Hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

NGUYỄN THỊ THU HÀ

HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM

PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM

PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

` Mã số : 62.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

1. GS., TS. ĐOÀN XUÂN TIÊN

2. PGS., TS. HOÀNG MẠNH CỪ

HÀ NỘI - 2016

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin xam đoan luận án là công trình nghiên cứu của riêng tôi; các số

liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

NGUYỄN THỊ THU HÀ

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC....................................................................................................................

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN......................................

DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN ÁN .......................................................

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

Chƣơng 1: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI

BỘ TRONG DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ........................10

1.1. Sự cần thiết và vai trò của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp

bảo hiểm phi nhân thọ ..............................................................................................10

1.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ trong nền kinh tế thị

trƣờng...............................................................................................................................10

1.1.2. Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ ................................................................16

1.1.3. Sự cần thiết của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ ...........................................................................................................................19

1.1.4. Vai trò của hệ thống kiểm soát nột bộ ...............................................................21

1.2. Các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp bảo

hiểm phi nhân thọ .......................................................................................................23

1.2.1. Môi trƣờng kiểm soát (Control Environment)..................................................24

1.2.2. Đánh giá rủi ro (Risk Assesment)......................................................................27

1.2.3. Hoạt động kiểm soát (Control Activities)..........................................................31

1.2.4. Hệ thống thông tin và truyền thông (Information & Communication)..........34

1.2.5. Hoạt động giám sát (Monitoring Activities).....................................................35

1.3. Kiểm soát nội bộ các hoạt động kinh doanh chủ yếu của doanh nghiệp bảo

hiểm phi nhân thọ........................................................................................................38

1.3.1. Giới thiệu về các hoạt động cần kiểm soát.......................................................38

1.3.2. Thủ tục kiểm soát các hoạt động........................................................................43

1.4. Kinh nghiệm về xây dựng và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ trong

kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ trên thế giới ....................................................48

1.4.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc............................................................................49

1.4.2. Kinh nghiệm của Nhật Bản.................................................................................52

1.4.3. Kinh nghiệm của thị trƣờng bảo hiểm Châu Âu...............................................55

1.4.4. Bài học kinh nghiệm có thể vận dụng vào Việt Nam ......................................57

Kết luận chƣơng 1 ...................................................................................................59

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG CÁC

DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 60

2.1. Tổng quan thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam............................60

2.1.1. Sự ra đời và phát triển của thị trƣờng bảo hiểm Việt Nam..............................60

2.1.2. Đặc điểm của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.............................62

2.2. Khảo sát các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh

nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam.............................................................69

2.2.1. Nội dung khảo sát ................................................................................................69

2.2.2. Kết quả khảo sát..................................................................................................70

2.3. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ ở Việt Nam .................................................................................................109

2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc trong quá trình xây dựng và triển khai hệ thống kiểm

soát nội bộ trong doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay.......109

2.3.2. Những tồn tại của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp bảo hiểm

phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay..............................................................................115

2.3.3. Nguyên nhân những tồn tại của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh

nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay...............................................123

Kết luận chƣơng 2 .................................................................................................127

Chƣơng 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT

NAM .......................................................................................................................128

3.1. Những cơ hội và thách thức đối với hoạt động kinh doanh của các doanh

nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam...........................................................128

3.1.1. Những cơ hội......................................................................................................128

3.1.2. Những thách thức...............................................................................................131

3.2. Quan điểm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp bảo

hiểm phi nhân thọ......................................................................................................134

3.2.1. Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ phải hƣớng tới quản lý rủi ro.......................................................................135

3.2.2. Sự vận hành của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các doanh nghiệp bảo hiểm

phi nhân thọ phải chịu sự chi phối bởi hoạt động kiểm tra, giám sát của cơ quan

quản lý nhà nƣớc ..........................................................................................................136

3.2.3. Tổ chức và vận hành bộ phận kiểm toán nội bộ theo thông lệ quốc tế, phù

hợp với qui mô, tổ chức của từng doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ................136

3.3. Giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp

bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam........................................................................137

3.3.1. Đối với môi trƣờng kiểm soát...........................................................................137

3.3.2. Đối với đánh giá rủi ro ......................................................................................144

3.3.3. Đối với hoạt động kiểm soát.............................................................................155

3.3.4. Đối với thông tin và truyền thông ....................................................................161

3.3.5. Đối với hoạt động giám sát...............................................................................162

3.3.6. Một số kiến nghị ................................................................................................163

Kết luận chương 3..................................................................................................171

KẾT LUẬN............................................................................................................172

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ....................................................

CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ..................................................................................

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................

PHỤ LỤC.....................................................................................................................

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

BHPNT Bảo hiểm phi nhân thọ

BT Bồi thƣờng

BTC Bộ Tài chính

DNBH Doanh nghiệp bảo hiểm

DPNV Dự phòng nghiệp vụ

GĐ Giám định

GĐBT Giám định bồi thƣờng

HĐKDBH Hoạt động kinh doanh bảo hiểm

HĐQT Hội đồng quản trị

HĐTV Hội đồng thành viên

HH Hàng hải

HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ

KTNB &QLRR Kiểm tra nội bộ và quản lý rủi ro

NTB Ngƣời thứ ba

QLDN Quản lý doanh nghiệp

TBH Tái bảo hiểm

DANH MỤC CÁC BẢNG TRONG LUẬN ÁN

Bảng 1.3: Lợi nhuận kinh doanh bảo hiểm của PICC từ 2009 – 2013 .......... 51

Bảng 2.1: Tình hình phát triển thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ từ 2009 -

2014................................................................................................................. 61

Bảng 2.2: Phí nhƣợng tái bảo hiểm ra nƣớc ngoài........................................... 68

Bảng 2.3: Doanh thu phí bảo hiểm và bồi thƣờng bảo hiểm của thị trƣờng bảo

hiểm phi nhân thọ Việt Nam từ 2009- 2014 ................................................. 112

Bảng 2.4: Doanh thu phí bảo hiểm gốc và tỷ lệ bồi thƣờng của BHBV từ

2009- 2014..................................................................................................... 113

Bảng 2.5: Doanh thu phí bảo hiểm gốc và tỷ lệ bồi thƣờng của MIC từ 2009-

2014............................................................................................................... 114

Bảng 2.6: Tỷ lệ bồi thƣờng một số nghiệp vụ bảo hiểm trên thị trƣờng bảo hiểm

phi nhân thọ Việt Nam từ 2011- 2014 ............................................................ 120

Bảng 2.7: Tỷ lệ bồi thƣờng một số nghiệp vụ bảo hiểm tại BHBV từ 2011-

2014 ............................................................................................................... 121

Bảng 2.8: Một số chỉ tiêu cơ bản đánh giá kết quả kinh doanh của MIC và

BIC từ 2011- 2014......................................................................................... 122

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ TRONG TRONG LUẬN ÁN

Sơ đồ 2.1: Qui trình khai thác của BHBV(Áp dụng tại các công ty thành viên) 90

Sơ đồ 2.2: Khai thác trên phân cấp tại BHBV................................................ 91

Sơ đồ 2.3: Qui trình giám định và các cá nhân, bộ phận liên quan đến công

tác giám định tại BHBV.................................................................................. 97

Sơ đồ 2.4: Qui trình bồi thƣờng và các cá nhân, bộ phận liên quan đến............

công tác bồi thƣờng tại BHBV........................................................................ 98

Sơ đồ 2.5: Phối hợp giám sát giữa Tập đoàn và BHBV............................... 108

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Thị trƣờng bảo hiểm Việt Nam hiện nay đã có 57 DNBH, trong đó số lƣợng

các DNBH phi nhân thọ là 30. Qui mô thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ ngày càng

mở rộng, tăng trƣởng không chỉ về số lƣợng doanh nghiệp mà cả về tốc độ phát

triển, số lƣợng sản phẩm, năng lực tài chính cũng nhƣ mức độ đầu tƣ vào nền kinh

tế quốc dân. Bên cạnh sự phát triển và những đóng góp không thể phủ nhận thì đối

với các DNBH phi nhân thọ, trong hoạt động kinh doanh, vẫn tồn tại những vấn đề

nổi cộm nhƣ khai thác bỏ qua hoặc không chú trọng đánh giá rủi ro, tuyển dụng đại

lý không đảm bảo qui định của cơ quan quản lý nhà nƣớc, định phí không tƣơng

ứng với mức độ rủi ro của khách hàng, trích lập dự phòng không đầy đủ,… đã ảnh

hƣởng không nhỏ tới mục tiêu hoạt động của các DNBH là phát triển bền vững, an

toàn và hiệu quả. Để giảm thiểu những rủi ro đó, xây dựng HTKSNB là rất cần thiết

