Hệ thống bài tập rèn luyện kĩ năng đọc hiểu tác phẩm tự sự cho học sinh trung học phổ thông

Hi loOHG ojii m m mu KI HANG ODC iiiiu TAG PHAM TU SO

CHO HOC SINH TRUNG HOC PHO THONG • •

O TS. MAI XUAN MIEN*

Cdu hdi vd bdi tdp (BT) hudng ddn HS dqc

hieu tdc phdm vdn chuang Id vd'n de dd dugc

de cdp nhieu trong nhiJng nghien cuu ed tfnh

chdt chuyen biet. Nhin chung, cdc tdc gid dd nhdn

mqnh vai trd, tdc dyng eua edu hdi vd BT trong

viee ddn ddt hqc sinh (HS) khdm phd, phdn tich,

md rdng ddo sdu tdc phdm (TP), giijp hinh thdnh

kT ndng dqc hieu TP cho HS; tuy nhien, cdc nghien

cuu chua nd lye tdp trung tim hieu he thdng BT

ren kT ndng dqc hieu TP theo the loqi. O bdi viet

ndy, chung tdi xdy dyng he thdng BT dqc hieu TP

ty sy nhdm gdp phdn ren luyen, phdt trien ndng

lye, kT ndng dqc hieu TP ty sy cho HS, de ede em

ed the ty dqc hieu bdt cu vdn bdn ndo cung loqi.

1. Nguyen tdc xdy dyng he thdng BT ren luyen

kT ndng dqc hieu TP tu sy cho HS THPT (1):

+ Hudng den hinh thdnh vd phdt trien ndng lye,

kT ndng ty dqc hieu cho HS; + Ddm bdo logic

euo hoqt dqng tiep nhdn vd edu true nghe thudt

ddc thu eua TP; -i- Ddm bdo quan diem todn dien

trong viee tiep edn, phdn tich TP; -^ Hudng vdo thi

phdp the loqi vd phdt hien net ddc ddo eua thi

phdp TP, thi phdp tdc gid.

Khdi niem BT d ddy dugc hieu theo nghTa rdng,

bao gdm cdc di ra, cdu hdi, vd'n di, tinh hud'ng...

nhdm djnh hudng, ddn ddt HS edm thy, tiep cdn,

phdn tich, ddnh gid TP, qua dd chiem iTnh ndi

dung thdm mT vd hinh thtJc nghe thudt eua TP,

ddng thdi hinh thdnh, phdt trien ndng lye, kTndng

dqc hieu tich eye, chu ddng vd sdng tqo.

1) BTdge sdng tgo khdng ehi giup HS di vdo

the gidi nghe thudt, the hien sy cdm thy ban ddu

ve TP md edn de the hien ket qud phdn tfch, hon

nCra Id ddo sdu vd Idm phong phu them ede ket

qud dd. Dqng BT ndy boo gdm: a) BT th gide

ngdn ngd nghi thudt; bj BT phdt hien vd the hien

gigng dieu (Bdi tap «phd'i gigng"; BT dgc dien

cdm; BT hgc thudc ldng...j; cj BT tdi hien hinh

tugng (BTkelgi ed sdng tgo; BTmieu td bdng Idi;

BTve tranh minh hga...j.

2) BT nhdn dien the loqi nhdm giup HS ed y

thue vd khd ndng nhdn dien sy khde biet giiJa cdc

the loqi, ddng thdi biet vdn dyng thich hgp tri thue

thi phdp the loqi vdo viee edm thy, phdn tich TP.

3) BT dinh hudng tiep can djnh hudng cho HS

phdn tfch, ddnh gid TP ty sy mot cdeh dung ddn,

sdu sdc vd todn dien. Cdc dqng BT ndy cdn tdp

trung trd Idi nhung edu hdi: TP tiJ ddu ra, nd nhu the

ndo vd dem Iqi tdc dyng, Igi ich gi ddi vdi ngudi

dgc (tuong ung vdi ede hudng tiep edn ljch su phdt

sinh, cdu true vdn bdn vd chuc ndng tdc ddng).

4) BT phdn tich tinh hudng truyen ren luyen

cho HS kT ndng phdt hien, phdn tich tinh hudng

truyen - mdt phuong dien quan trgng eua td chuc

nghe thudt TP ty sy, giup HS phdt hien dqc diem

tdm li, tinh each nhdn vdt, khdi qudt chu detu tudng

cua TP, ndm bdt y dd nghe thudt eua tdc gid.

5) BT phdn tich cdt truyen ren luyen cho HS

kT ndng phdt hien, phdn tich cdt truyen de phdt

hien ddc diem, sy vdn dqng phdt trien eua tinh

edch, ndm bdt buc tranh ddi sdng dugc phdn

dnh ehdn thye vdi nhiJng sy kien, xung dot xd

hdi, tu dd edm nhdn chu de, tu tudng cua TP.

6) BT phdn tich chi tiet nghe thudt nhdm

giup HS phdt hien, phdn tich ede ehi tiet nghe

thudt Idm nen mdu thjt eua the gidi hinh tugng

trong TP tu sy, qua dd ndm bdt tdm li, tinh cdeh

nhdn vdt vd khdi qudt chu de tu tudng cua TP. Tuy

nhien, loqi BT ndy cung khdng nen qud sa dd

vdo cdc ehi tiet phy vyn vqt de trdnh tinh trqng ehi

«thdy cdy md khdng thd'y rung". "

7) BT phdn tich nhdn vdt ed tdc dyng ren cho

HS kT ndng phdn tfch nhdn vdt ty sy - nhu mdt

chinh the sdng dgng, cy the vd doe ddo - thdng

qua phdt hien, phdn tfch nhung chi tiet ve ehdn

dung, hdnh ddng, tdm If, ngdn ngu eua nhdn vqt,

nhCrng xung dot, mdu thudn trong ndi tdm, giCro

ndi tdm vd hdnh dqng, giiJo tfnh cdeh vd hodn

ednh, nhCfng quan he, mdu thudn giCJa nhdn vdt

* Tnrcfng Dai hoc Quy Nhon

Tap ehi Giao due so 255 (ki i - 2/2011)