Giáo án VL 10 Chuẩn

PhÇn I C¬ häc

Ch¬ng I

§éng häc chÊt ®iÓm

Bµi 1 ChuyÓn ®éng c¬

I. Môc tiªu

KiÕn thøc: -Tr×nh bµy ®îc c¸c kh¸i niÖm: chuyÓn ®éng, quü ®¹o cña chuyÓn ®éng.

- Nªu ®îc nh÷ng vÝ dô cô thÓ vÒ:chÊt ®iÓm, vËt lµm mèc, mèc thêi gian.

- Ph©n biÖt ®îc hÖ to¹ ®é vµ hÖ quy chiÕu.

- Ph©n biÖt ®îc thêi ®iÓm víi thêi gian (kho¶ng thêi gian).

KÜ n¨ng:

-Tr×nh bµy ®îc c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña chÊt ®iÓm trªn ®êng cong vµ trªn mét mÆt ph¼ng.

- Gi¶i ®îc bµi to¸n mèc thêi gian.

II. ChuÈn bÞ

Gi¸o viªn: Xem SGK VËt lÝ 8 ®Ó biÕt HS ®· ®îc häc nh÷ng g× ë THCS.

ChuÈn bÞ mét sè vÝ dô thùc tÕ vÒ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña mét ®iÓm ®Ó cho häc HS th¶o luËn. VÝ

dô: H·y t×m c¸ch híng dÉn mét kh¸ch du lÞch vÒ vÞ trÝ cña mét ®Þa danh ë ®Þa ph¬ng.

III. TiÕn tr×nh d¹y häc –

Ho¹t ®éng 1 (5 phót): ¤n tËp kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng c¬ häc.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Nh¾c l¹i kiÕn thøc cò vÒ: chuyÓn ®éng c¬

häc, vËt lµm mèc.

- §Æt c©u hái gióp häc sinh «n l¹i kiÕn thøc vÒ

chuyÓn ®éng c¬ häc.

Gîi ý c¸ch nhËn biÕt mét vËt chuyÓn ®éng

Ho¹t ®éng 2 (20 phót): Ghi nhËn c¸c kh¸i niÖm: chÊt ®iÓm, quÜ ®¹o, chuyÓn ®éng c¬.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

Ghi nhËn kh¸i niÖm chÊt ®iÓm.

Tr¶ lêi C1.

Ghi nhËn kh¸i niÖm: chuyÓn ®éng c¬ häc,

quÜ ®¹o.

LÊy vÝ dô vÒ c¸c d¹ng qòi ®¹o trong thùc tÕ.

Nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm chÊt ®iÓm.

Yªu cÇu tr¶ lêi C1.

Nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm: chuyÓn ®éng

c¬, quÜ ®¹o.

Yªu cÇu lÊy vÝ dô vÒ c¸c chuyÓn ®éng cã

d¹ng quÜ ®¹o kh¸c nhau trong thùc tÕ.

Ho¹t ®éng 3 (15 phót): T×m hiÓu c¸ch kh¶o s¸t mét chuyÓn ®éng.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

Quan s¸t h×nh 1.1, chØ ra vËt lµm mèc.

Ghi nhËn c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ vËn

dông tr¶ lêi C2, C3.

III.1 vµ III.2 ®Ó ghi nhËn c¸c kh¸i niÖm:

mèc thêi gian, thêi ®iÓm vµ kho¶ng thêi

gian.

Tr¶ lêi C4.

Yªu cÇu chØ ra vËt lµm mèc trong h×nh 1.1.

Nªu vµ ph©n tÝch c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña

vËt trªn quÜ ®¹o vµ trong kh«ng gian b»ng

vËt lµm mèc vµ hÖ to¹ ®é.

LÊy vÝ dô ph©n biÖt: thêi ®iÓm vµ kho¶ng

thêi gian.

Nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm hÖ qui chiÕu.

Ho¹t ®éng 4 (5 phót): Giao nhiÖm vô vÒ nhµ.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ

Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau

Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.