đối với các DNBH phi nhân thọ. Cho đến thời điểm này, kiểm soát nội bộ không

phải là vấn đề mới đối với các DNBH. Theo NĐ 45/2007/NĐ-CP, để đƣợc cấp giấy

phép thành lập và hoạt động trên thị trƣờng bảo hiểm Việt Nam, một trong các điều

kiện mà doanh nghiệp phải đáp ứng là phải xây dựng qui trình kiểm soát nội bộ

trong phƣơng án hoạt động 5 năm đầu. Trên cơ sở qui định đó, BTC cũng đã ban

hành các hƣớng dẫn cụ thể hơn về kiểm soát nội bộ. Nhiều DNBH phi nhân thọ đã

nhận thức đƣợc tầm quan trọng của HTKSNB đối với sự phát triển bền vững của

chính doanh nghiệp. Tuy nhiên những tồn tại trong hoạt động của các DNBH phi

nhân thọ đã cho thấy HTKSNB hoạt động chƣa hiệu quả. Trong điều kiện cạnh

tranh gay gắt nhƣ hiện nay, hoạt động không hiệu quả của HTKSNB rất nguy hiểm

đối với các DNBH phi nhân thọ. Chính vì vậy việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực

tiễn về HTKSNB trong các DNBH phi nhân thọ nhằm đề xuất các giải pháp hoàn

thiện HTKSNB là một yêu cầu cấp thiết. Xuất phát từ thực tế đó, tác giả đã chọn đề

tài: “Hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở

Việt Nam hiện nay”

2

2. Mục đích nghiên cứu

Xây dựng luận cứ lý thuyết và nghiên cứu thực tiễn cho việc hoạch định các giải

pháp nhằm hoàn thiện HTKSNB trong các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam trong

thời gian tới.

3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu:

Luận án tập trung nghiên cứu về HTKSNB trong các DNBH phi nhân thọ, bao

gồm:

- Lý luận cơ bản về HTKSNB áp dụng cho các DNBH phi nhân thọ.

- Nghiên cứu, khảo sát thực trạng HTKSNB tại 15/30 DNBH phi nhân thọ ở

Việt Nam, bao gồm: 11 DNBH trong nƣớc, 04 DNBH có vốn nƣớc ngoài.

- Các giải pháp hoàn thiện HTKSNB để hệ thống này thực sự là công cụ quản

lý hữu hiệu đối với các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam.

3.2. Phạm vi nghiên cứu:

- Nghiên cứu thực trạng HTKSNB trong các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam

giai đoạn 2010- 2014.

- Nghiên cứu, đánh giá về kiểm soát nội bộ các qui trình, hoạt động liên quan

tới hoạt động cốt lõi - kinh doanh bảo hiểm, bao gồm: Hoạt động khai thác, giám

định - bồi thƣờng, TBH, trích lập DPNV; Đây là các qui trình, hoạt động tiềm ẩn

nguy cơ rủi ro cao ở thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam.

- Để có những đánh giá cụ thể hơn về HTKSNB trong các DNBH phi nhân thọ

ở Việt Nam, 02 DNBH phi nhân thọ là Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt (BHBV)

và Tổng công ty Cổ phần Bảo hiểm Quân đội (MIC) đƣợc tác giả lựa chọn để phục

vụ mục đích nghiên cứu. BHBV là một DNBH hàng đầu, đồng thời cũng là DNBH

phi nhân thọ đầu tiên trên thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam; MIC là một

DNBH phi nhân thọ đầu tiên đƣợc thành lập khi Nghị định 45/2007/NĐ-CP ra đời.

Nghị định này qui định một điều kiện để cấp giấy phép hoạt động đối với DNBH là

phải thiết lập qui trình kiểm tra, kiểm soát nội bộ. Với đặc thù đó, thực trạng thiết

lập và vận hành HTKSNB tại 02 DNBH cụ thể sẽ bổ trợ cho các đánh giá của luận

án cùng với kết quả điều tra qua bảng hỏi.

3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Đề tài nghiên cứu đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận về HTKSNB trong kinh doanh

bảo hiểm phi nhân thọ, dựa trên những hƣớng dẫn của COSO (The Committee of

Sponsoring Organization of the Treadway Commission) về HTKSNB. Đây sẽ là

một tài liệu phục vụ nghiên cứu về HTKSNB trong lĩnh vực bảo hiểm kinh doanh

nói chung, bảo hiểm phi nhân thọ nói riêng. Đồng thời kết quả nghiên cứu của đề tài

về thực tế xây dựng và vận hành HTKSNB tại các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam

sẽ là nguồn thông tin tin cậy để các nhà khoa học, những ngƣời quan tâm có thể

thấy đƣợc đặc thù, ƣu điểm, hạn chế của HTKSNB tại các DNBH phi nhân thọ ở

Việt Nam. Những đánh giá, định hƣớng và giải pháp tác giả đề xuất sẽ góp phần

hoàn thiện và tăng tính hiệu quả, hiệu lực của HTKSNB trong các DNBH phi nhân

thọ ở Việt Nam. Có thể khẳng định đây là nghiên cứu đầu tiên về đề tài này.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Luận án sử dụng phƣơng pháp điều tra, khảo sát một số DNBH phi nhân thọ

để đánh giá thực trạng, đề xuất các giải pháp liên quan đến mục đích nghiên cứu.

