GIÁO TRÌNH DU LỊCH SINH THÁI pps

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

1

GIỚI THIỆU ........................................................................................................ 16

NHẬP MÔN DU LỊCH SINH THÁI ..................................................................... 18

PHẦN 1:SINH THÁI MÔI TRƯỜNG HỌC CƠ BẢN ........................................... 21

CHƯƠNG 1 ......................................................................................................... 21

ĐẠI CƯƠNG VỀ SINH THÁI MÔI TRƯỜNG HỌC ............................................ 21

1.1 ĐỊNH NGHĨA SINH THÁI MÔI TRƯỜNG .................................................... 21

1.2 LƯỢC SỬ VỀ SINH THÁI MÔI TRƯỜNG .................................................... 21

1.2.1 Tiền đề của việc hình thành những phân môn của sinh thái môi trường ...... 22

1.2.2 Các phân môn của sinh thái môi trường ...................................................... 22

1.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU MÔI TRƯỜNG SINH THÁI ....................... 23

1.3.1 Phương pháp luận ....................................................................................... 23

1.3.2 Các phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 25

1.4. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN MÔI TRƯỜNG LÊN SINH VẬT VÀ CON

NGƯỜI - SỰ TƯƠNG TÁC, TÍNH CHỊU ĐỰNG VÀ KHẢ NĂNG THÍCH NGHI 25

1.4.1. TÓM LƯỢC VỀ MỘT SỐ ĐỊNH LUẬT...................................................... 25

1.4.1.1. Định luật lượng tối thiểu ......................................................................... 25

1.4.1.2. Định luật về sự chống chịu (luật giới hạn sinh thái) ................................ 26

1.4.2. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA CÁC YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG LÊN CÁC CÁ THỂ

TRONG HỆ SINH THÁI ...................................................................................... 27

1.4.2.1. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên sự đa dạng về sinh vật trong sinh thái học ... 27

1.4.2.2 Ảnh hưởng của nước và độ ẩm ................................................................. 28

1.4.2.3 Ảnh hưởng đồng thời của nhiệt độ và độ ẩm lên sinh vật.......................... 29

1.4.2.4 Ảnh hưởng của ánh sáng lên sinh vật ....................................................... 29

1.4.2.5. Ảnh hưởng của các thành phần vật lý trong môi trường nước lên sinh vật31

1.4.2.6. Ảnh hưởng của yếu tố vô sinh trong môi trường đất đến sinh vật ............ 33

1.4.2.7. Ảnh hưởng của yếu tố địa lý môi trường (Environmental geography) ..... 36

1.4.2.8. Ảnh hưởng tổng hợp của các yếu tố vật lý lên môi trường sinh thái ......... 36

1.4.2.9. Tính thích nghi của sinh vật với các điều kiện môi trường ....................... 37

1.4.2.10. Ảnh hưởng của điều kiện môi trường vật lý lên con người ..................... 37

CHƯƠNG 2 ......................................................................................................... 41

SINH THÁI HỌC QUẦN THỂ - QUẦN XÃ – HỆ SINH THÁI MÔI TRƯỜNG ..... 41

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

2

2.1 SINH THÁI MÔI TRƯỜNG HỌC QUẦN THỂ .............................................. 41

2.1.1 Quần thể ..................................................................................................... 41

2.1.2 Một số khái niệm khác ................................................................................ 41

2.1.3 Phân loại quần thể ...................................................................................... 42

2.1.4 Sự gia tăng và điều chỉnh cấu trúc, quy mô trong quần thể ......................... 43

2.2 SINH THÁI MÔI TRƯỜNG HỌC QUẦN XÃ ................................................. 44

2.2.1 Quần xã ...................................................................................................... 44

2.2.2 Đại quần xã sinh vật ................................................................................... 45

2.3 DIỄN THẾ SINH THÁI .................................................................................. 46

2.4 HỆ SINH THÁI MÔI TRƯỜNG – NGUYÊN TẮC VÀ CÁC KHÁI NIỆM ....... 48

2.4.1 TỔ CHỨC - KẾT CẤU - HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ SINH THÁI MÔI

TRƯỜNG ................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.4.2 PHÁT TRIỂN VÀ TIẾN HÓA CỦA HỆ MÔI TRƯỜNG.............................. 49

2. 4.3 NỘI CÂN BẰNG CỦA HỆ SINH THÁI MÔI TRƯỜNGError! Bookmark not defined.

