Hỗ trợ XK trong khuôn khổ thanh toán tín dụng chứng từ ở Sở giao dịch I NHĐT&PT VN.doc.DOC

Lêi më ®Çu

“Héi nhËp” vµ “ph¸t triÓn” lµ hai côm tõ liªn tôc ®îc nh¾c ®Õn

gÇn ®©y. Cã thÓ nãi hai ho¹t ®éng nµy lu«n g¾n liÒn víi nhau vµ lµ xu

híng chung cña toµn thÕ giíi. Mét ®Êt níc muèn ph¸t triÓn th× ph¶i héi

nhËp vµ muèn héi nhËp th× ph¶i lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ

níc ta còng ph¶i vËy.

Mét trong c¸c c¸ch thøc ®Ó cã thÓ héi nhËp ®ã lµ xuÊt khÈu (XK).

XK lu«n ®îc §¶ng vµ nhµ níc kh¼ng ®Þnh lµ ®Þnh híng c¬ b¶n trong

ph¸t triÓn kinh tÕ VN. Song thùc tÕ, trong nh÷ng n¨m qua ®Çu t cho

XK kh«ng ®¸ng kÓ so víi ®Çu t cho ngµnh s¶n xuÊt hµng thay thÕ nhËp

khÈu. VËy mµ VN võa míi kÝ HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i víi Hoa Kú, s¾p

tham gia vµo AFTA vµ ®ang xin gia nhËp vµo WTO. LiÖu chóng ta cã

thÓ n¾m b¾t ®îc nh÷ng c¬ héi mµ còng lµ th¸ch thøc lín nµy kh«ng,

chóng ta sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn dùa vµo nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh hay

lµ bÞ “®Ì bÑp”.

§Ó cho XK VN cã thÓ ph¸t triÓn ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi vai trß cña

NH - mét nh©n tè trung gian quan träng trong qu¸ tr×nh XK. BÊt kú mét DN XK

nµo còng ph¶i cÇn ®Õn NH nh mét “ngêi mÑ ®ì ®Çu” vÒ mäi mÆt: t vÊn, thanh

to¸n quèc tÕ (TTQT), tÝn dông, b¶o hiÓm... Trong ®ã, ph¬ng thøc TTQT lu«n lµ

®iÒu kiÖn quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña bÊt k× mét hîp ®ång ngo¹i th-

¬ng nµo. Muèn hç trî XK, NH ph¶i ph¸t triÓn nghiÖp vô nµy.

Nhng lµm sao ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®îc? Theo em ®Ó võa hoµn thiÖn nghiÖp

vô nµy võa cã thÓ hç trî XK, ta cÇn ph¶i t×m kiÕm vµ tho¶ m·n mäi yªu cÇu

cña DN XK ®Õn TTQT t¹i NH, cÇn ph¶i ®Èy m¹nh dÞch vô bªn c¹nh ho¹t

®éng thanh to¸n cña NH. §· nãi ®Õn TTQT, ta còng ph¶i nh¾c ®Õn ph¬ng thøc

thanh to¸n u viÖt vµ chiÕm u thÕ hiÖn nay ë VN – TT tÝn dông chøng tõ

(TDCT). ý ®Þnh cña em lµ ph¸t triÓn TTQT qua ph¬ng thøc nµy.

Së giao dÞch I NH§T&PT lµ mét trong nh÷ng c¸nh tay ®¾c lùc

cña NH§T&PT VN, ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ xøng ®¸ng

víi vai trß cña m×nh. Qua thêi gian thùc tËp ë Së em nhËn thÊy TTQT

ë ®©y cÇn ®îc quan t©m h¬n n÷a ®Ó cho SGD cã thÓ tiÕp cËn ®Õn mét

thÞ trêng míi ®ã lµ thÞ trêng c¸c DN XK, mét thÞ trêng ®Çy triÓn väng

trong nh÷ng n¨m tíi.

ChÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi: “Hç trî XK trong khu«n khæ

thanh to¸n tÝn dông chøng tõ ë Së giao dÞch I NH§T&PT VN”.

Gåm c¸c phÇn sau:

Ch ¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ hç trî XK trong khu«n khæ TT

TDCT

Ch ¬ng II: T×nh h×nh hç trî XK trong khu«n khæ TT TDCT ë

SGD I NH§T&PT .

