................. 21

2.1. Đặc điểm cơ bản của địa bàn nghiên cứu ....................................... 21

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ............................................................................21

2.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội ...................................................................22

2.1.3. Đặc điểm cơ bản của xã Đồng Thái, huyện Ba Vì ............................28

iv

2.2.Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................. 31

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ..........................................................31

2.2.2. Phương pháp xử lý, phân tích số liệu ...............................................32

2.2.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá ...............................................................35

Chƣơng 3.............................................................................................. 38

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................... 38

3.1.Tình hình chung về Khoai Lang Đồng Thái.................................... 38

3.1.1. Đặc điểm của cây Khoai Lang Đồng Thái.......................................38

3.1.2. Diện tích, năng suất, sản lượng ................................................39

3.1.3. Tình hình thu mua, tiêu thụ...............................................................41

3.1.4. Chất lượng sản phẩm và chứng thực................................................42

3.1.5. Thương hiệu, nhãn mác ....................................................................43

3.1.6.Chính sách phát triển Khoai Lang Đồng thái của địa phương .........44

3.2. Các tác nhân tham gia chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái.......... 45

3.2.1. Tác nhân sản xuất (nông hộ) ............................................................45

3.2.2. HTX ..................................................................................................53

3.2.3. Thu gom và Thương lái....................................................................55

3.2.4. Tác nhân người bán lẻ......................................................................60

3.3. Các hoạt động trong chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái ............. 63

3.3.1. Chức năng chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái ...............................63

3.3.2. Kênh chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái ........................................66

3.4. Phân tích kinh tế chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái................... 68

3.4.1. Giá trị gia tăng thuần được tạo ra trong chuỗi giá trị nông hộ........68

3.4.2. Giá trị gia tăng thuần được tạo ra trong chuỗi giá trị của HTX ......69

3.4.3. Giá trị gia tăng thuần được tạo ra trong chuỗi giá trị thu gom và

thương lái..............................................................................................................69

3.4.4. Giá trị gia tăng thuần được tạo ra trong chuỗi giá trị người bán lẻ 70

3.5. Một số thuận lợi, khó khăn của các tác nhân tham gia chuỗi ....... 72

v

3.5.1. Thuận lợi ..........................................................................................72

3.5.2. Khó khăn và nguyên nhân................................................................73

3.6. Một số giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị Khoai lang Đồng Thái.... 77

3.6.1. Giải pháp chung ...............................................................................77

3.6.2. Đối với nông hộ trồng khoai lang ....................................................78

3.6.3. Đối với thu gom và thương lái..........................................................79

3.6.4. Đối với HTX .....................................................................................79

3.6.5. Đối với người bán lẻ.........................................................................80

KẾT LUẬN .......................................................................................... 81

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 83

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TT Từ viết tắt Viết đầy đủ

1 BVTV Bảo vệ thực vật

2 DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ

3 GTGT Giá trị gia tăng

4 HTX Hợp tác xã

5 KPP Kênh phân phối

6 LN Lợi nhuận

7 NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

8 SX Sản xuất

9 UBND Ủy ban nhân dân

10 NHTT Nhãn hiệu tập thể

11 ĐVT Đơn vị tính

12 KH Kế hoạch

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Diện tích trồng khoai lang tại Việt Nam giai đoạn 2014-2018 19

Bảng 1.2: Sản lượng khoai lang tại Việt Nam giai đoạn 2014-2018 ........ 20

Bảng 2.1: Cơ cấu đất đai của huyện Ba Vì ............................................. 22

Bảng 2.2: Cơ cấu dân số và số lao động tại huyện Ba Vì ........................ 23

Bảng 2.3: Cơ cấu giá trị sản xuất ngành nông nghiệp huyện Ba Vì ......... 26

Bảng 2.4: Một số chỉ tiêu kinh tế xã hội của xã Đồng Thái .................... 29

Bảng 3.1: Diện tích, năng xuất, sản lượng khoai lang Đồng Thái ........... 40

Bảng 3.2: Diện tích đất trồng khoai lang của 90 hộ dân ......................... 46

Bảng 3.3: Tình hình thuê mướn lao động của nông hộ ........................... 46

Bảng 3.4: Nhân khẩu và lao động trong độ tuổi lao động ...................... 47

Bảng 3.5: Thông tin về tập huấn kỹ thuật của nông hộ ........................... 47

Bảng 3.6: Nguyên nhân tham gia sản xuất khoai lang của nông hộ......... 48

Bảng 3.7: Diện tích, năng suất, sản lượng bình quân của 90 nông hộ ..... 49

Bảng 3.8: Chi phí sản xuất khoai lang năm 2018 (tính trên 1 sào) .......... 50

Bảng 3.9: Sản lượng, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi nhuận trung bình

của một hộ dân năm 2018 ...................................................................... 52

Bảng 3.10: Thông tin về sản lượng, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi

nhuận của HTX năm 2018 ..................................................................... 54

Bảng 3.11: Thông tin về độ tuổi của thu gom và thương lái ................... 55

Bảng 3.12: Thông tin về học vấn của thu gom và thương lái .................. 56

Bảng 3.13: Kinh nghiệm thu mua khoai lang của thu gom và thương lái 57

Bảng 3.14: Thông tin về sản lượng, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi

nhuận của thu gom năm 2018 ................................................................ 59

Bảng 3.15: Thông tin về sản lượng, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi

nhuận của thương lái năm 2018 ............................................................. 60

Bảng 3.16: Thông tin về tuổi người bán lẻ ............................................. 61

viii

Bảng 3.17: Thông tin về trình độ học vấn người bán lẻ .......................... 61

Bảng 3.18: Lý do người bán lẻ chọn bán khoai lang ............................... 62

Bảng 3.19: Thông tin về sản lượng, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi

nhuận của người bán lẻ trong năm 2018................................63_Toc27555452

Bảng 3.20: Giá trị gia tăng thuần 01 kg khoai lang của nông hộ năm 2018..........68

Bảng 3.21: Giá trị gia tăng thuần 01 kg khoai lang của HTX năm 2018 . 69

Bảng 3.22: Giá trị gia tăng thuần 01 kg khoai lang của thu gom và thương

lái năm 2018.......................................................................................... 70

Bảng 3.23: Giá trị gia tăng thuần 01 kg khoai lang ................................ 70

Bảng 3.24: Chi phí – lợi ích của các tác nhân tham gia chuỗi ................. 71

Bảng 3.25: Phân tích ma trận SWOT sản phẩm Khoai lang Đồng Thái .. 76

ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Hình 1.1. Sơ đồ chuỗi Filière ................................................................... 7

Hình 1.2. Sơ đồ chuỗi giá trị (GTZ Eschborn, 2007 .............................. 10

Hình 2.1.Biểu đồ Cơ cấu kinh tế huyện Ba Vì........................................ 25

Hình 2.2. Biểu đồ Cơ cấu thu nhập xã Đồng Thái .................................. 30

Hình 3.1:Sơ đồ tổng quát chuỗi giá trị khoai lang Đồng Thái................. 64

Hình 3.2 :Sơ đồ Kênh tiêu thụ khoai lang Đồng Thái ............................. 66