Giáo án đầy đủ Sinh Học 9 có tích hợp môi trường

TuÇn 1

TiÕt 1

Ngµy so¹n:5/ 9/ 06

Ngµy d¹y:9/ 9/06

PhÇn I- Di truyÒn vµ biÕn dÞ

Ch¬ng I- C¸c thÝ nghiÖm cña Men®en

Bµi 1: Men®en vµ di truyÒn häc

I. Môc tiªu

- Häc sinh tr×nh bµy ®îc môc ®Ých, nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña di truyÒn häc.

- HiÓu ®îc c«ng lao to lín vµ tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai

cña Men®en.

- HiÓu vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc.

II. §å dïng d¹y vµ häc

- Tranh phãng to h×nh 1.2.

- Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en.

III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng

1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

- Lµm quen víi häc sinh.

- Chia nhãm häc sinh.

2.KiÓm tra

3. Bµi häc

VB: Di truyÒn häc tuy míi h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kØ XX nhng chiÕm mét vÞ

trÝ quan träng trong sinh häc vµ Men®en lµ ngêi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc.

VËy di truyÒn häc nghiªn cøu vÊn ®Ò g×? nã cã ý nghÜa nh thÕ nµo? chóng ta cïng

nghiªn cøu bµi h«m nay.

Ho¹t ®éng 1: Di truyÒn häc

Môc tiªu: Häc sinh kh¸i niÖm di truyÒn vµ biÕn dÞ. N¾m ®îc môc ®Ých, ý nghÜa

cña di truyÒn häc.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV cho HS ®äc kh¸i niÖm di truyÒn - C¸ nh©n HS ®äc SGK.

1

vµ biÕn dÞ môc I SGK.

-ThÕ nµo lµ di truyÒn vµ biÕn dÞ ?

- GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di truyÒn

lµ 2 hiÖn tîng tr¸i ngîc nhau nhng tiÕn

hµnh song song vµ g¾n liÒn víi qu¸

tr×nh sinh s¶n.

- GV cho HS lµm bµi tËp  SGK môc I.

- Cho HS tiÕp tôc t×m hiÓu môc I ®Ó tr¶

lêi:

- 1 HS däc to kh¸i niÖm biÕn dÞ vµ di

truyÒn.

- HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc.

- Liªn hÖ b¶n th©n vµ x¸c ®Þnh xem

m×nh gièng vµ kh¸c bã mÑ ë ®iÓm nµo:

h×nh d¹ng tai, m¾t, mòi, tãc, mµu da...

vµ tr×nh bµy tríc líp.

- Dùa vµo  SGK môc I ®Ó tr¶ lêi.

KÕt luËn:

- Kh¸i niÖm di truyÒn, biÕn dÞ (SGK).

- Di truyÒn häc nghiªn cøu vÒ c¬ së vËt chÊt, c¬ chÕ, tÝnh quy luËt cña hiÖn tîng di

truyÒn vµ biÕn dÞ.

- Di truyÒn häc cã vai trß quan träng kh«ng chØ vÒ lÝ thuyÕt mµ cßn cã gi¸ trÞ thùc

tiÔn cho khoa häc chän gièng, y häc vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i.

Ho¹t ®éng 2: Men®en ng – êi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc

Môc tiªu: HS hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Di truyÒn cña

Men®en: ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thÕ hÖ lai.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV cho HS ®äc tiÓu sö Men®en SGK.

- Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh 1.2 vµ

nªu nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cña tõng cÆp

tÝnh tr¹ng ®em lai?

- Treo h×nh 1.2 phãng to ®Ó ph©n tÝch.

- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK

vµ nªu ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña

Men®en?

- GV: tríc Men®en, nhiÒu nhµ khoa häc

®· thùc hiÖn c¸c phÐp lai trªn ®Ëu Hµ

Lan nhng kh«ng thµnh c«ng. Men®en

cã u ®iÓm: chän ®èi tîng thuÇn chñng,

- 1 HS ®äc to , c¶ líp theo dâi.

- HS quan s¸t vµ ph©n tÝch H 1.2, nªu ®-

îc sù t¬ng ph¶n cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng.

- §äc kÜ th«ng tin SGK, tr×nh bµy ®îc

néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n

tÝch c¸c thÕ hÖ lai.

- 1 vµi HS ph¸t biÓu, bæ sung.

- HS l¾ng nghe GV giíi thiÖu.