Ch ¬ng III: Gi¶i ph¸p hç trî XK trong khu«n khæ TT TDCT ë

SGD I NH§T&PT.

Hç trî XK vèn lµ mét vÊn ®Ò réng lín, mang tÇm vÜ m«, trong qu¸ tr×nh

thùc hiÖn cßn nhiÒu tranh c·i. Mµ l¹i ®îc ®a vµo khu«n khæ cña mét NH. V×

vËy, bµi luËn nµy kh«ng thÓ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕt sãt vÒ h×nh thøc

còng nh néi dung. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý, phª b×nh cña thÇy c« vµ b¹n

®äc.

Th«ng qua ®©y, em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn Th¹c sü §Æng Ngäc

§øc ngêi nhiÖt t×nh chØnh söa cho em tõ ®Ò c¬ng, chuyªn ®Ò ®Õn luËn v¨n

hoµn chØnh. §Õn tËp thÓ c¸c anh chÞ phßng TTQT còng nh toµn bé anh chÞ,

c« chó ë SGD I NH§T&PT VN ®· tËn t×nh gióp ®ì, híng dÉn em vÒ nghiÖp

vô. Em còng xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ë khoa NH – TC ®· gi¶ng d¹y

cho em kiÕn thøc ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp.

Sinh viªn thùc hiÖn

Ph¹m Hµ Thanh

Ch¬ng I

Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ hç trî XuÊt khÈu Trong khu«n khæ thanh to¸n b»ng TÝn dông

chøng tõ

1. 1- Ng©n hµng th ¬ng M¹i (NHTM) vµ sù hç trî xuÊt khÈu (XK) .

1. 1. 1. Kh¸i niÖm vµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña NHTM.

NHTM xuÊt hiÖn tríc khi cã chñ nghÜa t b¶n, nã ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng th¬ng nh©n

lµm nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ. TÝnh chÊt v« danh cña ®ång tiÒn khiÕn cho nh÷ng ng êi kinh

doanh tiÒn tÖ cã thÓ chuyÓn tõ viÖc chØ gi÷ hé tiÒn (vµng) sang ®æi hé tiÒn, vËn chuyÓn hé tiÒn

vµ dÇn dÇn khi hä tÝch luü ®îc mét sè vèn nhÊt ®Þnh hä sÏ tiÕn hµnh cho vay lÊy l·i. Lóc nµy

viÖc gi÷ hé tiÒn thu lÖ phÝ chuyÓn sang ho¹t ®éng huy ®éng vèn ph¶i tr¶ l·i ®Ó khuyÕn khÝch,

®éng viªn sè vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi. §ång thêi hä tiÕn hµnh nghiÖp vô

thanh to¸n hé kh¸ch hµng. Khi c¶ ba nghiªp vô nî (huy ®éng vèn), nghiÖp vô cã (cho vay) vµ

nghiÖp vô trung gian (thanh to¸n, thùc hiÖn c¸c dÞch vô ...) ® îc h×nh thµnh th× lóc ®ã ng©n

hµng (NH) thùc thô ®· xuÊt hiÖn.

Nh vËy cã thÓ nãi NHTM lµ mét tæ chøc kinh tÕ mµ ho¹t ®éng thêng xuyªn cña nã

lµ nhËn tiÒn göi víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶, sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay vµ thùc hiÖn mét

sè dÞch vô cho kh¸ch hµng.

1.1.2. XuÊt khÈu (XK) vµ sù cÇn thiÕt cña xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i.

Nãi ®Õn XK ta kh«ng thÓ nãi ®Õn th¬ng m¹i quèc tÕ. §ã lµ sù trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô

gi÷a c¸c níc th«ng qua mua b¸n. Lµ mét phÇn cña th¬ng m¹i quèc tÕ, XK lµ ho¹t ®éng kinh

doanh b¸n hµng ho¸, dÞch vô cña mét níc sang c¸c níc cßn l¹i trªn thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh

héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña toµn thÕ giíi, th¬ng m¹i quèc tÕ còng nh XK cã tÝnh chÊt sèng cßn

cña mçi níc. T¹i sao l¹i vËy?