Yªu cÇu: HS chuÈn bÞ bµi sau

Bµi 2 (1 tiÕt) ChuyÓn ®éng th¼ng ®Òu

I. Môc tiªu

KiÕn thøc:

Nªu ®îc ®Þnh nghÜa cña chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu. ViÕt ®îc d¹ng ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng

cña chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

KÜ n¨ng:

VËn dông ®îc c«ng thøc tÝnh ®êng ®i vµ ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp vÒ

chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

VÏ ®îc ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian cña chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

Thu thËp th«ng tin tõ ®å thÞ nh: x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ vµ thêi ®IÓm xuÊt ph¸t, vÞ trÝ vµ thêi

®iÓm gÆp nhau, thêi gian chuyÓn ®éng…

NhËn biÕt ®îc mét chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu trong thùc tÕ.

II. ChuÈn bÞ

Gi¸o viªn:

§äc phÇn t¬ng øng trong SGK VËt lÝ 8 ®Ó xem ë THCS ®· ®îc häc nh÷ng g×.

ChuÈn bÞ ®å thÞ to¹ ®é H×nh 2.2 trong SGK phôc vô cho viÖc tr×nh bµy cña HS hoÆc GV.

ChuÈn bÞ mét sè bµi thùc tËp vÒ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu cã ®å thÞ to¹ ®é kh¸c nhau (kÓ c¶

®å thÞ to¹ ®é – thêi gian lóc vËt dõng l¹I).

Häc sinh:

¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ hÖ to¹ ®é, hÖ qui chiÕu.

M« pháng chuyÓn ®éng cña 2 vËt ®uæi nhau, ®Õn gÆp nhau vµ ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian

cña chóng.

tiÕn tr×nh d¹y häc. –

Ho¹t ®éng 1 (…phót): ¤n tËp kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Nh¾c l¹i c«ng thøc tÝnh vËn tèc vµ qu·ng

®êng ®· häc ë THCS.

- §Æt c©u hái gióp häc sinh «n l¹i kiÕn thøc

cò.

Ho¹t ®éng 2 (…phót): Ghi nhËn c¸c kh¸i niÖm: vËn tèc trung b×nh, chuyÓn ®éng th¼ng

®Òu.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

X¸c ®Þnh ®êng ®i cña chÊt ®iÓm: ∆x = x2-

x1

TÝnh vËn tèc trung b×nh:

Vtb =

v

t

M« t¶ sù thay ®æi vÞ trÝ cña mét chÊt ®iÓm,

yªu cÇu HS x¸c ®Þnh ®êng ®i cña chÊt ®iÓm.

Yªu cÇu HS tÝnh vËn tèc trung b×nh. Nãi râ

ý nghÜa cña vËn tèc trung b×nh; ph©n biÖt

vËn tèc trung b×nh vµ tèc ®é trung b×nh.

§a ra ®Þnh nghÜa vËn tèc trung b×nh.

Ho¹t ®éng 3 (…phót): X©y dùng c¸c c«ng thøc trong chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

§äc SGK, lËp c«ng thøc ®êng ®i trong

chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

Yªu cÇu x¸c ®Þnh ®êng ®i trong chuyÓn

®éng th¼ng ®Òu khi biÕt vËn tèc.

Lµm viÖc nhãm x©y dùng ph¬ng tr×nh vÞ trÝ

cña chÊt ®iÓm.

Gi¶i c¸c bµi to¸n víi to¹ ®é ban ®Çu x0 vµ

vËn tèc ban ®Çu v0 cã dÊu kh¸c nhau.

Nªu vµ ph©n tÝch bµi to¸n x¸c ®Þnh vÞ trÝ

cña mét chÊt ®iÓm trªn mét trôc to¹ ®é

chän tríc.

Nªu vµ ph©n tÝch kh¸i niÖm ph¬ng tr×nh

chuyÓn ®éng.

LÊy vÝ dô c¸c trêng hîp kh¸c nhau vÒ dÊu

cña x0 vµ v.

Ho¹t ®éng 4 (…phót): T×m hiÓu vÒ ®å thÞ to¹ ®é – thêi gian.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

Lµm viÖc nhãm ®Ó vÏ ®å thÞ to¹ ®é – thêi

gian.

