hiệp định chung về thương mại dịch vụ của wto và các giải pháp mở cửa thị trường dịch vụ việt nam

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu ............................................................................................................................................................................................. 3

Ch¬ng 1

Kh¸i qu¸t vÒ HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña WTO ..........................6

I. Vai trß cña dÞch vô trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi.................................................................... 6

1. §Þnh nghÜa vÒ dÞch vô.................................................................................................................................................. 6

2. Vai trß cña dÞch vô trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi.............................................................................. 7

3. Xu híng ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i dÞch vô thÕ giíi ............................................................. 17

II. HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô (GATS) ............................................................. 21

1. Sù ra ®êi cña GATS ....................................................................................................................................................... 22

.............................................................................................................

2. Néi dung cña GATS ................................................................................................................................................... 24

3. Kh¸i niÖm vÒ dÞch vô vµ th¬ng m¹i dÞch vô trong GATS ........................................... 26

4. Ph¹m vi ¸p dông cña GATS ........................................................................................................................... 29

5. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña GATS .......................................................................................................... 30

6. C¸c cam kÕt cô thÓ vÒ tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch theo quy ®Þnh cña

cña GATS ................................................................................................................................................................................... 34

Ch¬ng 2:

Thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ngµnh dÞch vô

ViÖt Nam hiÖn nay........................................................................................................................................................................ 38

I. Thùc tr¹ng vµ n¨ng lùc canh tranh cña mét sè ngµnh dÞch vô

cô thÓ ............................................................................................................................................................................................... 38

1. DÞch vô vËn t¶i ..................................................................................................................................................................... 38

2. DÞch vô du lÞch .................................................................................................................................................................... 49

3. DÞch vô ng©n hµng .......................................................................................................................................................... 56

II. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña c¸c ngµnh dÞch vô trong qu¸ tr×nh

ra nhËp WTO ..................................................................................................................................................................... 67

1. DÞch vô vËn t¶i ..................................................................................................................................................................... 67

2. DÞch vô du lÞch .................................................................................................................................................................... 68

3. DÞch vô ng©n hµng .......................................................................................................................................................... 69

1

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Ch¬ng 3:

C¸c gi¶i ph¸p më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh

héi nhËp GATS ................................................................................................................................................................................ 73

I. Ph¬ng híng ph¸t triÓn dÞch vô cña ViÖt Nam ................................................................... 73

1. Ph¸t triÓn dÞch vô trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu ................................................................................ 73

2. Quan t©m ph¸t triÓn c¸c dÞch vô träng yÕu cña nÒn kinh tÕ .....................................74

3. §a d¹ng ho¸ dÞch vô .................................................................................................................................................... 75

4. G¾n ph¸t triÓn dÞch vô víi ph¸t triÓn s¶n xuÊt ........................................................................... 76

II. Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ........................................................................................................................... 76

1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung cho toµn ngµnh dÞch vô ..................................................................... 77

1.1 Ph¸t triÓn th¬ng m¹i dÞch vô bªn c¹nh ®Çu t cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt

hµng ho¸ ....................................................................................................................................................................................... 77

1.2 N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ngµnh dÞch vô .....................................................77

1.3 Gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a b¶o hé vµ tù do ho¸ .......................................................79

1.4 Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ........................................................................................................................ 80

1.5 X©y dùng lé tr×nh cam kÕt .................................................................................................................................. 73

2. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cho mét sè ngµnh dÞch vô quan träng ................................... 84

2.1 DÞch vô giao th«ng vËn t¶i ................................................................................................................................... 84

2.2 DÞch vô du lÞch .................................................................................................................................................................... 86

2.3 DÞch vô ng©n hµng .......................................................................................................................................................... 89

KÕt luËn....................................................................................................................................................................................................... 94

...............................................................................................................