§ã lµ v× th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ XK nãi riªng tån t¹i lµ mét sù cÇn thiÕt kh¸ch

quan trong nÒn kinh tÕ. BÊt kú mét quèc gia nµo muèn ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng chØ dùa vµo

s¶n xuÊt trong níc mµ cßn dùa vµo c¸c giao dÞch quan hÖ víi níc kh¸c. Do kh¸c nhau vÒ

®iÒu kiÖn tù nhiªn nh tµi nguyªn thiªn nhiªn, khÝ hËu,... NÕu chØ dùa vµo nÒn s¶n xuÊt trong

níc kh«ng thÓ cung cÊp ®ñ nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt tiªu dông nh

nguyªn liÖu, vËt t, m¸y mãc, thiÕt bÞ, hµng tiªu dïng thiÕt yÕu mµ trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®-

îc, hoÆc s¶n xuÊt ®îc nhng gi¸ c¶ cao so víi nhËp.

Vai trß XK ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ chñ yÕu cho ®Êt níc; Gãp

phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh

kinh tÕ cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi, ®Æc biÖt c¸c ngµnh kinh tÕ cã thÓ khai th¸c mét c¸ch cã

hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong níc, XK t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho

s¶n xuÊt n©ng cao nguån lùc s¶n xuÊt trong níc (v× nhu cÇu s¶n xuÊt hµng XK cã søc hót lîi

nhuËn nªn khuyÕn khÝch ngµnh hµng phôc vô ®Çu vµo cho XK ph¸t triÓn); XK cßn t¹o tiÒn ®Ò

kinh tÕ - kü thuËt nh»m c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt; XK ®µo t¹o ra nh÷ng nhµ qu¶n lý n¨ng

®éng, s¸ng t¹o, d¸m nghÜ d¸m lµm v× sù canh tranh gay g¾t cña thÞ tr êng thÕ giíi. ..

§Ó thóc ®Èy XK chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn viÖc hç trî c¸c Doanh nghiÖp (DN)

XK ph¸t triÓn. Sau ®©y chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ mèi quan hÖ gi÷a NH vµ DN XK.

1.1.3. Vai trß cña NHTM ®èi víi doanh nghiÖp (DN) XuÊt khÈu (XK) vµ vai trß cña DoaNH

nghiÖp xuÊt khÈu ®èi víi nhtm.

1.1.3.1.Vai trß cña NHTM ®èi víi DN XK

NH lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ. TiÒn võa lµ nguyªn liÖu võa lµ gi¸ trÞ ph¶n ¸nh

hiÖu qu¶ kinh doanh cña NH. Díi nÒn kinh tÕ chØ huy, mäi ho¹t ®éng cña NH kh«ng cã hiÖu

qu¶, c¸c NHTM ®øng ngoµi s¶n xuÊt, t¸c ®éng cña tæ chøc nµy tíi nÒn s¶n xuÊt lµ rÊt yÕu.

Tuy nhiªn díi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, NH ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng, liÖu nÒn kinh tÕ

hiÖn nay cña c¸c níc trªn thÕ giíi cã thÓ thiÕu NH?. §· xuÊt hiÖn nhiÒu c¨n bÖnh hiÓm nghÌo

do hËu qu¶ cña ho¹t ®éng kh«ng tèt cña NH g©y ra nh: khñng ho¶ng, l¹m ph¸t,... MÆc dï vËy,

NH vÉn gi÷ mét vÞ trÝ hÕt søc to lín trong nÒn kinh tÕ thÞ tr êng ®Æc biÖt ®èi víi c¸c DN (vµ ®Æc

biÖt h¬n n÷a ®èi víi DN XK). Cô thÓ lµ:

1.1.3.1.1. NH t¹o ra tÝn dông gióp cho nhµ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn më réng

s¶n xuÊt, kinh doanh.

Trªn c¬ së nguån tiÒn nhµn rçi t¹m thêi cha sö dông ph¸t sinh trong nÒn kinh tÕ mµ NH

huy ®éng ®îc, NH tiÕn hµnh ph©n phèi cho nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn

®Ó më réng qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. C¸c DN ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lu«n ph¶i

n©ng cao tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt, n©ng cao chÊt l îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn lín c¸c

DN khi më r«ng s¶n xuÊt bao giê còng thiÕu vèn. NH lµ nguån cung cÊp vèn b¶o ®¶m ®Çy ®ñ

nhu cÇu cña DN. Ngoµi viÖc bæ sung vèn l u ®éng, NH cßn cho vay ®Çu tdµi h¹n, gióp cho hä

hiÖn ®¹i ho¸ c¸c qui tr×nh c«ng nghÖ. Nh vËy NH lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t .NH

gióp cho c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý DN cã hiÖu qu¶.