- Luận án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu tổng hợp để hệ thống hóa lý

luận về HTKSNB trong DNBH phi nhân thọ, đánh giá thực trạng HTKSNB trong

các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam.

- Phƣơng pháp so sánh đối chiếu, thống kê, phân tích số liệu cũng đƣợc sử dụng

để làm rõ nội dung của luận án.

6. Kết cấu luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án

đƣợc chia thành 3 chƣơng:

- Chƣơng 1: Những lý luận cơ bản về hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh

nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ

- Chƣơng 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp bảo

hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay

- Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh

nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam hiện nay

4

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

Cho đến thời điểm hiện tại, những đề tài nghiên cứu về HTKSNB khá phong

phú nhƣng chỉ mới tập trung ở một số ngành nghề nhƣ ngân hàng, may mặc, sản

xuất xi măng. Riêng đối với lĩnh vực bảo hiểm chƣa có nghiên cứu nào đƣợc công

bố liên quan đến HTKSNB trong các DNBH. Tuy nhiên để phục vụ cho nghiên cứu

đề tài, tác giả đã tìm hiểu các nghiên cứu về HTKSNB trong các lĩnh vực khác và

những nghiên cứu gần với đối tƣợng nghiên cứu của đề tài về hoạt động kinh doanh

của các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam, cụ thể:

1. MỘT SỐ ĐỀ TÀI, LUẬN VĂN VÀ LUẬN ÁN

Những đề tài nghiên cứu ở các lĩnh vực khác

- Đề tài luận văn thạc sĩ: “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạt

động tín dụng tại ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - Chi nhánh Thừa Thiên

Huế”, tác giả Đặng Nữ Hà Ly, Học viện Tài chính, 2012.

Luận văn làm rõ các khái niệm, nội dung cơ bản liên quan đến HTKSNB; các

loại rủi ro và quản lý rủi ro tín dụng; nghiên cứu thực tiễn HTKSNB trong hoạt

động tín dụng tại Vietinbank Thừa Thiên Huế; Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận

án đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện HTKSNB trong hoạt động tín dụng tại ngân

hàng này.

- Đề tài luận án tiến sĩ: “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong các doanh

nghiệp may mặc Việt Nam”, tác giả Bùi Thị Minh Hải, Đại học Kinh tế Quốc dân, 2012.

Luận án nghiên cứu HTKSNB trong các doanh nghiệp dệt may trên cơ sở hệ

thống lý luận về HTKSNB theo 03 thành phần: Môi trƣờng kiểm soát, hệ thống

thông tin, thủ tục kiểm soát. Các giải pháp của luận án nhằm hoàn thiện HTKSNB

trong các doanh nghiệp dệt may về cơ bản tập trung vào 03 nhóm giải pháp: hoàn

thiện môi trƣờng kiểm soát, hoàn thiện hệ thống thông tin bao gồm thông tin kế

toán, hoàn thiện thủ tục kiểm soát. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận án là thực

hiện khảo sát một số doanh nghiệp dệt may có qui mô lớn.

5

- Đề tài luận án tiến sĩ: “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Tập đoàn Hóa

chất Việt Nam”, tác giả Nguyễn Thị Lan Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân, 2013.

Luận án cung cấp hệ thống lý luận về HTKSNB trên cơ sở tổng hợp quan

điểm của COSO, Chuẩn mực Kiểm toán quốc tế, Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam.

Luận án nghiên cứu HTKSNB tại Tập đoàn Hóa chất Việt Nam theo 3 thành phần

của HTKSNB: Môi trƣờng kiểm soát, hệ thống thông tin kế toán, thủ tục kiểm soát.

Thực trạng đƣợc nghiên cứu, đánh giá trên cơ sở điều tra thông qua bảng hỏi, một

phƣơng pháp nghiên cứu phổ biến với các nghiên cứu về HTKSNB. Luận án đề

xuất các giải pháp hoàn thiện HTKSNB tại Tập đoàn hóa chất Việt Nam bằng cách

hoàn thiện môi trƣờng kiểm soát, hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán, hoàn thiện

thủ tục kiểm soát.