2.4.3.1 Cân bằng sinh thái ................................................................................... 49

2.4.3.2. Cân bằng sinh thái động tự nhiên và cân bằng sinh thái động nhân tạo .. 50

2.4.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng sinh thái .......................................... 51

2. 4.3.4 tác động của con người đến sự cân bằng của hệ sinh thái ........................ 53

2.4.3.5 Hệ sinh thái môi trường tự nhiên – hệ sinh thái môi trường nhân tạo ....... 54

CHƯƠNG 3 :....................................................................................................... 56

SINH THÁI RỪNG ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ DU LICH SINH THÁI ................ 56

3.1 SINH THÁI RỪNG ......................................................................................... 56

3.1.1 Điều kiện hình thành và phát triển rừng ...................................................... 57

3.1.1.1 Yếu tố khí hậu .......................................................................................... 57

3.1.1.2 Địa hình ................................................................................................... 58

3.1.1.3 Đất đai, thổ nhưỡng.................................................................................. 59

3.1.2 Sự phân bố của rừng ................................................................................... 60

3.1.2.1 Trên thế giới ............................................................................................ 60

3.1.2.2 Rừng Việt Nam ........................................................................................ 62

3.1.3 Quan hệ rừng - môi trường ......................................................................... 68

3.1.3.1 Khái quát về rừng ..................................................................................... 68

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

3

3.1.3.2 Vai trò của rừng trong nền kinh tế quốc dân ............................................. 69

3.1.4 Những hiểm họa về môi trường do nạn phá rừng ........................................ 74

3.1.4.1 Thoái hóa đất đai ...................................................................................... 74

3.1.4.2 Phá hủy thảm thực vật rừng ...................................................................... 75

3.1.4.3 Suy thoái tài nguyên rừng ........................................................................ 75

3.1.4.4 Gia tăng tác hại do hiệu ứng nhà kính (Green House Effects) ................... 75

3.1.4.5 Làm giảm độ ẩm đất và mạch nước ngầm tụt sâu xuống .......................... 77

3.1.4.6 Gây ra nạn lũ quét .................................................................................... 77

3.1.4.7 Làm cho khí hậu bất thường ..................................................................... 77

3.2 ĐA DẠNG SINH HỌC TRONG SINH THÁI HỌC ......................................... 80

3.2.1 Đa dạng sinh học ........................................................................................ 80

3.2.2 Vai trò của sinh vật đối với sự sống trên trái đất ......................................... 81

PHẦN 2 ............................................................................................................... 83

SINH THÁI MÔI TRƯỜNG HỌC PHỤC VỤ DU LỊCH SINH THÁI ................... 83

CHƯƠNG 4 ......................................................................................................... 83

ĐẠI CƯƠNG VỀ DU LỊCH SINH THÁI .............................................................. 83

4.1 DU LỊCH SINH THÁI .................................................................................... 83

4.2 KHÁI NIỆM VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG ................................... 85

4.2.1 Cơ sở của phát triển bền vững trong DLST ................................................. 86

4.2.2 DLST bền vững ........................................................................................... 86

4.3 CÁC NGUYÊN TẮC DLST BỀN VỮNG ......................................................... 89

4.3.1 Cơ sở của các nguyên tắc DLST .................................................................. 89

4.3.2 Nguyên tắc DLST bền vững ......................................................................... 90

4.4. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU VỀ DLST ........................................................... 90

4.4.1.Mục tiêu sinh thái – môi trường .................................................................. 91

4.4.2 Mục tiêu tăng tính thẩm mỹ ......................................................................... 91

4.4.3 Mục tiêu kinh tế ......................................................................................... 91

4.4.4 Mục tiêu an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội ................................... 92

4.4.5 Mục tiêu văn hóa - xã hội ............................................................................ 92

4.4.6 Mục tiêu hỗ trợ phát triển ........................................................................... 92

4.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DU LỊCH SINH THÁI .............................. 92

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

4

4.5.1. Phương pháp luận ...................................................................................... 92

4.5.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể .......................................................... 96

CHƯƠNG 5 ......................................................................................................... 98

Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG VÀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TRONG HOẠT ĐỘNG

DU LỊCH ............................................................................................................. 98

5.1 ĐỊNH NGHĨA VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG .................. 98

5.1.1 Môi trường .................................................................................................. 98

5.1.2 Phân loại môi trường .................................................................................. 99

5.2 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG............................................................................ 104

5.2.1 Định nghĩa về ô nhiễm môi trường ............................................................ 104

5.2.2 Phân loại ô nhiễm ..................................................................................... 105

5.3 SUY THOÁI VA Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG DO HOẠT ĐỘNG DU LỊCH .... 106

5.3.1 Ô nhiễm và suy thoái môi trường do hoạt động du lịch ............................. 106

5.3.2 Du lịch và vấn đề suy thoái, ô nhiễm môi trường ...................................... 107

5.4. SỬ DỤNG HỢP LÝ VÀ BẢO VỆ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN TRONG

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI ................................................................. 110

5.4.1. ĐỊNH NGHĨA VỀ TÀI NGUYÊN .............................................................. 110

5.4.1.1 Phân loại tài nguyên .............................................................................. 110

5.4.1.2 Đánh giá tài nguyên ............................................................................... 113

5.4.2 TÀI NGUYÊN DLST ................................................................................. 114

5.4.2.1 Các dạng tài nguyên DLST .................................................................... 114

5.4.2.2 Đặc điểm của tài nguyên DLST .............................................................. 115

5.4.2.3 Quan hệ giữa DLST và phát triển ........................................................... 117

CHƯƠNG 6 ....................................................................................................... 127

QUY HOẠCH VÀ THIẾT KẾ DU LỊCH SINH THÁI ......................................... 127

6.1 ĐỊNH NGHĨA QUY HOẠCH DU LỊCH SINH THÁI .................................... 128

6.2 CÁC YÊU CẦU CẦN THIẾT LỰA CHỌN MỘT KHU VỰC ĐỂ PHÁT TRIỂN

DLST ................................................................................................................. 128

