Hiện tượng lóng trên báo chí nhìn từ bình diện ngữ pháp và ngữ nghĩa

Phạm Thị Thu Hoài Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 80(04): 25 - 30

25

HIỆN TƯỢNG LÓNG TRÊN BÁO CHÍ

NHÌN TỪ BÌNH DIỆN NGỮ PHÁP VÀ NGỮ NGHĨA

Phạm Thị Thu Hoài*

Khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Hiện nay, dư luận xã hội quan tâm nhiều đến tình hình phát triển ngôn ngữ, đặc biệt là cách dùng

tiếng Việt của giới trẻ. Để thích nghi được với sự năng động của cuộc sống, tiếng Việt buộc phải

mở rộng và phát triển vốn từ sẵn có. Đây là một xu hướng của ngôn ngữ nói chung. Hiện nay,

trong ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết có một dạng ngôn ngữ xuất hiện khá phổ biến đó là tiếng

lóng (Slang). Kể từ khi hình thành, tiếng lóng đã bị coi là “lệch chuẩn” không được khuyến khích

sử dụng. Nhưng đến nay lối nói “lóng hoá” đang có cơ hội phát triển rộng rãi. Trong phạm vi bài

viết này, chúng tôi chỉ xin luận bàn về “hiện tượng lóng” nhìn từ bình diện ngữ pháp và ngữ nghĩa

xuất hiện trên báo chí dành cho giới trẻ.

Từ khóa: ngôn ngữ, báo chí, tiếng lóng, lệch chuẩn, ngữ pháp và ngữ nghĩa

1. Qua khảo sát các chuyên mục tin tức cập

nhật, văn học nghệ thuật, thông tin giải trí,

…và các chuyên mục khác cho thấy: với số

lượng 165 số báo Hoa học trò và 85 số báo

Thế giới học đường đã thống kê được 602

hiện tượng lóng. Trong đó hiện tượng lóng

xuất hiện nhiều dưới dạng cấu tạo ngôn từ

bao gồm từ, cụm từ, câu với số lượng 551, và

dưới dạng mật mã là 23 ký tự ( tương ứng với

23 chữ cái trong tiếng Việt), và 28 ký hiệu lóng

biểu hiện những cung bậc cảm xúc khác nhau.*

Bảng 1. Thống kê các dạng thức của hiện tượng lóng

Từ

Cụm

từ

Câu Mật mã Ký

hiệu

Hiện

tượng

lóng

431 98 22 23 28

71,6 % 16,3 % 3,65% 3,8 % 4,65%

Việc các nhà báo trẻ sử dụng các hiện tượng

lóng với tần số khác nhau, điều này không phải

là một sự ngẫu nhiên mà là một việc làm có

chủ ý, nhằm đạt được mục đích diễn đạt. Qua

khảo sát, thống kê chúng tôi tiến hành tìm hiểu

cấu tạo ngữ pháp của hiện tượng lóng.

1.1 Hiện tượng lóng trên báo chí nhìn từ

bình diện ngữ pháp

1.1.1 Hiện tượng lóng có cấu tạo là từ, cụm từ

Qua số liệu khảo sát cho thấy, con số hiện

tượng lóng cấu tạo là từ, cụm từ lên tới 529,

*

trong đó hiện tượng lóng cấu tạo là từ chiếm

431 tương ứng với 71,5 %. Tiếp tục phân tích

chúng tôi nhận thấy trong 431 hiện tượng

khảo sát được có tới 262 hiện tượng được cấu

tạo bởi các từ đơn, chiếm 43,52%.

Bảng 2. Thống kê hiện tượng lóng cấu tạo là từ

Kiểu loại

từ vựng

Số lượng

khảo sát Chiếm tỷ lệ (%)

Danh từ 59 22,5 %

Động từ 103 39,3 %

Tính từ 89 34 %

Đại từ 11 4,2 %

Tổng 262 100 %

Qua bảng khảo sát cho thấy, với cấu tạo là các

từ đơn, hiện tượng lóng là động từ có tỷ lệ %

cao nhất với 103 từ chiếm 39,3 %

Ví dụ: “Trong lúc hai đứa vẫn còn đang tám

đủ thứ chuyện…”. (HHT,Số 732, T43,2007);

(tám: bàn tán đủ thứ chuyện không có chủ đề

rõ ràng).

Đứng ở vị trí thứ 2 là các hiện tượng lóng

được cấu tạo bởi các tính từ, với số lượng 89

từ chiếm tỷ lệ 34 %.

Ví dụ: “Nó không tồ, gà thì càng không”.

(HHT,Số 681, T15,2007); (gà = ngốc nghếch,

không biết gì).

Ví dụ: “Thầy cứ cật lực tua mặc cho những

khuôn mặt thẫn thờ mệt mỏi…”(TGHĐ,Số

69, T11, 2009) (tua = tốc độ nói không ngừng

nghỉ, không để ý đến đối tượng tiếp nhận).