2

cã vßng ®êi ng¾n, lai 1-2 cÆp tÝnh tr¹ng

t¬ng ph¶n, thÝ nghiÖm lÆp ®i lÆp l¹i

nhiÒu lÇn, dïng to¸n thèng kª ®Ó xö lý

kÕt qu¶.

- GV gi¶i thÝch v× sao men®en chän ®Ëu

Hµ Lan lµm ®èi tîng ®Ó nghiªn cøu.

- HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.

KÕt luËn:

- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en (SGK).

Ho¹t ®éng 3: Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu c¬ b¶n cña Di truyÒn häc

Môc tiªu: HS n¾m ®îc, ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV híng dÉn HS nghiªn cøu mét sè

thuËt ng÷.

- Yªu cÇu HS lÊy thªm VD minh ho¹

cho tõng thuËt ng÷.

- Kh¸i niÖm gièng thuÇn chñng: GV

giíi thiÖu c¸ch lµm cña Men®en ®Ó cã

gièng thuÇn chñng vÒ tÝnh tr¹ng nµo ®ã.

- GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu.

- GV nªu c¸ch viÕt c«ng thøc lai: mÑ th￾êng viÕt bªn tr¸i dÊu x, bè thêng viÕt

bªn ph¶i. P: mÑ x bè.

- HS thu nhËn th«ng tin, ghi nhí kiÕn

thøc.

- HS lÊy VD cô thÓ ®Ó minh ho¹.

- HS ghi nhí kiÕn thøc, chuyÓn th«ng

tin vµo vë.

KÕt luËn:

1. Mét sè thuËt ng÷:

+ TÝnh tr¹ng

+ CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n

+ Nh©n tè di truyÒn

+ Gièng (dßng) thuÇn chñng.

2. Mét sè kÝ hiÖu

P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t

x: KÝ hiÖu phÐp lai

G: Giao tö

: §ùc; C¸i

3

F: ThÕ hÖ con (F1: con thø 1 cña P; F2 con cña F2 tù thô phÊn hoÆc giao phÊn

gi÷a F1).

4. Cñng cè

- 1 HS ®äc kÕt luËn SGK.

- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, 3,4 SGK trang 7.

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.

- KÎ b¶ng 2 vµo vë bµi tËp.

- §äc tríc bµi 2.

TiÕt 2

Ngµy so¹n:

Ngµy d¹y:

Bµi 2: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng

I. Môc tiªu

4

- Häc sinh tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña

Men®en.

- HiÓu vµ ghi nhí c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp.

- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li.

- Gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.

- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu vµ kªnh h×nh.

II. §å dïng d¹y vµ häc

- Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.

III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng

1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

2. KiÓm tra bµi cò

- Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en?

3. Bµi häc

VB: B»ng ph©n tÝch thÕ hÖ lai, Men®en rót ra c¸c quy luËt di truyÒn, ®ã lµ

quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay.

1. Khi cho lai hai c©y ®Ëu hoa ®á víi nhau, F1 thu ®îc 100% hoa ®á. Khi

cho c¸c c©y ®Ëu F1 tù thô phÊn, F2 cã c¶ hoa ®á vµ hoa tr¾ng. C©y ®Ëu hoa dá ban

®Çu (P) cã thuéc gièng thuÇn chñng hay kh«ng? V× sao?

2. Trong c¸c cÆp tÝnh tr¹ng sau, cÆp nµo kh«ng ph¶i lµ cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng

ph¶n:

a. H¹t tr¬n – nh¨n c. Hoa ®á – h¹t vµng

b. Th©n thÊp – th©n cao d. H¹t vµng – h¹t lôc.

( §¸p ¸n: c)

Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en

Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña

Men®en, ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV híng dÉn HS quan s¸t tranh H - HS quan s¸t tranh, theo dâi vµ ghi

2.1 vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn nh©n t¹o

trªn hoa ®Ëu Hµ Lan.

- GV giíi thiÖu kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë

b¶ng 2 ®ång thêi ph©n tÝch kh¸i niÖm

kiÓu h×nh, tÝnh tr¹ng tréi, lÆn.

- Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ ®iÒn tØ lÖ

nhí c¸ch tiÕn hµnh.

- Ghi nhí kh¸i niÖm.

- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o luËn nhãm

5

c¸c lo¹i kiÓu h×nh ë F2 vµo « trèng.

- NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hin×h ë F1; F2?

