Hình thành kĩ năng ước lượng và lựa chọn dụng cụ đo trực tiếp các đại lượng vật lí cho học sinh lớp 6

HiNH THANH Ki NANG ITITC M G VA UTA CHON DUNG CU I

TRirC TIEP CAC DAI LITPG VAT Ll CHU HDC SINH L([P 6

O TRINH THj THANH MAI '

^ong dpy hpc vdt It (VL) d hvdng phd ihdng,

'cdc thf nghi ^ v^t If (TNVL) Id nhung phuong

L ti$n khdng thl thilu nhdm hfi trg qud Wnh

gidng dpy cuo gido vidn (GV) vd hpc tdp cua

Rpc sinh (HS). D l hpc tdt mdn VL, HS cdn thyc

hifn dupc cdc thf nghifm (TN) qua vifc quan sdt,

thu thdp vd xu If thdng hn, Idm ca sd d l suy ludn

ro kiln thik mdt hodc ddi chilu, kilm tra lpi cdc

kit aud VL dd cd h> hvdc. Ddi vdl HS k^ d, cdc

em od cd nhung kiln thuc ban ddu v l thyc hifn

phip do cdc dpi lupng VL nhu do dd ddl, do

khdi lupng mdt v$t, nhung chuo cd kr ndng d l

thyc hifn cdc TNVL don gidn trong chuong hinh

SGK. VI vdy, HS cdn dupc hinh thdnh cdc kr ndng

do trye Nljs cdc dpi tupng VL nhu do chilu ddi,

Ihl tfch (thl tfch chdt Idng, thl tfch vdt rdn khdng

thdm nudc), khdi lupng, do lyc, do nhift dd- Dd

Id nhuT>g krndng quan trpng cOa HS khi thyc hifn

cdc TNVL, nd cd y nghTa to k&n v l m<^t gido dye

HS trong dpy hpc VL theo djnh hudng ddl mdi

phuong phdp day hpc hifn nay.

1. Ph^p do cdc dgl lugng VL Id so sdnh dpi

lupng dd vdl dpi lupng cOng lopi nrtd to quv udc

dipn Idm don vj. Mdt dpi lupng VL dupc do ludng

b6ng nhilu phuong phdp khde nhau, cd thl do

tn;c tf^ bdng mdt bpi dyng cy do hodc do gldn

Hip dya vdo cdiig thik todn hpc bilu diln mdi

liln hf giOa cdc dpi lupng VL d l rOt ra gid h-j dpi

lupng can Hm. Tuy vdo cdch do ludng md ngudi

kichlacdcdal lupng do thdnh hoi kxpi: dgl lugng

do fryc Hip vd dot lugng do gidn tiip.

Dpi lupng do hyc tilp Id dpi lupng cdn do

dupc so sdnh hvc tilp vdi dpi lupng cDng lopi

chpn Idm don vj. Cdng cy dung d l thyc hifn phip

50 sdnh nhu vpy gpi Id di/ng c{i do vd ph6p so

sdnh hT/c tilp ndi h-6n gpi Id p/ilp do tn/c tiip.

Ogi /upng do gldn tiip Id dpi lupng cdn do

dupc xdc ^nh thdng qua cdc cdng thiSc VL v l

mdi quan hf glua cdc dpi lupng do trye Kip cd

liln quon.

Khi do mdt dpi lupng VL, cd thl dung phip

Tap chi Blao due s6 28 9 (fa i • T/aon)

do h-yc Hip hodc ph6p do gldn Hip. V( dy, cd

thl do hyc Hip ihl h'ch m§t v^t cd dgng hinh hdp

khdng ihdm nudc chJm trcmg nudc bdng binh h-dn,

binh chia dd, cOng cd ths do gidn tilp thl tfch

ciJa v$t dd thdng qua cdng thuc tfnh thl tfch cOa

hlnhh^p: V=Sj^./i .

D l tfiyc hifn tdt ph6p do hyc tilp mdt dpi

lupng VL, HS cdn ndm dupc m^t sdyfu cdu sou:

bilt udc lupng gdn dung gid hi cdn do d l lya

chpn dyng cy do thfch hop; bilt Hln hdnh do cdc

dpi lupng cdn nghiSn cuu; bilt cdch dpc vd ghi

dOng kit qud do.

2. Kr ndng udc lupng gid trj cdn do Id tap

hpp cdc hopt ddng di suy ludn ra gid h-l gdn

dOng cOa mdt dpi lupng VL md khdng dCing dgng

cy do, gdm cdc hopt a$ng sou: - Quan sdt, t$p

hpp cdc sd lifu cOa cdc sy v§t, hifn tupng VL md

cdc sd lifu dd cd quon hf phy thudc vdl dp Idn

cuo dpi lupng cdn do; - Ufn tudng tdi cdc bilu

tugng da cd, cdc sd lifu dd bilt v l dd Idn, don vi

cuo dpi lupng cdn do; - TO sy tuong quan glua

bilu h/png quan sdt dupc vdt bieu tupng da cd,

giOa sd lifu thyc t l tap hpp dupc vdl so lifu dd

bilt d l nhdm ro gdn dung dd Idn gid h-j dpi lupng

cdn do.

Co sd quan trpng nhd't d l HS udc lupng dupc

gid tr^ cOo mdt dpi lupng cdn do Id bilu hrpng

vi don vj do vd khodng gid trj tdn tpi cOa dpi

lupng do hong cdc sy vdt, qud h-Jnh VL. Vdi nhung

dpi lupng cd thl cdm nhd" dupc bdng gidc quan,

chOng to cdn tdc ddng vdt thdt vdo gidc quan,

h?o tl If, sou dd nhdm ro H If. V! d{i: di udc

lupng dd ddi cOo mdt vdt, cdn ddt thudc gdn vdt

d l quon sdt vd so sdnh; udc lupng khdi lupng th)

dOng toy nhdc lhi} vdt.

D l hinh thdnh cho HS kr ndng udc lupng gid

h-j cdn do, GV cdn tiln hdnh cdc cdng vifc sou:

- GlOp HS hinh thdnh bilu h/png v l don vj do,

cdc so lifu v l dpi lupng cdn do ho<^c cdc bilu

*Tn«i{B9ih9cHAn{llirc