Tµi liÖu tham kh¶o ..................................................................................................................................................................... 96

2

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Lêi më ®Çu

TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Ngµy nay, dÞch vô ph¸t triÓn v« cïng nhanh chãng, tõ mét ngµnh ph¸t

triÓn tù ph¸t, chiÕm tØ träng nhá bÐ trong nÒn kinh tÕ, nã ®· trë thµnh mét ngµnh

kinh tÕ mòi nhän cña nhiÒu quèc gia ®ãng gãp lín vµo t¨ng trëng kinh tÕ vµ t¹o

c«ng ¨n viÖc lµm nhiÒu h¬n bÊt kú lÜnh vùc nµo kh¸c.

Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch

vô lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Tuy nhiªn ®Ó th¬ng m¹i dÞch vô ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶

th× cÇn ph¶i x©y dùng cho nã mét khu«n khæ ho¹t ®éng cã tÝnh thèng nhÊt. §Ó

cã ®îc mét quy t¾c ®a ph¬ng ®iÒu chØnh ho¹t ®éng th¬ng m¹i dÞch vô trªn toµn

thÕ giíi, c¸c níc thµnh viªn WTO ®· tiÕn hµnh ®µm ph¸n th¬ng lîng, vµ kÕt qu¶

lµ HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô (GATS) ®· ra ®êi. §©y lµ mét trong ba

nÒn t¶ng c¬ b¶n cña Tæ chøc th¬ng m¹i ThÕ giíi. Nã t¹o ra nh÷ng quy t¾c ®Çu

tiªn vÒ tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô trªn ph¹m vi toµn cÇu.

Trong xu thÕ tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô, c¸c ngµnh dÞch vô ViÖt Nam

cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn rÊt ®¸ng kÓ, trë thµnh ngµnh chiÕm tû träng lín nhÊt

trong GDP. C¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô ViÖt Nam ®· tõng bíc n©ng

cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng thÞ phÇn, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr￾êng thÕ giíi.

Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ®Èy m¹nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

th× sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh dÞch vô ViÖt Nam cßn tá ra nhiÕu yÕu kÐm nh:

trang thiÕt bÞ nghÌo nµn, l¹c hËu; chÊt lîng dÞch vô cha cao; tr×nh ®é ®éi ngò

nh©n viªn cßn nhiÒu h¹n chÕ dÉn ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh rÊt thÊp. Do vËy …

trong tiÕn tr×nh ViÖt Nam gia nhËp WTO, viÖc më cöa thÞ trêng dÞch vô theo

khu«n khæ HiÖp ®Þnh GATS sÏ ®Æt c¸c ngµnh dÞch vô cña ViÖt Nam tríc nh÷ng

c¬ héi vµ th¸ch thøc to lín. NÕu c¸c ngµnh dÞch vô cña ViÖt Nam kh«ng cã

3

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

nh÷ng bíc chuyÓn m×nh kÞp thêi, kh«ng tù hoµn thiÖn m×nh còng nh kh«ng cã

nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn trong t¬ng lai ®Ó n¾m b¾t vËn héi míi, v¬n lªn hoµ

nhËp víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× ch¾c ch¾n kh«ng thÓ ®øng

v÷ng ®îc tríc sù c¹nh tranh khèc liÖt cña c¸c ®èi thñ níc ngoµi cã tiÒm lùc vèn

lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i h¬n h¼n. ViÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ c¬

héi, th¸ch thøc cña c¸c ngµnh dÞch vô ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh gia nhËp WTO

vµ ®a ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô lµ mét vÊn ®Ò cã ý

nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, em

chän ®Ò tµi “HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña WTO vµ c¸c gi¶i ph¸p

më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO” lµm ®Ò tµi

nghiªn cøu cho kho¸ luËn cña m×nh.