NhËn xÐt d¹ng ®å thÞ cña chuyÓn ®éng th¼ng

®Òu.

Yªu cÇu lËp b¶ng (x,t) vµ vÏ ®å thÞ

Cho HS th¶o luËn

NhËn xÐt kÕt qu¶ tõng nhãm

Ho¹t ®éng 5 (…phót): VËn dông, cñng cè.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

X¸c ®Þnh thêi ®iÓm vµ vÞ trÝ gÆp nhau cña

hai chÊt ®iÓm chuyÓn ®éng trªn cïng mét

trôc to¹ ®é

VÏ h×nh

- Híng dÉn viÕt ph¬ng t r×nh to¹ ®é cña hai

chÊt ®iÓm trªn cïng mét hÖ to¹ ®é vµ cïng

mét mèc thêi gian.

- NhÊn m¹nh khi hai chÊt ®IÓm gÆp nhau th×

x1 = x2 vµ hai ®å thÞ giao nhau.

Ho¹t ®éng 6 (…phót): Giao nhiÖm vô vÒ nhµ.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ

Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau

Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.

Yªu cÇu: HS chuÈn bÞ bµi sau

Bµi 3 (2 tiÕt)

ChuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu

I. Môc tiªu

KiÕn thøc:

ViÕt ®îc biÓu thøc ®Þnh nghÜa vµ vÏ ®îc vect¬ biÓu diÔn cña vËn tèc tøc thêi; nªu ®îc ý

nghÜa cña c¸c ®¹i lîng vËt lý trong biÓu thøc.

Nªu ®îc ®Þnh nghÜa cña chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu (C§TB§§), nhanh dÇn ®Òu

(ND§), chËm dÇn ®Òu (CD§).

ViÕt ®îc ph¬ng tr×nh vËn tèc cña C§TND§, CD§; nªu ®îc ý nghÜa cña c¸c ®¹i lîng vËt

lý trong ph¬ng tr×nh ®ã vµ tr×nh bµy râ ®îc mèi t¬ng quan vÒ dÊu vµ chiÒu cña vËn tèc vµ

gia tèc trong c¸c chuyÓn ®éng ®ã.

ViÕt ®îc c«ng thøc tÝnh vµ nªu ®îc ®Æc ®iÓm vÒ ph¬ng vÒ ph¬ng chiÒu vµ ®é lín cña gia

tèc trong C§TND§, CD§.

ViÕt ®îc c«ng thøc tÝnh ®êng ®i vµ ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng cña C§TND§, CD§; nãi

®óng ®îc dÊu cña c¸c ®¹i lîng trong c¸c c«ng thøc vµ ph¬ng tr×nh ®ã.

X©y dùng ®îc c«ng thøc tÝnh gia tèc theo vËn tèc vµ ®êng ®i trong C§TB§§.

KÜ n¨ng:

Gi¶i ®îc c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ C§TB§§.

II. ChuÈn bÞ

Gi¸o viªn:

ChuÈn bÞ m¸y A- tót hoÆc bé dông cô gåm:

+ Mét m¸ng nghiªng dµi chõng 1m.

+ Mét hßn bi ®êng kÝnh kho¶ng 1cm, hoÆc nhá h¬n.

+ Mét ®ång hå bÊm gi©y (hoÆc ®ång hå hiÖn sè).

Häc sinh:

¤n l¹i kiÕn thøc vÒ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu.

TiÕn tr×nh d¹y häc –

(TiÕt 1)

Ho¹t ®éng1 (...phót): Ghi nhËn c¸c kh¸i niÖm: C§TB§, vect¬ vËn tèc tøc thêi.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Ghi nhËn ®¹I lîng vËn tèc tøc thêi vµ c¸ch

biÓu diÔn vect¬ vËn tèc tøc thêi.

- Tr¶ lêi C1, C2.

-Ghi nhËn c¸c ®Þnh nghÜa: C§TB§§,

C§TND§ vµ C§TCD§.