6.3 NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA LÃNH THỔ DLST ........................... 129

6.4 CÁC BƯỚC CƠ BẢN CỦA QUY HOẠCH VÀ THIẾT KẾ DLST .................. 130

6.5 CÁC NGUYÊN TẮC CỦA QUY HOẠCH VÀ THIẾT KẾ DLST.................... 135

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

5

6.6 QUY HOẠCH VÀ XÂY DỰNG KHU DU LỊCH SINH THÁI CẦN GIỜ NHẰM

ĐÁP ỨNG SỰ PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI BỀN VỮNG ..................... 139

6.6.1. Bố trí cơ cấu đất đai: ................................................................................ 139

6.6.2. Quy hoạch các phân khu chức năng ......................................................... 139

6.6.3. Khu bảo tồn tài nguyên động thực vật ...................................................... 140

6.6.4. Khu công viên và di tích lịch sử ............................................................... 141

6.6.5 Khu thực nghiệm và nghiên cứu khoa học:............................................... 144

6.6.6 Khu hành chính và công viên sinh thái nhân văn ACTMANG: ................. 145

CHƯƠNG 7 ....................................................................................................... 147

HOẠT ĐỘNG DU LỊCH SINH THÁI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ......... 147

7.1 NHỮNG TÁC ĐỘNG LÊN MÔI TRƯỜNG CỦA HOẠT ĐỘNG DU LỊCH

SINH THÁI ........................................................................................................ 147

7.1.1 Tác động đến tài nguyên thiên nhiên: ........................................................ 147

7.1.2 Tác động đến tài nguyên sinh vật và môi trường ở các khu DLST ............. 148

7.1.3 Tác động đến các mặt của đời sống xã hội ................................................ 149

7.2 SỰ CỐ VÀ HIỂM HỌA DU LỊCH SINH THÁI............................................ 150

7.3. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG MỘT KHU HAY MỘT TOUR DU

LỊCH SINH THÁI .............................................................................................. 152

7.3.1 ĐỊNH NGHĨA ........................................................................................... 152

7.3.2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐTM DLST ................................................................. 152

7.3.3. LỢI ÍCH CỦA ĐTM DLST ....................................................................... 153

7.3.4 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH ĐTM DLST ..................................................... 153

7.3.5 NHỮNG NGUYÊN TẮC CHÍNH TRONG ĐTM DLST ............................. 156

7.3.6. NHỮNG ĐIỂM CẦN CHO ĐTM DLST THÀNH CÔNG .......................... 156

CHƯƠNG 8 ....................................................................................................... 158

ÁP DỤNG HỆ QUẢN TRỊ MÔI TRƯỜNG ISO 14001, EMSs TRONG QUẢN LÝ

DU LỊCH SINH THÁI ........................................................................................ 158

8.1. GIỚI THIỆU HỆ QUẢN TRỊ MÔI TRƯỜNG ISO 14001, LCA. ÁP DỤNG

CHO DLST ........................................................................................................ 159

8.2 ÍCH LỢI CỦA BỘ TIÊU CHUẨN ISO 14000............................................. 160

8.2.1 Sự ra đời của SEGE (Strategic Action Group on the Environment) .......... 160

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

6

8.2.2 Thành phần và cấu trúc TC 207 ............................................................... 161

8.2.3 Tại sao chứng nhận hệ thống quản lý ISO 14000, LCA? ........................... 163

8.3 QUÁ TRÌNH ÁP DỤNG VÀ XIN CHỨNG NHẬN ....................................... 163

8.3.1 Sơ đồ các bước thực hiện .......................................................................... 164

8.3.2 Tiếp xúc và lên kế hoạch cùng nhà tư vấn ................................................ 165

8.3.3 Ap dụng Hệ Thống QLMT theo TC ISO 14001 cho Đơn vị DLST .............. 165

8.4. ỨNG DỤNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG TRONG KHÁCH SẠN CỦA HỆ

THỐNG DLST ................................................................................................... 151

8.4.1 Lập kế hoạch dự án EMS .......................................................................... 153

8.4.2. Tác động đến môi trường của những hoạt động và dịch vụ ...................... 153

8.5. SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN NHÂN LỰC TRONG MÔI TRƯỜNG DU LỊCH . 156

8.6. TRUYỀN THÔNG VÀ PHÂN PHỐI TRONG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

DLST. ................................................................................................................ 157

8.7. KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG ........................................................................... 159

8.8. ÁP DỤNG LCA VÀO DLST ........................................................................ 160

8.8.1 Định nghĩa ................................................................................................ 160

8.8.2 Các nội dung LCA áp dụng cho DLST ...................................................... 160

8.8.3. Lợi ích của LCA ...................................................................................... 161

8.9. VAI TRÒ, NHIỆM VỤ HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH SINH THÁIError! Bookmark not defined.

8.9.1 Yêu cầu chính của một Hướng dẫn viên DLSTError! Bookmark not defined.

8.9.2 Một số nhiệm vụ chính HDV DLST ................ Error! Bookmark not defined.

8.9.3 Nội dung gợi ý của một bản thuyết minh HD DLSTError! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 9 ....................................................................................................... 162