Môc ®Ých nghiªn cøu

§Ò tµi vËn dông nh÷ng kiÕn thøc lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó xem xÐt, ph©n

tÝch thùc tr¹ng cña c¸c ngµnh dÞch vô trong thêi gian qua, tõ ®ã ®Ò tµi ®a ra c¸c

®¸nh gi¸ vÒ c¬ héi còng nh th¸ch thøc cña c¸c ngµnh dÞch vô trong qu¸ tr×nh héi

nhËp GATS ®Ó trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m më cöa thµnh c«ng

thÞ trêng dÞch vô ViÖt Nam.

§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

Trªn c¬ së ®a ra mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ HiÖp ®Þnh chung vÒ Th¬ng m¹i

dÞch vô cña WTO, ®Ò tµi tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng ho¹t ®éng (tõ n¨m

1995 trë l¹i ®©y), c¬ héi vµ th¸ch thøc cña mét sè ngµnh dÞch vô quan träng cña

nÒn kinh tÕ: dÞch vô vËn t¶i, du lÞch, ng©n hµng trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO

vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó më cöa thÞ trêng c¸c ngµnh dÞch vô nµy mét c¸ch cã

hiÖu qu¶.

4

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, t¸c gi¶ ®· vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p duy vËt

biÖn chøng, duy vËt lÞch sö, ®iÒu tra, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp nh÷ng kÕt qu¶

thèng kª kÕt hîp víi quan ®iÓm, ®êng lèi, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ

níc ®Ó kh¸i qu¸t, hÖ thèng vµ kh¼ng ®Þnh c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu.

Bè côc cña kho¸ luËn

Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, ®Ò tµi ®îc cÊu thµnh tõ ba ch¬ng:

Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña WTO

Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ngµnh dÞch

vô ViÖt Nam hiÖn nay

Ch¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh

héi nhËp GATS

Cuèi cïng, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Kinh tÕ

Ngo¹i th¬ng - trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng, vµ ®Æc biÖt lµ c« gi¸o híng dÉn Th¹c

sü Bïi ThÞ Lý ®· tËn t×nh gióp ®ì, chØ b¶o vµ cã nh÷ng gîi ý quý b¸u gióp em

hoµn thµnh tèt ®Ò tµi nµy. Em còng xin chuyÓn lêi c¶m ¬n ®Õn b¹n bÌ cïng

kho¸, Vô Khoa häc - Bé th¬ng m¹i ®· tËn t×nh gióp ®ì em trong viÖc su tÇm tµi

liÖu vµ ®ãng gãp h÷u Ých trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.

5

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Ch¬ng 1

Kh¸i qu¸t vÒ hiÖp ®Þnh chung

vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña WTO

I. Vai trß cña dÞch vô trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi

1. §Þnh nghÜa vÒ dÞch vô

Trªn thÕ giíi ngµy nay, nÒn kinh tÕ kh«ng chØ ®¬n thuÇn cã c¸c s¶n

phÈm vËt chÊt cô thÓ mµ bªn c¹nh ®ã cßn tån t¹i c¸c s¶n phÈm dÞch vô. Tæng

thu nhËp quèc d©n cña mét quèc gia còng nh doanh thu cña mét doanh

nghiÖp kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn sù ®ãng gãp cña lÜnh vùc dÞch vô. VËy dÞch

vô lµ g×?

C¸c M¸c cho r»ng: dÞch vô lµ con ®Î cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Khi

mµ kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn m¹nh, ®ßi hái mét sù lu th«ng tr«i ch¶y,

th«ng suèt, liªn tôc ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao cña con ngêi th× dÞch

vô ph¸t triÓn.

Nh vËy, b»ng c¸ch tiÕp cËn díi gãc ®é kinh tÕ, C¸c M¸c ®· chØ ra

nguån gèc ra ®êi vµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña dÞch vô. Tõ lý luËn cña C¸c M¸c

®· xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ dÞch vô mµ ®iÓn h×nh lµ hai

c¸ch hiÓu sau:

C¸ch hiÓu thø nhÊt

- Theo nghÜa réng th× dÞch vô ®îc coi lµ mét ngµnh kinh tÕ thø ba.

