Hiến pháp với việc xác lập, bảo đảm quyền con người và quyền công dân

NGHIEN CCrU - TRAO OOI

HIEN PHAP Vdl VIEC XAC LAP, BJiO DJiM QUYEN CON NGl/dl VA QUYE'N CONG DAN

Hien phap ndm 1992 ghi nhdn d nudc

CHXHCN Vift Nam cdc quyin eon

ngudi vc chinh trj, dan sy, kinh te xd hfi vd

van hod dugc tdn trpng. Nfi dung ndy dd thi

hien tinh each mgng vd gid trj xd hfi ciia

Hien phdp nam 1992. Trong Ijch sir lgp hiin

Vift Nam, day Id ldn dau tidn Hiin phdp xdc

djnh rd cym tir "quyen eon ngudi"

Vifc xdc djnh tdn trpng quyen con ngudi

trong Hiin phdp tgo cdn cii phdp li vQng

chdc vd trd thdnh nguydn tde hiin djnh bdo

ddm thyc thi ehinh saeh phdp ludt vd quydn

con ngudi. KI tir Hiin phap ndm 1992, nhieu

ITnh vyc quydn con ngudi da duge tridn khai 7 X X

xem xet cu thd, ede didu kifn bdo dam quydn

eon ngudi ngdy edng dugc quan tam hodn

thifn, cdc td ehiic nghidn ciiu, gidng dgy vd X X

quydn eon ngudi vd chuydn trdeh vd edng tde

quydn con ngudi dugc thdnh lap vd hogt

dfng ngdy edng rd net, cd chidu sdu hom, ddp

ling ydu edu ddn ehii hod mgi mdt ddi sing

xa hfi, ddp ling myc tidu dan gidu, nude

mgnh, xa hfi edng bdng, ddn ehii, vdn minh.

Hien phdp ndm 1992 khdng ehi ghi nhdn

cum tir "quydn con ngudi" md edn ghi nhdn

cae ITnh vyc bdo ddm quyin eon ngudi gIm

cac quydn vl chinh trj, ddn sy, kinh tl, xd

hfi vd vdn hod. Diiu nay hodn todn phii hgp

vdi Bf lugt nhan quyin qude tl (Intemational

Bill on Human Rights) vd 2 cdng ude quic

tl vl quydn eon ngudi ndm 1966 md Vift

Nam Id thdnh vidn.

PGS.TS. CHU H6NG THANH*

Nfi dung ciia quyin con ngudi duge xdc

djnh trong Hiin phdp khdng chi dugc xac

djnh d Diiu 50 md cdn dugc xdc djnh trong

nhiiu chuang, diiu eiia Hiin phdp, ddc biet

Id d ede diiu 2, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 11 vd toan

bf 33 diiu eua chuang V vl quydn vd nghTa

vy edng ddn.

Xdt vl ljch sir, tir Hiin phdp 1946 den

nay, so lugng cdc quydn eon ngudi dupc

ghi nhdn trong hidn phdp ngdy edng tang

ldn. NIU Hiin phap ndm 1946 cd 12 quyen

dugc ghi nhdn thi Hidn phdp ndm 1960 ghi

nhdn 20 quydn, Hidn phdp ndm 1980 ghi

nhdn 28 quydn vd Hidn phdp ndm 1992 ghi X

nhdn 33 quydn.

Mde dil Hidn phdp ndm 1992 da ghi nhgn ^ X

vd xdc djnh rd nhidu ngi dung eua quydn con

ngudi nhung Ijch sii phdt tridn mdi ciia the 7 9

gidi hifn dgi vd sy nghifp ddi mdi ddt nuoc

ddi hdi mgt cdch khdch quan vd cdp thiet

phdi bd sung, hodn thifn vd ndng cao gia tri

quydn con ngudi trong hiin phdp. Trong do,

cdn tap trung vdo mgt sd dilm sau day khi

sira dli, bl sung hiin phdp:

Ndi "quydn con ngudri thi hifn d cac

quyin edng ddn" nhu Diiu 50 Hiin phap la

diing nhung ehua du. Quyin con ngudi va

quyin edng ddn Id hai khdi nifm cimg loai,

thing nhdt nhung khdng dong nhdt. Sinh

* Vy phdp chl

BO gido dye vd ddo tao

36 TAP CHl LUAT HOC s d 1/2012