DU LỊCH SINH THÁI Ở VIỆT NAM .................................................................. 162

9.1 CÁC LOẠI HÌNH DU LỊCH SINH THÁI Ở VIỆT NAM .............................. 162

9.1.1. Du lịch dã ngoại, tham quan, giải trí, nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng .................... 162

9.1.2 Du lịch tìm hiểu, nghiên cứu theo chuyên đề sinh thái, lịch sử, khảo cổ, văn

hóa .................................................................................................................... 163

9.1.3 Du lịch hội nghị, hội thảo.......................................................................... 163

9.1.4 Du lịch về thăm chiến trường xưa ............................................................. 163

9.1.5 DLST rạn San hô ...................................................................................... 163

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

7

9.2 SƠ LƯỢC VỀ MỘT SỐ ĐIỂM DU LỊCH SINH THÁI Ở VIỆT NAM............ 165

9.2.1 Vườn quốc gia ........................................................................................... 165

Error! Not a valid heading level in TOC entry on page 168

9.2.2 Các khu BTTN, di sản văn hóa, lịch sữ...................................................... 166

9.2.3 Các vườn chim, các khu vui chơi do con người tạo nên để tham quan du lịch167

9.3 TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI Ở VIỆT NAM ................. 168

9.3.1 Những năm trước đây ............................................................................... 168

9.3.2 Tình trạng hiện nay ................................................................................... 168

9.4 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI Ở VIỆT NAM ........... 169

9.5 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN CHO VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH

THÁI Ở VIỆT NAM............................................................................................ 171

9.5.1 Giải pháp về cơ chế chính sách ................................................................. 171

9.5.2 Giải pháp về thị trường ............................................................................. 172

9.5.3 Giải pháp về quy hoạch............................................................................. 172

9.5.4 Giải pháp về đào tạo ................................................................................. 173

9.5.5 Giải pháp về phát triển cơ sở hạ tầng ....................................................... 174

9.5.6 Giải pháp về xã hội ................................................................................... 174

9.5.7 Giải pháp về tổ chức quản lý ..................................................................... 174

9.5.8 Giải pháp kiểm tra .................................................................................... 175

CHƯƠNG 10 ..................................................................................................... 176

CÁC LOẠI HÌNH DU LỊCH SINH THÁI ........................................................... 176

10.1. Du lịch sinh thái đô thị .............................................................................. 176

10.1.1. Khái niệm du lịch sinh thái đô thị ........................................................... 176

10.1.2. Đặc điểm du lịch sinh thái đô thị ............................................................ 177

10.1.3. Phân loại du lịch sinh thái đô thị............................................................ 177

10.1.4. Một số khu sinh thái đô thị hiện nay và tương lai ................................... 178

CHƯƠNG 11 ..................................................................................................... 185

DU LỊCH SINH THÁI MIỆT VƯỜN .................................................................. 185

11.1. Lịch sử hình thành miệt vườn: ................................................................... 185

11.2. Khái niệm: ................................................................................................ 189

11.3. Phân loại .................................................................................................. 190

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

8

11.3.1. Miệt vườn Nam bộ: ................................................................................ 190

11.3.2. Hệ thống nhà vườn Huế: ........................................................................ 190

11.3.3. Miệt vườn Quảng Nam ........................................................................... 191

11.3.4. Một số khu du lịch sinh thái miệt vườn: .................................................. 191

11.3.4.1.Khu du lịch Thới Sơn (Tiền Giang):..................................................... 191

11.3.4.2. Du lịch Cù lao An Bình (Long Hồ - Vĩnh Long): ................................ 192

11.3.4.3. Du lịch miệt vườn Lái Thiêu: .............................................................. 192

11.3.4.4. Du lịch miệt vườn Cái Mơn:: .............................................................. 193

11.3.4.5.Lễ hội sông nước miệt vườn Sóc Trăng:............................................... 193

PHẦN 3: MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ DU LỊCH SINH THÁI .......... 195

CHƯƠNG 12: DU LịCH SINH THÁI TỈNH ĐỒNG NAI ................................... 195

12.1. Một số điểm du lịch sinh thái tỉnh Đồng Nai ............................................. 196

12.2.Khu du lịch Vườn Quốc gia Nam Cát Tiên ................................................. 197

12.2.1. Giới thiệu về Vườn Quốc gia Nam Cát Tiên ........................................... 197

12.2.2. . Thị trường khách du lịch Khu DLST KDTSQ Cát Tiên ....................... 198

Bảng 12.1 : Lượng du khách nội địa,quốc tế và doanh thu cùa KDTSQ Cát Tiên

trong năm 2002-2004 ........................................................................................ 199

12.2.3. Đánh giá sức chịu tải của Khu du lịch Vườn Quốc gia Nam Cát Tiên .... 200

12.2.4. Đề xuất một số mô hình phát triển du lịch sinh thái bền vững tại Vườn

Quốc Gia Nam Cát Tiên .................................................................................... 203