Theo c¸ch hiÓu nµy th× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ n»m ngoµi hai ngµnh

c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ®îc coi lµ thuéc ngµnh dÞch vô.

- Theo nghÜa hÑp th× dÞch vô lµ phÇn mÒm cña s¶n phÈm hç trî cho

kh¸ch hµng tríc, trong vµ sau khi b¸n.

C¸ch hiÓu thø hai

- Theo nghÜa réng th× dÞch vô lµ kh¸i niÖm chØ toµn bé c¸c ho¹t ®éng

mµ kÕt qu¶ cña chóng kh«ng tån t¹i díi d¹ng vËt chÊt.

6

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

- Theo nghÜa hÑp th× dÞch vô lµ mét c«ng viÖc mµ hiÖu qu¶ cña nã lµ

®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng b»ng c¸c ho¹t ®éng tiÕp xóc gi÷a

ngêi cung cÊp víi kh¸ch hµng, vµ c¸c ho¹t ®éng néi bé cña ngêi

cung cÊp.

Nh vËy cã thÓ ®Þnh nghÜa mét c¸ch chung nhÊt lµ: dÞch vô lµ nh÷ng

ho¹t ®éng lao ®éng mang tÝnh x· héi, t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh«ng tån t¹i díi

h×nh thøc vËt chÊt mµ viÖc cung cÊp vµ tiªu thô kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau

nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi.

2. Vai trß cña dÞch vô trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi

Cµng ngµy dÞch vô cµng ph¸t triÓn nhanh chãng, ®ãng gãp vµo t¨ng tr￾ëng kinh tÕ vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm nhiÒu h¬n bÊt kú lÜnh vùc nµo kh¸c. NÕu

x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸n c©n thanh to¸n, th¬ng m¹i dÞch vô chiÕm kho¶ng 1/5

tæng xuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô cña toµn thÕ giíi.

B¶ng 1

XuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô thÕ giíi, 1990-2001

(tû USD vµ %)

Gi¸ trÞ % t¨ng

2001 1990-00 1999 2000 2001

Hµng hãa 5,984 6,5 4,0 13,0 -4,5

Th¬ng m¹i dÞch vô 1,458 6,5 3,0 6,0 -0,5

Nguån: International trade statistics 2002 - WTO

Cho ®Õn thËp kû 70, c¸c nhµ kinh tÕ häc vÉn cho r»ng dÞch vô lµ tËp

hîp chñ yÕu cña nh÷ng ho¹t ®éng “phi th¬ng m¹i”. NhËn ®Þnh nµy ®îc ph¸t

triÓn dùa trªn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c lÜnh vùc dÞch vô lµ tÝnh chÊt v« ®Þnh

h×nh, phi vËt chÊt vµ sù chi phèi chÆt chÏ cña tÝnh chÊt ®ã tíi kh¶ n¨ng cung

cÊp vµ tiªu dïng dÞch vô.

7

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

Qóa tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c s¶n phÈm dÞch vô diÔn ra ®ång thêi

vµ cÇn thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi mét khu vùc ®Þa lý n¬i mµ nhµ cung cÊp dÞch vô

yªu cÇu ph¶i cã sù hiÖn diÖn thùc tÕ. ViÖc cung cÊp dÞch vô cã thÓ coi lµ bÞ

giíi h¹n trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh v× vÒ c¬ b¶n dÞch vô cÇn cã sù tiÕp xóc

gi÷a ngêi tiªu dïng víi ngêi cung cÊp dÞch vô vµ viÖc cung cÊp dÞch vô ph¶i

®îc ph¸p luËt t¹i n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô cho phÐp. §iÒu

kiÖn nh vËy chØ cã thÓ ®¹t ®îc tèi ®a khi ho¹t ®éng dÞch vô diÔn ra trong

ph¹m vi mét quèc gia, mét vïng l·nh thæ n¬i mµ nh÷ng h¹n chÕ vµ quy ®Þnh

®èi víi viÖc cung cÊp dÞch vô lµ t¬ng ®èi thuÇn nhÊt. Do ®ã tØ träng cña

ngµnh dÞch vô trong GDP lµ kh¸ cao nhng gi¸ trÞ kim ng¹ch th¬ng m¹i dÞch

vô l¹i t¬ng ®èi nhá.

