Giáo án Vật lí 7

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

Thø 2 ngµy 25 th¸ng 8 n¨m 2008

TiÕt 1

NHËN BIÕT ¸NH S¸NG - nguån s¸ng

Vµ vËt s¸ng

I - Môc tiªu

1. HS biÕt c¸ch nhËn biÕt ®îc ¸nh s¸ng khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®Õn m¾t ta hay ¸nh

s¸ng tõ nguån s¸ng ®Õn m¾t ta.

2. NhËn biÕt ®îc ta nh×n thÊy vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®Õn m¾t ta HS lµm ®îc thÝ

nghiÖm vµ rót ra kÕt luËn.

3. BiÕt ®îc vËt s¸ng, nguån s¸ng lµ g×?

KÓ tªn ®îc mét vµi nguån s¸ng vµ vËt s¸ng.

II - ChuÈn bÞ

C¸c thiÕt bÞ thÝ nghÞªm trong h×nh 1.2, 1.3 SGK. Mçi nhãm mét bé thÝ nghiÖm GV

chuÈn bÞ tríc cho HS tríc khi vµo líp häc.

III - Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Ho¹t ®éng 1. NhËn biÕt ¸nh s¸ng

GV cho HS ®äc phÇn 1 vÒ th«ng b¸o mµ SGK ®· ghi. Sau ®ã cho HS tr¶ lêi C1. Yªu

cÇu: Kh«ng nh×n thÊy ¸nh s¸ng ë trêng hîp 1 vµ 4 nh×n thÊy ¸nh s¸ng ë trêng hîp 2 vµ

3. §Æc ®iÓm chung lµ cã ¸nh s¸ng lät vµo m¾t.

VËy m¾t ta chØ nh×n thÊy mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®Õn m¨t ta GV cho häc sinh

tim thªm c¸c vÝ dô kh¸c n÷a ®Ó kh¼ng ®Þnh lµ m¾t ta chØ nh×n thÊy ¸nh s¸ng khi cã ¸nh

s¸ng ®i vµo m¾t ta

Ho¹t ®éng 2. Khi nµo nh×n thÊy mét vËt ?

GV cho HS tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh SGK H 1.2 vµ H 1.3. Sau ®ã cho HS th¶o luËn,

gäi tõng nhãm ®¹i diÖn lªn tr¶ lêi c¸c c©u hái.

Yªu cÇu

C2.V× kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ d©y tãc ®Õn m¾t ta.

C3. V× kh«ng cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®Õn m¾t ta.

C4. Khi cã ¸nh s¸ng tõ nã ®Õn m¾t ta. Sau ®ã GV cho c¸c nhãm t×m tõ thÝch hîp trong

khung ®Ó ®iÒn vµo « trèng.

Yªu cÇu

+ (Ph¸t ra ¸nh s¸ng) (m¾t ta).

+ (§îc chiÕu s¸ng) (truyÒn tíi).

GV cã thÓ nªu thªm c©u hái ®Ó HS tr¶ lêi nh c©u tôc ng÷ : "Tèi nh hñ nót", "Tèi nh

bng", "T¾t ®Ìn nhµ tre nh nhµ gç"...

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 1

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

Ho¹t ®éng 3. T×m hiÓu vÒ nguån s¸ng vµ vËt s¸ng

HS tù ®äc SGK ®Ó t×m ra c©u kÕt luËn.

Yªu cÇu

- Nguån s¸ng lµ nh÷ng vËt tù nã ph¸t ra ¸nh s¸ng.

- VËt s¸ng bao gåm vËt ®îc chiÕu s¸ng vµ nguån s¸ng.

Cho HS th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái 5, 6, 7. PhÇn cuèi bµi cho HS ghi tãm t¾t phÇn

néi dung bµi häc nh SGK. Cßn thêi gian cho HS ®äc phÇn nh÷ng ®iÒu mµ em cã thÓ cha

biÕt.

Ho¹t ®éng 4 v©n dông GV cho HS ®äc c¸c c©u hái vËn dông vµ tr¶ lêi c¸c nhãm kh¸c

th¶o luËn GV ®a ra ý kiÕn cuèi cïng

C4. Qua bµi häc th× ta thÊy b¹n thanh tr¶ lêi ®óng cßn ban H¶i tr¶ lêi sai

C5 Khi nh×n vµo khãi ta thÊy lµn khãi lµ v× ¸nh s¸ng tõ lµn khãi ®· ®i vµo m¾t ta nªn ta

nh×n thÊy ®îc ¸nh s¸ng

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 2

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

Thø 2 ngµy 1 th¸ng 9 n¨m 2008

TiÕt 2

sù truyÒn ¸NH S¸NG

I - Môc tiªu

1. HS biÕt thùc hiÖn mét sè thÝ nghiÖm ®¬n gi¶n ®Ó x¸c ®Þnh ®êng truyÒn cña ¸nh

s¸ng.

2. Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt vÒ sù truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng.

3. BiÕt vËn dông ®Ó ng¾m c¸c vËt cho th¼ng. 4. NhËn biÕt ® îc ba lo¹i chïm s¸ng:

song song, héi tô vµ ph©n kú.

II - ChuÈn bÞ

Mçi nhãm HS:

- §Ìn pin.

- èng trô ∅ = 3cm, 1 èng trô cong kh«ng trong suèt.

- 3 mµn ch¾n cã ®ôc lç.

- 3 c¸i ®inh gim.

III - Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc t×nh huèng häc tËp

Khi kiÓm tra bµi cò GV cÇn nhÊn m¹nh ta nh×n thÊy 1 vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®Õn

m¾t ta (hiÓu lµ lät qua con ng¬i vµo m¾t ta). Sau ®ã cho HS vÏ trªn giÊy cã bao nhiªu ®-

êng cã thÓ ®i 1 ®iÓm trªn vËt s¸ng ®Õn lç con ng¬i cña m¾t ta, kÓ c¶ ®êng th¼ng, ®êng

cong, ngo»n ngÌo. GV cho HS s¬ bé trao ®æi.

Ho¹t ®éng 2. Nghiªn cøu t×m quy luËt vÒ ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng

GV giíi thiÖu thÝ nghiÖm, sau khi quan s¸t HS cÇn thÊy r»ng chØ cã èng th¼ng míi

nh×n thÊy bãng ®Ìn. Sau ®ã GS ®a ra thÝ nghiÖm 2 cho HS quan s¸t vµ th¶o luËn råi rót

ra kÕt luËn nh sach GK HS viÕt kÕt luËn vµo vë vµ ®iÒn vµo SGK. GV th«ng b¸o cho

HS vÒ ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng.

Yªu cÇu

Trong mét m«i trêng trong suèt vµ ®ång ®Òu ¸nh s¸ng truyÒn theo ®êng th¼ng.

Ho¹t ®éng 3. Th«ng b¸o vÒ tia s¸ng vµ chïm s¸ng

§©y lµ quy íc cña vËt lý khi nghiªn cøu vÒ ¸nh s¸ng coi tia s¸ng biÔu diÔn nã b»ng

mét ®êng th¼ng kÎ trªn giÊy cã mòi tªn chØ chiÒu truyÒn cña nã.

VÝ dô tia s¸ng AB nh h×nh vÏ sau

A B

Chïm s¸ng ta tËp hîp gåm nhiÒu tia s¸ng cã chïm s¸ng song song, ph©n kú vµ héi tô.

Ho¹t ®éng 4. VËn dông

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 3

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

GV híng dÉn HS th¶o luËn c¸c c©u hái ë SGK. Sau ®ã GV tæng hîp vµ ®a ra c©u tr¶ lêi

cuèi cïng

Y/c C4 V× ¸nh s¸ng truyÒn theo ®êng th¼ng nªn èng cong ¸nh s¸ng kh«ng truyÒn qua

®îc

C5 Khi ngh¾m nh vËy lµ th¼ng hµng lµ v× ta ®· lîi dông sù truyÒn th¼ng cña ¸nh

s¸ng

Thø 2 ngµy 8 th¸ng 9 n¨m 2008

TiÕt 3

øng dông ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸NH S¸NG

I - Môc tiªu

1. NhËn biÕt ®îc bãng tèi, bãng nöa tèi vµ gi¶i thÝch.

2. Gi¶i thÝch ®îc v× sao l¹i cã nhËt thùc, nguyÖt thùc.

II - ChuÈn bÞ

ThiÕt bÞ thÝ nghiÖm nh h×nh vÏ SGK ( h 3.1, h 3.2). Mµn ch¾n miÕng b×a vµ ®Ìn pin.

Sau ®ã thay nguån s¸ng cã kÝch thíc lín h¬n.

III - Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Ho¹t ®éng 1. X©y dùng t×nh huèng

a. KiÓm tra bµi cò: Ph¸t biÓu ®Þnh luËt truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng.

b. Sau ®ã GV giíi thiÖu vËt ch¾n s¸ng lµ vËt kh«ng cho ¸nh s¸ng truyÒn qua, nh tÊm

b×a, qu¶ bãng, tÊm gç...

VËt cho ¸nh s¸ng ®i qua lµ vËt trong suèt hoÆc trong mê nh thñy tinh, níc...

Ho¹t ®éng 2. T×m hiÓu bãng tèi vµ bãng nöa tèi

GV cho HS lµm thÝ nghiÖm 1, bè trÝ thÝ nghiÖm nh h×nh 3.1 SGK. Chó ý ®ãng c¸c cöa

sæ vµ t¾t ®Ìn ë líp häc ®Ó HS dÔ quan s¸t.