- GV nhÊn m¹nh vÒ sù thay ®æi gièng

lµm bè vµ lµm mÑ th× kÕt qu¶ phÐp lai

vÉn kh«ng thay ®æi.

- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK

trang 9.

- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung bµi tËp

sau khi ®· ®iÒn.

vµ nªu ®îc:

+ KiÓu h×nh F1: ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng

tréi.

+ F2: 3 tréi: 1 lÆn

- Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo chç trèng:

1. ®ång tÝnh

2. 3 tréi: 1 lÆn

- 1, 2 HS ®äc.

KÕt luËn:

a. ThÝ nghiÖm:

- Lai 2 gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng ph¶n

VD: P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

F1: Hoa ®á

F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng

b. C¸c kh¸i niÖm:

- KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.

- TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1.

- TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn F2 míi ®îc biÓu hiÖn.

c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn:

Khi lai hai c¬ thÓ b« smÑ kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng

ph¶n th× F1 ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, F2 cã sù ph©n li theo tØ lÖ trung

b×nh 3 tréi: 1 lÆn.

Ho¹t ®éng 2: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm

Môc tiªu: HS gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan niÖm cña Men®en.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV gi¶i thÝch quan niÖm ®¬ng thêi - HS ghi nhí kiÕn thøc, quan s¸t H 2.3

vµ quan niÖm cña Men®en ®ång thêi sö

dông H 2.3 ®Ó gi¶i thÝch.

+ Nh©n tè di truyÒn A quy ®Þnh tÝnh

tr¹ng tréi (hoa ®á).

+ Nh©n tè di truyÒn a quy ®Þnh tÝnh

tr¹ng tréi (hoa tr¾ng).

+ Trong tÕ bµo sinh dìng, nh©n tè di

truyÒn tån t¹i thµnh tõng cÆp: C©y hoa

®á thuÇn chñng cÆp nh©n tè di truyÒn lµ

6

- Do ®©u tÊt c¶ c¸c c©y F1 ®Òu cho hoa

®á?

- Yªu cÇu HS:

- H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho biÕt: tØ lÖ

c¸c lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i

hîp tö F2?

- T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa ®á: 1 hoa

tr¾ng?

- GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh giao tö,

mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè

di truyÒn ph©n li vÒ 1 giao tö vµ gi÷

nguyªn b¶n chÊt cña P mµ kh«ng hoµ

lÉn vµo nhau nªn F2 t¹o ra:

1AA:2Aa: 1aa

trong ®ã AA vµ Aa cho kiÓu h×nh hoa

®á, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa tr¾ng.

- H·y ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n

li trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö?

AA, c©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cÆp

nh©n tè di truyÒn lµ aa.

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö:

+ C©y hoa ®á thuÇn chñng cho 1 lo¹i

giao tö: a

+ C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng cho 1 lo¹i

giao tö lµ a.

- ë F1 nh©n tè di truyÒn A ¸t a nªn tÝnh

tr¹ng A ®îc biÓu hiÖn.

- Quan s¸t H 2.3 th¶o luËn nhãm x¸c

®Þnh ®îc:

GF1: 1A: 1a

+ TØ lÖ hîp tö F2

1AA: 2Aa: 1aa

+ V× hîp tö Aa biÓu hiÖn kiÓu h×nh

gièng AA.

KÕt luËn:

Theo Men®en:

- Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh (sau nµy gäi lµ gen).

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè di

truyÒn trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt

nh ë c¬ thÓ P thuÇn chñng.

- Trong qu¸ tr×nh thô tinh, c¸c nh©n tè di truyÒn tæ hîp l¹i trong hîp tö thµnh tõng

cÆp t¬ng øng vµ quy ®Þnh kiÓu h×nh cña c¬ thÓ.

7

=> Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp nh©n tè di truyÒn (gen) quy ®Þnh cÆp tÝnh tr¹ng

th«ng qua qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh chÝnh lµ c¬ chÕ di truyÒn c¸c tÝnh

tr¹ng.

- Néi dung quy luËt ph©n li: trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi nh©n tè di

truyÒn ph©n li vÒ mét giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña

P.

4. Cñng cè

- Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña

Men®en?

- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹.

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK

- Lµm bµi tËp 4 (GV híng dÉn c¸ch quy íc gen vµ viÕt s¬ ®å lai)

V× F1 toµn lµ c¸ kiÕm m¾t ®en nªn tÝnh tr¹ng mµu m¾t ®en lµ tréi so víi tÝnh tr¹ng

m¾t ®á.