§Æc trng c¬ b¶n cña tÝn dông NH lµ sù vËn ®éng trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã lîi tøc. Qua

l·i suÊt tÝn dông, NH thóc ®Èy c¸c ®¬n vÞ ph¶i h¹ch to¸n kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ sö

dông vèn, t¨ng vßng quay cña vèn, gi¶m chi phÝ, t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi ®Ó cã thÓ tr¶ l·i vay

NH mµ ®¬n vÞ vÉn cã l·i. MÆt kh¸c qua viÖc thÈm ®Þnh NH chØ quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi

nh÷ng ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¶ vèn vµ l·i, ®¬n vÞ nµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× cho vay

nhiÒu vµ ngîc l¹i. Nh vËy mét ®¬n vÞ muèn vay vèn NH ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh tr íc hÕt ph¶i

s¾p xÕp tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh tèt míi lÊy ®îc lßng tin cña NH.

1.1.3.1.2. NH khÝch lÖ sù tiÕt kiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh cña DN.

L·i suÊt khÝch lÖ c¸c tæ chøc kinh tÕ còng nh d©n c göi tiÒn vµo NH. C¸c nhµ s¶n xuÊt

kinh doanh muèn cã lîi nhuËn lín ph¶i tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ míi ®¶m b¶o tr¶ ® îc l·i vay

NH. Nh vËy l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt cho vay ®ãng vai trß quan träng trong tiÕt kiÖm ®Çu t

vµ tiÕt kiÖm tiªu dïng.

1.1.3.1.3. NH gãp phÇn t¹o ra m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho DN XK.

NH gãp phÇn chèng l¹m ph¸t, æn ®Þnh tû gi¸ vµ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý

Nhµ níc cã hiÖu qu¶ t¹o nªn sù c«ng b»ng vµ æn ®Þnh. Cã hai con ®êng dÉn ®Õn l¹m ph¸t,

trong ®ã cã mét con ®êng qua l¹m ph¸t tÝn dông. NH víi c¸c biÖn ph¶p cña m×nh ®· ng¨n

chÆn lîng tiÒn thõa vµo lu th«ng, gãp phÇn chèng l¹m ph¸t. NH x¸c ®Þnh ®îc híng ®Çu t vèn,

cã biÖn ph¸p xö lý nh÷ng biÕn ®éng kh«ng hîp lý trong nÒn kinh tÕ, kiÓm so¸t qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt, ph©n phèi s¶n phÈm x· héi. Ngoµi ra, NH lµ c¬ quan qu¶n lý tiÒn tÖ nªn th«ng qua

nghiÖp vô cña m×nh, ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ, æn ®Þnh søc mua ®ång tiÒn néi tÖ. æn ®Þnh tû gi¸

sÏ gióp cho nhµ XK gi¶m ®îc rñi ro.

NH gióp cho nÒn kinh tÕ ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng trong mét quèc gia t¹o ®iÒu kiÖn

thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Gi÷a c¸c vïng trªn l·nh thæ mét quèc gia th￾êng cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi kh«ng ®ång ®Òu mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do ¶nh h ëng cña

®iÒu kiÖn tù nhiªn. C¸c NHTM lóc nµy sÏ ®øng ra ®iÒu hoµ vèn tõ n¬i thõa (huy ®éng mµ

kh«ng sö dông hÕt) ®Õn n¬i thiÕu ®¶m b¶o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vïng, xo¸ dÇn sù

kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng l·nh thæ vÒ kinh tÕ vµ x· héi.

1.1.3.1.4. NHTM lµ cÇu nèi gi÷a trong níc vµ thÕ giíi bªn ngoµi, lµ mét trung

gian quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña DN XK.

Trªn c¬ së b¶n hîp ®ång mua b¸n, ngêi XK sÏ thùc hiÖn giao hµng hoÆc cung cÊp dÞch

vô, sau ®ã sÏ ký ph¸t hèi phiÕu ®ßi tiÒn ngêi nhËp khÈu hoÆc nhËn ®îc hèi phiÕu, sÐc cña ngêi