12.4. Đề xuất phương hướng quy hoạch du lịch sinh thái bền vững của tỉnh Đồng

Nai ..................................................................................................................... 210

12.4.2. Đánh giá tác động môi trường từ các hạng mục xây dựng cơ bản và khai

thác tại các điểm du lịch sinh thái trọng tâm của tỉnh Đồng Nai:....................... 214

12.4.3. Liên kết phát triển du lịch sinh thái: ....................................................... 216

CHƯƠNG 13: NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG ĐỀ ÁN KHU DU LỊCH SINH THÁI

ĐẠ TẺH, ĐẠ HÀM ............................................................................................ 218

13.1. Tổng quan đề tài: ...................................................................................... 218

13.1.1. Mục tiêu: ................................................................................................ 218

13.1.2. Phương pháp nghiên cứu: ...................................................................... 218

13.2. Tổng quan khu vực nghiên cứu.................................................................. 218

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

9

13.2.1. Hiện trạng phát triển kinh tế - xã hội Đạtẻh: .......................................... 218

13.2.2. Hiện trạng phát triển du lịch: ................................................................. 219

13.3. Đánh giá tính bền vững của khu du lịch sinh thái hồ Đạ Tẻh và hồ Đạ Hàm220

13.4. Phân tích và đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái của hồ Đạtẻh và hồ Đạ

hàm (huyện Đạtẻh - Tỉnh Lâm Đồng) ................................................................. 232

13.4.1.Thuận lợi về điều kiện tự nhiên của Đạtẻh: ............................................. 232

13..4.2. Thế mạnh về kinh tế - xã hội - tài nguyên nhân văn phục vụ phát triển du

lịch sinh thái ...................................................................................................... 234

13.4.3. Thế mạnh về chính sách phát triển du lịch: ............................................ 235

13.5. Phân tích sức tải tại khu du lịch Hồ Đạ Tẻh và Hồ Đạ Hàm bằng công cụ

SWOT : .............................................................................................................. 240

13.6. Mô hình phát triển du lịch kết hợp làng nghề tại vùng nghiên cứu ............ 240

13.6.1. Mô hình du lịch sinh thái hồ Đạ Hàm: ................................................... 240

13.6.1. Mô hình du lịch sinh thái hồ Đạ Tẻh: ..................................................... 241

13.6.2. Mô hình du lịch sinh thái rừng: .............................................................. 244

13.6.4. Mô hình du lịch sinh thái thác Triệu Hải:............................................... 245

13.7. Định hướng quy hoạch du lịch sinh thái bền vững cho khu vực Hồ Đạ Hàm

– Đạ Tẻh ............................................................................................................ 246

13.7.1. Đối với hồ Đạ Tẻh: ................................................................................ 246

13.7.2. Đối với hồ Đạ Hàm: ............................................................................... 246

CHƯƠNG 14 ..................................................................................................... 251

KHẢO SÁT VÀ XÂY DỰNG KHU DU LỊCH SINH THÁI VƯỜN CHIM LẬP

ĐIỀN – XÃ LONG ĐIỀN TÂY – HUYỆN ĐÔNG HẢI – TỈNH BẠC LIÊU ......... 251

14.1. TỔNG QUAN ............................................................................................ 251

14.1.1. Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu: ................................................... 251

14.1.2. Tổng quan về du lịch sinh thái, tiềm năng du lịch sinh thái của Lập Điền252

14.2. CÁC LOẠI HÌNH PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI TẠI VƯỜN CHIM

LẬP ĐIỀN: ........................................................................................................ 253

14.2.1.Xây dựng nguyên tắc chỉ đạo quản lý các hoạt động du lịch sinh thái ở

vườn chim Lập Điền: ......................................................................................... 253

14.2.2. Các loại hình du lịch sinh thái ở vườn chim Lập Điền ............................ 253

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

10

14.3. MÔ HÌNH DU LỊCH SINH THÁI VÀ QUY MÔ PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH 254

14.3.1.Nguyên tắc quy hoạch mặt bằng: ............................................................ 256

14.3.2.Nguyên tắc thiết kế công trình:................................................................ 256

14.3.3.Nguyên tắc thiết kế cơ sở hạ tầng và sử dụng năng lượng: ...................... 257

14.3.4.Nguyên tắc quản lý chất thải: .................................................................. 257

14.3.5.Nguyên tắc đánh giá các phương tiện phục vụ du lịch sinh thái: ............. 257

14.4. Sức tải của khu du lịch sinh thái vườn chim Lập Điền. .............................. 257

14.4.1.Xác định mức độ ảnh hưởng của mô hình du lịch sinh thái đến môi trường

sinh thái xã Long Điền Tây: ............................................................................... 258

14.4.2.Đề xuất giải pháp nhằm khắc phục những tác động do hoạt động du lịch

gây ra: ............................................................................................................... 259

14.4.3.Xác định khả năng chịu tải của mô hình du lịch sinh thái: ...................... 260

14.5.Tổ chức cảnh quan khu du lịch sinh thái vườn chim Lập Điền: .................. 262

14.5.2.Đề xuất các biện pháp bảo vệ Vườn chim Lập Điền: ............................... 264