HiÖn nay trong c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c níc th× tû träng cña n«ng nghiÖp

trong GDP ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn gi¶m m¹nh cßn kho¶ng 3% ,

riªng ë Mü cßn 2%. Tû träng c«ng nghiÖp cã t¨ng chót Ýt ë c¸c níc ®ang

ph¸t triÓn cßn ë c¸c níc ph¸t triÓn l¹i gi¶m xuèng ( Mü: 21-23%, EU: 20%).

Trong khi ®ã tû träng ngµnh dÞch vô t¨ng m¹nh b×nh qu©n chiÕm 60% GDP.

§ãng gãp cña ngµnh dÞch vô trong GDP cña c¸c nÒn kinh tÕ thêng dao ®éng

tõ 40% (ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn) ®Õn 80% (ë c¸c níc ph¸t triÓn), trong ®ã,

Mü: 73%, Cana®a: 79,7%, NhËt B¶n: 56%, Singapore: 60%, Hµn Quèc:

60%. §èi víi Liªn minh ch©u ¢u EU, mét trong nh÷ng thÞ trêng dÞch vô

th«ng tho¸ng nhÊt hiÖn nay, dÞch vô kh«ng nh÷ng chiÕm 2/3 nÒn kinh tÕ vµ

viÖc lµm mµ cßn chiÕm 1/4 gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ 1/2 ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi

cña khu vùc nµy sang c¸c níc thø ba. HiÖn Liªn minh ch©u ¢u lµ nhµ xuÊt

khÈu vµ ®Çu t lín nhÊt thÕ giíi trong lÜnh vùc dÞch vô.

C¸c nghiªn cøu còng cho thÊy gi¸ trÞ gia t¨ng t¹o ra trong ngµnh dÞch

vô cã thÓ lªn tíi 70% tæng gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao. Ngoµi ra,

tÝnh trung b×nh, c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ngµy nay t¹o ra ®îc 70% s¶n lîng

còng nh viÖc lµm tõ c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn th¬ng m¹i dÞch vô.

C¸c sè liÖu thèng kª sau sÏ cho thÊy râ h¬n møc ®é t¨ng trëng GDP vµ

th¬ng m¹i dÞch vô cña mét sè khu vùc trªn thÕ giíi.

8

Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp

B¶ng 2

T¨ng trëng GDP vµ Th¬ng m¹i dÞch vô Ch©u ¢u, 1990-2001

(% t¨ng trëng hµng n¨m)

T©y ¢u EU

1990-00 1999 2000 2001 1990-00 1999 2000 2001

GDP 2,1 2,4 3,5 1,3 2,1 2,6 3,4 1,5

Th¬ng m¹i dÞch vô

XuÊt khÈu 5 2 2 1 5 4 1 1

NhËp khÈu 5 3 2 1 5 3 2 2

Nguån: International trade statistics 2002 - WTO

B¶ng 3

T¨ng trëng GDP vµ Th¬ng m¹i dÞch vô Ch©u ¸, 1990-2001

(% t¨ng trëng hµng n¨m)

Ch©u ¸ NhËt

1990-00 1999 2000 2001 1990-00 1999 2000 2001

GDP 3,3 2,8 3,9 0,9 1,4 0,7 2,4 -0,6

Th¬ng m¹i dÞch vô

XuÊt khÈu 9 4 12 -1 5 -2 13 -7

NhËp khÈu 7 5 8 -3 3 3 1 -7

Nguån: International trade statistics 2002 – WTO

9