- Nªu vµ ph©n tÝch ®¹i lîng vËn tèc tøc thêi

vµ vect¬ vËn tèc tøc thêi.

-Nªu vµ ph©n tÝch ®Þnh nghÜa: C§TB§§,

C§TND§ vµ C§TCD§.

Ho¹t ®éng 2 (…phót): T×m hiÓu vÒ gia tèc trong C§TND§.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- X¸c ®Þnh ®é biÕn thiªn vËn tèc vµ c«ng

thøc tÝnh gia tèc trong C§TND§.

- Ghi nhËn ®¬n vÞ cña gia tèc.

- BiÓu diÔn vect¬ gia tèc.

- Gîi ý C§TND§ cã vËn tèc t¨ng ®Òu theo

thêi gian.

- Nªu vµ ph©n tÝch c¸c ®Þnh nghÜa gia tèc.

- ChØ ra gia tèc lµ ®¹i lîng vect¬ vµ ®îc x¸c

®Þnh theo ®é biÕn thiªn vect¬ vËn tèc.

Ho¹t ®éng 3 (…phót): X©y dùng vµ vËn dông c«ng thøc trong C§TND§.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- X©y dùng c«ng thøc tÝnh vËn tèc cña

C§TND§.

- Tr¶ lêi C3, C4.

- Nªu vµ ph©n tÝch bµi to¸n x¸c ®Þnh vËn tèc

khi biÕt gia tèc cña C§TND§.

- Yªu cÇu vÏ ®å thÞ vËn tèc – thêi gian cña

C§TND§. Gîi ý gièng c¸ch cña C§T§.

Ho¹t ®éng 4 (… phót): Giao nhiÖm vô vÒ nhµ.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ

- Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau.

- Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.

- Yªu cÇu HS chuÈn bÞ bµi sau.

(TiÕt 2)

Ho¹t ®éng 1 (… phót): X©y dùng c¸c c«ng thøc cña C§TND§.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- X©y dùng c¸c c«ng thøc cña ®êng ®i vµ

tr¶ lêi C5.

- Ghi nhËn quan hÖ gi÷a gia tèc, vËn tèc vµ

®êng ®i.

- X©y dùng ph¬ng tr×nh chuyÓn ®éng.

- Nªu vµ ph©n tÝch c«ng thøc tÝnh vËn tèc

trung b×nh trong C§TND§.

- Lu ý mèi quan hÖ kh«ng phô thuéc thêi

gian (t).

- Gîi ý to¹ ®é cña chÊt ®Ióm:

x = x0 + s

Ho¹t ®éng 2 (…phót): ThÝ nghiÖm t×m hiÓu mét C§TND§.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- X©y dùng ph¬ng ¸n ®Ó x¸c ®Þnh chuyÓn

®éng cña hßn bi ng¨n trªn m¸ng nghiªng cã

ph¶i lµ C§TND§ kh«ng?

- Ghi l¹i kÕt qu¶ thÝ nghiÖm vµ rót ra nhËn

xÐt vÒ chuyÓn ®éng cña hßn bi.

- Giíi thiÖu bé dông cô,

- Gîi ý chän x0 = 0 vµ v0 = 0 ®Ó ph¬ng tr×nh

chuyÓn ®éng ®¬n gi¶n.

- TiÕn hµnh thÝ nghiÖm.

Ho¹t ®éng 3 (…phót): X©y dùng c¸c c«ng thøc cña C§TND§.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- X©y dùng c«ng thøc tÝnh gia tèc vµ c¸ch

biÓu diÔn vect¬ gia tèc trong C§TND§.

- X©y dùng c«ng thøc tÝnh vËn tèc vµ vÏ ®å

thÞ vËn tèc – thêi gian.

- X©y dùng c«ng thøc ®êng ®i vµ ph¬ng

tr×nh chuyÓn ®éng.

- Gîi ý C§TCD§ cã vËn tèc gi¶m dÇn theo

thêi gian.

- So s¸nh ®å thÞ vËn tèc – thêi gian cña

C§TND§ vµ C§TCD§.