Quy íc gen A quy ®Þnh m¾t ®en

Quy íc gen a quy ®Þnh m¾t ®á

C¸ m¾t ®en thuÇn chñng cã kiÓu gen AA

C¸ m¾t ®á thuÇn chñng cã kiÓu gen aa

S¬ ®å lai:

P: C¸ m¾t ®en x C¸ m¾t ®á

AA aa

GP: A a

F1: Aa (m¾t ®en) x Aa (m¾t ®en)

GF1: 1A: 1a 1A: 1a

F2: 1AA: 2Aa: 1aa (3 c¸ m¾t ®en: 1 c¸ m¾t ®á).

TuÇn 2

TiÕt 3

Ngµy so¹n:13/ 9/ 06

Ngµy d¹y:16/ 9/ 06

8

Bµi 3: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)

I. Môc tiªu

- Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña c¸c phÐp lai

ph©n tÝch.

- HiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc v× sao quy luËt ph©n li chØ nghiÖm ®óng trong nh÷ng ®iÒu

kiÖn nhÊt ®Þnh.

- Nªu ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt.

- HiÓu vµ ph©n biÖt ®îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn (di truyÒn trung gian)

víi di truyÒn tréi hoµn toµn.

- Ph¸t triÓn t duy lÝ luËn nh ph©n tÝch, so s¸nh, luyÖn viÕt s¬ ®å lai.

II. §å dïng d¹y vµ häc

- Tranh phãng to h×nh 3 SGK.

- B¶ng phô ghi bµi tËp tr¾c nghiÖm.

III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng

1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

2. KiÓm tra bµi cò

- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn

®Ëu Hµ Lan nh thÕ nµo? (s¬ ®å)

- Gi¶i bµi tËp 4 SGK.

3. Bµi häc

Ho¹t ®éng 1: Lai ph©n tÝch

Môc tiªu: Häc sinh tr×nh bµy ®îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña phÐp lai

ph©n tÝch.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Nªu tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2 trong

thÝ nghiÖm cña Men®en?

- Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch c¸c kh¸i

niÖm: kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ

- 1 HS nªu: hîp tö F2 cã tØ lÖ:

1AA: 2Aa: 1aa

- HS ghi nhí kh¸i niÖm.

hîp.

- H·y x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña nh÷ng phÐp

lai sau:

P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

- C¸c nhãm th¶o luËn , viÕt s¬ ®å lai,

nªu kÕt qu¶ cña tõng trêng hîp.

9

AA aa

P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

Aa aa

- KÕt qu¶ lai nh thÕ nµo th× ta cã thÓ

kÕt luËn ®Ëu hoa ®á P thuÇn chñng hay

kh«ng thuÇn chñng?

- §iÒn tõ thÝch hîp vµo « trèng (SGK –

trang 11)

- Kh¸i niÖm lai ph©n tÝch?

- GV nªu; môc ®Ých cña phÐp lai ph©n

tÝch nh»m x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¸ thÓ

mang tÝnh tr¹ng tréi.

- §¹i diÖn 2 nhãm lªn b¶ng viÕt s¬ ®å

lai.

- C¸c nhãm kh¸c hoµn thiÖn ®¸p ¸n.

- HS dùa vµo s¬ ®å lai ®Ó tr¶ lêi.

1- Tréi; 2- KiÓu gen; 3- LÆn; 4- §ång

hîp tréi; 5- DÞ hîp

- 1 HS ®äc l¹i kh¸i niÖm lai ph©n tÝch.

KÕt luËn:

1. Mét sè kh¸i niÖm:

- KiÓu gen lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo c¬ thÓ.

- ThÓ ®ång hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen t¬ng øng gièng nhau (AA, aa).

- ThÓ dÞ hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen gåm 2 gen t¬ng øng kh¸c nhau (Aa).

2. Lai ph©n tÝch:

- lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi c¸ thÓ

mang tÝnh tr¹ng lÆn.

+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen

®ång hîp.

+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng

tréi cã kiÓu gen dÞ hîp.

Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña t¬ng quan tréi lÆn

Môc tiªu: HS nªu ®îc vai trß cña quy luËt ph©n ly ®èi víi s¶n xuÊt.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu thån tin

SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:

- Nªu t¬ng quan tréi lÆn trong tù

nhiªn?