Những đề tài nghiên cứu trong lĩnh vực bảo hiểm

- Đề tài cấp học viện của Học viện Tài chính: “Giải pháp đẩy mạnh hoạt động

tái bảo hiểm giữa các DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam”, chủ nhiệm đề tài TS Đoàn

Minh Phụng, 2006.

Xuất phát từ thực tế phí nhƣợng tái ra thị trƣờng bảo hiểm nƣớc ngoài chiếm

tỷ trọng lớn, đề tài cung cấp các giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động TBH giữa các

DNBH phi nhân thọ ở Việt Nam, phát triển an toàn và bền vững thị trƣờng bảo

hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam, hạn chế chảy máu ngoại tệ qua hoạt động TBH.

- Đề tài cấp Học viện của Học viện Tài chính: “Hoàn thiện nội dung, qui trình

và phƣơng pháp kiểm toán nội bộ tại các DNBH Việt Nam”, chủ nhiệm đề tài TS

Giang Thị Xuyến, 2010.

Đề tài tập trung vào 03 vấn đề cơ bản: Hệ thống hóa và bổ sung lý luận cơ bản

về kiểm toán nội bộ và nội dung, qui trình, phƣơng pháp kiểm toán nội bộ trong

cácDNBH; Phân tích thực trạng xác định nội dung, qui trình và phƣơng pháp kiểm

toán nội bộ tại các DNBH Việt Nam; Đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện nội

dung, qui trình và phƣơng pháp kiểm toán nội bộ tại các DNBH Việt Nam.

6

- Đề tài luận văn thạc sĩ: “Nâng cao hiệu quả công tác quản trị chi phí hoạt

động kinh doanh bảo hiểm gốc tại Tổng công ty cổ phần bảo hiểm Quân đội”, tác

giả Phạm Xuân Thƣơng, Học Viện Tài Chính, 2013.

Luận văn tập trung nghiên cứu về quản trị chi phí kinh doanh bảo hiểm gốc,

gồm chi phí bồi thƣờng, chi phí bán hàng, chi phí quản lý về mặt tài chính của Tổng

công ty cổ phần Bảo hiểm Quân đội, giai đoạn 2009 - 2012. Trong các giải pháp mà

tác giả đề xuất, có một số giải pháp liên quan đến kiểm soát chi phí bồi thƣờng, chi

phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, thành lập bộ phận quản trị rủi ro, ứng

dụng công nghệ thông tin. Tuy nhiên đề tài không nghiên cứu về HTKSNB tại Tổng

công ty cổ phần Bảo hiểm Quân đội.

- Đề tài luận án tiến sĩ: “Giám sát thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt

Nam”, tác giả Nguyễn Thanh Nga, Học viện Tài chính, 2014.

Luận án nghiên cứu hoạt động giám sát của cơ quan quản lý Nhà nƣớc đối với

thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ, doanh nghiệp tái bảo hiểm, về nghiệp vụ và tài

chính. Luận án còn đề cập đến hoạt động giám sát đối với các trung gian bảo hiểm,

giám sát bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng và giám sát sản phẩm trên thị trƣờng

thông qua giám sát đối với đối với DNBH phi nhân thọ.

2. CÁC VẤN ĐỀ CHƢA ĐƢỢC NGHIÊN CỨU VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT

NỘI BỘ TRONG DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM

Qua phần tổng hợp các nghiên cứu khoa học, tác giả có một số nhận xét:

- Các luận án tiến sĩ của tác giả Bùi Thị Minh Hải và tác giả Nguyễn Thị Lan

Anh là hai đề tài thuộc chuyên ngành Kế toán do đó luận án nghiên cứu về

HTKSNB với mục tiêu kiểm soát kế toán, có dựa trên nền tảng của COSO nhƣng

theo 03 thành phần cấu thành HTKSNB của Chuẩn mực Kiểm toán liên quan.

- Luận văn thạc sĩ của tác giả Đặng Nữ Hà Ly nghiên cứu về HTKSNB theo

05 thành phần môi trƣờng kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, hệ thống

thông tin và truyền thông, hệ thống giám sát nhƣng chỉ liên quan đến một hoạt động

của một chi nhánh ngân hàng - hoạt động tín dụng. Hơn nữa, lý luận về HTKSNB

của COSO năm 2013 đã có những thay đổi.