CHƯƠNG 15 ..................................................................................................... 266

NÂNG CAO NĂNG LỰC PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI BỀN VỮNG TẠI

HUYỆN CHÂU THÀNH – TỈNH BẾN TRE........................................................ 266

15.1. TỔNG QUAN ............................................................................................ 266

15.1.1.Mục tiêu của dự án: ................................................................................ 266

15.1.2.Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội của huyện Châu Thành trước khi triển

khai dự án .......................................................................................................... 266

15.1.3. Hiện trạng DLST Châu Thành: .............................................................. 268

15.2.Xây dựng mô hình môi trường tại các điểm DLST mẫu ............................. 272

15.2.1.Mô hình xử lí nước cấp: .......................................................................... 272

15.2.2.Mô hình xử lí nước thải:.......................................................................... 273

15.2.3.Mô hình xử lý rác thải: ............................................................................ 273

15.2.4.Mô hình đào tạo – tập huấn chuyên môn và nghiệp vụ ............................ 273

15.2.5.Xây dựng bộ tiêu bản động – thực vật vùng dự án ................................... 275

15.3. Đề xuất các mô hình du lịch sinh thái và các nhóm giải pháp phát triển du

lịch huyện Châu Thành: ..................................................................................... 276

15.3.1.Đề xuất các mô hình du lịch sinh thái bền vững huyện Châu Thành: ....... 276

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

11

15.3.2.Đề xuất các nhóm giải pháp phát triển DLST bền vững huyện Châu Thành277

15.3.2.1.Nhóm giải pháp về thể chế hành chính ................................................. 277

15.3.2.2. Nhóm giải pháp về quy hoạch: ............................................................ 278

15.3.2.3.Nhóm giải pháp về quảng bá – nghiên cứu thị trường ........................... 278

15.3.2.4.Nhóm giải pháp về đào tạo ................................................................... 279

CHƯƠNG 16 ..................................................................................................... 282

ĐỀ ÁN BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN ĐÀN VOI NHÀ TỈNH ĐĂKLĂK PHỤC VỤ

DU LỊCH SINH THÁI: ...................................................................................... 282

16.1. TỔNG QUAN ............................................................................................ 282

16.1.1.Khái quát tỉnh Đăklăk ............................................................................. 282

16.1.2.Thực trạng của đàn voi nhà tỉnh Đăklăk ................................................. 282

16.1.3.Voi trong lễ nghi, phong tục và đời sống của đồng bào Đăk Lăk ............. 284

16.1.4. Dự báo, đánh giá và phân tích khả năng sinh tồn và phát triển đàn voi nhà

ở Đăklăk trong tương lai ................................................................................... 288

16.2.Quy hoạch các khu bảo tồn voi nhà phục vụ DLSTError! Bookmark not defined.

16.2.1.Các nguyên tắc quy hoạch các khu bảo tồn ............................................. 290

16.2.2.Quy hoạch các khu bảo tồn: ................................................................... 291

16.2.3.Xác định các mục tiêu quản lý của khu bảo tồn ....................................... 292

16.2.4.Mô hình hoạt động - khu bảo tồn voi tương lai của ĐăkLăk. ................... 294

16.2.5.Xây dựng các giải pháp tổ chức quản lý các khu bảo tồn ........................ 296

16.3.Xây dựng chương trình quản lý và các giải pháp kỹ thuật để bảo tồn đàn voi

nhà: ........................................................................ Error! Bookmark not defined.

16.3.1.Định hướng ............................................................................................. 298

16.3.2.Các giải pháp .......................................................................................... 298

16.3.2.1.Thành lập hội những người nuôi voi .................................................... 298

16.3.2.2.Thành lập trung tâm bảo tồn và phát triển voi nhà ............................... 298

16.3.2.3.Chương trình quản lý, khai thác và sử dụng voi ................................... 300

16.3.2.4.Chương trình nghiên cứu quá trình sinh sản và sức khỏe voi ............... 300

CHƯƠNG 17 NGHIÊN CỨU ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ TÀI NGUYÊN SINH

VẬT PHỤC VỤ DU LỊCH SINH THÁI .............................................................. 302

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

12

17.1. TỔNG QUAN VỀ ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ TÀI NGUYÊN SINH VẬT TẠI

TP HCM ............................................................................................................ 302

17.2.ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG ĐA DẠNG SINH HỌC TẠI TP HỒ CHÍ MINH305

17.3. ĐÁNH GIÁ NHỮNG MẶT ĐÃ ĐẠT VÀ NHỮNG MẶT CÒN HẠN CHẾ

TRONG CÔNG TÁC BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC Ở TP. HỒ CHÍ MINH VÀ

RỪNG NGẬP MẶN CẦN GIỜ ........................................................................... 308

17.3.1. NHỮNG KẾT QUẢ ĐÃ ĐẠT: .............................................................. 308

17.3.2. NHỮNG MẶT CÒN HẠN CHẾ ............................................................ 311

17.4.CÔNG TÁC BẢO TỒN ĐDSH Ở RNM CẦN GIỜ: .................................. 316

17.5. CÁC BIỆN PHÁP, CHƯƠNG TRÌNH ĐỂ BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ RỪNG NGẬP MẶN CẦN GIỜ ...................... 318