- X¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng

lÆn nh»m môc ®Ých g×? Dùa vµo ®©u?

- HS thu nhËn vµ xö lý th«ng tin.

- Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ®¸p ¸n.

- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm

kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

10

- ViÖc x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña

gièng cã ý nghÜa g× trong s¶n xuÊt?

- Muèn x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña

gièng cÇn thùc hiÖn phÐp lai nµo? - HS x¸c ®Þnh ®îc cÇn sö dông phÐp lai

ph©n tÝch vµ nªu néi dung ph¬ng ph¸p

hoÆc ë c©y trång th× cho tù thô phÊn.

KÕt luËn:

- T¬ng quan tréi, lÆn lµ hiÖn tîng phæ biÕn ë giíi sinh vËt.

- TÝnh tr¹ng tréi thêng lµ tÝnh tr¹ng tèt v× vËy trong chän gièng ph¸t hiÖn tÝnh

tr¹ng tréi ®Ó tËp hîp c¸c gen tréi quý vµo 1 kiÓu gen, t¹o gièng cã ý nghÜa kinh tÕ.

- Trong chän gièng, ®Ó tr¸nh sù ph©n li tÝnh tr¹ng, xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu ph¶i

kiÓm tra ®é thuÇn chñng cña gièng.

Ho¹t ®éng 3: Tréi kh«ng hoµn toµn

Môc tiªu: HS ph©n biÖt ®îc hiÖn tîng di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn víi tréi lÆn

hoµn toµn.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV yªu cÇu HS quan s¸t H 3, nghiªn

cøu th«ng tin SGK hoµn thµnh b¶ng GV

®· ph¸t.

- HS tù thu nhËn th«ng tin, kÕt hîp víi

quan s¸t h×nh, trao ®æi nhãm vµ hoµn

thµnh b¶ng.

- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm

kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

§Æc ®iÓm Tréi kh«ng hoµn toµn ThÝ nghiÖm cña Men®en

KiÓu h×nh ë F1 - TÝnh tr¹ng trung gian - TÝnh tr¹ng tréi

KiÓu h×nh ë F2 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn 3 tréi: 1 lÆn

- GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK.

- Cho 1 HS ®äc kÕt qu¶, nhËn xÐt:

+ ThÕ nµo lµ tréi kh«ng hoµn toµn?

- HS ®iÒn ®îc côm tõ :

1- TÝnh tr¹ng trung gian

2- 1: 2: 1

KÕt luËn:

- Tréi kh«ng hoµn toµn lµ hiÖn tîng di truyÒn trong ®ã kiÓu h×nh c¬ thÓ lai F1 biÓu

hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a c¬ thÓ bè vµ mÑ, cßn F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh lµ 1: 2: 1.

4. Cñng cè

Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i c¸c ý tr¶ lêi ®óng:

1. Khi cho c©y cµ chua qu¶ ®á thuÇn chñng lai ph©n tÝch. KÕt qu¶ sÏ lµ:

a. Toµn qu¶ vµng c. 1 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng

11

b. Toµn qu¶ ®á d. 3 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng

2. ë ®Ëu Hµ Lan, gen A quy ®Þnh th©n cao, gen a quy ®Þnh th©n thÊp. Cho lai c©y

th©n cao víi c©y th©n thÊp F1 thu ®îc 51% c©y th©n cao, 49% c©y th©n thÊp. KiÓu

gen cña phÐp lai trªn lµ:

a. P: AA x aa c. P: Aa x Aa

b. P: Aa x AA d. P: aa x aa

3. Trêng hîp tréi kh«ng hoµn toµn, phÐp lai nµo cho tØ lÖ 1:1

a. Aa x Aa c. Aa x aa

b. Aa x AA d. aa x aa

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.

- Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë.

- KÎ s½n b¶ng 4 vµo vë bµi tËp.

TiÕt 4

Ngµy so¹n:13/ 9/ 06

Ngµy d¹y:18/ 9/ 06

Bµi 4: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng

I. Môc tiªu

- Häc sinh m« t¶ ®îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en.

12

- Gi¶i thÝch ®îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.

- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm.

II. §å dïng d¹y vµ häc

- Tranh phãng to h×nh 4 SGK.

- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 4.

III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng

1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

2. KiÓm tra bµi cò

- Muèn x¸c ®Þnh ®îc kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn lµm g×?