HS lµm thÝ nghiÖm vµ tr¶ lêi c©u hái 1 SGK. Tõ ®ã cho HS rót ra kÕt luËn vÒ bãng tèi

vµ bãng nöa tèi.

Yªu cÇu:

PhÇn ¸nh s¸ng bÞ che khuÊt lµ bãng tèi ( hay phÇn kh«ng nhËn ®îc ¸nh s¸ng ).

PhÇn nöa s¸ng n»m sau vËt c¶n chØ nhËn ®îc mét phÇn ¸nh s¸ng tíi nã hay nãi c¸ch

kh¸c phÇn võa bÞ chiÕu s¸ng võa bÞ che khuÊt.

Ho¹t ®éng 3. NhËt thùc, nguyÖt thùc

Khi nµo xÈy ra nhËt thùc, nguyÖt thùc?

Khi mÆt tr¨ng, mÆt trêi, tr¸i ®Êt n»m trªn ®êng th¼ng.

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 4

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

NhËt thùc khi: MÆt tr¨ng n»m gi÷a.

NhËt thùc khi: Tr¸i ®Êt n»m gi÷a.

Tõ ®ã GV giíi thiÖu cho HS b»ng th«ng qua h×nh vÏ (3.3), (3.4) SGK vÒ hai hiÖn tîng

trªn.

Ho¹t ®éng 4. VËn dông

Cho HS lµm 2 c©u hái vËn dông ë SGK cho c¸c th¶o luËn, sau ®ã gäi ®¹i diÖn tr¶ lêi.

Yªu cÇu:

C5. Bãng ®Ìn vµ phÇn nöa tèi to dÇn lªn vµ mµu ®en sÏ nh¹t dÇn.

C6. §Ìn èng réng kÝch thíc lín nöa bãng ®en kh«ng hoµn toµn.

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 5

Trêng THCS Hoµng Hu©n H·n Gi¸o ¸n vËt lý líp 7

Thø 7 ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 2008

TiÕt 4

®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸NH S¸NG

I - Môc tiªu

1. BiÕt tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®Ó nghiªn cøu ®êng ®i cña tia s¸ng ph¶n x¹ trªn g¬ng

ph¼ng.

2. BiÕt x¸c ®Þnh tia tíi, tia ph¶n x¹, ph¸p tuyÕn, gãc tíi, gãc ph¶n x¹ trong mçi thÝ

nghiÖm.

3. Ph¸t biÓu ®îc ®Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng ®Ó thay ®æi ®êng ®i cña tia s¸ng theo ý

muèn.

II - ChuÈn bÞ

nhãm Mçi HS:

1. Mét g¬ng ph¼ng, ®Ìn pin.

2. Mµn ¶nh, tê giÊy kÎ « vu«ng.

III - Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y vµ häc

Ho¹t ®éng 1. G¬ng ph¼ng

HS tù quan s¸t g¬ng ph¼ng vµ cho nhËn xÐt. GV cho HS kh¸c th¶o luËn. Yªu cÇu:

Nh÷ng vËt nh½n ph¼ng, ph¶n x¹ phÇn lín ¸nh s¸ng gäi lµ g¬ng ph¼ng. Khi ta ®a mét

vËt ®Æt tríc g¬ng mµ ta thu ®îc ¶nh trong g¬ng th× ¶nh ®ã ®îc gäi lµ ¶nh t¹o bëi g¬ng

ph¼ng.

GV cho HS tr¶ lêi c©u hái 1 SGK.

Yªu cÇu: TÊm kim lo¹i nh½n bãng, mét mÆt ph¼ng m¹ kÒn.

Ho¹t ®éng 2. GV cho HS lµm thÝ nghiÖm

ChiÕu mét chïm s¸ng hÑp vµo g¬ng 1 gãc < 900

vµ quan s¸t tia s¸ng ph¶n x¹. Cho HS

lµm xong GV ®a ra th«ng b¸o: HiÖn tîng tia s¸ng sau khi ®i tíi mÆt g¬ng bÞ h¾t trë l¹i

theo mét híng x¸c ®Þnh gäi lµ hiÖn tîng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.

Ho¹t ®éng 3. §Þnh luËt ph¶n x¹ ¸nh s¸ng

GV cho HS lµm thÝ nghiÖm. Chó ý: Khi thay ®æi tia tíi th× tia ph¶n x¹ thay ®æi theo vµ

quan s¸t nã n»m ë ®©u. Sau ®ã cho HS tr¶ lêi c©u hái 2. Cho HS dù ®o¸n, sau ®ã GV ®a

ra th«ng b¸o cô thÓ b»ng h×nh vÏ.

Tõ thÝ nghiÖm ta nªu kÕt luËn:

SI lµ tia tíi IS' lµ tia ph¶n x¹,

Nêi thùc hiÖn: NguyÔn Th¸i Hoµ 6