Ho¹t ®éng 4 (…phót): VËn dông, cñng cè.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Tr¶ lêi C7, C8 - Lu ý dÊu cña x0, v0 vµ a trong c¸c trêng

hîp.

Ho¹t ®éng 5 (…phót): Giao nhiÖm vô vÒ nhµ.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Ghi c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ

- Ghi nh÷ng chuÈn bÞ cho bµi sau

- Nªu c©u hái vµ bµi tËp vÒ nhµ.

- Yªu cÇu: HS chuÈn bÞ bµi sau.

Bµi 4 (2 tiÕt)

Sù r¬I tù do

Môc tiªu

KiÕn thøc:

Tr×nh bµy, nªu vÝ dô vµ ph©n tÝch ®îc kh¸i niÖm vÒ sù r¬i tù do.

Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt r¬i tù do.

Nªu ®îc ®Æc ®iÓm cña sù r¬i tù do

KÜ n¨ng:

Gi¶i ®îc mét sè bµi to¸n ®¬n gi¶n vÒ sù r¬i tù do.

§a ra ®îc nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt vÒ hiÖn tîng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm s¬ bé vÒ sù r¬i

tù do.

ChuÈn bÞ

Gi¸o viªn:

ChuÈn bÞ nh÷ng dông cô thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n trong 4 thÝ nghiÖm ë môc I.1 gåm:

+ Mét vµi hßn sái;

+ Mét vµi tê giÊy ph¼ng nhá, kÝch thíc kho¶ng 15cm x 15cm;

+ Mét vµi hßn bi xe ®¹p (hoÆc hßn sái nhá) vµ mét vµi miÕng b×a ph¼ng cã träng lîng lín

h¬n träng lîng cña c¸c hßn bi.

ChuÈn bÞ mét sîi d©y däi vµ mét vßng d©y nhá co thÓ lång vµo sîi d©y däi ®Ó lµm thÝ

nghiÖm vÒ ph¬ng vµ chiÒu cña chuyÓn ®éng r¬i tù do.

VÏ l¹i ¶nh ho¹t nghiÖm trªn giÊy khæ to theo ®óng tØ lÖ vµ ®o tríc tØ lÖ xÝch cña h×nh vÏ

®ã.

Häc sinh:

¤n bµi chuyÓn ®éng th¼ng biÕn ®æi ®Òu.

M« pháng ph¬ng ph¸p chôp ¶nh ho¹t nghiÖm mét chuyÓn ®éng r¬i tù do.

TiÕn tr×nh d¹y häc –

(TiÕt 1)

Ho¹t ®éng 1 (… phót): T×m hiÓu sù r¬i trong kh«ng khÝ.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- NhËn xÐt s¬ bé vÒ sù r¬i cña c¸c vËt kh¸c

nhau trong kh«ng khÝ.

- KiÓm nghiÖm sù r¬i trong kh«ng khÝ cña

c¸c vËt: cïng khèi lîng kh¸c h×nh d¹ng,

cïng h×nh d¹ng kh¸c khèi lîng…

- Khi nhËn c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù r¬i

cña c¸c vËt trong kh«ng khÝ.

- TiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm 1, 2, 3, 4.

- Yªu cÇu HS quan s¸t.

- Yªu cÇu nªu dù ®o¸n kÕt qña tríc mçi thÝ

nghiÖm vµ nhËn xÐt sau mçi thÝ nghiÖm.

- KÕt luËn vÒ sù r¬i cña c¸c vËt trong kh«ng

khÝ.

Ho¹t ®éng 2 (…phót): T×m hiÓu sù r¬i trong ch©n kh«ng.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn

- Dù ®o¸n sù r¬i cña c¸c vËt khi kh«ng cã

¶nh hëng cña kh«ng khÝ.

- NhËn xÐt vÒ c¸ch lo¹i bá ¶nh hëng cña

kh«ng khÝ trong thÝ nghiÖm cña Niu-t¬n vµ

- M« t¶ thÝ nghiÖm èng cu¶ Niu-t¬n vµ thÝ

nghiÖm cña Ga-li- lª.

- §Æt c©u hái

- NhËn xÐt c©u tr¶ lêi