17.5.1.TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ BẢO TỒN ĐDSH HIỆN NAY .................. 320

17.5.2.CÁC BIỆN PHÁP, CHƯƠNG TRÌNH ĐỂ BẢO TỒN ĐDSH TP. HCM

VÀ RỪNG NGẬP MẶN CẦN GIỜ .................................................................. 324

CHƯƠNG 18: NGHIÊN CỨU CÁC DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA, LỄ HỘI,

DANH LAM THẮNG CẢNH ĐỂ XÂY DỰNG CÁC SẢN PHẨM DU LỊCH ĐẶC

TRƯNG TỈNH KIÊN GIANG ............................................................................. 333

18.1. TỔNG QUAN VỀ TỈNH KIÊN GIANG ...................................................... 333

18.2. TÀI NGUYÊN DU LỊCH VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ TIỀM NĂNG

PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI TỈNH KIÊN GIANG ............................................. 334

18.2.1. Tài nguyên du lịch của tỉnh Kiên Giang ................................................. 334

18.2.2. Các địa danh du lịch, di tích lịch sử, văn hóa của tỉnh Kiên Giang ......... 337

18.2.1.2.1. Khu lăng Mạc Cửu – núi Bình San ................................................... 337

18.2.1.2.2. Đình thờ Nguyễn Trung Trực ........................................................... 337

18.2.1.2.3. Chùa Tam Bảo: di tích lịch sử của Kiên Giang, khám và chữa bệnh

miễn phí ............................................................................................................. 337

18.2.1.2.4. Di tích danh thắng Chùa Hang .......................................................... 337

18.2.1.2.5. Hòn Đất............................................................................................ 337

18.2.1.2.6. Thạch Động (Thạch Động thôn vân) ................................................ 337

18.2.1.2.7. Núi MoSo......................................................................................... 337

18.2.1.2.8. Di tích căn cứ địa cách mạng U Minh Thượng ................................. 337

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

13

18.2.1.2.9. Núi pháo đài, Giang Thành, Phương Thành, Phù Dung Tự ............... 337

18.2.1.2.10. Chùa Quan Đế ............................................................................... 337

18.2.1.2.11. Di chỉ khảo cổ học Nền Chùa. ........................................................ 337

18.2.1.2.12. Đình Vĩnh Hoà ............................................................................... 337

18.2.1.2.13. Chùa Tổng Quản ............................................................................ 337

18.2.1.3. Các danh lam thắng cảnh của tỉnh Kiên Giang .................................... 337

18.2.1.3.1. Cảnh đẹp Hòn Tre ............................................................................ 337

18.2.1.3.2. Châu Nham Sơn (Núi Đá Dựng)....................................................... 337

18.2.1.3.3. Đảo Phú Quốc .................................................................................. 337

18.2.1.3.4. Hòn Phụ Tử. ..................................................................................... 337

18.2.1.3.5. Các địa danh khác ............................................................................ 337

18.2.3. Huyện Kiên Lương – Hà Tiên (Kiên Lương và quần đảo bà Lụa) ........... 338

18.2.4. Các lễ hội tiêu biểu của tỉnh Kiên Giang ................................................ 341

18.2.4.1 Các lễ hội của người Kinh .................................................................... 341

18.2.4.2. Lễ hội của người Hoa .......................................................................... 341

18.2.4.3. Các lễ hội của người Khmer ................................................................ 342

18.2.4.4. Các làng nghề thủ công truyền thống .................................................. 342

18.2.4.4.1. Nghề chế tác đồi mồi Hà Tiên .......................................................... 343

18.2.4.4.2. Nghề chế tác huyền Hà Tiên ............................................................. 343

18.2.4.4.3. Nghề chế biến nước mắm Phú Quốc ................................................. 344

18.2.4.4.4. Nghề nặn đồ đất Hòn Đất ................................................................. 345

18.2.4.4.5. Nghề dệt chiếu Tà Niên (huyện Châu Thành) ................................... 346

18.2.4.5. Các phong tục, tập quán của các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh

Kiên Giang. ....................................................................................................... 347

18.2.4.5.1. Đặc điểm phong tục tập quán của người Kinh .................................. 347

18.2.4.5.2. Đặc điểm phong tục tập quán người Hoa .......................................... 349

18.2.4.5.3. Đặc điểm phong tục tập quán người Khơme ..................................... 350

18.2. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CỦA CÁC TÀI NGUYÊN DU LỊCH TỈNH KIÊN

GIANG .............................................................................................................. 355

18.2.1. Đánh giá hiện trạng bảo tồn di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn tỉnh hiện

nay ..................................................................................................................... 356

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

14

18.2.2. Đánh giá hiện trạng danh lam thắng cảnh và hiện trạng môi trường du

lịch tỉnh Kiên Giang........................................................................................... 358

18.2.2.1. Đánh giá hiện trạng danh lam thắng cảnh và hiện trạng môi trường du

lịch tỉnh Kiên Giang........................................................................................... 358

18.2.2.2. Đánh giá hiện trạng các lễ hội tại tỉnh Kiên Giang. ............................ 359

