Giáo trình tổng hợp những phương pháp để tìm hiểu về thành phần thực vật trong thiên nhiên phần 8

85

Để xác định độ ẩm của đất bằng phương pháp cân khô và tươi, đất để xác định độ

ẩm có thể lấy bằng khoan hay đào hào, lấy theo tầng đất hay kiểm lấy một mẫu, đựng

trong hộp nhôm hay túi trường kín. Để đánh giá độ dự trữ ẩm thì làm hai lần trong

năm thời kì khô nhất và ẩm nhất. Còn để theo dõi sự biến động của nó theo mùa, theo

năm thì có thể lấy mẫu theo tháng hay một tháng hai lần. Về đặc điểm vi khí hậu, ta có

thể tiến hành nghiên cứu nhiệt độ và độ ẩm không khí trên thảm thực vật. Với đồng cỏ,

dụng cụ theo dõi để cao hơn thảm cỏ im và để trên mặt đất, có loại theo dõi hàng tuần

và kéo dài hết mùa sinh dưỡng, có loại theo dõi 2 giờ một lần trong những ngày có

nắng.

Với cường độ chiếu sáng cần bố trí thí nghiệm theo dõi, yêu cầu cần xác định

tổng lượng ánh sáng đến, lượng ánh sáng xuyên đến mặt đất, lượng phản xạ, từ đó tính

ra lượng bị hấp thụ. Tính cho cả mùa sinh dưỡng theo công thức :

= ∑ ( − − ) 2

1

t

t Qht Q Qxq Qpc

Q : tổng năng lượng đến Qht = Q hấp thu ; Qxq = Q xuyên qua ; Qpc = Q phản

chiếu ; t1, t2 : tháng đầu và tháng cuối thời kì sinh dưỡng.

Ngoài ra, còn sử dụng những số liệu có được ở các trạm khí tượng gần nhất với

điểm nghiên cứu.

Tổng lượng nước đã được hấp thụ sẽ được coi là tổng chi phí của năm trong quá

trình bay hơi bề mặt thực vật. Để thực hiện được cần có dụng cụ để đo theo loài, theo

trạng thái của lá. Cần nhớ rằng, tác động của các yếu tố trên có thể bị tác nhân khác

chi phối, vì vậy cần có theo dõi trong một số trường hợp cá biệt như kiểu địa hình,

những biến động bất thường khác.

Nghiên cứu những yếu tố sinh vật trong quá trình hình thành năng suất :

Chúng ta biết mỗi vùng sinh thái có tổ hợp loài khác nhau, mỗi loài có một tổ

hợp các dấu hiệu khác nhau trong quan hệ với điều kiện môi trường.

Mỗi loài và mỗi cá thể có chỉ số tối ưu riêng về sử dụng tài nguyên môi trường.

Trên cơ sở quan hệ của thực vật với môi trường, trước hết là ánh sáng và nước, người

ta đã chia thành 7 nhóm theo nhu cầu ánh sáng và 5 nhóm theo nhu cầu được. Nhóm

theo nước : hạn sinh, hạn sinh - trung sinh, trung sinh, trung sinh - thuỷ sinh, thuỷ sinh.

Nhóm theo ánh sáng : Thực vật thảo nguyên, thảo nguyên điểm cây, cửa rừng, rừng và

ba nhóm trung gian của 4 nhóm trên.

Hình 3.1a. Sự phân bố các loài thực vật theo nhóm ưa thích ánh sáng