- T¬ng quan tréi lÆn cã ý nghÜa g× trong thùc tiÔn s¶n xuÊt ?

- KiÓm tra bµi tËp 3, 4 SGK.

3. Bµi häc

Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en

Môc tiªu: Häc sinh:

- Tr×nh bµy ®îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm tõ ®ã ph¸t triÓn thµnh quy luËt ph©n li

®éc lËp.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGK,

nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ

nghiÖm cña Men®en.

- Tõ kÕt qu¶, GV yªu cÇu HS hoµn

thµnh b¶ng 4 Trang 15.

(Khi lµm cét 3 GV cã thÓ gîi ý cho HS

coi 32 lµ 1 phÇn ®Ó tÝnh tØ lÖ c¸c phÇn

- HS quan s¸t tranh nªu ®îc thÝ nghÖm.

- Ho¹t ®éng nhãm ®Ó hoµn thµnh b¶ng.

cßn l¹i).

- GV treo b¶ng phô gäi HS lªn ®iÒn, GV

chèt l¹i kiÕn thøc.

- §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn.

KiÓu h×nh F2 Sè h¹t TØ lÖ kiÓu h×nh F2 TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2

Vµng, tr¬n

Vµng, nh¨n

Xanh, tr¬n

315

101

108

9

3

3

Vµng 315+101 416 3

Xanh 108+32 140 1

Tr¬n 315+108 423 3

13

= = =

= = =

Xanh, nh¨n 32 1 Nh¨n 101+32 133 1

- GV ph©n tÝch cho HS thÊy râ tØ lÖ cña

tõng cÆp tÝnh tr¹ng cã mèi t¬ng quan

víi tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 cô thÓ nh SGK.

- GV cho HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ vµo

chç trèng Trang 15 SGK.

- Yªu cÇu HS ®äc kÕt qu¶ bµi tËp, rót ra

kÕt luËn.

- C¨n cø vµo ®©u Men®en cho r»ng

c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng

h¹t ®Ëu di truyÒn ®éc lËp?

- HS ghi nhí kiÕn thøc

9 vµng, tr¬n: 3 vµng, nh¨n: 3 xanh, tr¬n:

1 xanh, nh¨n

= (3 vµng: 1 xanh)(3 tr¬n: 1 nh¨n)

- HS vËn dông kiÕn thøc ë môc 1 ®iÒn

®ùoc côm tõ “tÝch tØ lÖ”.

- 1 HS ®äc l¹i néi dung SGK.

- HS nªu ®îc: c¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh

ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng

hîp thµnh nã.

KÕt luËn:

1. ThÝ nghiÖm:

- Lai bè mÑ kh¸c nhau vÒ hai cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng ph¶n.

P: Vµng, tr¬n x Xanh, nh¨n

F1: Vµng, tr¬n

Cho F1 tù thô phÊn

F2: cho 4 lo¹i kiÓu h×nh.

TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F2:

9 vµng, tr¬n

3 vµng, nh¨n

3 xanh, tr¬n

1 xanh, nh¨n.

=. TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã => c¸c cÆp

tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp víi nhau.

2. KÕt luËn SGK.

Ho¹t ®éng 2: BiÕn dÞ tæ hîp

Môc tiªu: HS n¾m ®îc kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña biÕn dÞ tæ hîp.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ nghiÖm

ë F2 vµ tr¶ lêi c©u hái:

- F2 cã nh÷ng kiÓu h×nh nµo kh¸c víi

bè mÑ?

- GV ®a ra kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.

- HS nªu ®îc; 2 kiÓu h×nh kh¸c bè mÑ lµ

vµng, nh¨n vµ xanh, tr¬n. (chiÕm 6/16).

14

KÕt luËn:

- BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ.

- ChÝnh sù ph©n li ®éc lËp cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®· ®a ®Õn sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh

tr¹ng cña P lµm xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c P.

4. Cñng cè

- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li?

- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nã xuÊt hiÖn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo?

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK

- KÎ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp.

- §äc tríc bµi 5.

TuÇn 3

TiÕt 5

Ngµy so¹n:20/ 9/ 06

Ngµy d¹y:23/9/ 06

Bµi 5: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)

I. Môc tiªu

- Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan ®iÓm cña

Men®en.

- Ph©n tÝch ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®éc lËp ®èi víi chän gièng vµ tiÕn

ho¸.

15