18.2.2.2.1. Đánh giá hiện trạng các lễ hội tại tỉnh Kiên Giang ............................ 359

18.2.2.2.2.. Đánh giá hiện trạng các làng nghề và đặc sản địa phương. ............ 360

18.3. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH KIÊN GIANG361

18.3.1. Giải pháp bảo tồn, tôn tạo và phát triển các di tích lịch sử, di tích văn hóa

tỉnh Kiên Giang ................................................................................................. 361

18.3.2. Giải pháp bảo tồn, tôn tạo danh lam thắng cảnh và đa dạng sinh học. ... 363

18.3.3. Giải pháp bảo tồn, tôn tạo và phát huy các lễ hội .................................. 365

18.3.3.1. Giải pháp về chính sách ...................................................................... 365

18.3.3.2. Giải pháp về nghiên cứu khoa học ...................................................... 366

18.3.3.3. Giải pháp về xây dựng các chương trình lễ hội ................................... 366

18.3.3.4. Giải pháp bảo tồn, lưu trữ tư liệu về văn hóa nghệ thuật của tỉnh ....... 367

18.3.4. Giải pháp bảo tồn, tôn tạo các làng nghề và đặc sản địa phương ........... 368

18.3.4.1. Nghề chế tác đồi mồi Hà Tiên ............................................................. 369

18.3.4.1.1.Về pháp lý sử dụng nguyên liệu và đầu ra sản phẩm.......................... 369

18.3.4.1.2. Về nguồn nguyên liệu ...................................................................... 370

18.3.4.1.3. Về lực lượng kế thừa và bảo tồn nghề giá trị văn hóa nghề ............... 371

18.3.4.2. Nghề chế tác huyền Hà Tiên ................................................................ 372

18.3.4.2.1. Thị trường tiêu thụ sản phẩm ............................................................ 372

18.3.4.2.2. Hỗ trợ vốn ........................................................................................ 373

18.3.4.2.3. Tìm nguồn nguyên liệu trong nước ................................................... 373

18.3.4.2.4. Truyền dạy nghề và bảo tồn nghề ..................................................... 374

18.3.4.3. Nghề chế biến nước mắm Phú quốc ..................................................... 375

18.3.4.3.1. Bảo vệ thương hiệu và chất lượng nước mắm Phú Quốc .................. 375

18.3.4.3.2. Qui hoạch khai thác bảo đảm nguồn nguyên liệu .............................. 376

18.3.4.3.4. Hỗ trợ đầu tư kỹ thuật sản xuất theo tiêu chuẩn ................................ 376

18.3.4.4. Nghề nặn đồ đất Hòn Đất .................................................................... 376

Du lịch Sinh thái GS TSKH Lê Huy Bá (Chủ biên)

15

18.3.4.4.1. Qui hoạch đầu tư nghề nặn đồ đất Hòn Đất thành làng nghề truyền

thống ................................................................................................................. 377

18.3.4.4.2. Qui hoạch vùng khai thác nguyên liệu .............................................. 377

18.3.4.4.3. Thay đổi mẫu mã sản phẩm và chất lượng sản phẩm ........................ 377

18.3.4.4.4. Hỗ trợ đào tạo nghề .......................................................................... 378

18.3.4.5. Nghề dệt chiếu Tà Niên ....................................................................... 378

18.3.4.5.1. Qui hoạch, đầu tư làng Tà Niên thành làng nghề thủ công truyền thống378

18.3.4.5.2. Tạo nguồn nguyên liệu ..................................................................... 378

18.3.4.5.3. Thay đổi mẫu mã sản phẩm .............................................................. 379

18.3.4.5.4. Hỗ trợ đào tạo nghề .......................................................................... 379

18.3.5. Giải pháp kết nối và khai thác các di tích lịch sử, văn hoá, lễ hội, làng

nghề và danh lam thắng cảnh tại tỉnh Kiên Giang. ............................................ 381

18.3.5.1. Giải pháp về quản lý và tổ chức các hoạt động du lịch ........................ 382

18.3.5.2. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực ................................................... 382

18.3.5.3. Giải pháp về CSHT phục vụ cho nhu cầu du lịch ................................ 383

18.3.5.4. Giải pháp về tuyên truyền, quảng bá và tiếp thị ................................... 384

18.3.6. Giải pháp kết nối và khai thác các di tích lịch sử, văn hoá, lễ hội, làng

nghề và danh lam thắng cảnh liên vùng ( trong nước và quốc tế)....................... 385

18.3.6.1. Tổ chức các hoạt động du lịch sinh thái và quản lý ............................. 385

18.3.6.1.1. Quản lý hoạt động du lịch ................................................................ 385

18.3.6.1.2. Tổ chức hoạt động ............................................................................ 387

18.3.6.2. Đào tạo nguồn nhân lực....................................................................... 389

18.3.6.3. Cơ sở hạ tầng ...................................................................................... 390

18.3.6.4. Tuyên truyền, quảng bá, tiếp thị .......................................................... 391

18.3.6.5. Cơ chế chính sách ............................................................................... 393

18.3.6.6. Quy hoạch ........................................................................................... 394